Intentienota - Erfgoedcel Kempens Karakter

B.5. Archeologische vindplaatsen
GROBBENDONK
Hoewel er bij het graven van het Netekanaal ook vondsten uit de steentijden gevonden zijn, kunnen we in
Grobbendonk ook vaststellen dat de meeste gekende vindplaatsen uit de steentijden langs de Nete te
vinden zijn. In de schaduw van de belangrijkste archeologische vindplaats van Grobbendonk, de Romeinse
vicus, wordt vaak vergeten dat het grondgebied heel veel gekende vindplaatsen uit de ijzertijd en zelfs uit
de bronstijd bezit. Het gaat over talrijke vondsten van begraving in het noorden van de gemeente. Dat het
altijd om begraving gaat is niet zo verwonderlijk. Sporen van bewoning uit deze tijden zijn niet meer dan
vlekken in het zand en worden meestal niet herkend tijdens werken. Begraving is meestal duidelijk door de
aanwezigheid van assen en de urn zelf. Het geeft een vertekend beeld, en verwijst naar een hoge
bevolkingsgraad tijdens deze perioden.
Natuurlijk is Grobbendonk dè belangrijkste vindplaats voor de Romeinse periode in de Kempen. In deze
periode heeft één van de hoofdwegen waarlangs deze vicus ontstond, verschillende grotere Romeinse
centra verbonden. De weg zou kruisen met de weg die via Nijlen westwaarts loopt. We zien de sporen van
de Romeinse aanwezigheid dan ook naar het westen uitlopen tot aan de grens met Zandhoven. Er werd
een aantal heiligdommen opgegraven en bewoningsresten zoals kelders. De Romeinen begroeven dan ook
hun doden nabij de vicus aan de Floris Primsstraat. Kort na deze periode vinden we enkele belangrijke
Merovingische vindplaatsen ten noordwesten van het centrum van Grobbendonk. Uit de aansluitende
perioden van de middeleeuwen vinden we vooral de kern van Grobbendonk, van Bouwel en de Priorij Den
Troon.
In totaal zijn er voor Grobbendonk een 90-tal gekende vindplaatsen met archeologische resten.
HERENTALS
Net zoals in Herenthout (cf. infra) ligt hier het aantal gekende vindplaatsen relatief laag. Op enkele
geïsoleerde vindplaatsen uit de steentijden, vinden we vooral uit de bronstijd, de ijzertijd en uit de
middeleeuwen sporen te Herentals. Dat laatste heeft natuurlijk te maken met haar status als middeleeuwse
stad. Binnen de oorspronkelijke omwalling vind je er een heel rijke gelaagdheid aan monumenten en
ondergrondse sporen van eeuwenlange stadsontwikkeling. Natuurlijk is 85 archeologische vindplaatsen niet
niks, maar het gebrek aan onderzoek op het grote grondgebied van deze gemeente is overduidelijk als je
de vindplaatsen op kaart bekijkt.
HERENTHOUT
Het valt meteen op dat in Herenthout het aantal gekende vindplaatsen lager ligt dan in de gemeenten
Grobbendonk en Nijlen, omdat de amateur-archeologen hier minder aan verkenning deden. De
vindplaatsen uit de steentijd die we in Herenthout aantreffen zijn minder herkenbare plaatsen. Het zijn
oppervlaktevondsten op akkers uit de middensteentijd.
Uit de ijzertijd merken we ter hoogte van Bergen een sterke concentratie van archeologische vindplaatsen
op, sterk verweven met Romeinse vindplaatsen. De uitgesproken topografie speelde in deze perioden een
belangrijke rol in het kiezen van een locatie voor een nederzetting. Het opduiken van vindplaatsen uit de
Romeinse periode is ook niet toevallig. We kunnen hiervoor opnieuw de aanwezigheid van de Romeinse
weg aanduiden die over Herenthout verder naar Grobbendonk liep.
De vertegenwoordiging van vindplaatsen uit de volle middeleeuwen is ook een belangrijk signaal. Het gaat
over vindplaatsen die, anders dan bij de historische kernen met (laat)middeleeuwse datering, te vinden zijn
onder akkers. Die gronden werden afgedekt door eeuwenlange ophoging van met mest vermengde grond.
Intentienota erfgoedconvenant “Kempens Karakter” p. 34