You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
14 Perspectief<br />
Vlaamse literatuur Is er meer dan het Bart Peeters-effect?<br />
‘Ik ken geen vijf jonge<br />
Nederlandse auteurs’<br />
In België begint vrijdag de Literaire<br />
Lente, een internationaal festival<br />
met het nodige Vlaamse talent.<br />
Waarom lopen Nederlanders opeens<br />
zo warm voor die van oudsher<br />
besmuikte buren?<br />
Femke van Wiggen<br />
AMSTERDAM<br />
...<br />
Ze hebben taalgevoel, stijl en ambitie<br />
en zijn populairder dan ooit: Vlaamse<br />
auteurs. Vroegen wij ons een half<br />
jaar geleden vertwijfeld af wie na de<br />
dood van Jan Wolkers in zijn voetsporen<br />
kan treden (Arnon Grunberg?<br />
Moet dat? Heleen van Royen? No<br />
way!), in Vlaanderen draait een hele<br />
generatie aan nieuwe Hugo Clausen<br />
al jaren warm.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
j.w. bezemer<br />
marc jansen<br />
<br />
<br />
<br />
En nog bijzonderder: waar Nederlandse<br />
auteurs in Vlaanderen amper<br />
gelezen worden – bestsellers Knielen<br />
op een bed violen en Joe Speedboot deden<br />
er verdraaid weinig – vinden<br />
jonge Vlamingen als Dimitri Verhulst,<br />
Stefan Brijs, Saskia de Coster,<br />
Christophe Vekeman, Yves Petry en<br />
Annelies Verbeke juist in Nederland<br />
steeds beter aftrek.<br />
‘Het Bart Peeters-effect’, noemt<br />
hoogleraar moderne letterkunde<br />
Jaap Goedegebuure dit smalend.<br />
‘Niet al te oude Vlamingen, en zeker<br />
ook Vlaamse auteurs, zijn leuk om te<br />
zien, grappig, vlot, sexy, en vooral<br />
ook goedgebekt. In alle genoemde<br />
opzichten zijn ze vaak beter dan Nederlanders;<br />
ze winnen ook altijd het<br />
Nationaal Dictee.’<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Maar dat de toch niet bepaald als Colin<br />
Farrell uitziende Nederlandse<br />
Gentenaar Marc Reugebrink zaterdag<br />
de Gouden Uil 2008 won en Vlamingen<br />
Marc Legendre en Koen Peeters<br />
(Grote Europese roman) genomineerd<br />
zijn voor de Libris geeft aan dat er<br />
misschien meer aan de hand is.<br />
‘Niemand heeft een sluitende verklaring’,<br />
zegt Annelies Verbeke, de<br />
schrijfster die hier goed verkoopt met<br />
Slaap! (2003), Reus (2006) en Groener<br />
gras (2007), ‘maar er is een soort inhaalrace<br />
aan de gang. Tot tien jaar<br />
geleden hoorde je bij jullie weinig<br />
over Vlaamse auteurs, nu juist veel. Ik<br />
denk dat figuren als Herman Brusselmans<br />
en Tom Lanoye van onschatbare<br />
waarde zijn geweest. Die hebben<br />
ons een andere richting op laten kijken.<br />
Zij hebben toch de rock-’n-roll<br />
in de Vlaamse literatuur gebracht.’<br />
Christophe Vekeman: ‘Misschien<br />
is de jongste oogst auteurs in Nederland<br />
gewoon niet zo best.’ Weer een<br />
ander scenario: dat Vlaamse auteurs<br />
ambitieuzer schrijven, minder uit<br />
hobbyisme. ‘In Vlaanderen zijn heel<br />
wat schrijvers van tussen de dertig en<br />
de veertig die net als ik echt proberen<br />
iets anders te doen. Jullie in Nederland<br />
zijn te veel bezig met mode.’<br />
‘Misschien komt het ook doordat<br />
de Vlaamse auteurs zich minder op<br />
de echt gewestelijke Vlaamse traditie<br />
