zelfvertrouwen in de lespraktijk - Netty Gelijsteen

9 Samenvatting
Vanuit de verschillende bronnen blijkt dat de positieve gedachten van de docent
meer nog dan zijn handelingen, zorgt dat een leerling tot een leerprestatie komt.
Met stellingen die leerlingen invullen, wordt gemeten of de positieve gedachten van
de docent overkomt bij de leerling. Die aspecten van de gedachten van de docent
die invloed hebben op het zelfvertrouwen van de leerling, zijn gebaseerd op de
basiswaarden van Rogers (1973) en de onderzoeken van Adams en Cohen (1974)
en van Morisson en Mc Intyre (1975). De vijfentwintig handelingen die gemeten
worden zijn te herleiden naar de eerste dimensie van Mazzano (2008) , het
vragenstellen beschreven door Tielemans (1999) en Gordon (1980).
De meetinstrumenten geven een uitslag die weergegeven wordt in een illustratie
van een zon, waarbij de lengte van de stralen en de kleur afhankelijk is van die
uitslag. Door de zon zijn de uitslagen makkelijk te vergelijken.
Dit onderzoek verandert het inzicht van de docent op zijn invloed op het
zelfvertrouwen van de leerling. De kans om docenten van elkaar te laten leren door
de meest positieve scoren als kennis overdracht te nemen is de grootste winst van
het onderzoek. Het onderzoek geeft de mogelijkheid tot herijking van de meestal
vast overtuigingen van de docenten.
De gedachten van de docent
Als de basisvoorwaarden van Rogers: echt, onvoorwaardelijke aanvaarding en
empathie van de docent positief overkomen op de leerling zal er een ontspannen
sfeer, een veilig klimaat ontstaan in de klas. Voor de echtheid van de docent wil ik
kunnen meten of de gevoelens van de docent kloppen bij zijn gedrag of er een
overeenstemming is tussen de gevoelens en het gedrag van de docent. De leerling
heeft recht op de waarheid van emoties van de docent. Als de docent al boos is
voor hij in de klas kwam en daarna toch een vriendelijke opmerking maakt, zal de
leerling dat weten te waarderen als extra positief als de leerling weet van de docent
dat hij eigenlijk boos was. Het gebruiken van de ik-boodschap draagt ook bij aan de
overeenstemming van gevoelens en gedrag. De docent geeft, bij het gebruik van de
ik-boodschap, zijn eigen mening. De echtheid van de docent, aldus Rogers, is ook
te vinden in het docentengedrag of de docent zich verschuilt achter zijn
docentenrol. Als de docent zich verschuilt achter die rol vertrouwt de leerling hem
niet. Ook dan heeft de leerling geen zicht op de toedracht van de reactie van de
docent. De docent verbergt zijn wensen, gevoelens en emoties achter de rol die hij
speelt. Dan blijft de docent voor een groot deel een onbekende, wat niet bijdraagt
aan het vertrouwen van de leerling in de docent. Voor de onvoorwaardelijke
aanvaarding van de docent wil ik meten of de docent zich bewust is van zijn eigen
vooroordelen over de leerling. Om de empathie van de docent voor de leerling en
zijn lesomgeving te kunnen waarderen wil ik de persoonlijke kenmerken van de
docent volgens Rogers gebruiken. Rogers geeft „vertrouwen in de mensheid‟ aan
als een persoonlijke kenmerk van de docent. Mijn gedachte is dat als een docent
geen vertrouwen in de mensheid heeft, hij dan minder empathie kan opbrengen
voor een individu, een leerling, of de groep waar de leerling in functioneert. Een
docent die onvoorwaardelijk en zonder vooroordelen is, beschikt, volgens mij, over
voldoende mededogen. Hoe onaangepast het gedrag van een leerling ook kan
lijken, een docent zal altijd beseffen dat er onvermogen achter dat gedrag van de
73