zelfvertrouwen in de lespraktijk - Netty Gelijsteen

3.18 Analyse van deze resultaten
3.19 Positieve gedachten en handelingen meten
Vanuit de verschillende bronnen blijkt dat een docent op meerdere niveaus een
leerling positief moet stimuleren om te zorgen dat die zijn leerprestatie gaat
verbeteren. Die positieve stimuli bestaan niet alleen uit de handelingen die de
docent in de klas doet. Van veel grotere invloed is de gedachten van de docent.
Zowel de leerling als de docent nemen subjectief waar. De leerling bouwt daarmee
zijn zelfbeeld op en de docent zijn, al dan niet positieve, beeld over de leerling. De
invloed van beide subjectieve beelden op de leerprestatie van de leerling is groot
volgens de geraadpleegde bronnen. Het zelfvertrouwen van de leerling is geholpen
bij de positieve gedachten van de docent over de leerling en zijn leerprestaties. Dan
pas worden de acties, de handelingen van de docent, door de leerling gewaardeerd
en dragen die acties bij aan zijn zelfvertrouwen.
Het is daarom onvoldoende om de invloed van de docent op het zelfvertrouwen van
de leerling te onderzoeken door het observeren en turven van handelingen gericht
op het bevorderen van zelfvertrouwen. Ik wil daarom allereerst de positieve
gedachten van de docent meten die van invloed zijn op het zelfvertrouwen van de
leerling, op zijn prestatie en op een ontspannen sfeer, een veilig klimaat, in de klas.
3.19.1 De gedachten meten
In hoofdstuk 12 heb ik een samenvatting gemaakt van een aantal relevante
bronnen en dat heeft een aantal gegevens opgeleverd over de positieve invloed die
de docent heeft op het zelfvertrouwen van de leerling. Als ik terug kijk op de
aspecten uit de literatuur is het meest opvallende aspect het zgn pygmalioneffect
voor de leerling. Een docent moet overtuigd zijn van de goede toekomstige
prestaties van de leerling, van zijn potentie, en hem ook laten blijken vertrouwen in
zijn kunnen te hebben. De docent moet de leerling aanmoedigen en beter onderwijs
aan hem geven, zoals meer variatie in aanbod. En dan is er nog geen sprake van
een leerverbetering. De leerling moet eerst geloven wat de docent zegt over hem,
de aanmoediging van de docent op zichzelf betrekken en het aanbod in de les
accepteren en gebruiken om beter te leren. Als de leerling dat allemaal accepteert
en doet, dan pas past hij zijn eigen verwachtingen aan en verbetert de leerprestatie
van de leerling. De vooringenomenheid van de docent en de self-fulfilling prophecy
blijken uit onderzoek een significante invloed te hebben op de prestaties van de
leerling. De overtuiging van de docent dat een leerling beter kan presteren is
rechtevenredig aan een betere prestatie van de leerling. Meer dan welke acties van
een docent dan ook is de overtuiging van de docent bepalend voor het succes van
de leerling. Als de docent niet eerst inzicht in zijn eigen overtuiging, zijn houding
heeft, en de invloed die dat heeft op de leerling dan zal de leerling niet snel
verbeteren.
Voor mijn interventie betekent het dat ik de meting van de gedachten van de docent
mee moet nemen. Ik wil weten hoe de betreffende docent denkt over de leerling en
zijn leerprestaties op het moment van lesgeven, zodat ik vast kan stellen hoeveel
invloed de gedachten van de docent heeft op het zelfvertrouwen van de leerling.
Daarom wil ik instrumenten ontwerpen om de gedachten van de docent in kaart te
brengen die van invloed zijn op het zelfvertrouwen van de leerling.
Die aspecten van de gedachten van de docent die invloed hebben op het
zelfvertrouwen van de leerling, vind ik terug bij de basiswaarden van Rogers (1973)
en de onderzoeken van Adams en Cohen (1974) en van Morisson en Mc Intyre
(1975).
36