Downloaden - Vormingplus Waas-en-Dender

V o l k s h o g e s c h o o l Waas-en-Dender 

vorming 

volwassenen 

voor 

HerFsT 

2008

Inhoud 

Thema in de kijker 

Leven en dood 2 

de Kyotocode 5 

Actua & Geschiedenis 10 

Culturen - Diversiteit, Kunst 18 

Filosofie, Zingeving & Spiritualiteit 25 

Persoonlijke groei & Relaties 27 

Gezondheid & Ecologie 30 

Creatief & Vaardig 34 

Positieve wetenschap, Nieuwe media & Informatica 39 

Dicht bij de deur 44 

Regio in beeld 46 

Spots op: info-avonden duurzaam bouwen en wonen in Sint-Niklaas 47 

Praktische informatie 48 

Wie is wie? 51 

Kalender 52

Bezoek onze nieuwe website op 

www.vormingplus.be/waas-en-dender 

oNZE ThEmA’S 

DIT SEIZoEN: 

LEVEN EN DooD EN 

DE KyoToCoDE 

Vormingplus Waas-en-Dender 

Je wil graag bijblijven, bijleren, mensen ontmoeten, … Een waaier van vormingsactiviteiten 

ligt voor je klaar. Zo zijn er cursusreeksen, workshops, educatieve uitstappen en 

lezingen over allerlei thema’s zoals kunst en cultuur, actualiteit en geschiedenis, milieu, 

gezondheid, persoonlijke groei, informatica en veel meer. 

vormingplus Waas-en-Dender, de regionale volkshogeschool, wil vorming in de streek 

stimuleren. Daarom bouwt ze aan een netwerk van organisaties die cursussen aanbieden: 

cultuurcentra, bibliotheken, verenigingen … Inspelend op behoeftes ontwikkelt ze, veelal 

in samenwerking met een regionale partner, interessante vormingsinitiatieven. 

Zo wil vormingplus een rijk en divers vormingslandschap toegankelijk en bekend maken 

voor alle inwoners van de regio. 

vormingplus, volkshogeschool Waas-en-Dender, is erkend door het Ministerie 

van de vlaamse Gemeenschap - Afdeling Cultuur. 

vormingplus, volkshogeschool Waas-en-Dender, is erkend als opleidingsverstrekker 

door het Ministerie van Tewerkstelling en door het beheerscomité van 

de vDAB. 

3

ThEmA IN DE KIjKER 

ThEmA - LEVEN EN DooD 

Leven ... en dood. De dood hoort bij het leven, want zonder het besef dat aan alles een einde komt kan je niets ten volle ‘beleven’. 

Vormingplus plaatst in de donkerste periode van het jaar passend dit thema in de kijker. Ben je praktisch ingesteld? Dan kan 

je je voordeel halen uit de lezing rond erfrecht en successierechten. Ook interessant om weten is hoe je na je overlijden andere 

levens kan redden, via orgaandonatie. Of hoe de wetgeving en de praktijk van euthanasie en wilsbeschikking in elkaar zitten 

(gericht aanbod, zie p. 44 en 45). Nieuwsgierig om een blik te werpen ‘achter de schermen’ van de dood? Ga dan mee op bezoek 

in het nieuwe crematorium in Sint-Niklaas of het prachtige park van begraafplaats Schoonselhof. De meer kunstzinnigen onder 

ons genieten van het Requiem van Mozart of feesten mee op het Mexicaanse feest van de doden. Je ziet het, Vormingplus brengt 

dit najaar heel wat levendige onderwerpen zodat je je niet hoeft dood te vervelen! 

Mexicanen sterven niet 

het feest van de dood 

rond allerheiligen ziet men in mexico allerhande rare figuren verschijnen in het straatbeeld. 

De aardse activiteiten worden een halt toegeroepen en het zijn de overledenen 

die in het middelpunt van de belangstelling komen te staan. mexicanen vieren feest 

samen met hun geliefde overledenen. De katholieke kerk heeft zich volledig aangepast 

aan deze oeroude traditie uit het aztekentijdperk. 

maak uitgebreid kennis met deze kleurrijke gebeurtenis. Kom met ons vieren. Barbara 

moreels neemt ons in één avond mee op stap met een mexicaanse familie gedurende 

24 uur. Zij vertelt en illustreert het waarom en het hoe van dit feest. 

De roots van onze voordrachtgever liggen in Zuid-amerika, ze bezoekt jaarlijks haar 

familie en blijft in nauw contact met de culturele tradities van mexico. Zij is dan ook de 

ideale gids om ons in te wijden in het feest van de dood. 

4 

d a t u m 

p r i j s 

in s c hri j v ing 

b e t a l i n g 

c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 

b e g e l e i d i n g 

mELSELE 

DoNDERDAG 6/11 

VAN 19u30 ToT 22u00 

7 EuRo (mET KoRTING: 3,5 EuRo, VooRWA ARDEN P.48) 

ToT 27/10 (mEER INFo P.48) 

Zo SNEL moGELIjK NA INSChRIjVING (mEER INFo P.48) 

08 11 06B 

VoRmINGPLuS - GRoTE BAAN 183 - BEVEREN (mELSELE) 

CC TER VESTEN 

BARBARA moREELS - mExICo KENNER

Wonderkind schrijft Requiem 

Mozart in de schaduw van de dood 

Tsjaikowski noemde hem een zorgeloos kind en wagner sprak van het zachte licht- en 

liefdesgenie van de muziek. Berlioz stelde zich mozart voor als een engel die maar hoeft 

op te schrijven wat god hem dicteert. 

mooi gezegd, maar zijn leven was vaak een hel. Het woog zwaar door om wonderkind te 

zijn en als jongeman zocht hij - weg van het beklemmende salzburg - vruchteloos werk 

in andere steden. Uiteindelijk vestigde hij zich als zelfstandige in wenen. 

Zijn muziek klinkt vaak vrolijk maar mozart schreef ook veel diepzinnige bladzijden zoals 

het onvoltooid gebleven requiem. maar hoe ver is hij precies geraakt en wat heeft 

zijn leerling süssmayr er aan toegevoegd? of heeft mozart het hele requiem geschreven? 

we beantwoorden deze en andere vragen in combinatie met veel luisterfragmenten, 

beeldopnames en vergelijkingen van verschillende uitvoerders. alles wordt begrijpelijk 

voorgesteld zodat iedereen kan meepraten over deze unieke kunstschat, letterlijk 

geschreven in de schaduw van de dood. 

Bezoek aan het Schoonselhof 

een gids neemt ons mee op een twee uur durende dodentocht in het schoonselhof. De 

antwerpse parkbegraafplaats wordt vaak vergeleken met het Parijse Père-lachaise, 

omwille van zijn prachtige grafmonumenten en beroemde bewoners. 

een indrukwekkende verzameling van prominenten en bekende kunstenaars vonden 

hier hun laatste rustplaats: schrijvers, beeldhouwers, architecten, schilders, componisten, 

… De vele verhalen, anekdotes en symbolische verwijzingen brengen hen vandaag 

terug tot leven. 

verder vind je er een Joods gedeelte, een deel voor de islamitische gemeenschap, militaire 

begraafplaatsen, een strooiweide. 

een wandeling op schoonselhof is ook genieten van een mooi park met indrukwekkende 

bomen en aangelegde dreven waar het fijn kuieren is. Het geheel vormt een verscheidenheid 

aan ingerichte parken; badend in de herfstkleuren heeft ieder park zijn eigen sfeer. 

afspraak aan de ingang. Bij vertraging of onverwachte problemen: tel. 0473-42 20 02. 

Bezoek aan het nieuwe crematorium 

in Sint-Niklaas 

Begraven of cremeren? vroeger werd over deze vraag niet of nauwelijks nagedacht. 

Hoewel de eerste crematie in België al plaatsvond in 1933, duurde het tot diep in de jaren 

zeventig voor deze vorm van afscheid nemen echt doorbrak. Jarenlang was crematie 

of verassing een zaak van een kleine minderheid. Daar is pas verandering in gekomen 

toen de katholieke kerk haar bezwaren opzij zette. ook de wet van 20 juli 1971 was 

een belangrijke stap. van dan af werden crematie en begraving als evenwaardig beschouwd. 

elke begraafplaats kreeg een strooiweide en columbarium. sindsdien is het 

aantal crematies fors gestegen. Het is dan ook niet te verwonderen dat er ook in sintniklaas 

een crematorium werd gebouwd. Directeur Kris Coenegrachts leidt ons rond in 

de nieuwe gebouwen en geeft uitleg. over rituelen, over de procedure, over de wettelijke 

aspecten, kortom over alles wat u altijd al wilde weten over crematie. 

d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


BEVEREN 

mAANDAG 24/11 





08 11 24E 

CC TER VESTEN (mEDIAZAAL) - GRAVENPLEIN 2 - BEVEREN 

CC TER VESTEN 

ANDRé DE GRoEVE - muSICoLooG 

WILRIjK 

ZoNDAG 16/11 


4 EuRo 



08 11 16A 

SChooNSELhoF - KRIjGSBAAN - WILRIjK 

CC TER VESTEN EN CC LoKEREN 

RIChARD WILLEmS - STADSGIDS ANTWERPEN 

SINT-NIKLAAS 



2,5 EuRo 



08 09 25B 

CREmAToRIum SINT-NIKLAAS - 

WAASmuNSTERSESTEENWEG 4 - SINT-NIKLAAS 

DC DE WILG 

KRIS CoENEGRAChTS - DIRECTEuR CREmAToRIum SINT-NIKLAAS 

5 

thema in de kijker actua & geschiedenis culturen - diversiteit, kunst filosofie, zingeving & spiritualiteit persoonlijke groei & relaties gezondheid & ecologie creatief & vaardig informatica, nieuwe media & positieve wetenschap

Orgaandonatie 

orgaandonatie betekent dat je ermee instemt dat na je overlijden organen of weefsel 

uit je lichaam verwijderd worden. Die organen en weefsels worden dan overgeplant 

op mensen met zware aandoeningen en zullen hun leven redden of hun levenskwaliteit 

aanzienlijk verbeteren. De wet stelt dat iedereen vanaf 18 jaar automatisch orgaandonor 

is. Toch sterven er in ons land wekelijks twee mensen die op een wachtlijst 

stonden voor een orgaantransplantatie. Hoe kan dit? 

over orgaandonatie blijken veel misverstanden te bestaan. luc Colenbie van het 

gentse transplantatiecentrum biedt correcte en concrete informatie. Hoe verloopt de 

procedure? wat zegt de wet precies? Kan de familie verzet aantekenen? Blijft het lichaam 

intact na de verwijdering? Kunnen nabestaanden nog afscheid nemen? welke 

organen kunnen verwijderd worden? wat met de geruchten over perfide orgaanhandelaars? 

vragen én antwoorden die een aanzet bieden tot luidop nadenken over orgaanschenking, 

over solidariteit over de dood heen. 

Erfrecht en successierechten 

vraag je je wel eens af wat er zal gebeuren met je geld en goed als je overleden bent? 

of heb je als erfgenaam vragen bij torenhoge successierechten? of denk je eraan 

een testament te schrijven of een schenking te doen? met een financieel deskundige 

als alain Deneef blijft geen enkele vraag onbeantwoord. allereerst komt het erfrecht 

uitgebreid aan bod: de langstlevende echtgenoot, onterving, voorbehouden erfgenamen, 

een erfenis aanvaarden of weigeren … Daarna hoor je alles wat je moet weten 

over successierechten: de tarieven, de vrijstellingen, successieplanning, Tak 21, 23 en 

26, ... en natuurlijk een heleboel tips om je zaken voordelig te regelen en de keuzes te 

maken die je zelf wil. 

De dood is niet het einde 

alsmaar meer mensen kijken met nieuwe ogen naar de dood: via wetenschappelijk 

onderzoek, bijna-dood-ervaringen, ... ook oude culturen en wereldgodsdiensten reiken 

ons manieren aan om met de dood om te gaan. De dood is niet het einde, het is 

een nieuwe geboorte in een andere dimensie. misschien is de muur tussen leven en 

dood wel minder hoog dan we dachten. 

vanuit eigen ervaringen en tien jaar onderzoekswerk binnen Timotheus belicht Philippe 

vandevorst zijn visie op het leven na de dood. Hij vertelt hoe we deze andere 

dimensie kunnen verkennen en op een andere manier naar de dood leren kijken. Zo 

zien we hoe we stervenden en overledenen kunnen helpen over de dood heen. we 

vinden troost in de gedachte dat onze relatie met de gestorvenen ook na de dood blijft 

groeien. Ten slotte leren we hoe we onszelf op deze overgang kunnen voorbereiden. 

6 

d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t a 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 


d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


DENDERmoNDE 

WoENSDAG 19/11 


2,5 EuRo 



08 11 19A 

CC BELGICA (ZAAL BERT hEuVINCK) - 

KERKSTRAAT 24 - DENDERmoNDE 

BIBLIoThEEK DENDERmoNDE EN DE mAAKBARE mENS VZW 

LuC CoLENBIE - CoöRDINAToR TRANSPLANTATIECENTRum uZ GENT 

DINSDAG 14/10 


SINT-NIKLAAS 



mELSELE 

2 DoNDERDAGEN 16/10 EN 23/10 


18 EuRo (mET KoRTING: 9 EuRo, VooRWA ARDEN P.48) 



08 10 16A 


ALAIN DENEEF - FINANCIEEL ANALIST 


08 10 14A 

DEN hoF - hENDRIK hEymANPLEIN 7 - SINT-NIKLAAS 

CAW WAASLAND EN TImoThEuSPRojECT VZW 

PhILIPPE VANDEVoRST - STAFmEDEWERKER TImoThEuS VZW

WWW.KyoToCoDE.BE KRAAK jE ENERGIEKoSTEN 

Een campagne van Vormingplus i.s.m. Ecolife 

Vormingplus Waas-en-Dender doet méér dan lezingen, uitstappen en workshops organiseren in de regio. Zo stappen we geregeld 

in projecten die we waardevol vinden. De campagne ‘de KyotoCode’ hoort daar zeker bij! Waarom? 

De Kyotocode 

De opwarming van de aarde is tegenwoordig werkelijk een ‘hot issue’. De vraag is of we er nog iets tegen kunnen doen ... Het antwoord 

is ja, en je kan er nog geld mee uitsparen ook! 

