Jos Heutinck al 25 jaar lid Er is een tijd van gaan... Rommelmarkt in ...

Habemus Papam:
“We hebben een paus”
In het Latijn kondigde Paus Benedictus op 11
februari jl. zijn aftreden aan. Mgr. Hendriks zegt
daarover: “Het tekent zijn bescheidenheid als paus”.
Ooit zei deze paus van zichzelf: “Niet ik sta centraal,
maar de Heer”. In zijn pontificaat stelde Benedictus
een aantal aspecten centraal. Voorgangers moeten
zichzelf beschouwen als nederige dienaren in de
wijngaard van de Heer.
Het spreken in het Latijn geeft de verbondenheid weer
met de eeuwenoude traditie van onze kerk. Daarnaast
stelde de paus het mysterie in de liturgie centraal. Hij
is een mens van studie en prachtige boeken.
De Duitse kardinaal Joseph Ratzinger werd in 2005
tot hoofd van de Rooms-katholieke Kerk gekozen.
Normaal blijven pausen tot hun dood in functie. Het
is in de kerkgeschiedenis enkele keren voorgekomen
dat een paus aftrad. Voor paus Benedictus XVI was dit
paus Gregorius XII, die op 30 november 1406 aantrad.
Hij legde zijn ambt op 4 juli 1415 neer. Zijn aftreden
luidde een pausloze tijdperk in dat op een maand na
tweeënhalf jaar heeft geduurd.*
Benedictus (85) zegt dat hij niet meer de kracht heeft
om de functie uit te oefenen. Zijn fysieke gesteldheid
is steeds minder geworden en zeker hebben de
onthullingen over seksueel misbruik in de RK-Kerk
hun schaduw over het pontificaat van Benedictus
geworpen. Dat was onder zijn voorgangers al
be gonnen, maar het kwam nu op grote schaal naar
buiten. Benedictus ging vooral verder langs de lijnen
die door zijn voorganger waren getrokken. Benedictus
heeft Johannes Paulus II dan ook 25 jaar bijgestaan als
prefect van de congregatie van de geloofsleer. Zeg
maar, als de belangrijkste theologische adviseur.
Wie zal hem opvolgen?
Verwacht wordt dat de kardinalen 28 februari afspraken
maken over het conclaaf, waarin een opvolger
wordt gekozen. Een zwarte paus is een interessante
optie. Afrika is een continent waar religie een
groeiende rol speelt. Dit geldt voor zowel de islam als
het christendom. Maar na een Pool en een Duitser zou
het ook weer tijd kunnen worden voor een Italiaan. Er
zijn tijdens het pontificaat van Benedictus nogal wat
Italiaanse kardinalen bijgekomen.
Als we al klaar zijn voor een niet-Europese paus, dan
ligt het volgens mij meer in de lijn der verwachting
dat wij iemand krijgen uit Latijns-Amerika. In dat
werelddeel woont 40 procent van het totale aantal
katholieken ter wereld.
* Het instituut Rooms-Katholieke Kerk, Hans Wortelboer, pag. 457
Maar we hebben geen enkele zekerheid over wie de
nieuwe leider van onze kerk wordt. Wat we wel weten
is de wijze waarop de nieuwe pauskeuze plaatsvindt.
De kardinalen gaan in conclaaf
Het woord conclaaf is afgeleid van de Latijnse
woorden cum clave, dat letterlijk betekent: met sleutel.
Anders gezegd: een conclaaf is een geheim overleg,
dat meestal achter gesloten deuren plaatsvindt. In
geval van een pausverkiezing is het ook letterlijk met
gesloten deuren, want de deuren gaan op slot. Aan de
pausverkiezing doen maximaal 120 kardinalen mee
die niet ouder mogen zijn dan 80 jaar.
De periode tussen het overlijden van een paus en
de verkiezing van zijn opvolger wordt sedisvacatio
(Latijn: zetel die leeg is) genoemd. De leiding van de
kerk ligt in deze periode in handen van het College
van Kardinalen.
Het conclaaf wordt gehouden in de Sixtijnse Kapel, die
vlakbij de Sint-Pieterskerk staat in Rome. Alle stemgerechtigde
kardinalen verblijven hier samen met het
nodige dienstpersoneel achter slot en grendel.
Sinds 1996 verblijven de kardinalen voor de nacht
in een speciaal gastenverblijf. Tijdens het vervoer
van en naar dat gastenverblijf mogen de kardinalen
niet benaderd worden. Trouwens, dat mag ook in de
Sixtijnse Kapel zelf niet. Geen televisie of radio, geen
internet en geen telefoonverbindingen. Mobieltjes
mogen dus niet mee naar binnen. Eventuele verbindingen
worden onklaar gemaakt. De kardinalen mogen
geen enkel contact hebben met de buitenwereld.
