natuurlijk gedrag van melkvee en vleeskalveren - Raad voor ...

BIJLAGEN
1. HET NATUURLIJK GEDRAG VAN RUNDVEE 3
1. HET NATUURLIJK GEDRAG VAN RUNDEREN
1.1. Domesticatie
Runderen zijn ca. 6000 jaar voor Christus gedomesticeerd. De bevolkingsgroei destijds maakte uitbreiding
van de voedselproductie noodzakelijk en runderen waren nodig in de landbouw als last- en trekdier en voor
de productie van mest en vlees. Pas later werden runderen ook gebruikt voor de productie van melk en
melkproducten. Er zijn meer dan 1000 verschillende runderrassen. In het westen wordt in toenemende mate
gebruik gemaakt van sterk gespecialiseerde rassen die voor de melkproductie of voor de vleesproductie
gehouden worden.
Kennis over het natuurlijke gedrag van runderen is afkomstig van verschillende studies aan verwilderde
populaties runderen. Bekend zijn bijvoorbeeld de studies van Hall aan de ‘Chillingham kudde’ (1986, 1989),
een verwilderde populatie runderen in een afgesloten parkachtig landschap in Noord-Engeland. Deze kudde
wordt al 700 jaar lang in stand gehouden nagenoeg zonder enige interventie door de mens. Andere
belangrijke studies aan verwilderde runderpopulaties zijn die van Schloeth (1961) aan een runderpopulatie in
de Camargue en die van Reinhardt (1980) aan een populatie zebu runderen. De hier volgende beschrijvingen
over natuurlijk gedrag van runderen zijn hoofdzakelijk gebaseerd op observaties aan deze verwilderde
populaties. Voor het overige is geput uit beschrijvingen van het gedrag van een kudde zoogkoeien (Kiley-
Worthington en De La Plain, 1983) en uit bestaande overzichtspublicaties van Hafez en Bouissou (1975),
Sambraus (1978), Albright en Arave (1997) en Phillips (2002) over het gedrag van runderen. Tenzij het
3 De wetenschappelijke bijdrage is samengesteld door dr. ir. B. Beerda (Leerstoelgroep Ethologie & Welzijn, WUR),
ir. C.G. van Reenen (ASG-WUR) en dr. ing. H. Hopster (ASG-WUR).
19