De Kyoto Code is een campagne die jou en je gezin op weg zet om een steentje bij te dragen. Gesteund door honderden andere deelnemers 

ga je aan de slag met een aantal energiebesparingstips. Je neemt deel door gedurende 3 maanden enkele tips in de praktijk 

te brengen. 

Ik doe mee! 

De campagne loopt van 1 november 2008 tot 31 januari 2009. 

Inschrijven kan vanaf nu, tot begin november. Surf daarvoor naar de site www.kyotocode.be . 

In de loop van oktober krijg je een mail die je eraan herinnert een startmeting over je algemene energieverbruik in te vullen. vervolgens 

krijg je een actieboek opgestuurd boordevol handige en gemakkelijk toepasbare besparingstips rond elektriciteit, mobiliteit en 

verwarming. Kies er zelf enkele uit, geef maandelijks je keuzes door via de site en tel uit je winst! 

Iets te winnen? 

Als je meedoet, behoor je tot een groeiende groep van mensen die zelf het verschil willen maken, wat prachtig is. Bovendien worden 

een aantal prijzen verloot onder de deelnemende gezinnen. verder houden we je voortdurend op de hoogte van de stand van zaken 

via een elektronische nieuwsbrief. Daarin krijg je extra tips en weetjes doorgespeeld en wordt de globale besparing van alle deelnemers 

weergegeven. 

Breed gedragen 

7 vormingpluscentra in vlaanderen slaan de handen in elkaar met Ecolife vzw en roepen zoveel mogelijk mensen op om deel te nemen. 

vormingplus Waas-en-Dender werkt hiervoor bovendien samen met de milieudiensten van Dendermonde, Hamme, Lebbeke, Lokeren, 

Sint-Gillis-Waas, Stekene en Temse, en een aantal andere partners. 

Lieven Scheire (Neveneffecten, Willy’s en Marjetten, De laatste show) is het gezicht van de campagne. 

7 


Startsessies de KyotoCode 

Zoals uitgelegd is de KyotoCode een campagne die via internet en de post verloopt. ook 

al zijn bijeenkomsten in groep dus niet noodzakelijk, toch willen we je deze mogelijkheid 

bieden. wil je graag bijkomende tips horen, begeleid worden bij je besparingen of 

gewoon andere deelnemers ontmoeten? Dat kan! 

Tijdens deze (niet verplichte) gratis startsessie leer je welke tips van de Kyotocode je 

kan toepassen en krijg je praktische richtlijnen voor de beste aanpak. Bovendien kan 

je met de andere deelnemers van gedachten wisselen en zie je hoe zij het in de praktijk 

doen. op deze avond wordt ook op een heldere manier duidelijk gemaakt waarom 

C0 2 -uitstoot zo’n belangrijk probleem is voor ons klimaat. 

in samenwerking met Cvn (Centrum voor natuur- en milieueducatie) 

8 

d a t u m 

p r i j s 


c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

p r i j s 


c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

p r i j s 


c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

p r i j s 


c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 



GRATIS 


hAmmE 

08 10 16E 

DuRmEDRoom - KAAIPLEIN 28 - hAmmE 

mILIEuDIENST hAmmE EN 

CENTRum VooR NATuuR- EN mILIEuEDuCATIE 

ERKEND LESGEVER CVN 

mAANDAG 20/10 


GRATIS 


LEBBEKE 

08 10 20B 

GC DE BIEKoRF - STATIoNSSTRAAT 23 - LEBBEKE 

mILIEuDIENST LEBBEKE EN 



mAANDAG 20/10 


GRATIS 


TEmSE 

08 10 20C 

AC DE ZAAT - FRANS BoELPLEIN 1 - TEmSE 

mILIEuDIENST TEmSE EN 





GRATIS 


b e g e l e i d i n g ERKEND LESGEVER CVN 

SINT-GILLIS-WAAS 

08 10 23A 

GEmEENTEhuIS (RAADZAAL) - 

LAGE KERKWEGEL - SINT-GILLIS-WAAS 

mILIEuDIENST SINT-GILLIS-WAAS EN 

CENTRum VooR NATuuR- EN mILIEuEDuCATIE

Tussentijdse bijeenkomsten de Kyotocode 

Tijdens de campagne kunnen de mensen die in groep willen samenkomen, dat nogmaals 

doen. we starten telkens met een expert die toelichting komt geven over een thema, bijvoorbeeld 

groene stroom, energie besparen met bepaalde investeringen, zonne-energie,... 

vervolgens doen we verder met de deelnemers aan de Kyotocode. ondertussen ben je al 

enkele weken Co 2 en geld aan het besparen via de tips die je meekreeg. Hoe is dat tot nu toe 

gelukt? op deze bijeenkomst kan je je positieve verhalen, onverwachte uitdagingen en extra 

tips voor de andere deelnemers op tafel leggen. De begeleider en de groep helpen je om de 

laatste weken met frisse moed aan te vangen. Hieronder vind je waar en wanneer deze opvolgsessies 

doorgaan, en welke inhoud er per locatie extra in de verf gezet wordt. 

opgelet, mensen die niet deelnemen aan de KyotoCode zijn ook welkom om naar 

de expert te komen luisteren tijdens deze tussentijdse bijeenkomsten. Je betaalt 

dan wel 5 i.p.v. 2,50 euro. Wil je minder betalen? Schrijf je dan in via www.kyotocode.be 

(tot 15 november)! Sommige mensen nemen sowieso deel aan verminderde 

prijs, zie voorwaarden op pagina 48. 

Goed isoleren 

in België zijn de huizen gemiddeld niet erg goed geïsoleerd, waardoor jaarlijks heel 

wat warmte en geld verloren gaat. goed isoleren is dan ook een belangrijke stap in de 

richting van een efficiënter energiegebruik. isoleren is echter meer dan ‘isolatiemateriaal 

tussenproppen’. Hoe dikker je isoleert, hoe belangrijker het is om een aantal 

zaken niet uit het oog te verliezen. Tijdens deze korte sessie met een lesgever van 

viBe vzw leer je hoe je wind- en luchtdicht maar damp-open kan isoleren, zodat je 

erna zelf aan de slag kunt. 

na deze lezing kaarten we tot 22u na met de deelnemers van de KyotoCode. we bekijken 

elkaars verhaal, bespreken onverwachtse uitdagingen en onderzoeken hoe we 

verder kunnen besparen. Zo kan je er volop voor gaan in de laatste weken van de 

campagne! 

Energie besparen met 0 tot 10 000 euro 

Denk je bij energie besparen spontaan aan een verbouwing van je huis? Bezuinigende 

maatregelen vind je te duur? weet dan dat er voor elk budget een aantal mogelijkheden 

zijn. Tijdens deze korte sessie gaan we in op een aantal concrete ingrepen die 

iedereen thuis kan uitvoeren, ook zonder zware investeringen. we leggen praktijkgericht 

uit hoeveel je kan besparen met een (zeer) klein, middelgroot of groot budget. 

Tot slot gaan we kort in op de vele belastingvoordelen en subsidiemogelijkheden voor 

energiebesparende maatregelen. 




campagne! 

Alternatief verwarmen 

in ons klimaat zullen we ondanks de opwarming van de aarde niet alleen sterker moeten 

isoleren en gecontroleerd ventileren, maar ook blijven verwarmen. De hamvraag is in deze 

context natuurlijk: hoe stoken zonder al te veel extra Co 2 -uitstoot te veroorzaken? Best centraal 

verwarmen of eerder per ruimte? via radiatoren of vloerverwarming? met de zon? op 

deze avond bekijken we de mogelijkheden die op de markt zijn, de efficiëntie en toepassingsmogelijkheden 

van de verschillende opties. Zo blijf je niet in de kou staan! 


elkaars verhaal, bespreken onverwachtse uitdagingen en onderzoeken hoe we verder 

kunnen besparen. Zo kan je er volop voor gaan in de laatste weken van de campagne! 

d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


hAmmE 

mAANDAG 15/12 


5 EuRo (oF 2,5 EuRo DEELNEmERS KyoToCoDE oF AAN VooRWAARDEN P. 48) 



08 12 15B 

DE BIERhoEVE - KAALDRIES 162 - hAmmE 

mILIEuDIENST hAmmE, VIBE VZW EN CVN 

PAuL EyKENS - VIBE VZW 

LEBBEKE 

mAANDAG 15/12 





08 12 15A 

GC DE BIEKoRF - STATIoNSSTRAAT 23 - LEBBEKE 

mILIEuDIENST LEBBEKE, VIBE VZW EN CVN 

ChRISToPhE DEBRABANDER - VIBE VZW 

SINT-GILLIS-WAAS 






09 01 22A 

GEmEENTEhuIS - LAGE KERKWEGEL - SINT-GILLIS-WAAS 

mILIEuDIENST SINT-GILLIS-WAAS, DIALooG VZW EN CVN 

ExPERT DIALooG VZW 

9 


Zonne-energie: 

wat zijn de mogelijkheden? 

België is een kikkerlandje waar de zon weinig schijnt en het vaak regent, zo wil het cliché. 

Je zou dan ook denken dat zonne-energie hier weinig toekomst heeft. maar klopt 

dat wel? waarom zie je dan de laatste tijd steeds meer zonnepanelen opduiken, zowel 

bij particulieren als bedrijven? Tijdens deze korte sessie leer je wat de voordelen zijn 

van zonne-energie, en welke mogelijkheden je in België hebt. ook bespreken we de 

kost en hoe je je investering kan terugverdienen. 




campagne! 

Extra vorming de Kyotocode 

naast de vorming tijdens de tussentijdse bijeenkomsten van de Kyotocode, organiseert 

vormingplus samen met partners een aantal aparte lezingen over ecologische 

thema’s. 

ook hierbij betalen deelnemers van de Kyotocode 2,5 euro, anderen 5 euro. (uitzondering: 

‘De opwarming van de aarde en de polaire ijskappen’ in sint-niklaas, daar is de 

prijs voor iedereen 2,5 euro). 

(Alternatief) Verwarmen 

welke verwarming voor welke situatie? 

De opwarming van de aarde is bezig en dat merken we ook in België met gemiddeld hogere 

temperaturen dan vroeger. Toch zullen we in ons klimaat niet alleen sterker moeten 

isoleren en gecontroleerd ventileren, maar ook blijven verwarmen. Dé hamvraag is in deze 

context natuurlijk: hoe stoken zonder al te veel extra Co 2 -uitstoot te veroorzaken? Kan je 

bijvoorbeeld best centraal verwarmen of eerder per ruimte? via radiatoren of vloerverwarming? 

met de zon? een expert van Dialoog vzw, kenniscentrum voor duurzaam bouwen en 

wonen, overloopt met ons de mogelijkheden. Hij beantwoordt al je vragen en bespreekt 

wat er op de markt is, de efficiëntie en toepassingsmogelijkheden van de verschillende 

opties. Zo blijf je niet in de kou staan! 

Energie besparen met 

0, 10, 100, 1.000 of 10.000 euro 

Denk je bij energie besparen spontaan aan een verbouwing van je huis? vrees je met 

een budget van minder dan 10.000 euro niet rond te komen? Ben je van mening dat 

bezuinigende maatregelen voor jou te duur zijn? weet dan dat er voor elk budget een 

aantal mogelijkheden zijn waarbij je op termijn altijd bespaart! Tijdens deze avond 

gaan we in op een aantal zeer concrete ingrepen die iedereen thuis kan uitvoeren, ook 

zonder zware investeringen of verbouwingen. we leggen praktijkgericht uit hoeveel 

je kan besparen met een klein (100 euro), middelgroot (1.000 euro) of groot (10.000 

euro) budget, of zelfs zonder geld. wat kan je met elke som doen en hoeveel bespaar 

je er op termijn mee? spaarlampen, radiatorfolie, thermosstatische radiatorkranen, 

verbeterd dubbel glas, zonneboilers, isolatie, hoogrendementsketels..., het komt allemaal 

aan bod. Tot slot gaan we ook in op de vele belastingvoordelen en subsidiemogelijkheden 

voor energiebesparende maatregelen. 

10 

d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


TEmSE 






08 12 17B 

CC TEmSE - FRANS BoELPLEIN 1 - TEmSE 

mILIEuDIENST TEmSE, VIBE VZW EN CVN 

PATRIK ooRTS - VIBE VZW 

DENDERmoNDE 

WoENSDAG 24/9 





08 09 24E 

STADhuIS (REyNAERTZAAL) - mARKT - DENDERmoNDE 

mILIEuDIENST DENDERmoNDE EN DIALooG VZW 

ExPERT DIALooG VZW 

DENDERmoNDE 






08 12 04D 

STADhuIS (REyNAERTZAAL) - mARKT - DENDERmoNDE 

mILIEuDIENST DENDERmoNDE EN VIBE VZW 

yVES DuPoNT - VIBE VZW

Duurzaam (ver)bouwen: duurder of goedkoper? 

Ben je van plan om te bouwen of te verbouwen? of heb je slechts vage ideeën maar 

wil je nu al meer achtergrondinformatie? er is voor elk wat wils op deze avond waar 

we kennis maken met de principes van duurzaam bouwen en verbouwen. Duurzaam 

(ver)bouwen is uiteraard goed voor het milieu en helpt mee de opwarming van de 

aarde tegen te gaan. maar wist je dat je op langere termijn ook heel wat geld kan besparen 

door enkele investeringen te doen? Hoe degelijk isoleren en ventileren, welke 

soorten isolerende beglazing zijn er beschikbaar? Hoe kunnen we de zon als renderende 

energiebron aanwenden en het regenwater in goede banen leiden? wat is de 

beste materiaalkeuze? 

al je vragen worden beantwoord, zodat de baksteen in je maag iets lichter verteerbaar 

wordt. een echte aanrader voor de kandidaat-(ver)bouwer! 

Deze avond wordt gegeven door een lesgever van Dialoog vzw, een kenniscentrum 

voor duurzaam bouwen en wonen. 

