Jos Heutinck al 25 jaar lid Er is een tijd van gaan... Rommelmarkt in ...

Casper Pikkemaat en Anton ten Klooster:
’Roeping tot het priesterschap is
een proces waarin je groeit tijdens
de hele opleiding’
Wat brengt jongeren ertoe om in een tijd waarin de
Kerk regelmatig negatief in het nieuws is, te kiezen
voor het priesterschap? Die vraag is in feite de rode
draad in een gesprek met twee jonge priesters in het
kader van onze serie gesprekken met jongeren en
hun geloof. De gesprekken worden, niet toevallig,
gevoerd in het Jaar van het Geloof.
Gesprekspartners zijn deze keer Casper Pikkemaat (32)
en Anton ten Klooster (29). Zij hebben, ondanks alle
negatieve publiciteit, zeer bewust gekozen voor het
priesterschap en zijn inmiddels al weer enkele jaren
actief in het parochiepastoraat. Casper als pastoor van
de parochie Sint-Ludger en Anton als parochievicaris
(kapelaan) in de parochie HH Twaalf Apostelen, twee
parochies in het vicariaat Arnhem-Oost. Hoe zijn zij
ertoe gekomen om die stap te zetten?
Casper Pikkemaat noemt het ontdekken van zijn
roeping het klassieke verhaal. Het gezin Pikkemaat
met Casper als enig kind was inmiddels verhuisd van
Lattrop naar Coevorden. Daar werd hij enthousiast
gemaakt door de pastoor die op de middelbare school
catechese gaf. Dat was de aanleiding om verder over
een keuze voor het priesterschap te gaan nadenken.
Later kwam hij in contact met de huidige hulpbisschop
Herman Woorts, die kapelaan was in Raalte. Hij
heeft Casper toen verder begeleid. “Gaandeweg heb
ik ontdekt dat de roeping tot het priesterschap een
proces is waarin je groeit. Belangrijk is hierbij dat je tijd
kunt vrijmaken voor God.”
Geen opa en oma
Intussen zat Casper nog wel met een voor hem zeer
belangrijke vraag: wat zullen mijn ouders ervan
vinden? “Ik ben enig kind en als ik priester word,
betekent dit wel dat mijn ouders nooit opa en
oma zullen worden. Mijn ouders zeiden toen heel
spontaan: “Als jij als priester gelukkig bent, zijn wij het
ook”. Daarmee was voor Casper die onzekerheid snel
weggewerkt. De vrienden van Casper hadden er nog
wel wat vragen bij, toen hij het hen vertelde. Ze keken
er van op. “Geen alledaags beroep, knap als je weet
dat je dat wilt”, was hun reactie. Maar daar bleef het
niet bij. Ze namen het niet zomaar aan en gingen hem
hierover uitvoerig bevragen.
Na de middelbare school ging Casper naar het
Ariënskonvikt om het gestelde doel te bereiken: “Een
goede tijd om je roeping te onderzoeken. Bij de wijding
was er dan ook geen twijfel meer om ’ja’ te zeggen.” Dat
was in 2008, samen met onze pastoor Peter Ambting.
Gereformeerd van huis uit
Hoe anders is het verhaal van Anton ten Klooster over
de ontdekking van zijn roeping. Hij is geboren in een
gereformeerd gezin in Hardenberg en als zodanig
gedoopt. Terwijl Anton opgroeide, kwam hij in een
atheïstische periode terecht. De grote ommekeer
kwam toen hij op achttienjarige leeftijd een reis naar
Rome maakte. “Daar heb ik God gevonden”, zegt
Anton. “In Rome loop je als het ware de schatkamer
van het katholieke geloof binnen.”
Anton besloot katholiek te worden, hetgeen in
2001 werd bekrachtigd door het ontvangen van het
sacrament van het Vormsel. Een jaar later ging hij
naar een open dag van het Ariënskonvikt en werd er
rondgeleid door… Casper. Bij die ene dag is het niet
gebleven.
Gaandeweg werden zijn aspiraties voor het priesterschap
ook in zijn omgeving bekend. Maar voordat
Anton naar het Ariënskonvikt ging, is hij eerst nog een
tijd in Canada geweest. Toen hij daarvan terugkwam,
werd hem spontaan de vraag gesteld: “En… heb je het
licht al gezien?”
Anton wist wat hij ging doen: “Het geloof sprak mij
zo aan dat ik er mee aan het werk wilde.” Daarvoor
zorgden ook een aantal uiterlijke tekenen van de Kerk.
“Zo spreken mij de riten en symbolen zeer aan. En de
sfeer in de kerkgebouwen: een groot contrast met de
witgekalkte muren van de protestantse kerken.” Ook
hij zegt dat de opleiding ervoor zorgt dat je groeit in
je roeping. “Je ontdekt dan ook dat het priesterschap
iets is dat bij je natuur past. Het is geen blok beton dat
op je wordt gegooid. Uiteindelijk heeft ook hij zonder
twijfel ’ja’ kunnen zeggen tegen de bisschop. Dat was
in 2010. Daarbij was ook de dominee aanwezig die
hem heeft gedoopt.
Kerk heeft toekomst
In een tijd van leeglopende kerken en kerken die met
sluiting worden bedreigd, rijst al snel de vraag: Hoe is
het om als jonge priester van rond de dertig jaar voor
te gaan in vaak bijna lege kerken met allemaal ’grijze
koppen’?
Casper: “In de zondagse vieringen is het inderdaad
bijna allemaal grijs, maar in de breedte van het
pastoraat kom je mensen van alle leeftijden tegen, bij
voorbeeld als je je laat zien op een dorpsfeest. En door
de kinderen. Als zij de eerste communie ontvangen
of gevormd worden, zijn ook de ouders er bij. En op
andere momenten met kinderen zie je ook de ouders
vaak terugkomen.”
