(Dreigende) Miskraam

Inleiding
(Dreigende) Miskraam
De informatie over de (dreigende) miskraam kan voor u als handleiding dienen, wanneer bij u een miskraam
is geconstateerd of wanneer u vermoedt een miskraam te gaan krijgen.
Wat is een miskraam?
Een miskraam, ook wel spontane abortus genoemd, is het verlies van een niet-levensvatbare vrucht in de
eerste 16 weken van de zwangerschap. Vaginaal bloedverlies en of buikpijn zijn meestal de eerste tekenen
van een miskraam. Echter een zwangerschap waarbij bloedverlies of buikpijn optreedt zal niet altijd
eindigen in een miskraam. Gemiddeld eindigt 1 op de 10 zwangerschappen in een miskraam.
Oorzaak
Meestal wordt een miskraam veroorzaakt door een fout die optreedt bij de bevruchting van de zaadcel met
de eicel. Dit veroorzaakt een ernstige chromosoomafwijking in de vrucht, waardoor de vrucht niet
levensvatbaar is. Bij een ernstige chromosoomafwijking is een goede ontwikkeling van een vrucht naar een
kind onmogelijk. De natuur vindt als het ware een logische oplossing; het groeit niet verder en het lichaam
stoot het af.
In de regel gaat het niet om erfelijke afwijkingen, zodat er geen gevolgen zijn voor een volgende
zwangerschap.
Een miskraam ontstaat dus niet door bijvoorbeeld vrijen of sporten.
Wat te doen?
Gezien de oorzaak van een miskraam meestal een aanlegstoornis van de vrucht is, is een behandeling niet
mogelijk. Medicijnen of maatregelen zoals bedrust of stoppen met werken zijn zinloos.
Er zijn meerdere manieren waarop een miskraam kan verlopen:
Afwachten tot de miskraam spontaan optreedt. Het vruchtje wordt dan door het lichaam zelf uitgestoten.
Dit verloopt meestal spontaan zonder complicaties en zonder dat medisch ingrijpen nodig is. Afwachten
is veilig en geeft vaak de ruimte rustig afscheid te kunnen nemen van de zwangerschap.
Het inbrengen van medicijnen (misoprostol) in de vagina met als doel het spontaan laten optreden van
een miskraam. Dit gebeurt bij de gynaecoloog en wordt niet in elk ziekenhuis gedaan.
Curettage, een ingreep waarbij onder verdoving/narcose het zwangerschapsweefsel via de vagina en de
baarmoedermond wordt verwijderd.
Een tussenoplossing is ook altijd mogelijk, zoals enige tijd afwachten en dan alsnog medicijnen of een
curettage. Bespreek de mogelijkheden en uw wensen gerust met ons of met de gynaecoloog. Er kan dan
samen met u besproken worden, wat voor u het beste verloop van de miskraam is.
1

Het verloop
Verdwijnen van het zwangerschapsgevoel
Het eerste wat veel vrouwen merken is het verdwijnen van de zwangerschapskenmerken, zoals pijnlijke
borsten, misselijkheid etc. Dit kan overigens ook betekenen dat u de ergste periode hebt gehad en uw
lichaam gewend is geraakt aan de zwangerschapshormonen. Het is dus niet altijd een teken van een
miskraam.
Bloedverlies
In de tweede plaats komt het bloedverlies. Het is aanvankelijk weinig en kan enige dagen duren. Wanneer de
miskraam doorzet neemt het bloedverlies toe en wordt het helderrood. Het bloedverlies kan variëren, maar
komt vaak overeen met een erg hevige menstruatie of zelfs meer dan dat. Dit is ook afhankelijk van de
grootte van de vrucht die moet worden afgedreven. Hoe groter de vrucht, hoe meer bloedverlies.
Buikpijn
Ten derde komt de buikpijn. De pijn komt in golven, houdt enkele minuten aan en gaat weer weg; eigenlijk
een soort van weeën. Meestal zakt de pijn af wanneer er weer bloed uit uw baarmoeder is gekomen.
Het kan zijn dat u een aantal minuten tot uren buikpijn heeft, dat deze weer weggaat en op een later tijdstip
weer terugkomt.
De buikpijn zorgt ervoor dat door middel van een knijpbeweging alles wat in de baarmoeder zit naar buiten
wordt gebracht. Op deze manier maakt u lichaam uw baarmoeder schoon.
Neem gerust pijnstilling. Paracetamol of een andere pijnstiller mag. Alleen aspirine raden we af, omdat dit
het bloed dunner maakt waardoor er meer bloedverlies kan optreden.
Warmte kan verlichting geven. Een warme kruik of douche nemen kan ontspannend werken.
Wanneer de baarmoeder leeg is, wordt het bloedverlies minder en gaat de buikpijn over in een zeurderige
pijn. De dag na de miskraam verliest u ongeveer evenveel bloed als tijdens de menstruatie. De buikpijn is zo
goed als over. In de dagen daarna neemt het bloedverlies geleidelijk aan af en stopt geheel na 5 tot 10 dagen.
Wat kunt u zien
Stolsels in combinatie met helderrood bloedverlies. Stolsels zijn helderrode gelatineachtige klonten
bloed. De grootte kan variëren van ‘knikkers’ tot ‘mandarijntjes’, afhankelijk van de hoeveelheid
bloedverlies.
De vruchtzak. Deze is te herkennen als rood ballonnetje gevuld met water. Wanneer u dit opent ziet u
soms een klein kindje zitten.
Een kindje zonder vruchtzak. Wat u kunt zien is afhankelijk van de zwangerschapsduur. Bij 6 weken
zwangerschap is de vrucht 6 mm groot, bij 8 weken 1 cm, bij 12 weken 7 cm.
De nageboorte. Ook wel placenta of moederkoek genoemd. Deze is niet altijd eenvoudig te herkennen,
maar ziet eruit als een klein vlezig schijfje. De grootte hangt af van de zwangerschapsduur.
Indien u bang bent de vrucht tijdens een toiletbezoek te verliezen, kunt u ervoor kiezen te plassen op een
kinderpotje of een emmer. Zo is altijd te zien wat u verloren bent.
2