Groene stroom gemakkelijk gemaakt 

groene stroom zit de laatste jaren in de lift, en het is niet moeilijk om er op over te 

schakelen. Het produceren van deze stroom is een ideale manier om de opwarming 

van de aarde tegen te gaan én minder afhankelijk te zijn van beperkte grondstoffen als 

olie en uranium. ook in België begint er meer en meer te bewegen. De funderingen 

voor de eerste windmolens op de Thorntonbank in de noordzee werden deze zomer 

gelegd. ook krijgen de drie windmolens langs de e17 in Kruibeke binnenkort gezelschap. 

wat is ‘groene stroom’ eigenlijk, wat is ‘hernieuwbare energie’? wat zijn de voor- en 

nadelen van de traditionele energiebronnen? Hoe moeilijk (gemakkelijk) is het om 

over te schakelen op een groene stroomleverancier, of bij uw eigen leverancier groene 

stroom aan te kopen? U komt het allemaal te weten op deze avond; ook krijgt u een 

aantal interessante besparingstips mee! 

Mogelijkheden van zonne-energie 

België is een kikkerlandje waar de zon weinig schijnt en het vaak regent, zo wil het cliché. 

Je zou dan ook denken dat zonne-energie hier weinig toekomst heeft. maar klopt 

dat wel? waarom zie je dan de laatste tijd steeds meer zonnepanelen opduiken, zowel 

bij particulieren als bedrijven? Zeker is dat zonne-energie beter is voor het milieu dan 

energie uit bvb. aardgas of steenkool. Je gebruikt de energie van de grootste ‘nucleaire 

reactor’ in de omgeving van de aarde, zonder schadelijke stoffen in de atmosfeer te 

brengen. wat zijn de voordelen van zonne-energie? De mogelijkheden in België? Hoe 

(laten) installeren? en vooral, wat kost dat en hoe verdien je jouw investering terug? 

al je vragen rond zonne-energie worden beantwoord op deze avond. 

De opwarming van de aarde en 

de polaire ijskappen 

smelten de poolkappen weg? 

Ten gevolge van de opwarming van de aarde steeg het zeeniveau sinds het midden van de 

19de eeuw met ongeveer 20 cm. alles wijst erop dat deze evolutie zich versterkt zal doorzetten 

in de komende honderd jaar. momenteel dragen de grote ijskappen van groenland 

en antarctica daar nog weinig toe bij. maar bij een volgehouden opwarming is vooral het afsmelten 

van de ijskap van groenland een reden tot grote bezorgdheid. Zij bevindt zich dicht 

bij een kantelpunt waarboven ze zichzelf niet meer in stand kan houden. glacioloog Philippe 

Huybrechts ontwerpt modellen om de veranderingen van de ijskappen te bestuderen. 

op deze avond legt hij ons haarfijn de fundamentele werking van ons klimaatsysteem uit. 

Hoe groot zijn de ijsmassa’s op aarde? wat zijn hun functies? welke voorspellingen kunnen 

we doen over de toekomst van de ijskappen? indien ze afsmelten, is dat een gevolg, of ook 

een oorzaak van de opwarming? wat zijn de gevolgen voor het klimaat en de zeespiegel 

wereldwijd, en in België? 

d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


TEmSE 

mAANDAG 17/11 





08 11 17D 

AC DE ZAAT - FRANS BoELPLEIN 1 - TEmSE 

mILIEuDIENST TEmSE EN GREENPEACE VZW 

SPECIALIST GRoENE STRoom GREENPEACE VZW 

LoKEREN 

WoENSDAG 14/1 





09 01 14A 

CC LoKEREN - KERKPLEIN 5 - LoKEREN 

mILIEuDIENST LoKEREN EN DIALooG VZW 

ERKEND LESGEVER DIALooG VZW 

STEKENE 






08 11 27D 

oC DE STATIE - STADIoNSTRAAT 113 - STEKENE 

mILIEuDIENST STEKENE EN VIBE VZW 

hoRIA BALI - VIBE VZW 

SINT-NIKLAAS 



2,5 EuRo) 



08 12 10B 

BIBLIoThEEK - hENDRIK hEymANPLEIN 3 - SINT-NIKLAAS 

BIBLIoThEEK SINT-NIKLAAS 

PhILIPPE huyBREChTS - GL ACIoLooG EN KLImAToLooG VuB 

11 


ACTuA & GESChIEDENIS 

Een klein Europa in een grote wereld? 

de Europese Unie en de wereldeconomie 

“Hypotheekcrisis in de vs laat zich voelen in europa”, “Belgisch bedrijf verhuist productie 

naar Brazilië”, “goedkoop textiel uit China”, “europese tomaten verstikken Togolese boeren”, 

“Call centers in india staan klanten in België te woord”. men spreekt van globalisering. men 

spreekt van de aziatische eeuw. men heeft het over vrijhandelszones, lageloonlanden en 

delokalisatie. 

waar gaat het eigenlijk over? wat betekent globalisering precies? en vooral, welke rol heeft 

europa hierin te spelen? welke gevolgen heeft de globalisering voor de europeanen? Hoe 

worden onze lokale, regionale, zelfs nationale economieën bepaald door de ontwikkelingen 

op de wereldmarkt? welke antwoorden heeft de eU in petto om een antwoord te bieden op 

de uitdagingen van de wereldeconomie? vormen de economische tijgers China, india en 

Brazilië een bedreiging of bieden ze nieuwe kansen? Kom eens luisteren, ga mee in gesprek 

en ontdek hoe de wereldhandel ook jouw koopkracht bepaalt. 

Zorg dat je (er) bij bent (M/V) 

algemene vormingsreeks 

om de twee weken komen we samen met deze ontmoetingsgroep: in een informele sfeer 

‘blijven we bij’ op verschillende terreinen van het leven: actualiteit, politiek, mens en maatschappij, 

kunst en cultuur, psychologie, gezondheid, ... 

samen met deskundige gastsprekers diepen we diverse thema’s uit en ieder trimester zetten 

we samen ook een stapje in de wereld voor een cultureel of informatief bezoek. voor elk 

onderwerp starten we vanaf het begin: voorkennis is niet vereist. Zin om in groepsverband 

te discussiëren is daarentegen zeer welkom! vormingplus staat in voor een professionele 

begeleiding op mensenmaat; suggesties van de deelnemers worden zoveel mogelijk opgenomen 

bij de invulling van het programma. 

Deze cursus is een aanrader voor iedereen die wil bijblijven mét en bijleren over onze steeds 

veranderende maatschappij. vraag vrijblijvend naar inlichtingen en naar het gedetailleerd 

programma bij vormingplus. 

12 

d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t a 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


DINSDAG 21/10 


mELSELE 




08 10 21A 


CC TER VESTEN, GRoS BEVEREN EN STIChTING RyCKEVELDE 

INéZ VERPLANCKE - PoLITICoLoGE STIChTING RyCKEVELDE 

WETTEREN 

6 VRIjDAGEN oP26/9 + 10/10 + 24/10 + 7/11 + 21/11 + 5/12 





08 09 26A 

DE PooRT (FoyER) - mARKT 27 - WETTEREN 

CC NoVA 

GASTSPREKERS EN 

ELLEN SIjmoNS - EDuCATIEF mEDEWERKER VoRmINGPLuS

Ten huize van … 

in Wetteren 

Aan de trouwe deelnemers van Vormingplus moeten we onze reeks ‘ten huize 

van …’ wellicht niet meer voorstellen. Afgelopen seizoenen waren we te gast in 

Lokeren, Dendermonde en Sint-Niklaas. En ook dit najaar laten we jullie weer 

op die net andere manier kennismaken met een gemeente uit het Waasland en 

de Denderstreek. Om er opnieuw boeiende mensen op niet zo alledaagse plekken 

te ontmoeten. Deze keer trekken we naar het meest zuidwestelijke puntje 

van onze Vormingplusregio: Wetteren. Daar zoeken we de burgemeester en de 

deken op op hun werkplek. 


de burgemeester 

in 2006 stond politiek wetteren even in het middelpunt van de mediabelangstelling: 

de gemeenteraadsverkiezingen werden er ongeldig verklaard en er volgden nieuwe 

verkiezingen. intussen kent marc gybels wel het klappen van de zweep. want sinds 

1991 is hij burgemeester van wetteren. wie beter dan deze burgervader kan ons de 

structuur en de werking van de gemeenteraad uitleggen? samen met communicatieambtenaar 

martine Hondeghem maakt hij ons wegwijs in het gemeentehuis, in de 

functie van de burgemeester, de taken en bevoegdheden van schepenen en gemeenteraadsleden, 

de diensten van de gemeente, … wie wil weten wat er allemaal komt 

kijken bij het besturen van een gemeente met zo’n 23 000 inwoners, moet er zeker bij 

zijn. afspraak aan de hoofdingang van het gemeentehuis! 


de deken 

of is het ten huize van de rechtvaardige rechters? sommigen beweren immers dat 

in de sint-gertrudiskerk in wetteren het beruchte verdwenen paneel van het lam 

gods van de gebroeders van eyck verborgen zit. of ooit verborgen zat. vermoedens, 

theorieën en speurtochten genoeg, die niet onbekend zijn aan deken Herman ivens. 

Hij leidt ons rond in de kerk. we nemen ook een kijkje in de tuin, waar zich bronnen 

en een pomp bevinden waarover een heel verhaal te vertellen valt. Daarna gaan we 

naar het decanaat, waar Herman ivens uitleg geeft over zijn functie als deken. wat 

doet een deken eigenlijk? is dat iets anders dan een pastoor? en een decanaat, is dat 

iets anders dan een parochie? Je merkt het al: voor een boeiende namiddag moet je 

op 17 oktober in wetteren zijn! afspraak aan de ingang van de kerk. Bij problemen de 

dag zelf: 0473-42 20 02 

d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 


d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 


DINSDAG 30/9 


2,5 EuRo 


WETTEREN 


08 09 30D 

GEmEENTEhuIS WETTEREN (hooFDINGANG) - 

mARKT 1 - WETTEREN 

mARTINE hoNDEGhEm - CommuNICATIEAmBTENAAR WETTEREN 

mARC GyBELS - BuRGEmEESTER WETTEREN 

WETTEREN 

VRIjDAG 17/10 


2,5 EuRo 



08 10 17A 

SINT-GERTRuDIS KERK - mARKT - WETTEREN 

hERmAN IVENS - PASTooR-DEKEN 

13 


Cuba: politiek en beeldende kunst 

Cuba is een buitenbeentje. Zowel in de internationale politiek als intern blijft het land tegen 

de stroom oproeien. omstreden of verheerlijkt, de waarheid zal wel ergens in het midden 

liggen. Hoe blijft dit land toch zijn eigen ontwikkelingsmodel volgen, ondanks de economische 

blokkade, het politieke isolement? waarom neemt de eU niet echt positie in? wat komt 

er met raul Castro? Xavier Declercq, die in Cuba o.a. voor oxfam solidariteit werkt, komt 

het ons op de eerste avond vertellen. De week erop brengt Paul van Hoorick dan weer een 

verhaal over ‘kunst, codes en politiek’ in Cuba. een lezing met illustraties die de gespannen 

relatie tussen kunst en politiek gedurende 50 jaar revolutie blootlegt. Zeker is dat het kunstonderwijs 

in Cuba zeer gedemocratiseerd is, en moderne topkunstenaars als manuel mendive, 

Zaida Del rio en wilfredo lam voortbracht. we bespreken hun kunst en stellen ons de 

vraag of zij werkelijk de luizen in de pels van het Cubaanse regime zijn? 

Fair Trade: wat, hoe en waarom? 

eerlijke handel in België 

Fairtradeproducten zijn de laatste jaren aan een opmars bezig in België. ondernemers uit 

het Zuiden lijken hier dus steeds meer voet aan de grond te krijgen. maar wanneer kan 

een product als ‘fair trade’ bestempeld worden? wat zijn de criteria voor eerlijke handel, 

en welk verschil maakt dat voor de producenten? in welke winkels kan je de echte fairtradeproducten 

kopen? Hoe is eerlijke handel eigenlijk ontstaan en gegroeid? vormingplus 

helpt u het bos door de bomen te zien! Tijdens deze kritische analyse bespreken we ook 

de impact van fair trade, het (inter)nationale potentieel en de uitdagingen voor de toekomst. 

Het verhaal wordt doorspekt met praktische voorbeelden. op het einde van de avond zal de 

noord-Zuidambtenaar van de stad kort toelichten wat er in sint-niklaas allemaal rond fair 

trade gebeurt. 

steven De Craen werkt bij het Fair Trade Centre, een programma van de Belgische overheid 

ter promotie van eerlijke handel. 

Microfinanciering geeft het Zuiden krediet 

2005 was het jaar van de microkredieten. een jaar later kreeg muhammad Yunus, stichter 

van de grameen Bank voor microkredieten, de nobelprijs voor de vrede. Tegenwoordig 

gebruikt men eerder de overkoepelende term ‘microfinanciering’. een ngo als 

Trias werkt reeds meer dan 15 jaar samen met lokale partners die kredieten, verzekerings- 

en spaarproducten aanbieden aan lokale landbouwfamilies en kleine ondernemers. 

Het pluspunt aan deze aanpak is dat men start vanuit de plannen van de lokale 

mensen. meer en meer organisaties springen op de kar, microfinanciering is aan een 

ware opmars bezig. maar is het ook een effectieve methode om aan ontwikkelingswerk 

te doen? op deze avond worden al je vragen rond microfinanciering beantwoord: wat 

houdt het allemaal in en wat beweegt er in België? waarom deze methode, en hoe komt 

het dat ze de laatste jaren zo populair is? nancy Jaspers, adviseur bij Trias, legt het ons 

haarfijn uit, en stoffeert haar verhaal met praktijkvoorbeelden. 

