natuurlijk gedrag van melkvee en vleeskalveren - Raad voor ...

2. HOUDERIJSYSTEMEN MELKVEE 4
36
2.1. Aantal melkkoeien en productie
In Nederland zorgden in 2003 1.477.766 melkkoeien met een gemiddelde jaarproductie van 7494 kg melk op
25004 bedrijven (59 koeien/bedrijf) voor een totale productie van ruim 11 miljard kg melk (CBS Landbouw-
telling 2003). Deze bedrijven betrokken hun ruwvoerproducten van 985.166 ha grasland (39,4 ha/bedrijf) en
216.897 ha snijmais (8,7 ha/bedrijf). Een kleine 5 procent van de koeien maakte deel uit van bedrijven met
minder dan 30 melkkoeien; 52% behoorde tot bedrijven met 70 melkkoeien of meer. Ruim 85% van de
melkkoeien nam deel aan de georganiseerde melkproductiecontrole. De melk bevatte gemiddeld 4,43% vet
en 3,48% eiwit en bracht gemiddeld per kg 32,67 eurocent op. Op ruim 81% van het aantal bedrijven werd in
2003 gemolken in een doorloopmelkstal (67% visgraatmelkstal) en op 2,3 % met een melkrobot. Op 16,7%
van het aantal bedrijven werden de koeien gemolken in een standenstal (grupstal). Het betreft hier zeer
waarschijnlijk de bedrijven met minder dan 30 melkkoeien zodat slechts een klein deel van alle koeien in een
standenstal wordt gehouden. Doordat de melkprijzen onder druk staan haken de kleinere bedrijven in gestaag
tempo af en neemt de gemiddelde bedrijfsgrootte toe. In 2004 daalde het aantal bedrijven met 672 (-2,7%) tot
24.332.
2.2. Ligboxenstal
Vanaf de introductie, eind jaren zestig, is het aantal ligboxenstallen gestaag toegenomen. Met name tussen
1970 en 1985 zijn veel melkveehouders overgestapt op de ligboxenstal zodat meer dan 90 % van de
melkkoeien in Nederland momenteel in een ligboxenstal is gehuisvest. In tabel 1 is aangegeven wat de
ouderdom is van de ligboxenstallen, zoals vastgesteld in 2000 is vastgesteld.
Het belangrijkste voordeel van een ligboxenstal is de arbeidsbesparing als gevolg van mechanisatie en
automatisering van het voeren en het melken. De meeste koeien worden tweemaal per dag gemolken in een
4 De wetenschappelijke bijdrage is samengesteld door dr. ir. B. Beerda (Leerstoelgroep Ethologie & Welzijn, WUR),
ir. C.G. van Reenen (ASG-WUR) en dr. ing. H. Hopster (ASG-WUR).