finalVersion - Erasmus University Thesis Repository - Erasmus ...

De geur van Jasmijn Cross-over effecten en politieke mobilisatie
Bouazizi, a 26-year-old unemployed college graduate, setting himself on fire in protest. He later died”
(CNN, 18 januari 2011).
“The self-immolation that led to the toppling of Tunisia's longtime leader, Zine El Abidine Ben Ali, has
led to apparent copycat acts in other North African states and, for the first time, has spread to the
Gulf. In Egypt, two men set themselves ablaze on Tuesday - one died of his injuries - a day after
another man lit himself on fire near the parliament building in Cairo” (Aljazeera, 17 januari 2011).
“Officials say the 25-year-old unemployed man - Ahmed Hashem el-Sayed, who had suffered thirddegree
burns - died in hospital. Earlier on Tuesday, another man set himself on fire in the capital,
Cairo. They are the latest such acts in Egypt and the wider North African region, one of which led to
the mass protests which toppled the Tunisian government” (BBC, 19 januari 2011)
5.2 The popular stage
Omdat de Egyptische overheid heeft gefaald om op een effectieve wijze met de onderliggende
oorzaken van onrust en ontevredenheid om te gaan, breekt de tweede fase aan. Hopper wijst er
namelijk op dat de tweede fase door overheden te vermijden is: “… in a variety of ways a possible
movement may be indefinitely postponed or completely redirected. For example, goverments
sometimes use war with another nation as a device for keeping down threatened internal
disturbances”(Hopper, 1950:273). In de populaire fase draait het om de verspreiding van
ontevredenheid en de besmettelijke verspreiding van onrust. In deze fase bemerkt men een relatief
snel, ongeschreven en niet rationele verspreiding van een stemming, impuls of een vorm van gedrag.
Het enthousiasme is in deze fase echter niet meer individueel. De tweede fase wordt gekenmerkt door
een tijd waarin sprake is van de popularisatie van onrust en ontevredenheid en een tijd waarin de
ontevredenheid van de mensen resulteert in de ontwikkeling van collectief enthousiasme. Maar hoe
verhoudt dit zich tot de empirie van de te onderzoeken casus? In deze paragraaf zal een beschrijving
worden gegeven van de gebeurtenissen die zich in de populaire fase van het revolutionaire proces
hebben voorgedaan.
Aanloop naar de dag van woede
Op dinsdag 25 januari 2011 kwamen de Egyptenaren massaal in verzet tegen het regime van hun
president. In grote steden zoals Cairo, Alexandrië en Suez werd geprotesteerd. De dag werd bekend als
de Dag van Woede. In de aanloop naar de dag van woede werden in diverse steden ‘kleine’
demonstraties gehouden. Deze kleine demonstraties duiden op een verhoogd niveau van onrust en
extase maar ook op een bepaald organisatieniveau van het massagedrag. Deze spanningen lijken te zijn
losgeweekt door de massaprotesten in Tunesië. De protesten in Tunesië richtten zich tegen de hoge
werkloosheid, corruptie censuur en tegen het machtsmisbruik van president Zine el Abdine Ben Ali.
Als gevolg van aanhoudende protesten ontvluchtte Ben Ali het land op 14 januari 2011. Directe
aanleiding van de protesten in Tunesië is de zelfverbranding van Mohammed Bouazizi. De jongeman
had een universitair diploma op zak, maar nadat hij geen werk vond, startte hij met de verkoop van
groente en fruit. Omdat Bouazizi hier geen vergunning voor had werd zijn koopwaar door politie in
beslag genomen. Hij diende vervolgens een klacht in, maar vond geen gehoor. De jongeman zag ten
einde raad geen andere oplossing dan zichzelf op 17 december 2010 met benzine te overgieten en
zichzelf in brand te steken.
De Jasmijnrevolutie lijkt een invloed te hebben op de verhoogde activiteit van ‘milling’. Diverse
betrokkenen gaven in media aan dat de jasmijnrevolutie hun hoop gaf. We couldn't believe our eyes,"
geeft de 27 jarige Shamad aan. "I'm so proud of the Tunisian people. When you see a friend or brother
succeeding in some great struggle, it gives you hope, hope for yourself and hope for your country"
(Shenker, 2011). Ook politiek analist Amar Ali Hassan legt dit verband. “We started saying 'enough'
in Egypt six years ago, but we didn’t go very far with the slogan. Tunisia has inspired us to take it to
the next level”, aldus Amar Ali Hassan (Afify, 2011). In de aanloop naar de dag van woede lijken
activisten steeds bewuster te worden van wat zij aan het doen zijn. Oppositie groepen kondigde 25
januari 2011 aan als een revolutionaire dag, die samen zou vallen met de Nationale Politie Dag. Het
37