14 

d a t a 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


SINT-NIKLAAS 

2 WoENSDAGEN 1/10 + 8/10 





08 10 01B 

CC SINT NIKLAAS - VRIjE ATELIERS (LoKAAL 13) - 

RoDE KRuISSTRAAT 25 - SINT-NIKLAAS 

CC SINT-NIKLAAS - VRIjE ATELIERS EN LINxPLuS 

xAVIER DECLERCq - mEDEWERKER oxFAm SoLIDARITEIT 

PAuL VAN hooRICK - DIRECTEuR LINxPLuS EN CuBAKENNER 

SINT-NIKLAAS 

WoENSDAG 24/9 VAN 19u30 ToT 22u00 




08 09 24C 

STADhuIS SINT-NIKLAAS (oNTVANGSTZAAL) - 

GRoTE mARKT - SINT-NIKLAAS 

FAIR TRADE CENTRE EN ACTIE- EN 

ADVIESGRoEP SoLIDARITEIT SINT-NIKLAAS 

STEVEN DE CRAEN - 

ADjuNCT-CoöRDINAToR FAIR TRADE CENTRE BTC 

SINT-NIKLAAS 

DINSDAG 4/11 VAN 19u30 ToT 22u00 




08 11 04C 

STADhuIS SINT-NIKLAAS (oNTVANGSTZAAL) - 

GRoTE mARKT - SINT-NIKLAAS 

ACTIE- EN ADVIESGRoEP SoLIDARITEIT SINT-NIKLAAS 

EN TRIAS NGo 

NANCy jASPERS - ADVISEuR mICRoFINANCIERING TRIAS NGo

De laatste dinsdag in Lokeren 

Onder de noemer De laatste dinsdag biedt Vormingplus en het Cultuurcentrum 

- vaak ook i.s.m. het Masereelfonds en de Gemeentelijke Raad Ontwikkelingssamenwerking 

- je op de laatste dinsdag van de maand regelmatig een prikkelende 

interactieve lezing aan in Lokeren. Gepassioneerde sprekers dompelen 

ons onder in een interessant hedendaags thema. We behandelen de boeiendste 

onderwerpen uit de actualiteit, recente geschiedenis, maatschappij, politiek, ... 

De mogelijkheid tot vragen stellen en discussie staat hierbij steeds voorop, zodat 

je op je laatste dinsdag gegarandeerd heel wat wijzer terug buitenkomt! 

Opgelet, vanaf dit trimester doen we niet meer elke laatste dinsdag van de 

maand een lezing, de frequentie wordt een beetje teruggeschroefd. Ook starten 

de laatste dinsdagen vanaf nu een halfuurtje later, van 20u tot 22u30. 

Consumeren we ons kapot? 

‘de laatste dinsdag’ van september 

Consumenten zijn we, allemaal. volgens sommigen is ons koopgedrag tegenwoordig echter 

op drift. ‘Je bent wat je koopt’ lijkt de overheersende slogan. Dat terwijl de aarde onze 

groeiende consumptie steeds moeilijker aankan (en de maan voorlopig niet leefbaar is). Bovendien 

maakt die overvloed niet gelukkig. we worstelen met de stress van het exces: hoe 

groter de keuze, hoe moeilijker we kunnen kiezen. 

op deze avond verkennen we samen met Dirk geldof de paradoxen van deze overconsumptie. 

in zijn laatste boek, ‘we consumeren ons kapot’, onderzoekt hij waarom we nooit genoeg 

zullen hebben en wijst hij op de grenzen van onze keuzevrijheid. Hij is voorstander van een 

gereduceerde of meer duurzame consumptie, zónder daarom aan levenskwaliteit in te boeten. 

geldof is docent, wetenschappelijk medewerker bij groen! en zetelt als oCmw-raadslid 

in antwerpen. een avond voor iedereen die wel eens producten koopt in deze steeds duurder 

wordende wereld ... voor jou dus! 

De nieuwe wegen van ontwikkeling en 

ontwikkelingssamenwerking 

‘de laatste dinsdag’ van november 

De landen van het Zuiden of ‘derdewereldlanden’ zijn binnenkort een halve eeuw onafhankelijk. 

met de dekolonisering kwam een ontwikkelingsproces op gang dat in de loop van de 

jaren voortdurend is veranderd en aangepast. Hoe is de visie op ontwikkelingssamenwerking 

geëvolueerd doorheen de decennia? welke foute inschattingen uit het verleden kunnen 

we nu proberen vermijden? Hoe (on)terecht is de soms strenge kritiek op de besteding van 

fondsen binnen de sector? wat moeten we denken van de vele initiatieven die particuliere 

Belgen opzetten in het Zuiden? wie controleert de kwaliteit van projecten? last but not least, 

creëert alle ontwikkelingssamenwerking niet een zekere vorm afhankelijkheid van Zuid 

t.o.v. noord? Zo ja, hoe valt dat te verhelpen? 

we denken op deze laatste dinsdag van november samen met Francine mestrum na over de 

ontwikkelingssamenwerking van de toekomst . Zij is doctor in de sociale wetenschappen, 

specialisatie ontwikkelingssamenwerking en is lector aan de UlB. 

d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


DINSDAG 30/9 


LoKEREN 




08 09 30E 

CC LoKEREN (LoKAAL D) - KERKPLEIN 5 - LoKEREN 

CC LoKEREN, mASEREELFoNDS LoKEREN EN 

GRoS LoKEREN 

DIRK GELDoF - AuTEuR EN PuBLICIST 

DINSDAG 25/11 


LoKEREN 




08 11 25A 

CC LoKEREN (LoKAAL F) - ToRENSTRAAT 1 - LoKEREN 

CC LoKEREN, mASEREELFoNDS LoKEREN EN GRoS LoKEREN 

FRANCINE mESTRum - DR. SoCIALE WETENSChAPPEN 

15 


Arm Wallonië …? 

verslag van een reis door het beloofde land 

Toen august De winne in 1902 ‘Doorheen arm vlaanderen’ schreef, stelde hij vast dat vlaanderen 

voor de Franstalige Belgen als het ware in australië lag. een eeuw later lijken vlaanderen 

en wallonië nog altijd in een ander continent te liggen. Hoe goed kennen we elkaar 

eigenlijk? vormingplus wil de afstand verkleinen en uitwisseling tussen het noorden en het 

zuiden van ons land stimuleren. Daarom nodigen we Humo-journalist Pascal verbeken uit. 

in 2006 trok hij een half jaar rond in de economisch en sociaal zwaar getroffen verouderde 

industriegebieden in wallonië. in zijn boek ‘arm wallonië. een reis door het beloofde land’ 

schetst hij een warm beeld van onze zuiderburen en houdt hij vlaanderen een spiegel voor. 

De Zevende Dag en wandeling in Brussel 

Brussels duetje 

De Zevende Dag is één van de klassiekers van de vrT-nieuwsdienst. elke zondagvoormiddag 

presenteren indra Dewitte en alain Coninx dit live studioprogramma over de actualiteit. 

met boeiende interviews, discussies en reportages over politieke en maatschappelijke 

kwesties, cultuur, media, sport, lifestyle, ... wie zelf eens plaats wil nemen in de publiekstribune, 

moet op 7/12 zeker met ons mee. want je kan dan de opname live meemaken. Dus 

trek iets kleurrijks aan: je komt tenslotte op tv! 

na de lunch in de vrT-mess brengt de gids van Brukselbinnenstebuiten ons naar het Brusselse 

noordstation. aan de ene kant van het station verkennen we de buurt van het world 

Trade Center, aan de andere kant ontdekken we naast de mediterrane drukte van de vele 

migrantenwinkels in de Brabantstraat ook de prostitutie in de aarschotstraat. 

wie dit wenst, kan nadien met de gids terugkeren naar de vrT. lunch (ca. 10 euro) en drank 

niet inbegrepen in de prijs! Bij onverwachte problemen de dag zelf: 0473-42 20 02 

Bezoek aan het nieuwe justitiepaleis van Antwerpen 

Door de ene verguisd, door de andere bejubeld. antwerpen is weer een controverse 

rijker. Hoe dan ook, het staat er: het nieuwe justitiepaleis. Dit architectonische buitenbeentje 

tekent met zijn 32 indrukwekkende witte schaaldaken de nieuwe skyline 

van de sinjorenstad. 

met vormingplus kan je het ook bezoeken. advocate anne-marie Carlier, bijna 30 jaar 

verbonden aan de balie van antwerpen, vertelt over het ontwerp en de architectuur, 

over de monumentale trap, over de salle des Pas Perdus, over de energiebesparende 

bouwtechnieken en natuurlijk ook over de structuur en de werking van het gerecht in 

België. Je kan zelfs even plaatsnemen op de zetel van de rechter of de procureur des 

konings! mis deze kans niet en stap met ons binnen in de wereld van justitie. 

afspraak aan het standbeeld in de hal van het gerechtsgebouw. 

Bij vertraging of onverwachte problemen: tel. 0473-42 20 02. 

Op bezoek bij de voorzitter 

van de rechtbank van Dendermonde 

Het is een mondvol, het beroep van Johan serrus: voorzitter van de rechtbank van eerste 

aanleg van het gerechtelijk arrondissement Dendermonde! wie wil weten wat dat precies 

inhoudt, mag deze kans niet laten voorbijgaan. in het gerechtsgebouw wacht Johan serrus 

ons op met een leerrijk verhaal over de Belgische justitie. eerst maakt hij ons wegwijs in 

het kluwen van rechtbanken, de rechtspraak, de magistratuur. geen droog betoog, maar 

een boeiend relaas door een gedreven deskundige. er is ruime mogelijkheid om vragen te 

stellen. Daarna wonen we een zitting bij van de correctionele rechtbank: een absolute aanrader 

voor wie de wereld van zwarte toga’s en wervelende pleidooien eens van dichtbij wil 

meemaken. afspraak aan de ingang van het gerechtsgebouw. 

16 

d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 


d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


DINSDAG 25/11 


2,5 EuRo 




9 EuRo 


ANTWERPEN 


08 11 27B 

juSTITIEPALEIS - BoLIVARPLAATS 20 - ANTWERPEN 

ANNE-mARIE CARLIER - ADVoCATE 

SINT-NIKLAAS 


08 11 25A 

BIBLIoThEEK (REyNAERTZAAL) - 

hENDRIK hEymANPLEIN 3 - SINT-NIKLAAS 


PASCAL VERBEKEN - jouRNALIST EN AuTEuR VAN ‘ARm WALLoNIë’ 

BRuSSEL 

ZoNDAG 7/12 


5 EuRo 



08 12 07A 

VRT (oNThAAL) - AuGuST REyERSLAAN 52 - BRuSSEL 

CC LoKEREN 

GIDS BRuKSELBINNENSTEBuITEN EN GIDS VRT 

DINSDAG 2/12 


2,5 EuRo 


DENDERmoNDE 


08 12 02B 

GEREChTSGEBouW - juSTITIEPLEIN 1 - DENDERmoNDE 

CC BELGICA 

johAN SERRuS - VooRZITTER REChTBANK VAN EERSTE A ANLEG

60 jaar Universele Verklaring van de 

Rechten van de Mens (1948-2008) 

Op 10 december viert de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens 

haar 60e verjaardag. In 1948 stelde de Algemene Vergadering van de Verenigde 

Naties 30 artikelen op. Het werd de meest uitgebreide catalogus van rechten 

en vrijheden die ooit is opgesteld in de geschiedenis van de mensheid: van het 

recht op lichamelijke integriteit, voedsel, huisvesting en onderwijs tot het recht 

van vrije meningsuiting, vereniging en de vrije keuze van regeerders. 

We nodigen je uit om deze verjaardag niet zomaar te laten voorbijgaan en samen 

stil te staan bij het belang van de mensenrechten, vroeger én nu. We hebben 

alvast een lezing, een wandeling en een bezoek in petto. Aan jou de keuze! 

60 jaar mensenrechten: 

is er reden tot feesten? 

na de gruwelen van de tweede wereldoorlog betekende de Universele verklaring van 

de rechten van de mens in 1948 een grote doorbraak in de wereldwijde bescherming 

van de mensenrechten. maar 60 jaar na datum worden de principes van de verklaring 

nog in vele landen met de voeten getreden. samen met de mensenrechtenorganisatie 

amnesty international maken we een balans op. 

natuurlijk bekijken we eerst wat de mensenrechten precies inhouden, waarom ze opgesteld 

werden, wie er zich moet aan houden. we stellen ons ook vragen zoals: zijn de 

30 geformuleerde basisrechten wel zo universeel als ze pretenderen te zijn? Kan een 

schending van de mensenrechten een militaire inval in een land of een boycot rechtvaardigen? 

Hoe staat het met de mensenrechten in België? wat met de berechting van 

de overtreders? genoeg stof tot nadenken dus! 

In naam van vrijheid en gerechtigheid 

wandeling in Brussel 

Dat de verklaring van de rechten van de mens geen moment te vroeg kwam, bewijst deze 

historische wandeling door de Brusselse binnenstad. want ook in ons verleden vonden tal 

van wanpraktijken plaats. Zo werden door de stadsurbanisatie vele gezinnen dakloos en 

gewoonweg naar een andere buurt overgebracht. Kerk en overheid lapten hun laars aan 

vrijheid van meningsuiting: wie anders dacht, stelde zich bloot aan vervolging en foltering. 

Kinderarbeid was vanzelfsprekend en vooral meisjes bleven lang verstoken van degelijk 

onderwijs. we gaan op zoek naar de sporen van vroegere gevangenissen en terechtstellingen, 

naar standbeelden en gevelplaten die als stille getuigen van de schendingen van 

mensenrechten in het straatbeeld overblijven. ook de oorlogstijd en de helden en heldinnen 

die strijd leverden voor mensenrechten komen aan bod. ontdek Brussel eens vanuit een 

andere invalshoek en stap met ons mee in de wereld van de mensenrechten! 

Bij onverwachte problemen de dag zelf: 0473-42 20 02 

Bezoek aan het Fort van Breendonk 

De gruwel van het nazisme was de aanzet tot het opstellen van de verklaring van de 

rechten van de mens. ook België bleef destijds niet gespaard van de nazi-verschrikkingen: 

het Fort van Breendonk is hiervan een ontroerend en sprekend bewijs. De ‘hel van 

Breendonk’ vormde een wereld waarin de ontmenselijking en de vernietiging van het 

individu centraal stonden. van 1940 tot 1944 verbleven er naar schatting 3500 gevangenen. 

we leiden je rond in de keuken, het ss-bureau, de barakken van de gevangenen, de 

bunker of folterkamer, de douches, … Tal van video’s, foto’s, beschrijvingen en achtergrondgeluiden 

tonen Breendonk zoals het toen was. langs het parcours krijg je uitleg 

over de geschiedenis en de achtergronden van het kamp. Hou er rekening mee dat het 

in het Fort behoorlijk koud en vochtig is: warm aankleden dus! 

afspraak aan de ingangspoort van het Fort. 

