Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
..........................................................<br />
Een vrouw<br />
Annejet van der Zijl schrijft de lofrede op Twee<br />
<strong>Vrouw</strong>en van Harry Mulisch dat centraal staat<br />
tijdens Nederland Leest 2008.<br />
................................................................................<br />
Shakespeare online<br />
Bodleian Library (Oxford) en Folger Shakespeare Library<br />
(Washington) gaan de oudst bewaarde Shakespeare uitgaven<br />
volledig online plaatsen.<br />
Perspectief<br />
Interview Blake Morrisons roman over Tony Blair<br />
Een niet zo Cool Britannia<br />
Met de komst van Tony Blair zou<br />
een nieuw tijdperk aanbreken. Cool<br />
Britannia was geboren. Maar Blake<br />
Morrison schetst een heel ander<br />
land. In zijn roman Ten zuiden van<br />
de rivier laat hij de donkere zijde<br />
van Groot-Brittannië zien.<br />
Arjen van der Horst<br />
LONDEN<br />
...<br />
Eens in de zoveel tijd staat er een politiek<br />
leider op die de koers van het<br />
land drastisch verlegt. Margaret Thatcher<br />
was zo iemand. Haar naam werd<br />
een tijdperk: Thatcherism. Zou Tony<br />
Blair ook voor een tijdvak staan, een<br />
breuk met het verleden? Zijn regeerperiode<br />
ligt nog te vers in het geheugen<br />
om daar een afgewogen oordeel<br />
over te geven.<br />
Toch waagt Blake Morrison een<br />
poging. In zijn roman Ten zuiden van<br />
de rivier schetst hij de eerste vijf jaar<br />
Blair door de ogen van vijf personages.<br />
Nat is een mislukte toneelschrijver<br />
die er nog altijd vanuit gaat dat hij<br />
eens doorbreekt. Zijn echtgenoot<br />
Libby is een nuchtere en succesvolle<br />
zakenvrouw die zich langzaam in de<br />
reclamewereld omhoog werkt. Hun<br />
vriend Harry is een zwarte journalist<br />
die worstelt met zijn identiteit. Nats<br />
oom Jack is een man van het platteland<br />
die zijn grasmaaierfabriek langzaam<br />
ten onder ziet gaan. Tot slot<br />
Anthea, de idealistische natuurliefhebber<br />
met wie Nat een affaire heeft.<br />
Hun verhaal begint bij de verpletterende<br />
verkiezingsoverwinning van<br />
New Labour in 1997. Blair kondigt<br />
het begin aan van een optimistisch<br />
tijdperk. ‘Things can only get better’,<br />
schalt uit de luidsprekers van het<br />
overwinningsfeest. Cool Britannia is<br />
geboren.<br />
Maar onder dit moderne en hippe<br />
Groot-Brittannië stroomt een gitzwarte<br />
rivier van onrust en verdeeldheid.<br />
Het zijn grote thema’s die Morrison<br />
aanstipt. De groeiende kloof<br />
tussen arm en rijk. Het latente racisme<br />
en seksisme. De aftakeling van de<br />
industrie. De ondergang van het traditionele<br />
plattelandsleven.<br />
Dat het verhaal niet vastloopt in<br />
de grootsheid van deze thema’s, is de<br />
kracht van de roman. De nadruk ligt<br />
vooral op de persoonlijke besognes<br />
van de hoofdpersonen. Toch is het<br />
een klassiek ‘state of the nation’-boek.<br />
De levens van de hoofdpersonen zijn<br />
niet los te zien van de werkelijke gebeurtenissen<br />
in de Blair-jaren. Hun<br />
persoonlijke problemen weerspiegelen<br />
de sluimerende onrust die Groot-<br />
RAMSJ<br />
111<br />
Mode in New York<br />
De modefotografie<br />
oefent<br />
grote invloed<br />
uit op de artistieke<br />
fotografie.<br />
In wezen zijn<br />
beide sinds de<br />
jaren negentig<br />
nauwelijks nog<br />
te onderscheiden.<br />
Het Museum of Modern Art bezit<br />
dan ook een grote collectie mode-<br />
De aftakeling van de industrie in Groot-Brittannië is een van de grote thema’s die Morrison aanstipt. PETER MARLOW/MAGNUM PHOTOS/HH<br />
Brittannië in zijn greep heeft. Daarmee<br />
is het een subtiele en intelligente<br />
roman die tot het einde toe boeit.<br />
Het Groot-Brittannië van uw boek<br />
vormt een scherp contrast met de<br />
hoop die Blair uitstraalde in zijn<br />
beginjaren. Was dat valse hoop?<br />
‘Nee, het was werkelijk een tijdperk<br />
van beloftes en hoop. Na achttien<br />
jaar conservatieven was Groot-Brittannië<br />
toe aan wat nieuws. Plotseling<br />
had je daar deze jonge regering. Zelfs<br />
als je geen Labour-aanhanger was,<br />
voelde je dat hier grote kansen voor<br />
het grijpen lagen. Het was in zekere<br />
zin ook beangstigend. Je wist niet wat<br />
er ging gebeuren.’<br />
Welke kansen lagen voor het grijpen?<br />
‘Verschillende zaken. Zo hadden we<br />