Moderne communicatiemiddelen zijn belangrijk voor Casper
Pikkemaat (rechts) en Anton ten Klooster. Als hobby-kok maakt
Anton echter ook nog regelmatig gebruik van het ouderwetse
kookboek (foto: Ton Harbers)
Anton is er vast van overtuigd dat de Kerk toekomst
heeft, maar wel op een andere manier. “En het gaat
echt niet vanzelf. Als je met de Kerk iets wilt, moet je
er wel iets voor doen.” Hij is er van overtuigd dat er een
serieuze groep aankomt, waarop Casper aanvult: “De
honger bij jeugd en jongeren is duidelijk aanwezig”.
De eucharistie speelt hierbij voor hen een belangrijke
rol, waarvoor ze soms wat verder moeten gaan dan de
kerk in hun woonplaats.
Anton haakt de komende zomer helemaal in op die
honger. Twee maanden lang is hij bezig met jeugd en
jongeren. “Dan ben je de Kerk aan het opbouwen”, is
zijn duidelijke visie op zijn aanwezigheid bij enkele
grote activiteiten. Hij vindt het wel jammer dat hij dan
niet beschikbaar kan zijn voor anderen. Anton gaat
onder meer naar de Wereldjongerendagen in Rio de
Janeiro.
Goed basispastoraat
We hebben het aantal werkers in het pastoraat de
laatste decennia steeds verder zien teruglopen.
Enerzijds omdat ze er niet meer zijn, anderzijds ook
omdat de financiële situatie van parochies verdere
uitbreiding vaak niet mogelijk maakt. Is het dan nog
wel mogelijk om te werken aan een goed basispastoraat,
zonder dat de werkers worden overvraagd?
Volgens Casper gaat het erom waar je je prioriteiten
legt. “Hoe zichtbaar kun je zijn? Je moet de plekken
zoeken waar je als Kerk zichtbaar wilt zijn.” Daarnaast
zijn er tegenwoordig allerlei media om aanwezig
te zijn. In dit verband noemt Anton de voordelen
van de sociale media, waarvan zeker de jongeren
massaal gebruik maken. “Maar je kunt ook contacten
opbouwen bij clubs of organisaties”, is de ervaring
van Casper. “Daarom ben ik lid geworden van de
Juniorkamer Oost-Achterhoek.”
Als het om zichtbaarheid gaat, komt ook het dragen
4 5
van klerikale kleding aan de orde. Anton: “Het afleggen
van de klerikale kleding en het weer aandoen hebben
beide een eigen functie. In het verleden stonden
priesters op een voetstuk en daar wilden ze van af. Het
afleggen van de klerikale kleding was een middel om
daaraan bij te dragen.”
Casper ziet het opnieuw dragen van klerikale kleding
nu als een middel om de zichtbaarheid van pastores
te vergroten. Met een variant op een slogan rond de
politie zegt hij: “Meer zwart op straat”. Ondanks het
drukke bestaan vindt Casper het een mooie tijd om
priester te zijn. “Je bent bezig met opbouw van de
structuur van de Kerk voor de rest van deze eeuw. We
doen dit vanuit een missionaire grondhouding.”
Loslaten waaraan je gehecht bent
De Kerk is voortdurend in beweging. Er verandert
nogal wat en dat zal in de komende jaren blijven
doorgaan. Dat vereist veel, zowel van de pastores als
van de gelovigen. Velen zullen in de toekomst hun kerk
gesloten zien worden en misschien zelfs afgebroken.
Dit gaat met veel pijn gepaard. “Dat is zo”, zegt Anton.
“Je moet dan iets loslaten, waaraan je zeer gehecht
bent. Daarom is het zo belangrijk dat mensen zich
bewust worden dat het anders moet. Mensen moeten
zich meer gaan afvragen: wie ben ik? Wie is God voor
mij?”
Door het sluiten van kerken en het afnemende aantal
priesters, zal de eucharistie steeds minder vaak om
de hoek worden gevierd. Anton: “Nu reist de priester,
straks reist de gelovige.” Hoewel, de priester zal ook
blijven reizen om binnen de huidige grote parochies
present of nabij te kunnen zijn.
Jeugd optimistischer dan ouderen (foto’s: Ton Harbers)
Als het om de toekomst van de Kerk gaat, vindt Anton
dat de jeugd optimistischer is dan veel ouderen.
“Jongeren hebben er ook geen moeite mee om de
liturgie te vieren volgens de regels van de Kerk. Het
mysterie mag bij hen weer een plaats hebben”, weet
Anton. “Daarom kiezen jongeren bewust voor de
eucharistie”, vult Casper aan. “Het mysterie ontvouwen.”
Er zijn nogal wat ouderen die vinden dat de Kerk de
regels te strak hanteert. Daarbij verwijzen ze naar de
’vrijheid’ in liturgische vieringen uit het verleden, zoals
beatmissen. Ook spreken ze vaak over een Kerk, die
niet meer van deze tijd is. Allemaal herkenbaar voor
de beide priesters. Anton vraagt zich dan meteen af:
“Wat heeft al die vrijheid uit het verleden ons uiteindelijk
gebracht?”
Hebben Casper en Anton nog een boodschap voor de
nieuwe paus? Die hebben ze: “Dat hij de vreugde van
ons geloof altijd zal blijven uitdragen”. En ze hebben
ook nog een boodschap voor ons allemaal: “Blijven
bidden om roepingen”.
Diaken Johan Visser