Asbest in ons milieu?

OVAM beschikt, met name analyseresultaten waarin enkel de aanwezigheid van
wit asbest is vermeld.
Naast deze mineralen noemt men ook nog vezelige vormen van de mineralen
actinoliet, anthofylliet en tremoliet asbest. Tremoliet is genoemd naar Tremola, een
vallei in de Italiaanse Alpen waar het voor het eerst werd gevonden. De vezelige
asbestvariant van tremoliet werd ook bergleder genoemd wegens het textielachtige
aanvoelen.
In de natuur komen nog meer dan 100 andere mineralen sporadisch in een
vezelige vorm voor. De vezelige vorm van deze mineralen wordt echter niet als
asbest beschouwd. Men spreekt soms van asbestiforme vezels. Mineralen zoals
sepioliet (“zeeschuim”), zeolieten, steatiet (talk) en wollastoniet kunnen in
asbestiforme vorm voorkomen.
De wereldproductie van asbest bereikt in de 70-jaren met 4 miljoen ton een
hoogtepunt. In 2000 werd nog 1,9 miljoen ton ontgonnen. Er is jammer genoeg nog
voldoende over: de wereldwijde reserves bedragen 200 miljoen ton.
Op microscopische schaal bestaan bruine en blauw asbest uit rechtere en dikkere
vezels dan wit asbest. Wit asbest of chrysotielasbest heeft een pluizig, wollig
uitzicht. De pluisjes zijn eigenlijk bundels van zeer fijne vezels. Een individuele
chrysotielvezel heeft een dikte van 0,02 tot 0,04 µm en is hiermee de dunste
natuurlijk voorkomende vezel.
ton (x 1000)
700
600
500
400
300
200
100
0
1999 2000
jaar
Figuur 12: wereldproductie van asbest
Rusland
China
Canada
Brazilië
Smeltpunt van de asbestmineralen bedraagt ca. 1500 °C voor witte en bruin asbest
en 1200 °C voor blauw asbest. Asbest ontbindt voor het bereiken van de
smeltpunttemperatuur: voor wit en blauw asbest bij ca. 800 °C, voor bruin asbest
tussen 600 en 900 °C. De dichtheid bedraagt ca. 2,4 kg/dm³.
Een aantal kenmerken maakten asbest tot een gegeerd product:
− een grote specifieke vezeloppervlakte. Asbest vormt hierdoor een zeer
samenhangende massa met andere stoffen zoals cement;
− trekvast (ca. 34 000 kg/cm²). Asbest vaak werd dus als verstevigend
bindmiddel met andere producten gemengd (golfplaten, beton, vinyltegels
e.d.).
− een lage warmtegeleiding en nagenoeg onbrandbaar. Asbesthoudende
producten werden als brandwerende isolatie ingezet, o.m. in schepen;
− thermisch isolerend daar lucht tussen de vezels wordt vastgehouden;
28