zelfvertrouwen in de lespraktijk - Netty Gelijsteen

denken zijn congruent. Volgens Rogers staat de docent open voor zijn eigen
gevoelens en kan hij daarover communiceren.
Echtheid ontstaat doordat de docent zich overgeeft aan een situatie in plaats van
zichzelf en de situatie tot het uiterste willen beheersen. De docent is ook eerlijk
over de onmogelijkheid van een situatie en de eigen gevoelens daarbij. Hij geeft
een oprechte waarneming van de problemen, waardoor een situatie eerlijk
beschreven kan worden. Congruent zijn van de docent bestaat volgens Rogers uit
het eerlijk zijn van de docent over eigen emoties ook boosheid en kwaadheid. De
leraar is zich bewust van eigen vooroordelen en negatieve verwachtingen. Hij keurt
gedrag af; niet de persoon. Hij geeft feedback gericht op het werk van de leerling.
De docent gebruikt als hij wat zegt de ik-boodschap wat volgens Gordon (1980) als
volgt werkt. Je zegt: “ik vind dat je onaardig bent”, in plaat van „jij bent onaardig” wat
een jij-boodschap zou zijn.
3.10.5 Onvoorwaardelijke aanvaarding.
De docent aanvaardt de leerling zonder voorwaarden te stellen en zonder enige
vorm van veroordeling. De docent ziet de ander, de leerling als een onafhankelijk
persoon, met andere interesses, gevoelens en waarden dan hij zelf. Door de
leerling te accepteren en het anders zijn te benoemen als ware het „nieuwe‟
waarden, geeft de docent de leerling optimale kansen op ontplooiing. Hier wordt het
tegenover gestelde bedoelt van vooringenomenheid; de self-fulfilling prophecy.
Gordon waarschuwt voor het doen alsof je de leerling accepteert. Hiermee is de
kiem gelegd voor het samengaan van onvoorwaardelijke aanvaarding met echtheid
en eerlijkheid. De leerling voelt het als een van de voorwaarden niet klopt en er
sprake is van een „gemengde‟ boodschap.
3.10.6 Empathie; gevoelens proberen te begrijpen en begrip tonen.
Zowel het zich inleven in de leerling door de docent als de communicatie tussen de
docent en de leerling zijn twee begrippen die aan bod komen bij het begrip
empathie. Immers met alleen empathie voelen en niet tonen geeft de leerling geen
begrip van de docent. Een middel tot empathie en goed communicatie is actief
luisteren. Als hij actief luistert geeft de docent aan wat hij heeft begrepen en de
leerling krijgt de gelegenheid dit te beamen.
3.11 De invloed van de docent: de didactische factoren
De activiteiten van de leerkracht zijn gericht op het tot stand komen van
leerprocessen bij leerlingen en het bereiken van de leerdoelstellingen. De
basisprincipes aldus Degrave (1976) zijn weergegeven in de onderstaande
paragraven.
3.11.1 Methodische-didaktische middelen
Leren: aanschouwelijk leren door de leerstof te verwerken in schema‟s om tot de
benodigde abstractie te komen. Dit leerprincipe wordt afgekort met ASA;
Aanschouwen, Schematiseren en Abstraheren. In plaats van schema‟s kun je
ook de stadia van het GAS principe volgen. Dat staat voor Globale of totale
indruk, waarop de Analyse van de indruk volgt die weer gevolgd wordt door het
Structurele stadium. Peer en Tielemans (1984)
Activiteitsprincipe, passend bij ontwikkelingsfase van de leerling een
leeropdracht maken die leerling actief maakt.
Belangstellingsprincipe
Individuele- en differentiatieprincipe
22