Bij problemen de dag zelf: 0473-42 20 02 

d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


BERLARE 






08 11 27A 

CC STRomING - DoRP 101 - BERLARE 

CC STRomING, GRoS BERLARE EN 

AmNESTy INTERNATIoNAL VLAANDEREN 

mEDEWERKER AmNESTy INTERNATIoNAL VL A ANDEREN 

ZoNDAG 19/10 


BRuSSEL 




08 10 19A 

STATIoN BRuSSEL-CENTRAAL (LoKETTENZAAL) 

- EuRoPAKRuISPuNT 2 - BRuSSEL 

CC STRomING EN CuLTuRAmA VZW 

mAChTELD DE SChRIjVER - KuNSThISToRICA 

ZATERDAG 8/11 


5 EuRo 


WILLEBRoEK 


08 11 08A 

FoRT VAN BREENDoNK - BRANDSTRAAT 57 - WILLEBRoEK 

CC SINT-NIKLAAS - VRIjE ATELIERS 

Tom WITToCKx - EDuCATIEF mEDEWERKER VoRmINGPLuS 

17 


Op tocht door de frontlinie van de Westhoek 

in Flanders Fields, the poppies blow 

11 november 1918. na vier jaar onafgebroken strijd sluiten Duitsers, Fransen en Britten een 

wapenstilstand af. na miljoenen doden is de eerste wereldoorlog eindelijk verleden tijd. in 

de westhoek werd destijds een verschrikkelijke loopgravenoorlog uitgevochten. met zijn 

talloze begraafplaatsen, oorlogsmonumenten, musea en sites blijft de herinnering aan de 

“groote oorlog” in de streek tot op vandaag erg levendig. Ter gelegenheid van de 90e verjaardag 

van de wapenstilstand trekt vormingplus op 14 oktober met de bus naar ieper en 

Poperinge. Hilda Damen is die dag onze gids. 

we starten onze reis naar woi in het oorlogsmuseum in Flanders Fields in ieper. Hier krijg 

je op een interactieve manier een overzicht van de oorlog in al zijn facetten: sociaal, militair, 

medisch, politiek, … Daarna nemen we even een kijkje aan de menenpoort. na het middagmaal, 

naar keuze in één van de vele restaurantjes in ieper, zetten we onze tocht verder naar 

essex Farm Cemetery. Het is de plaats waar het beruchte “in Flanders Fields” geschreven 

werd. Daarna gaan we nog langs het Brandhoek Bew military Cemetery, waar vooral de 

medische kant van de oorlog belicht zal worden. we sluiten onze dag af in het Talbot House 

in Poperinge, waar de soldaten konden bijkomen van de verschrikkingen van de eerste lijn 

en dat nog voor het grootste deel in oorspronkelijke staat bewaard is. we vertrekken huiswaarts 

rond 17u. 

gelieve bij inschrijving te vermelden welke opstapplaats je kiest. 

stipt aanwezig zijn is een absolute must: de bus wacht niet! 

vertrekuur 7u25: Sint-Niklaas, Hotel Serwir, Koningin Astridlaan 27 

vertekuur 7u55: Dendermonde, parking Kazernestraat 

vertrekuur 8u10: Zele, Zandberg (plein) 

vertrekuur 8u25: Lokeren, Sint-Annakerk, Gentsesteenweg 

in de prijs zijn lunch en drank niet inbegrepen. 

Bij problemen de dag zelf: 0473 42 20 02 

De geschiedenis van de Wase dialecten 

over pielewuiters en pieleke kaat 

“Het is vijf voor twaalf voor de dialecten”, “alle dialecten zullen verdwijnen!”, zijn tegenwoordig 

vaak gehoorde opmerkingen. maar klopt dat ook? spreken jongeren minder dialect? 

in deze lezing wordt ingegaan op de toestand van de dialecten in vlaanderen. aan de hand 

van een algemeen beeld van de dialecten in nederlandstalig België krijgen we inzicht in de 

geschiedenis van de dialecten. Hoe zijn ze ontstaan, welke invloeden hebben ze gekend? 

Daarna wordt dieper ingegaan op de toestand in oost-vlaanderen, en in het bijzonder op 

die van het waasland. waarom nemen de wase dialecten een aparte positie in binnen de 

oost-vlaamse dialecten? 

niet alleen klankverschillen, maar ook de woordenschat komt aan bod. aan de hand van 

enkele woordkaarten worden typische waaslandse woorden zoals pielewuiters toegelicht. 

ook grensoverschrijdende gelijkenissen met oost-Zeeuws-vlaanderen komen aan bod. 

18 

d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


DINSDAG 14/10 


30 EuRo 


WESThoEK 


08 10 14B 

SINT-NIKLAAS, DENDERmoNDE, ZELE EN LoKEREN 

CC LoKEREN, SENIoRENoVERLEG LoKEREN, ZIAC, CC 

BELGICA EN CC SINT-NIKLAAS - VRIjE ATELIERS 

hILDA DAmEN - 

VooRmALIG EDuCATIEF mEDEWERKSTER VoRmINGPLuS 

DINSDAG 30/9 


BEVEREN 




08 09 30C 

CC TER VESTEN (mEDIAZAAL) - 

GRAVENPLEIN 2 - BEVEREN 

CC TER VESTEN EN BIBLIoThEEK BEVEREN 

VERoNIquE DE TIER - 

REDACTEuR WooRDENBoEK VAN DE VL A AmSE DIALECTEN 

SINT-NIKLAAS 

WoENSDAG 3/12 





08 12 03B 




VERoNIquE DE TIER - 

REDACTEuR WooRDENBoEK VAN DE VL A AmSE DIALECTEN

1000 jaar leven en wonen in Belgische kastelen 

in België staan er zo’n 4000 kastelen en landhuizen. iedereen kent er wel één in zijn 

gemeente of omgeving. maar waarom staan er eigenlijk zoveel? Hoe zijn ze ontstaan? 

waar kwam het geld vandaan om ze te bouwen? welke typen zijn er? waarom was het 

ene kasteel afgesloten, terwijl andere er open en bloot bijstaan, zonder afscherming? 

waarom staat het ene kasteel in het water en het andere op een hoge rots? Hoe leefde 

men in een kasteel? Hoe zag het interieur eruit in de loop der eeuwen? Hoe zat het met 

bezoekers? wat was de relatie tussen de kasteelbewoners en de omwonenden van het 

kasteel? 

nieuwsgierig geworden? Dan verwacht Karel waegemans je voor een tweedelige 

reeks over 1000 jaar leven en wonen in kastelen in België. en waar kan hij dat beter 

doen dan in het fraaie decor van kasteel Cortewalle in Beveren? 

Narren, kreupelen, doven en blinden 

geschiedenis en perceptie, van de oudheid tot nu 

Kreupelen, zotten, doven, blinden. Door de samenleving werden ze vaak beschouwd als 

gestraft door de goden, als bezeten door de duivel of zelfs als een teken van de degeneratie 

van het menselijke ras. eeuwenlang waren mensen met een handicap ‘voorwerpen’ van 

afkeer, spot, onderdrukking of van liefdadigheid. 

Hoe bekeken en benaderden de vroegere generaties hun ‘afwijkende’ medemensen? en 

welke invloed heeft die beeldvorming op de perceptie van mensen met een handicap in de 

21e eeuw? 

Ben wuyts haalt mensen met een handicap uit de historische marginaliteit en schetst in 4 

interactieve lessen een ontstellend beeld van hun sociale situatie door de eeuwen heen. van 

de prehistorie en de grieks-romeinse oudheid tot na de tweede wereldoorlog en vandaag. 

een bijzondere, menselijke verkenningstocht doorheen onze westerse geschiedenis! 

De sultan en Europa 

de verrassende geschiedenis van het ottomaanse rijk 

van een obscuur roofstaatje aan de grens van Byzantium tot een wereldrijk dat zich uitstrekte 

over drie continenten. Het ottomaanse rijk groeide vanaf de 14e eeuw in sneltempo 

uit tot een machtige multinationale staat. van de verovering van Constantinopel, de slag 

bij lepanto, de oorlog om Candia tot de moderniseringspogingen in het ottomaanse rijk 

sinds de 18e eeuw. Joos vermeulen geeft een beeld van de groei en bloei van het rijk van 

de sultan. Hij legt het accent op de vele europeanen die, al dan niet vrijwillig, in het ottomaanse 

rijk terechtkwamen. sommigen sleten er een deel van hun leven als slaven van de 

sultan. anderen bekeerden zich uit vrije wil tot de islam. er waren ook de vele gezanten en 

ambassadeurs die de europese vorsten naar de sultan stuurden, van wie de beroemdste 

ongetwijfeld de vlaming ogier van Boesbeeck was. Hun geschriften en die van andere reizigers 

hebben een diepgaande invloed uitgeoefend op het beeld dat de europeaan zich van 

de Turk heeft gevormd. 

De ‘zeevolken’ uit de late bronstijd 

terroristen, plunderaars of gelukzoekers? 

Ca. 1200 v. Chr.: vreemde volken, die als huurlingen komen aanvaren, zaaien onrust en vernieling 

in het oostelijk bekken van de middellandse Zee. Het machtige Hettitische rijk stort 

in. steden in volle economische en politieke bloei worden verwoest. De myceense beschaving 

in griekenland gaat tenonder. Zelfs egypte kan zich nauwelijks staande houden … 

wat is er precies aan de hand? De egyptische farao ramses iii schrijft de oorzaak van de 

problemen toe aan de zogenaamde ‘zeevolken’. wie waren die ‘zeevolken’? waar kwamen 

ze vandaan? Zijn zij de echte schuldigen voor de crisis in de egyptische, Hettitische en Kanaänitische 

culturen? en wat is het verband met o.a. de latere bijbelse Filistijnen? een intrigerend 

verhaal over culturen en volken, getoetst aan historische en archeologische bronnen 

en aan relevante stukken uit de Bijbel. 

d a t a 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t a 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t a 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t a 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


BEVEREN 

2 WoENSDAGEN 15/10 EN 22/10 





08 10 15B 

KASTEEL CoRTEWALLE (VERLATZAAL) - 

ZWARTE DREEF 1 - BEVEREN 

CC TER VESTEN 

KAREL WAEGEmANS - ExPERT ANTIEK EN INTERIEuRGESChIEDENIS 

DENDERmoNDE 

4 DINSDAGEN VAN 30/9 ToT 21/10 


50 EuRo (mET KoRTING: 4 4 EuRo, VooRWA ARDEN P.48) 



08 09 30B 



uNIVERSITEIT VRIjE TIjD/DAVIDSFoNDS 

BEN WuyTS - hISToRICuS 

SINT-NIKLAAS 

5 VRIjDAGEN VAN 14/11 ToT 19/12 (NIET oP 5/12) 





08 11 14B 

DEN hoF (muLTIZAAL) - 



jooS VERmEuLEN - AuTEuR ‘SuLTANS, SL AVEN EN RENEGATEN’ 

mELSELE 

4 DoNDERDAGEN VAN 13/11 ToT 4/12 





08 11 13C 

oC BoERENPooRT - 

SINT-ELISABEThSTRAAT 31A - BEVEREN (mELSELE) 


KLAAS VANSTEENhuySE - DoCToR IN DE ARChEoLoGIE 

19 


CuLTuREN 

diversiteit - kunst 

De Matongéwijk 

een stadswandeling tussen verleden en toekomst 

2008 is het jaar van de interuculturele dialoog, het uitgelezen moment om de matongéwijk 

te bezoeken. Deze wijk, gelegen aan de naamse Poort te elsene, is zeker één van 

de meest multiculturele buurten van Brussel. matongé - genoemd naar een levendige 

buurt in Kinshasa - heet een afrikaanse wijk te zijn door de aanwezigheid van vele typische 

kapperszaken, voedings- en kledingswinkels. Heb je zin in een lekkere bakbanaan 

of maniok? Zoek je een kleurrijke pagne-stof? Je kan ze vinden in de afrikaanse winkels 

met exotische waren. maar de wijk is veel meer dan dat: naast mensen met afrikaanse 

roots vormen de gebruikers, de bewoners en de bezoekers van matongé een ongelofelijke 

mengelmoes van sociale achtergronden en culturele origines. ons bezoek aan matongé 

begint met een door de gids becommentarieerde video over de wijk. Daarna trekken we 

samen door het kloppend hart van matongé en staan we stil bij aspecten zoals het interculturele, 

maar ook bij de rijke eind-18 e eeuwse bourgeoisarchitectuur. om de kleurrijke 

sfeer helemaal te kunnen proeven sluiten we af met een lekkere afrikaanse maaltijd. 

in de prijs is de maaltijd en één drankje inbegrepen, gelieve bij inschrijving door te geven 

of je kip, vis of een vegetarische maaltijd wenst. 

Bij vertraging of onverwachte problemen, tel. 0473-42 20 02 

20 

d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 

ZATERDAG 4/10 


20 EuRo 


b e g e l e i d i n g GIDS ELZENhoF 

ELSENE 


08 10 04A 

GC ELZENhoF - KRooNLAAN 12 - ELSENE 

CC SINT-NIKLAAS - VRIjE ATELIERS EN GC ELZENhoF

De versierde vrouw 

lichaamsversiering in verschillende culturen 

lichaamsversiering is misschien wel zo oud als de mens zelf en komt overal ter wereld 

voor. lipschijven, lotusvoeten, afgebonden schedels, tattoo’s, make-up, scarificaties, hennatekeningen, 

…, het zijn maar enkele van alle mogelijkheden om te beantwoorden aan 

een schoonheidsideaal. 

ook de redenen waarom mensen hun lichaam versieren, zijn divers. verleiding, ritueel, 

identificatie, sociale communicatie, …, je kunt niet echt spreken van een ontdekking die op 

een bepaald moment en op een bepaalde plaats gedaan is. overal kwamen mensen onafhankelijk 

van elkaar op vergelijkbare ideeën. 

schoonheidsideaal, cultuur, tijd, vrouw. Tijdens deze interactieve avond gaan we op zoek 

naar vrouwen, hun lichaamsversiering en hun schoonheidsidealen. een boeiende reis via 

vrouwen van ‘daar’ en ‘hier’ die elk op hun wijze of om hun redenen ‘mooi’ willen zijn. 

