Asbest in ons milieu?

2 Meer over asbest
2.1 Asbest, een natuurlijk mineraal
een gewoon gesteente, in een speciale vorm
Asbest is een verzamelnaam voor natuurlijke vezelvormige silicaten, met name
voor vezelachtige amfibolen en serpentijnen.
Silicaten zijn wijd verspreid. Silicium is immers na zuurstof het meest voorkomende
element in de aardkorst. Silicaten komen overwegend in een niet-vezelige vorm
voor. Ze worden in deze vorm niet als asbest beschouwd.
De gevaarseigenschappen van asbest zijn immers rechtstreeks verbonden met het
voorkomen als vezel. Asbestvezels hadden echter ook vele voordelen: ze bleken
slijtvast, brand- en geluidswerend, (elektrisch) isolerend en goedkoop te zijn.
Amfibolen en serpentijnen zijn verzamelnamen voor uitgebreide groepen
magnesiumhoudende mineralen die in vele gesteentes worden aangetroffen. De
groepen hebben een gelijkaardige chemische samenstelling maar kunnen een
verschillende structuur hebben. De rotsformaties bevatten maar zelden de
gevaarlijke vezelige structuur. Deze vezels worden aangetroffen in aders of in
lagen, tussen het gesteente met dezelfde chemische samenstelling. De lagen zijn
soms maar enkele centimeters dik.
Wanneer de aders meer dan 1 procent van het gesteente vormen is commerciële
exploitatie mogelijk.
De belangrijkste soorten asbest zijn:
− In serpentijnen (plaatvormige silicaten):
◦ wit asbest (chrysotiel). Wit asbest komt het meest voor in asbesthoudend
materiaal (ca. 90 procent). Chrysotielasbest zou het minst schadelijk zijn
voor de menselijke gezondheid. Chrysotiel is vooral zuurbestendig.
− In amfibolen (kettingvormige silicaten):
◦ blauw asbest (crocidoliet). Dit is de gevaarlijkste vorm. Blauw asbest is
vooral in spuitlagen gebruikt. Het komt volgens analyseverslagen ook in
asbestcementplaten voor, toch veel minder frequent dan wit asbest en vaak
als een soort “vervuiling” van het wit asbest. Blauw asbest werd tot 1978 wel
frequent in buizen van asbestcement aangewend. Blauw asbest is vooral
basebestendig.
◦ bruin asbest (amosiet). Dit is, na chrysotiel, de meest voorkomende
asbestvezel. Bruin asbest is gevaarlijker dan wit asbest.
Ambifolen zijn van structuur massief, ruitvormig van doorsnede en minder flexibel
dan wit asbest. Amfiboolvezels munten uit door hun hittebestendigheid. Ze kunnen
zich afsplitsen tot kleine maar zeer scherpe splinters. Ambifoolasbest wordt
hoofdzakelijk gewonnen in Zuid-Afrika.
Serpentijn (Mg3Si2O3(OH)) bestaat uit 2 lagen. De eerste laag bestaat uit Mg, O en
OH en de tweede laag bestaat uit Si en O, hierdoor rolt de structuur zich wat op
waardoor lange en holle buizen ontstaan. De verbindingen zijn zwak maar flexibel.
De belangrijkste winplaatsen van serpentijn zijn Quebec en de Oeral, deze zijn
samen goed voor 3/4 van de wereldproductie.
Ook in Australië (blauw asbest), Brazilië, en Zimbabwe ontgint men asbest.
Canada exporteert 96 procent van haar asbest, hoofdzakelijk naar Azië. In Canada
zelf wordt bijna geen asbest gebruikt.
Wit asbest zou nooit alleen voorkomen, het is altijd verontreinigd met een ambifool
soort, bijvoorbeeld tremoliet. Dit komt niet overeen met de gegevens waarover de
27