focussen’, voegt Peter Nijssen, uitgever<br />
bij de Arbeiderspers (en van<br />
Arjan Terpstra<br />
AMSTERDAM<br />
...<br />
Voor het eerst is een graphic novel opgenomen<br />
in de shortlist van de Libris<br />
Literatuur Prijs. Marc Legendre’s Verder<br />
bewijst het volwassen worden van<br />
het genre, inclusief groeipijn. Verder<br />
is zowel een afrekening met de beeldcultuur<br />
als een jubelende ode daaraan.<br />
De afrekening zit in de thematiek:<br />
twee geliefden, lang werkzaam<br />
als videojournalistiek duo, strijden<br />
verbeten om het Grote Gelijk. Gelden<br />
in hun vak alleen de wetten van de<br />
jungle of werken videojournalisten<br />
toch voor een groter doel, het infor-<br />
................................................................................<br />
<br />
<br />
.......................................................................................................................<br />
RECENSIE | THRILLER<br />
HET BREKEN<br />
VAN DE GEEST<br />
...<br />
Dirk Koppes<br />
Michael Robotham wroet voor zijn<br />
boeken met groot enthousiasme in de<br />
spelonken van de menselijke geest. In<br />
Gebroken (uitg. Cargo) probeert hij uit<br />
te vinden hoe stressbestendig de psyche<br />
van zijn hoofdpersonen is. Wanneer<br />
breken ze? Klinisch psycholoog<br />
Joseph O’Loughlin wordt te hulp geroepen<br />
als een jonge vrouw zelfmoord<br />
Christophe Vekeman) daar aan toe.<br />
'Ze schrijven niet meer zo Vlaams en<br />
bloemrijk als Louis Paul Boon, maar<br />
gaan meer op in een westelijke literaire<br />
canon. De Vlaamse auteurs van<br />
nu zijn toch meer beïnvloed door<br />
Amerikaanse literatuur, daardoor is<br />
het toegankelijker voor ons. Meer<br />
straatrumoer en Bret Easton Ellis.’<br />
Vekeman zelf (wiens Lege Jurken<br />
nu net uit is) is het daar niet mee eens.<br />
‘Natuurlijk laten we ons inspireren<br />
door buitenlandse literatuur. Maar<br />
dat is geen nieuw fenomeen. Voor De<br />
Metsiers liet Hugo Claus zich inspireren<br />
door Faulkner.’ Desalniettemin is<br />
Vekeman, vorige week nog door<br />
‘In Vlaanderen zijn<br />
heel wat schrijvers<br />
die echt proberen<br />
iets anders te doen’<br />
Susan Smit ‘een heel groot Nederlandstalig<br />
talent’ genoemd, zich er<br />
ook van bewust dat steeds meer Nederlanders<br />
denken dat er meer<br />
Vlaams dan Nederlands schrijftalent<br />
is. ‘Met excuus, maar ik kan echt geen<br />
vijf Nederlandse jonge auteurs noemen.’<br />
Maar volgens Vekeman komt<br />
dat ‘gewoon door de aloude kloof<br />
tussen Nederland en Vlaanderen. De<br />
ander is en blijft buitenland.’<br />
Graphic novel<br />
Duizelingwekkende leeservaring<br />
meren en stimuleren van kritische<br />
burgers over misstanden in de wereld?<br />
En wat zegt het huldigen van<br />
een van deze standpunten over de<br />
persoonlijkheid van de filmer?<br />
Tegelijk is Verder een ode aan de<br />
beeldcultuur. Legendre werd bekend<br />
als tekenaar van kinderstrips maar<br />
vond zichzelf opnieuw uit in zijn eerste<br />
graphic novel, Finesterre. In Verder<br />
wordt het fenomeen grafische roman<br />
naar nieuwe hoogtes gestuwd. Legendre<br />
‘monteert’ als een filmer zijn<br />