Immigratie in België: realiteit en uitdaging 

Bij het begin van de 21 e eeuw is immigratie naar europa en België een toenemende 

realiteit. in het debat over dit onderwerp zijn nuances soms ver te zoeken. worden 

we op een problematische manier overspoeld door vreemdelingen? of moeten we 

om humanitaire of demografische redenen de muren van ‘Fort europa’ juist verlagen 

in de toekomst? om een beter zicht te krijgen op de realiteit en de nabije toekomstverwachtingen 

bekijken we de immigratiecijfers en bespreken we wat achter die cijfers 

zit. wat is het onderscheid tussen asiel-, familie- en arbeidsmigratie? Hoe gaat 

het beleid met die werkelijkheid om? er wordt ook aandacht besteed aan illegale immigratie, 

inburgering en minderhedenbeleid. Kortom, op deze avond maakt Patrick 

loobuyck ons wegwijs in de Belgische immigratiesamenleving. Hij is als moraalfilosoof 

verbonden aan de Ua en de Ugent en is auteur van verschillende publicaties over 

het migratie- en minderhedenbeleid. 

Islam en politiek, verzoenbaar? 

na 9/11, de moord op Theo van gogh en de aanslagen in madrid is één zaak duidelijk: 

de islam staat in het middelpunt van de belangstelling. De islam wordt tegenwoordig 

vaak afgeschilderd als de grootste vijand van het westen, of als een obstakel voor 

de integratie van moslims. Prof. sami Zemni weerlegt in zijn nieuwe boek ‘Politieke 

islam, 9/11 en jihad’ dat idee van een botsing der beschavingen. Hij geeft aan dat de 

spanningen waar de islam deel van uitmaakt, een uiting zijn van meer algemene processen 

van globalisering. met andere woorden, de islam is niet de centrale factor die 

zulke processen aanstuurt, maar is er zelf ook afhankelijk van! Deze religie is dan ook 

zowel in Caïro, Jakarta als antwerpen in volle verandering. 

op deze avond zal prof. Zemni de vele verschillende vormen van de islam duiden door 

hun historische en maatschappelijke context te analyseren. op die manier komen we 

tot een helder begrip van de hedendaagse problemen, conflicten en manifestaties van 

de islam. 

Intercultureel onderhandelen 

een workshop 

Je hebt een Turkse buurman, een marokkaanse bakker, een Poolse poetsvrouw, een verre 

vriend? geen twee mensen op deze aardbol zijn hetzelfde! soms torenen die verschillen 

hoog boven ons uit en lijkt het water veel te diep. en toch willen we verder. Dan moeten 

we onderlinge afspraken maken. Zodat we samen kunnen werken, de bus delen, sporten, 

plannen maken. intercultureel onderhandelen gaat op zoek naar manieren om voorbij de 

tegenstelling ‘wij- zij’ samen tot uitwegen en oplossingen te komen. 

in deze workshop sluiten we aan bij jouw eigen context, ervaringen en vragen. we gaan 

aan de slag met houdingen, vaardigheden en inzicht. De nadruk ligt op het proces van ervaren, 

erover nadenken en zelf uitproberen. een mix van theorie en oefeningen! Pasklare 

antwoorden zijn er nooit, maar deze dag verruimt je blik en je mogelijkheden om met interculturele 

verschillen om te gaan. 

meebrengen: lunchpakket 

d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


DINSDAG 4/11 


2,5 EuRo 


LoKEREN 






08 12 04C 

CC LoKEREN (LoKAAL E) - KERKPLEIN 5 - LoKEREN 

CC LoKEREN EN WERELDCENTRum VZW 

SoNjA VAN BoCKSTAELE - 

GLoBETRoTTER, VERhALENVERTELSTER, DANSDoCENTE 

SINT-NIKLAAS 


08 11 04B 




PATRICK LooBuyCK - DR. IN DE moRA ALWETENSChAPPEN 

SINT-NIKLAAS 



2,5 EuRo 



08 12 11C 

BIBLIoThEEK (CoNFERENTIEZAAL) - 


BIBLIoThEEK SINT-NIKLAAS EN DIALooG SINT-NIKLAAS 

SAmI ZEmNI - PRoF. VAKGRoEP STuDIE DERDE WERELD uGENT 

ZELE 






08 11 06D 

DIENSTENCENTRum ZELE - LoKERENBAAN 43 - ZELE 

INTEGRATIEDIENST ZELE EN STIChTING LoDEWIjK DE RAET 

ADINDA TAELmAN - 

STAFmEDEWERKER STIChTING LoDEWIjK DE RAET 

21 


BABBELonië 

ontmoeting tussen culturen 

Babbelonië is een interculturele ontmoetingsgroep waar nederlands gesproken wordt. 

nederlands- en anderstaligen schuiven samen aan tafel om te babbelen over dagdagelijkse 

dingen: over werk en vrije tijd, over kinderen, over actualiteit, … 

regelmatig doen we een educatieve of ontspannende activiteit. we koken samen, we doen 

een quiz of een uitstap, iemand komt iets vertellen over het opvoeden van kinderen, enz. 

Het concrete programma vullen we samen met de deelnemers in. 

wil je op reis door een veelheid aan culturen, en wil je met anderstaligen in gesprek gaan, 

dan is Babbelonië je ideale reisbestemming. 

spreek je al wat nederlands en wil je het nog beter onder de knie krijgen, dan vind je in 

Babbelonië geduldige en geïnteresseerde gesprekspartners. Het is een leuke aanvulling 

op de lessen nederlands. Heb je een brede interesse en wil je nog wat bijleren. Babbelonië 

biedt je de kans. 

De kelders van Congo 

van je vrijheid beroofd worden is altijd vreselijk. wie de film ‘De hel van Tanger’ zag, weet 

dat de gevangenissen in België dan nog relatief goed meevallen vergeleken met die van 

marokko. Dat land is echter lang niet het enige met barslechte voorzieningen. 

ontwikkelingswerker Jan De Cock zette vanuit een mengeling van nieuwsgierigheid en 

solidariteit de bizarre stap om zich te laten opsluiten in 66 gevangenissen overal ter wereld, 

waar hij kruimeldieven, huurmoordenaars en vliegtuigkapers ontmoette. Dat vertaalde 

zich in enkele boeken en een reeks voordrachten. in zijn nieuwste werk ‘De kelders 

van Congo’ vertelt hij over zijn belevenissen in de gevangenis van noord-Kivu, waar 

de gevangenen ondanks de erbarmelijke voorzieningen de moed erin houden. op deze 

avond getuigt Jan met woord, beeld en muziek over de veerkracht van mensen. een deel 

van zijn opbrengsten gaat naar projecten om de levensomstandigheden van gevangenen 

te verbeteren. mis deze ‘boeiende’ getuigenis niet! 

22 

d a t a 

p r i j s 


p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


DENDERmoNDE 

ELKE DoNDERDAG BuITEN SChooLVAKANTIES 


GRATIS 

NIET NooDZAKELIjK 

LDC ZILVERPAND - NIEuWBuRChT 10 - DENDERmoNDE 

SAmENLEVINGSoPBouW ooST-VLAANDEREN VZW, 

oDICE VZW EN LDC ZILVERPAND 

johAN VERmEERSCh - 

EDuCATIEF mEDEWERKER VoRmINGPLuS WA AS-EN-DENDER 

ChRIS LESAGE - mA ATSChAPPELIjK oPBouW WERKSTER 

VEERLE NyS - REGIomEDEWERKSTER oDICE 

DINSDAG 4/11 


WETTEREN 




08 11 04D 

DE PooRT (LoKAAL 3) - mARKT 27 - WETTEREN 

GRoS WETTEREN 

jAN DE CoCK - AuTEuR EN ‘ERVARINGSDESKuNDIGE’

Over the hedges: Chinese en Belgische kunst 

tentoonstelling in de verbeke Foundation 

een stapel handgeschept papier werd in de zomer van 2007 verscheept van China naar 

België. 117 opkomende en gevestigde Belgische kunstenaars bewerkten elk een blad papier. 

in het najaar van 2007 vlogen de kunstwerken naar China voor een groots opgezette 

tentoonstelling in de academy of Fine arts van Tianjin. 

meer dan honderd Chinese kunstenaars uit Tianjin en Peking kregen op hun beurt een 

blad handgeschept papier. Ze lieten zich in hun werk inspireren door de Belgische inzendingen 

en door uitwisselingen in workshops onder leiding van de curatoren. 

Het resultaat is in augustus 2008 te zien op de tentoonstelling ‘over the hedges’. alle werken, 

zowel de Belgische (van o.a. Philip aguirre, Fred Bervoets, guillaume Bijl, Paul Casaer, 

narcisse Tordoir, …) als de Chinese, worden er met elkaar geconfronteerd. 

Het bezoek wordt begeleid door raf De smedt en Paul ilegems, curatoren van de tentoonstelling. 

Daarna kun je het 12ha grote museumdomein bezoeken. 

“over the hedges is een experiment dat niet enkel over de haag wil kijken, als een 

buur die afstand wil behouden. We willen ook over de haag klimmen, de 

barrières tussen de verschillende culturen overbruggen, en ter plaatse gaan spreken 

en werken met de kunstenaars” – raf De smedt, curator 

in de prijs is de maaltijd en één drankje inbegrepen, gelieve bij inschrijving door te geven 

of je kip, vis of een vegetarische maaltijd wenst. 

Bij vertraging of onverwachte problemen, tel. 0473-42 20 02 

CoBrA, een nieuwe vrijheid 

lezing 

een cobra is wel degelijk een gevaarlijke giftige slang. maar ‘CoBra’ staat ook voor één van 

de belangrijkste naoorlogse kunststromingen en heeft betrekking op de drie hoofdsteden 

van de landen waaruit de oprichters vandaan kwamen: Copenhagen - Brussel - amsterdam. 

Jorn, appel, alechinsky, Claus, Dotremont en vele anderen werken samen aan het grote 

CoBra-project. Bij elkaar vinden zij een zelfde verlangen naar een geheel nieuwe samenleving 

met een geheel nieuwe kunst. 

voortdurend dagen ze elkaar uit hun grenzen te verleggen: schilders worden aangespoord 

te gaan beeldhouwen, beeldhouwers beginnen te dichten en dichters gaan schilderen. Zo 

ontworstelt CoBra zich aan de oude, vastgeroeste conventies in de kunst. in de plaats 

komt een volkomen spontane uitdrukkingswijze, op welk gebied van de kunst dan ook. 

De avond wordt rijkelijk geïllustreerd met beeldmateriaal en anekdotes. een ideale opstap 

om nadien ook te genieten van een bezoek aan de CoBra-tentoonstelling in Brussel. 

CoBrA 

tentoonstellingsbezoek 

Pierre alechinsky, één van de Belgische CoBra-kunstenaars, stond vorig jaar nog in de 

kijker met een retrospectieve tentoonstelling. Het Koninklijk museum voor moderne kunst 

brengt nu als vervolg de hele stroming in beeld – en terecht! 

Het experimentele werk van de CoBra-beweging werd aanvankelijk afgedaan als kinderlijk 

geklieder, maar is inmiddels door velen geliefd. De internationale CoBra-beweging 

wordt wel beschouwd als de belangrijkste avant-garde stroming in de beeldende kunst 

van na 1945. in de korte tijd van haar bestaan bracht CoBra fundamentele vernieuwingen 

in de moderne kunst teweeg. Door de spontane expressie als uitgangspunt te nemen voor 

een geheel nieuwe, experimentele beeldtaal, belichaamt CoBra de herwonnen vrijheid 

van na de Tweede wereldoorlog. Deze expo toont werk van belangrijke CoBra-kunstenaars, 

zoals Jorn, Dotremont, noiret, appel, alechinsky, Constant en Corneille. 

afspraak in de inkomhal. Bij vertraging of onverwachte problemen: tel. 0473-42 20 02. 

d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 

KEmZEKE 

ZoNDAG 21/9 


13 EuRo 



08 09 21A 

VERBEKE FouNDATIoN - WESTAKKER - STEKENE (KEmZEKE) 

CC TER VESTEN 

PAuL ILEGEmS - KuNSThISToRICuS EN AuTEuR 

RAF DE SmEDT - 

VooRmALIG DEP-hooFD KoN ACADEmIE SChoNE KuNSTEN A’PEN 

SINT-NIKLAAS 






08 10 22A 




KRISTIN DE GLAS - KuNSThISToRICA 

ZATERDAG 29/11 


12,5 EuRo 


b e g e l e i d i n g GIDS muSEum 

BRuSSEL 


08 11 29A 

KoN. muSEA VooR SChoNE KuNSTEN VAN BELGIë - 

muSEum VooR moDERNE KuNST - 

REGENTSChAPSSTRAAT 3 - BRuSSEL 


23 


©KoEN BRooS 

Hedendaagse kunst voor beginners 

een inleiding en een bezoek aan het SMAK 

men neemt een lege ruimte en daarin plaatst men: een pot met lege mosselschelpen. 

vliegtuigen die niet kunnen vliegen. Het decor van een alledaagse supermarkt. witte keien. 

een machine die menselijke uitwerpselen nabootst. Dit zijn slechts enkele voorbeelden 

van wat men ‘hedendaagse kunst’ pleegt te noemen. Deze lijkt iets heel anders dan 

de kunst van vroeger, toen schilderijen nog in een lijst hingen en beeldhouwwerken nog 

op een sokkel stonden. Zelfs mensen die geregeld een galerie of tentoonstelling bezoeken, 

weten vaak niet goed wat ervan te denken. De vraag naar wat kunst is en wat niet, is 

actueler dan ooit. 

Paul ilegems, verduidelijkt het actuele kunstgebeuren. De eerste avond in stekene wordt 

zijn verhaal rijkelijk voorzien van beeldmateriaal; enkele dagen later zetten we de queeste 

verder temidden van ‘the real stuff’ in het smaK – o.a. doorheen de pas geopende expo 

van mark manders. 

Vier maal schilderen in de twintigste eeuw 

Matisse, Pollock, rauschenberg en richter 

in deze cursus bespreken we vier toonaangevende schilders uit de twintigste eeuw én 

hun belang voor de schilderkunst van nu. 

Henri matisse staat bekend als de grondlegger van het fauvisme. we bekijken zijn expressief 

kleurgebruik en de verhouding tussen lijn en kleur. Het schilderij fungeert als venster 

op de wereld én als vlak decoratief gegeven in de wereld. Jackson Pollock zoekt naar een 

beeldvorm voor de driften en angsten van de moderne mens. De iconografie van de daad 

staat centraal in zijn werk, vandaar ook de term ‘action painting’. De onlangs overleden 

robert rauschenberg zegt: “schilderen heeft zowel met kunst als met leven te maken”. 

