Intentienota - Erfgoedcel Kempens Karakter

3.3. De Kempense volksgebruiken en -tradities als centrale focus
Onze regio wordt gekenmerkt door een bijzonder interessant en rijk aanbod aan immaterieel erfgoed.
Vooral de Kempense volksgebruiken, tradities, rituelen, liederen en dialecten bieden een opmerkelijke kijk
op de landelijke, (bij)gelovige en speelse eigenheid van de streek zie hoofdstuk 3.B. van de
omgevingsanalyse.
De inventarisatie en het behoud van het erfgoed rond de Kempense volksgebruiken en –tradities is
een belangrijk aandachtspunt, want de kennis over en de betekenis van dit erfgoed is verdwenen of dreigt
te verdwijnen. De herinneringen en verhalen van de bewoners hieromtrent (mondeling erfgoed) moeten
dringend worden geregistreerd. Ook de roerende en onroerende sporen van de immateriële gebruiken,
tradities en rituelen moeten in kaart worden gebracht. Een integrale aanpak is bijgevolg absoluut
noodzakelijk.
De aandacht voor de Kempense volksgebruiken en –tradities betekent niet dat “Kempens Karakter”
vanuit een nostalgische reflex het eigen verleden wil cultiveren. Het ‘traditionele’ erfgoed moet integendeel
in een eigentijds kader worden geplaatst, zeker in onze regio die de afgelopen decennia werd gekenmerkt
door grote migratiestromen. De nieuwe inwoners van onze regio hebben net zoals de jongere generaties
vaak eigen gebruiken en tradities. Op die manier ontstaat er een interessante mix van gedeeld erfgoed, die
voortdurend verandert. De confrontatie van het oude en het nieuwe, van het eigene en het andere is
alleszins een belangrijk uitgangspunt voor de regionale erfgoedwerking.
De inventarisatie en registratie van de Kempense volksgebruiken en –tradities moet de basis vormen
voor historisch onderzoek en een aantrekkelijke publiekswerking rond dit thema. zie kader.
PROJECT: Kempense volksgebruiken en -tradities als een eerste focus
Het immateriële erfgoed vormt het hart van het erfgoedaanbod in de regio. Het maakt deel uit van de
mensen zelf. Die typisch Kempense volksgebruiken en –tradities kunnen zodoende uitgroeien tot het
“brandmerk” van de regio.
Het eerste grootschalige project binnen “Kempens Karakter” zal aan het thema van de Kempense
volksgebruiken en –tradities worden gewijd. Dit betekent dat het thema gedurende de looptijd van dit eerste
project het belangrijkste vertrekpunt vormt voor:
- de werking op het vlak van behoud en beheer, met bijzonder aandacht voor het mondeling erfgoed en het
‘zwerfgoed’
- de publiekswerking, met de realisatie van een waaier aan erfgoedproducten en -activiteiten. De
mogelijkheden zijn legio: themadagen, publicaties, tentoonstellingen, lespakketten, enzovoort. Op die
manier kunnen diverse doelgroepen kennis maken met het regionale erfgoed en “Kempens Karakter” zie
4.1. en 4.2.
Intentienota erfgoedconvenant “Kempens Karakter” p. 88