Dat is zo geregeld, omdat de buitenwereld geen
enkele invloed op de pausverkiezing mag uitoefenen,
op geen enkele manier.
Allereerst wordt een Heilige Mis opgedragen,
waarin de kardinalen bidden om een goede
keuze te kunnen maken. Zolang er nog
geen nieuwe paus is gekozen, volgen
elke dag vier stemrondes, twee in de
ochtend en twee in de middag. In
zo’n stemronde krijgt een kardinaal
een stembriefje waarop hij schrijft
wie zijn kandidaat is. Dit briefje
deponeert hij vervolgens in
een grote miskelk die bij
het altaar is opgesteld.
Tussen alle stemrondes
wordt gebeden.
Duurt het langer om
een goede kan di daat
te kiezen, dan wordt
ongeveer om de drie
dagen een rust- en
bezinningsdag in gelast.
Op die dag is er dan geen stemronde. Een paus
wordt ge kozen met een tweederdemeerderheid van
stem men.
Aan het eind van de ochtend en de middag worden
de stembriefjes verbrand. Als een stemronde mislukt
is, ofwel er was geen tweederdemeerderheid voor
een van de kandidaten, dan levert het verbranden van
de briefjes gewone, dus zwarte, rook op. De mensen
op het plein buiten zien de zwarte rook opstijgen en
weten dat er nog geen nieuwe paus is gekozen.
Als één van de kardinalen de vereiste meerderheid
heeft gekregen, dan vraagt de deken van het kardinalencollege,
die het conclaaf voorzit, of de gekozene
zijn verkiezing aanvaardt. Als de kandidaat antwoordt:
“Accepto” (Latijn: ik aanvaard, ik accepteer) dan is hij
paus. De nieuwe paus zegt vervolgens welke naam hij
als paus wil dragen.
De mensen buiten weten nog niets, maar die worden
op de hoogte gebracht door de stembriefjes te
verbranden, samen met nat stro of chemicaliën. De
rook die nu opstijgt uit de schoorsteen van de Sixtijnse
Kapel is wit. Hieraan zien de mensen die buiten op het
plein wachten, dat er een nieuwe paus is. Omdat het
niet zo eenvoudig is te zien of rook wit of zwart is,
worden voortaan tegelijk ook de klokken van de Sint
Pieter geluid.
De voorzitter van het College van Kardinalen spreekt
vervolgens de menigte op het plein toe met de
woorden ‘habemus papam’ (Latijn: we hebben een
paus). De hele formule in het Latijn is nog wat langer.
Vervolgens komt ook de nieuwgekozen paus naar
voren. Die spreekt dan de zegen urbi et orbi (voor stad
en land) uit.
Pastor Mia Tankink
10 11
Van de bestuurstafel
Terwijl ik dit stukje schrijf, is de vastentijd alweer
een eind op gang.
Ik vind het altijd een mooie gedachte (en als het
lukt, helemaal) om deze 40 dagen voor Pasen te
consuminderen. Als kind ben ik met het vastentrommeltje
opgegroeid en het leerde je in ieder
geval om je zelf disciplines op te leggen. Dat je
de trommel op Paaszaterdag in een keer helemaal
leeg at, is een ander verhaal!
En dan 12 februari. Wat heeft Paus Benedictus voor
veel reuring gezorgd.
Het is zeldzaam in de kerkelijke geschiedenis dat
een paus aftreedt.
Maar wat heeft Benedictus ook veel op zijn bordje
gehad, waarvan het seksueel misbruik in de
katholieke kerk niet de minste was.
Ik hoop van harte, dat zijn laatste levensjaren
rustig zullen verlopen in overeenstemming met
zijn leeftijd.
Veel beweging kwam er ook in de geloofsgemeenschap
van Gaanderen, als blijkt dat zaken anders
gaan dan is gedacht. Het bracht weer een boel
opwinding en onrust.
Het parochiebestuur is dan ook erg blij met de
nieuwe commissie o.l.v. Johan Hermans.
In deze commissie zitten mensen van Martinus en
van Augustinus en samen wordt nu gekeken en
geinventariseerd hoe nu verder.
Een volgend punt van aandacht is de communicatie
tussen locatieraden en parochiebestuur.
Ondergetekende wil graag proberen daar wat
aan te doen. Het plan is om de locatiebijeenkomsten
geregeld bij te wonen. De eerste afspraken
zijn gemaakt en wij hopen dat de band met het
parochiebestuur daardoor zal verstevigen.
Rest mij nog u allen een Zalig Pasen te wensen.
Hartelijke groet namens het parochiebestuur,
Marjan Hakvoort