beeld- en tekstmateriaal aaneen tot<br />
strak geregisseerde scènes en verstript<br />
foto’s met tekstballonnen. Het leesritme<br />
gaat overhoop met lange tekst-<br />
wil plegen door van een brug te springen.<br />
Ze staat naakt op de reling, een<br />
mobiel in haar hand. Waarom praat er<br />
iemand in haar oor? O’Loughlin begrijpt<br />
er niets van en moet hulpeloos<br />
toezien hoe ze springt.<br />
Helaas voor Joseph en zijn gezin is dit<br />
pas de eerste beproeving die Robotham<br />
heeft klaarstaan. Nadat een<br />
tweede vrouw op een vergelijkbare<br />
manier aan haar eind is gekomen, ontwaart<br />
Joseph de contouren van een<br />
psychopaat. Een man die feilloos de<br />
angsten van zijn slachtoffers bespeelt.<br />
En wat vrezen zij het meest: dat hun<br />
kind door een perverseling wordt aangepakt.<br />
Stationsbieb<br />
Probiblio en de provincies Noord- en Zuid-Holland overleggen met<br />
de Nederlandse Spoorwegen over een proef met bibliotheekvoorzieningen<br />
op stations in deze provincies.<br />
Om die kloof te dichten schrijft Vekeman<br />
bewust ‘Nederlands’ en geen<br />
Vlaams, net als Annelies Verbeke. Vekeman:<br />
‘Dat is een esthetische voorkeur.<br />
Ik heb zelf een bloedhekel aan<br />
Vlaamse auteurs die nog steeds in een<br />
soort bloemrijke streektaal schrijven,<br />
zoals een Tom Lanoye. Dat vind ik<br />
niet van deze tijd, het is logisch dat<br />
dat niet werkt in Nederland.’<br />
Kort door de bocht, vindt Geert<br />
Joris, directeur van Boek.be (de<br />
Vlaamse CPNB) al deze argumenten.<br />
‘De geëmancipeerde Vlaamse auteur<br />
durft juist ook ‘Vlaams’ te schrijven.<br />
De Vlaamse taal is nu eenmaal rijker.<br />
Dimitri Verhulst schrijft zeer ‘Vlaams’<br />
en laat juist bij uitstek zien dat je<br />
Vlaanderen niet zomaar uit de<br />
Vlaamse literatuur haalt. Ik kan me<br />
De Helaasheid der dingen zelfs niet in<br />
het Nederlands voorstellen. Die hele<br />
groeiende populariteit van Vlaamse<br />
schrijvers is volgens mij gewoon iets<br />
wat jullie in Holland nu heel strak<br />
vinden om te zien. Ja, strak.’ 1<br />
De Literaire Lente in Gent duurt van<br />
4 tot 12 april.<br />
fragmenten zonder interpunctie.<br />
Poëzie beschrijft wat niet getoond<br />
kan worden, vreemde grafische effecten<br />
laten zien wat niet in woorden is<br />
te vangen. Als die zaken bij elkaar komen,<br />
wordt de lezer getrakteerd op<br />
een duizelingwekkende leeservaring.<br />
Helaas gebeurt dat niet altijd, met<br />
stroeve of vage passages als gevolg.<br />
Dat is Legendre vergeven: de geslaagde<br />
scènes wijzen vooruit naar<br />
een toekomst waar we niet op kunnen<br />
wachten. 1<br />
Marc Legendre, Verder (Uitgeverij<br />
Atlas, 24,90 euro)<br />
Robotham sleept de lezer mee in een<br />
maalstroom van psychische verschrikkingen,<br />
waarbij hij O’Loughlin<br />
tot het uiterste test. De ontknoping<br />
blinkt misschien<br />
niet<br />
uit in originaliteit,<br />
de<br />
spanning is<br />
tot het eind<br />
om te snijden.<br />
Kopen.<br />
......................................<br />
Goh<br />
1 op de 10 Britse scholieren<br />
ziet liever de verfilming<br />
dan het boek te lezen.
Change language