Hoe weet u dat u alles bent verloren?
Bij een vroege zwangerschap is het soms moeilijk iets tussen de stolsels en het bloedverlies te herkennen.
Maar wanneer de buikpijn over gaat en het bloedverlies afneemt, dan mag u aannemen dat de miskraam
goed verlopen is en de baarmoeder leeg is.
Indien u de vruchtzak in zijn geheel verliest, dan kunt u er zeker van zijn dat de miskraam compleet is en de
baarmoeder helemaal leeg is.
Wanneer een kindje zonder vruchtzak wordt geboren is het van belang te kijken of de nageboorte ook
aanwezig is. Dit laatste is niet altijd eenvoudig. Echter wanneer de buikpijn en het bloedverlies afnemen, is
de miskraam bijna zeker compleet.
Wanneer u moet bellen
Teveel bloedverlies. Wanneer het bloed of stolsels blijven komen en de maandverbanden na het indoen
geheel vollopen en vervangen moeten worden.
Duizeligheid of flauwvallen.
Koorts (> 38 °C)
Bij twijfel over het compleet zijn van de miskraam.
Ongerustheid.
In alle gevallen dient u te allen tijde contact op te nemen met de dienstdoende verloskundige tel. 06-
41555300 (b.g.g. oproepdienst 040-2307973).
Extra onderzoeken
Mocht de miskraam niet spontaan op gang komen of verloopt de miskraam niet voorspoedig, dan wordt u
doorverwezen naar de gynaecoloog. Meestal maakt deze een echo om te kijken wat de conditie van de
zwangerschap op dat moment is en afhankelijk daarvan wordt er besproken wat de beste manier is om de
zwangerschap te beëindigen.
Bij twijfel of de zwangerschap compleet afgekomen is wordt er een echo gemaakt om dit te controleren.
Wanneer u twee of meer miskramen heeft meegemaakt. Dan heeft u het recht om chromosomenonderzoek te
laten verrichten. Voor meer informatie over dit onderzoek kunt u bij ons terecht.
Het herstel
Lichamelijk herstel
Het lichamelijk herstel na een spontane miskraam (of curettage) is meestal vlot. Nadat het bloedverlies is
gestopt, is het lichaam voldoende hersteld om weer opnieuw zwanger te worden. De menstruatie komt
gemiddeld na ongeveer 6 weken weer op gang, maar dit kan ook een paar weken eerder of later zijn.
3

Emotioneel herstel
Een miskraam komt meestal heel onverwacht en het verdriet kan dan ook heel diepgaand zijn. Naast
gevoelens van verdriet kunnen andere gevoelens bestaan zoals schuld, ongeloof, boosheid, een gevoel van
leegte, falen van het eigen lichaam of jaloezie naar andere zwangere vrouwen toe. Er is tijd nodig om deze
gevoelens te verwerken en voor iedereen is de duur van de verwerking dan ook weer anders.
Boeken
Wanneer u behoefte heeft aan meer informatie, kunt u contact opnemen met uw verloskundige. Ook zijn er
boeken geschreven over de ervaringen van vrouwen die te maken hebben gehad met een miskraam of het
verlies van hun kindje tijdens de zwangerschap. Enkele titels zijn:
‘Uit verwachting’ - L. van Mierlo
Truth & Dare, Amsterdam, 1e druk 2008, ISBN 9789049998653
‘Omgaan met een miskraam’ - B. Spitz en M. Keirse
Lannoo, Tiel, 1 e druk 2004, ISBN 9789020957266
‘Met lege handen’ - M. Cuisinier en H. Janssen
Van Holkema en Warendorf, 3 e druk 2000, ISBN 9026966997
‘Als je zwangerschap misloopt’ – M. van Buuren en W. Braam
De Kern, Baarn, 6 e druk 1999, ISBN 9032506749
4