Het ordinaire wordt kunst; de ‘combine paintings’ brengen voor het eerst verf, object en 

foto blijkbaar zonder enig verband samen op het doek. we eindigen met gerhard richter, 

de Duitse schilder die via fotografie komt tot zuivere abstractie in het schilderij. Hij vervormt 

ons beeld van de realiteit en laat ons achter met een bevreemdend gevoel. 

Als kok in Frankrijk 

literaire recepten en culinaire verhalen 

in deze causerie wordt u een greep uit de lekkerste Franse literaire recepten aangeboden. 

Franse schrijvers laven zich immers sinds mensenheugenis aan het zintuiglijke 

genot dat gepaard gaat met koken. 

geeft het oeuvre van Chateaubriand het geheim van de ideale steak prijs? Hoe bereidde 

alexandre Dumas olifantspoot? Hoe is de Pêche melba ontstaan en waar komen croissants 

en vol-au-vent vandaan? Hoe maak je vis voor honderd genodigden? wat zijn gargantueske 

eieren? 

een smakelijke en best humoristische poging om de Franse literatuur en gastronomie te 

verleiden tot een bekoorlijke dans. 

Bart van loo is auteur met een sterke appetijt voor alle geneugten die onze Franse buren 

bieden. en één ding staat vast: in deze lezing zal hij ook onze honger aanscherpen, naar 

de gastronomie én naar de letteren. 

24 

d a t a 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t a 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


STEKENE + GENT 

DoNDERDAG 11/12 VAN 19u30 ToT 22u00 

ZoNDAG 14/12 VAN 11u00 ToT 12u30 

18 EuRo (mET KoRTING: 11 EuRo, VooRWAARDEN P.48) 



08 12 11B 


CuLTuuRDIENST STEKENE 

PAuL ILEGEmS - KuNSThISToRICuS, AuTEuR 

mELSELE 

4 WoENSDAGEN VAN 1/10 ToT 22/10 





08 10 01D 

VoRmINGPLuS - GRoTE BAAN 183 - mELSELE (BEVEREN) 

CC TER VESTEN EN AmARANT 

DAmIEN DECEuNINCK - 

BEELDEND KuNSTENA AR EN REGENT PL ASTISChE KuNST 

BEVEREN 






08 11 12B 


BIBLIoThEEK BEVEREN 

BART VAN Loo - AuTEuR EN SPREKER 

SINT-NIKLAAS 






08 11 26A 

BIBLIoThEEK (CoNFERENTIEZAAL) - 



BART VAN Loo - AuTEuR EN SPREKER

Kerstmis met Poirot 

Kerstmis met Poirot is één van de verhalen van de bekende schrijfster agatha Christie. 

sneeuw, gevulde kalkoen, versierde kerstbomen, het zit er allemaal in. nog zo´n klassieker: 

a Christmas Carol van Charles Dickens. Donkere avonden, knetterende vuurkorven 

en gepofte appels. Blijkbaar inspireert kerstmis tot schrijven. we lezen (over) 

de mooiste kerstverhalen ter wereld en bekijken de lijst van de klassiekers. maar we 

gaan ook verder. 

we kijken ook waar de aloude beschreven kersttradities vandaan komen. soms blijken 

ze helemaal zo oud niet te zijn. De oerengelse kerstboom is bijvoorbeeld geïntroduceerd 

door de Duitse prins-gemaal, albert, van koningin victoria. en wat voor symbolische 

voorwerpen vind je allemaal terug in een echte engelse kerstpudding? een inspirerende 

verkenning door de magische wereld van het kerstfeest. 

In de coulissen van de opera 

rondleiding in de Gentse opera 

opera spreekt tot de verbeelding, of het nu om de muziek of om de opvoering gaat. opera 

is meestal een theatrale, uitvergrote weergave van een tijdloze werkelijkheid. er komt 

heel wat bij kijken vooraleer een stuk kan worden opgevoerd. De werkelijkheid achter de 

schermen blijft voor het publiek altijd een beetje geheimzinnig. 

Daarom brengen we een bezoek voor en achter de schermen van de opera van gent. 

via een uitgebreide rondleiding maken we kennis met alle aspecten van deze complexe 

kunstvorm. niet om de betovering weg te nemen, maar om te weten hoe die technisch tot 

stand komt. want opera is evenzeer de magie van het theater als van de muziek. 

afspraak: in de voorhal van de gentse opera. Bij vertraging of onverwachte problemen: 

tel. 0473-42 20 02. 

Muziek uit de wereld met Wouter vandenabeele 

eerder dan een encyclopedisch overzicht van de wereldmuziek, biedt deze reeks een persoonlijk, 

eigenzinnig muzikaal verhaal, doorspekt met geluidsfragmenten en live interventies 

op de viool. 

wouter vandenabeele is een internationaal erkend violist, arrangeur en componist. Deze 

in gent wonende jonge waaslander is frontman van olla vogala, gangmaker van vele andere 

muzikale projecten en actief bij verschillende muziekacademies. gedurende vier bijeenkomsten 

zal hij het verhaal van de ‘wereldmuziek’ voor ons verlevendigen. een eerste 

les is een algemene inleiding, de volgende lessen worden telkens gelinkt aan één concert 

uit het stuifmeel-aanbod van CC Belgica. 

Do. 16/10: inleiding 

Do. 23/10: west-afrikaanse muziek, blues uit mali (cfr. concert vieux Farka Touré op 25/10) 

Do. 27/11: Fanfaremuziek uit de Balkan (cfr. concert Fanfare Tirana op 31/01) 

Do. 16/04/’09: Polyfonie uit het zuiden (cfr. concert lo Cor de la Plana op 25/04) 

d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t a 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


LoKEREN 






08 11 20A 

BIBLIoThEEK LoKEREN - KERKPLEIN 3 - LoKEREN 

BIBLIoThEEK LoKEREN, SENIoRENoVERLEG LoKEREN 

EN LEESWEB 

mARTINE KouWENhoVEN - 

EDuCATIEF mEDEWERKER LEESWEB 

ZATERDAG 22/11 


5 EuRo 


GENT 


08 11 22A 

VLAAmSE oPERA - SChouWBuRGSTRAAT 3 - GENT 

CC SINT-NIKLAAS - VRIjE ATELIERS EN CC NoVA 

GIDS VAN hET huIS 

DENDERmoNDE 

4 DoNDERDAGEN 16/10 + 23/10 + 27/11 + 16/4 





08 10 16B 



CC BELGICA 

WouTER VANDENABEELE - 

VIoLIST, ComPoNIST EN FRoNTmAN oLL A VoGAL A 

25 


Jazz in Little Belgium 

België heeft altijd een vooraanstaande rol gespeeld in de jazzgeschiedenis. Denk maar 

aan Django reinhardt: hij beïnvloedde wereldwijd hele generaties gitaristen en staat 

mee aan de wieg van de ‘gipsy jazzstijl’. en de saxofoon, voor velen hét jazzinstrument 

bij uitstek, is een uitvinding van de Belg adolphe sax … 

aan de hand van luistervoorbeelden - zowel live als op cd - krijg je een overzicht van 

de opkomst van jazz in België op het einde van de 19e eeuw, tot en met de meest recente 

ontwikkelingen. we bekijken de verschillende stijlen die in onze contreien populair 

waren en welke artiesten onze jazzscene bevolkten. en hoe zit het vandaag met onze 

gevestigde waarden en nieuwkomers? vanaf de start focussen we ook op luistermethodes 

om dit muziekgenre te beluisteren zonder echte muziektheoretische achtergrond. 

Zo kan je later zelf keuzes maken uit het brede aanbod aan opnames, optredens, jamsessions 

en festivals … 

inbegrepen: syllabus met uitgebreide bibliografie én discografie. 

100 jaar blues 

in klank en beeld 

De bakermat van de blues ligt in het Zuiden van de verenigde staten. voor de afrikaanse 

slaven was muziek maken vaak de enige manier om hun lijden uit te drukken en te verzachten. 

Begin vorige eeuw werd daaruit de blues geboren, een genre dat zijn naam dankt 

aan de melancholische toon en inhoud. De blues heeft zich steeds verder ontwikkeld en 

had een grote invloed op vele van onze hedendaagse muziek. 

Deze cursus biedt een globaal overzicht van het ontstaan en de evolutie van blues. we besteden 

aandacht aan de wisselwerking met andere muziekstijlen en aan de maatschappelijke 

context. ook het leven en werk van de meest invloedrijke bluesartiesten komt aan 

bod in dit rijk geïllustreerd verhaal. 

Bert vansteenkiste werkte 14 jaar bij de vrT-radio als samensteller van muziek voor een 

aantal programma’s, als verslaggever van concerten enz. Hij is een gepassioneerd kenner 

van alle anglo-amerikaanse muziek van de laatste 100 jaar. 

Kennismaken met Wereldmuziek 

muziek hoort bij het leven als eten en drinken. even gevarieerd, even lekker - dat is wereldwijd 

zo! Deze ontdekkingsreis in de ‘wereldmuziek’ laat ons proeven van de enorme 

variaties, aan de hand van beelden geluidsfragmenten. we volgen de ritmes van de 

afrikaanse slaven naar amerika. onderweg passeren we de Blues en Jazz in noordamerika, 

de son, rumba en reggae in de Caraïben, de samba en Cumbia in Zuid-amerika. 

we situeren de daaruit ontstane salsa en keren terug naar afrika waar soukous, 

afrobeat, mbalax, Juju, Highlife en mbaqanga het continent aan het dansen brengt. via 

de raï in de arabische wereld reizen we verder naar het indische subcontinent om er via 

Qawalli en raga te belanden bij Bhangra en Bollywood music. via de Balkan beats swingen 

we terug naar europa. 

Jef van eyck is reeds vele jaren gepassioneerd door ‘wereldmuziek’. Hij was programmator 

van open Tropen en samensteller van de wereldmuziek programma’s van studio 

Brussel (Cococité, Brieven uit de wereld, globo). 

26 

d a t a 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t a 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t a 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


DENDERmoNDE 

2 WoENSDAGEN 3/12 EN 10/12 





08 12 03A 

jAZZ CENTRum VLAANDEREN - 

LEoPoLD 2 LAAN 12 - DENDERmoNDE 

jAZZ CENTRum VLAANDEREN, hALEWyNSTIChTING 

EN CC BELGICA 

mAARTEN WEyLER - muSICoLooG 

BEVEREN 

2 mAANDAGEN oP 6/10 EN 13/10 





08 10 06E 


CC TER VESTEN EN BIBLIoThEEK BEVEREN 

BERT VANSTEENKISTE - 

DESKuNDIGE ANGLo-AmERIKA ANSE muZIEK 

BEVEREN 

2 WoENSDAGEN 19/11 EN 26 /11 





08 11 19B 


CC TER VESTEN 

jEF VAN EyCK - 

WAS PRoGRAmmAToR VAN oPEN TRoPEN EN BIj STuBRu

FILoSoFIE, ZINGEVING 

& SPIRITuALITEIT 

Kan ethiek ons redden? 

over goed en kwaad in onze veranderende samenleving 

Het lijkt alsof we vandaag in een maatschappij leven waarin alles kan en alles mag. ieder 

moet maar voor zichzelf uitmaken wat hij of zij het beste vindt. sociologen spreken over 

individualisering, sentimentalisering en pluralisering. Hoe is het menselijk handelen en 

samenleven in de tijd geëvolueerd? Zijn er geen vaste waarden en normen meer in onze 

samenleving? Zijn de tien geboden oude balast en dus afgeschaft? en wat met het persoonlijk 

geweten? 

Prof. roger Burggraeve gaat in op de verhouding tussen normen en vrijheid en ethiek 

en zingeving. Hij gaat met u op zoek naar stapstenen voor zinvol relationeel leven en samenleven. 

Daarbij schuwt hij geenszins de inspirerende en kritische confrontatie met het 

christelijk geloof en de bijbelse traditie. een cursus op het scherp van de snede. 

d a t a 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


LoKEREN 

4 DoNDERDAGEN VAN 13/11 + 27/11 + 4/12 + 11/12 


42 EuRo 



08 11 13B 

CC LoKEREN (LoKAAL D) - KERPLEIN 5 - LoKEREN 

CC LoKEREN EN uNIVERSITEIT VRIjE TIjD/DAVIDSFoNDS 

RoGER BuRGGRAEVE - FILoSooF EN ThEoLooG 

27 


Filosofisch café 

Het filosofisch café biedt een gespreksforum voor wat ons bezighoudt in leven 

en werk. Samen pakken we pittige vraagstukken aan. Uitdagend denken! 

Een gespreksbegeleider introduceert het thema, coördineert de inbreng van 

groepsleden en bewaakt het ‘filosofisch’ gehalte van het gesprek. Iedereen bepaalt 

zelf zijn mate van inbreng, enkel luisteren kan ook. 

Gelijk hebben en gelijk krijgen 

we starten deze reeks filosofische café’s met een toepasselijk thema, dat niemand onberoerd 

laat. in onze relaties, op het werk, in alle geledingen van de maatschappij worden 

discussies gevoerd over het grote en kleine gelijk. we zoeken naar manieren om 

zorgvuldig met geschillen en verschillen om te gaan. De weg van het filosoferen, voert 

langs tal van vragen. wanneer heb je gelijk? wie mag uitmaken wat waar is? ieder zijn 

waarheid? Hoe krijg je gelijk? wat speelt allemaal mee? Kan je het spel ‘integer’ spelen? 

we laten ons inspireren door eigen ervaring, door de hedendaagse literatuur over argumenteren 

en strategisch handelen, maar ook door de klassieke redekunst. 

28 

d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


Geestelijk gezond: een kwestie van strategie? 

‘Deze wereld is een komedie voor wie denkt en een tragedie voor wie voelt.’ 

(Horace walpole) 

geestelijke aandoeningen worden volgens voorspellingen in onze contreien een heuse 

epidemie. Dat werpt heel wat vragen op. waarom houdt de één zich staande in de 

storm van het leven, terwijl de ander bij flinke tegenwind al afknapt? aanleg, omstandigheden, 

... de wetenschap debatteert en het laatste woord is er nog niet over gezegd. 

laten we onze ideeën samen brengen en toetsen aan inzichten uit de filosofie, steeds 

begaan met de zorg voor een gezonde geest. Zijn er strategieën om denken, voelen en 

handelen in balans te krijgen én te houden? Hoe verzoen je wat onverzoenbaar lijkt? 

erover nadenken is misschien een eerste stap! 