de kans om de kloof tussen arm en<br />
rijk kleiner maken en het egoïsme<br />
fotografie en organiseerde in 2004 een<br />
tentoonstelling gewijd aan deze ontwikkeling.<br />
Deze catalogus biedt een<br />
fraai overzicht van de belangrijkste<br />
trends uit die tijd.<br />
Fashioning fiction in Photography since<br />
1990, Museum of Modern Art, New<br />
York, 14,95 euro.<br />
111<br />
Dante Gabriel Rosetti<br />
Het denken over de schilderkunst in de<br />
negentiende eeuw wordt nog steeds<br />
gedomineerd door de impressionisten.<br />
Toch is er de laatste tijd meer belangstelling<br />
en waardering voor de<br />
academische en romantische scholen,<br />
van de Thatcher-jaren te bedwingen.<br />
We konden weer een maatschappij<br />
worden waarin mensen oog voor elkaar<br />
hadden. Maar in werkelijkheid<br />
wilde New Labour dat helemaal niet<br />
veranderen. Ze wilden aan de macht<br />
blijven en waren te bang om grote<br />
veranderingen door te voeren.’<br />
Thatcher heeft wel eens gezegd dat<br />
de vorming van New Labour haar<br />
grootste prestatie is. Was Blair wel<br />
een breuk met het verleden, heeft<br />
Thatcher niet een beetje gelijk?<br />
‘Absoluut. Het rare was dat er continuïteit<br />
was na het tijdperk-Thatcher,<br />
terwijl we grote veranderingen verwachtten.<br />
Blair ontdekte dat hij populistische<br />
instincten had en daar<br />
dreef hij op. Hij was in zijn eerste jaren<br />
populair, maar in werkelijkheid<br />
veranderde er weinig. Het idee van<br />
een samenleving die nieuw zou zijn:<br />
vergeet het maar.’<br />
zoals voor de<br />
Britse prerafaëlieten,<br />
die<br />
terug wilden<br />
keren naar<br />
het Middeleeuwseschoonheidsideaal<br />
(voor de<br />
komst van<br />
Rafaël). Een van de belangrijkste leden<br />
was de geniale, duistere Dante Gabriel<br />
Rosetti. Deze schitterende catalogus<br />
biedt een compleet overzicht van zijn<br />
indrukwekkende oeuvre.<br />
Dante Gabriel Rosetti, Van Gogh Muse-<br />
Schrijver Blake Morrison.<br />
Is er een parallel te trekken tussen<br />
Blair toen en Amerika nu?<br />
‘Zeker. Net als tien jaar geleden met<br />
Blair hangt er iets in de lucht. Obama<br />
is een fris gezicht. Hij heeft de poten-<br />
um Amsterdam, 15 euro.<br />
111<br />
Prenten in Venetië<br />
Onder invloed van kunstenaars als<br />
Andrea Mantegna en Albrecht Dürer<br />
maakte de prentkunst aan het eind<br />
van de Middeleeuwen een geweldige<br />
bloeiperiode<br />
door. Andere<br />
kunstenaars,<br />
waaronder de<br />
vooraanstaandeVenetiaanseschilder<br />
Titiaan,<br />
experimenteren<br />
met nieu-<br />
15<br />
tie een nieuwe Kennedy te worden.<br />
Dat is opwindend. Natuurlijk kan dit<br />
net zoals met Blair in een desillusie<br />
eindigen, maar op dit moment ben ik<br />
vooral bang dat de Republikein John<br />
McCain wint. Obama en Clinton<br />
hakken nu zo op elkaar in, dat ze beiden<br />
erg verzwakt dreigen te raken.’<br />
Wat is uw eindoordeel na tien jaar<br />
Blair?<br />
‘De samenleving is oppervlakkig en<br />
gefragmenteerd geworden. Mensen<br />
kennen elkaar niet meer. De kloof<br />
tussen rijk en arm is groter geworden.<br />
Onderzoek laat zien dat de sociale<br />
mobiliteit is afgenomen. Het is deprimerend<br />
om dat te constateren. Blairs<br />
beleid heeft wat dat betreft een averechts<br />
effect gehad. Hij is tien jaar aan<br />
de macht geweest, maar heeft kansen<br />
gemist het land te veranderen.’ 1<br />
Blake Morrison: Ten zuiden van de<br />
rivier, uitg. Nieuw Amsterdam<br />
................................................................................................................................................................................................<br />
we onderwerpen, technieken en effecten.<br />
Deze studie geeft een boeiend<br />
overzicht van de opkomst van de<br />
prentkunst, zoals die met name in<br />
Venetië plaatsvond, en is daar nog<br />
steeds te bewonderen.<br />
Gert Jan van der Sman, De eeuw van<br />
Titiaan, 7,90 euro.<br />
Ramsj gesignaleerd bij boekhandel<br />
Steven Sterk, Servetstraat, Utrecht:<br />
030-2340580. Deze en andere titels<br />
zijn ook verkrijgbaar bij Selexyz-boekhandels.<br />
..........................................................<br />
Raarste boektitel van het jaar<br />
Volgens the Guardian is de winnaar: If You Want<br />
Closure In Your Relationship,<br />
Start With Your Legs van Big Boom.
Change language