Ouder worden: een vervaldag op je dromen? 

‘Zelfs dromen hebben een leeftijd en het verouderen van die dromen is de meest 

pijnlijke kant aan ouder worden: de ziel wordt beroofd van haar kostbaarste genoegens 

en mooiste wensdromen. Het ‘als en dan’ ruimt plaats voor een toekomst 

die te dichtbij en zeker is.’ (oscar Brenifier) 

ons lichaam veroudert vanaf onze geboorte, dat is onvermijdelijk. maar wat met onze 

dromen, zou het kloppen wat hierboven staat, dat een hogere leeftijd een rem is op onze 

dromen? of net integendeel? Kunnen we uit het verlies van sommige dromen nieuwe 

waarden halen? of kan dromerij op termijn altijd beter plaats ruimen voor realiteitszin? 

Hebben dromen, hartstochten en verlangens een keerzijde die later licht vergeten 

wordt? is leven zonder dromen wel een leven? Hoe ziet de boekhouding van een levensloop 

eruit? stof genoeg om te filosoferen. Zo ontdekken we gaandeweg misschien nog 

een ‘anti-rimpelcrème’ voor onze steeds ouder wordende ziel. 

d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


DINSDAG 7/10 


DENDERmoNDE 




08 10 07A 

CC BELGICA (GRoENE ZAAL) - 


CC BELGICA 

LIEVE DE NuTTE - moRAALFILoSoFE 

DINSDAG 4/11 


DENDERmoNDE 




08 11 04A 



CC BELGICA 

LIEVE DE NuTTE - moRAALFILoSoFE 

DINSDAG 2/12 


DENDERmoNDE 




08 12 02A 



CC BELGICA 

LIEVE DE NuTTE - moRAALFILoSoFE

PERSooNLIjKE GRoEI & RELATIES 

Single zijn 

een last of een kracht? 

in onze samenleving zijn er meer en meer mensen die alleen leven. Dit kan een bewuste 

keuze zijn maar soms is dit een gevolg van allerlei omstandigheden. alleen leven 

roept een waaier van, vaak tegenstrijdige, belevingen op. Je geniet van je vrijheid maar 

je mist het gevoel van geborgenheid en intimiteit. Je gaat op zoek naar nieuwe contacten 

maar wil deze ook verdiepen. Je voelt je onafhankelijk maar het kan ook soms moeilijk 

zijn voor alles alleen in te staan. Je kan bruisen van energie en je tevreden voelen maar 

je kan jezelf soms ook verliezen in zelfbeklag en neerslachtigheid. in deze cursus ga je 

vanuit je eigen levenskracht op zoek naar de betekenissen die alleen-zijn voor jou heeft. 

vanuit die groeikracht ontdek je manieren om het alleen-zijn beter te beleven. 

Mijn innerlijke drive ontdekken 

actief inspelen op de stroom van leven in mezelf 

in deze cursus ga je op zoek naar je diepe innerlijke ‘drive’ om te leven. in voeling komen 

met deze kracht zet je op een andere manier in het leven. Hoe meer je je met die drive 

verbindt, hoe meer je je leven kunt sturen in de richting van ‘waar maken’ wie je bent 

en wat je aan mogelijkheden in je draagt. Deze cursus leert je dit te doen. er wordt o.a. 

gewerkt met inspirerende teksten. 

d a t a 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t a 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


SINT-NIKLAAS 

3 DoNDERDAGEN VAN 2/10 ToT 23/10 (NIET oP 9/10) 





08 10 02A 

huIS VAN hET KIND - 

KAZERNESTRAAT 35 - SINT-NIKLAAS 

CAW WAASLAND, KEERKRING EN PRh 

jACquELINE hERmANS - VoRmINGSmEDEWERKER PRh 

mELSELE 

3 mAANDAGEN VAN 3/11 ToT 17/11 





08 11 03A 


PRh 

mARTINE ANDRIES - VoRmINGSmEDEWERKER PRh 

29 


Vaardig in overleg 

onderhandelen in al de domeinen van je leven 

overleggen doen we allemaal, in verschillende situaties en relaties. ieder heeft zijn eigen 

manier om te communiceren en te overleggen. Dit hangt van allerlei factoren af: je persoonlijkheid, 

de situatie, de medespelers, … Door te overleggen kan je complicaties en 

frustraties verminderen of zelfs vermijden. goed overleggen heeft een positieve invloed 

op elke relatie. inzicht krijgen in je mogelijkheden en je moeilijkheden in het overleggen, 

kan belangrijk zijn om er vaardiger in te worden. 

in deze cursus krijg je daar meer zicht op en vind je ook sleutels om je verder te ontplooien 

in het overleg met anderen. 

Assertiviteit 

assertiviteit is verbonden met eigenwaarde en zelfvertrouwen. assertief zijn is handelen 

met respect voor jezelf én voor de ander. 

Deze training wil een aantal instrumenten en inzichten aanbieden om op een meer assertieve 

manier in het leven te staan. we werken stapsgewijs en met praktische oefeningen 

aan: 

• inzicht in het verschil tussen onderdanig, assertief en agressief gedrag 

• het ontwikkelen van zelfvertrouwen en een positief, realistisch zelfbeeld 

• duidelijk formuleren wat je wel en niet wilt, wat je voelt 

• het stellen van grenzen en omgaan met andermans grenzen 

• waardering, hulp en kritiek kunnen geven en ontvangen. 

in deze training gaan we op zoek naar assertieve technieken op jouw maat. Je kan experimenteren 

met nieuw gedrag vanuit situaties die je zelf kan inbrengen. 

Nieuw-samengestelde gezinnen in de praktijk 

wanneer mensen, met of zonder kinderen, besluiten om samen een nieuw gezin te vor- 

men, ontstaat er een nieuw systeem. niet alleen voor de leden van het nieuwe gezin veranderen 

er dingen maar ook voor de mensen in hun omgeving. in deze korte reeks gaan 

we samen kijken naar die bredere context. 

Hoe is het voor de (groot)ouders en andere familieleden als er een nieuw gezin ontstaat? 

Hoe kan je moeilijke momenten inschatten en voorkomen? Hoe kan je dit hele proces van 

elkaar leren kennen gemakkelijker maken? 

Dan zijn er nog de contacten met de ex-partners, de andere ouders. op welke manier ga 

je daar mee om? welke invloed kunnen zij hebben op de relaties in het nieuwe gezin? op 

dit soort vragen zoeken we op deze boeiende avonden naar antwoorden. 

30 

d a t a 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t a 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t a 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t a 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


LoKEREN 

3 DoNDERDAGEN VAN 2/10 ToT 23/10 (NIET oP 16/10) 





08 10 02B 


CC LoKEREN EN PRh 

mARLEEN DEVISCh - VoRmINGSWERKER PRh 

WETTEREN 

8 DINSDAGEN VAN 30/9 ToT 2/12 (NIET oP 28/10 EN 

11/11) VAN 19u30 ToT 22u00 




08 09 30A 

CGGZ DE DRIE STRomEN - 

KoNINGIN ASTRIDLAAN 12 - WETTEREN 

CENTRum GGZ DE DRIE STRomEN 

hILDE VERBEECK - VoRmINGSWERKER 

SINT-NIKLAAS 

8 WoENSDAGEN VAN 1/10 ToT 26/11 (NIET oP 29/10) 





08 10 01A 

huIS VAN hET KIND (LESLoKAAL) - 


CAW WAASLAND EN KEERKRING 

hILDE VERBEECK - VoRmINGSWERKER 

TEmSE 

2 mAANDAGEN 22/9 EN 29/9 


5 EuRo 



08 09 22B 

Roxy - STATIoNSSTRAAT 29 - TEmSE 

CC TEmSE 

mARLEEN VAN LAERE - GEZINSBEGELEIDSTER

Motorisch exploreren met baby’s 

Kruipen, lopen, klimmen, klauteren, rollen, sluipen, gooien, … kinderen bewegen en spelen 

voortdurend! in deze vorming geven we noodzakelijke basisinformatie over de spontane 

motorische ontwikkeling van jonge kinderen. we bespreken ook mogelijke knelpunten 

in die ontwikkeling. Daarnaast bekijken we hoe we een leefruimte zodanig kunnen 

inrichten dat ze uitnodigt tot exploreren en spelen en onderzoeken we de invloed van spel 

en speelgoed op de motorische ontwikkeling. 

Blij, bang, boos, … 

emotionele ontwikkeling van kinderen 

Kinderen hebben een heel eigen en vaak intense ervarings- en gevoelswereld. Deze vorming 

laat je kennismaken met het psychisch leven van kinderen vanaf de eerste levensmaanden. 

De relatie van het kind met zijn ouders en andere opvoedingsverantwoordelijken 

zoals grootouders, opvangouders, enzovoort, wordt in verband gebracht met de emotionele, 

verstandelijke en motorische ontwikkeling en er wordt stilgestaan bij dagelijkse opvoedingsvragen. 

Leuke ideeën voor verjaardagsfeestjes 

spetterende kinderfeestjes organiseren is meer dan kant en klare recepten volgen. 

op deze avond krijg je de nodige tips om een feest te organiseren op maat van het 

jarige kind d.w.z. rekening houdend met leeftijd, interesses, temperament, tijd van 

het jaar … 

aan het einde van deze avond kan je een ‘eigen en origineel’ verjaardagsfeest organiseren 

sterker dan elk commercieel aanbod. Je bezorgt de kinderen een onvergetelijke 

namiddag! 

Veilig online 

Het internet biedt heel wat mogelijkheden. Kinderen zitten op steeds jongere leeftijd 

voor het computerscherm om te gamen, te chatten, informatie op te zoeken voor een 

huistaak, … 

Het internet is echter niet altijd een veilige plaats. in de pers verschijnen hierover regelmatig 

alarmerende berichten. ouders maken zich soms zorgen over het internetgedrag 

van hun kinderen. 

mits wat ouderlijke begeleiding biedt het internet nochtans een interessante waaier aan 

mogelijkheden en kansen, ook voor kinderen en jongeren. in de toekomst zal de rol 

van het internet alleen maar toenemen. Tijd dus om op een positieve manier te leren 

omgaan met dit wonderlijke medium. De lezing is ontwikkeld in samenwerking met de 

gezinsbond en Childfocus. 

d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 




SINT-NIKLAAS 






08 11 20B 



huIS VAN hET KIND, KEERKRING EN VCoK 

CLAuDINE CRommAR - mEDEWERKER VCoK 

DINSDAG 16/12 


SINT-NIKLAAS 

9 EuRo (mET KoRTING: 4,5 EuRo, VooRWAARDEN P.48) 



08 12 16A 




mARLEEN VAN SChooR - VoRmINGSmEDEWERKER VCoK 

DINSDAG 9/12 


SINT-NIKLAAS 



SINT-NIKLAAS 




08 10 16C 




NINA VENS - mEDEWERKER VCoK 


08 12 09A 

huIS VAN hET KIND (moZAïEK) - 


huIS VAN hET KIND, KEERKRING EN 

GEZINSBoND SINT-NIKLAAS 

FRANS ADRIAENSSENS - LERA AR ICT 

31 


GEZoNDhEID & ECoLoGIE 

ECoLoGIE- EN KyoToCoDE CuRSuSSEN 

VIND jE VANAF PAGINA 5 

Geheugentraining 

vergeet jij ook wel eens waar je je sleutels hebt gelaten? weet je dat je een persoon al 

eerder hebt gezien maar kan je je niet herinneren waar? Kom je wel eens thuis met je 

boodschappen en merk je dat je niet gekocht hebt waar je eigenlijk voor ging winkelen? 

vergeet je namen en data? Kortom: laat je geheugen je wel eens in de steek? Dan 

is deze korte reeks iets voor jou. Tenzij er een fysieke aandoening is, heeft een goed of 

slecht geheugen hebben meer te maken met training dan met mogelijkheden. Tijdens 

deze cursus krijg je informatie en tips om je geheugen te verbeteren. 

32 

d a t a 

PRIjS 


b e TAli n g 

c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


mELSELE 






08 10 09A 


KATLEEN PATTEET - PSyChoLooG-GERoNToLooG

Stress op natuurlijke wijze verminderen 

stress is een begrip van deze tijd. we krijgen er allemaal op tijd en stond wel mee te 

maken. wanneer echter de belasting van de stress groter wordt dan onze draagkracht, 

gaan er diverse alarmlichtjes branden. Bij de ene uit zich dat in lichamelijke klachten 

zoals vermoeidheid of slaapproblemen, bij de ander in mentale klachten zoals concentratieproblemen. 

gedurende deze boeiende avond gaan we kijken hoe we ons het best wapenen tegen 

de verlammende effecten van stress. Hoe voorkomen en hoe verwerken we de stress? 

en hoe kunnen we, nadat we de alarmsignalen hebben genegeerd, de klachten verzachten? 

welke kruiden, etherische olie of bachbloesems je kan gebruiken bij het bestrijden van 

stress leer je op deze lezing. 

40 Meest toepasbare kruiden 

Bomen, bloemen en planten zijn niet weg te denken uit je leven. Ze zijn je long, je ontspanning, 

deel van je voeding, en sommige onder hen zijn je zachte helers. gedurende vier lessen 

begeef je je op het domein van de kruidengeneeskunde. Je verdiept je in de kruiden die 

meest gebruikt worden of het makkelijkst toepasbaar zijn bij kleine ongemakken. 

wat zijn de fantastische eigenschappen van paardebloem, brandnetel en smeerwortel. 

waarom zijn melisse, venkel en tijm zo gegeerd? Je bekijkt ook enkele kruiden die van buiten 

europa naar hier gebracht zijn zoals kattenklauw, zonnehoed en duivelsklauw. Daarnaast 

leer je hoe en wanneer je deze kruiden kan verzamelen en in welke vorm je ze best 

gebruikt. als kers op de taart krijg je een aantal bereidingswijzen mee zodat je thuis zelf 

aan de slag kan gaan. 

Aromaverwenning en etherische oliën 

‘aromatherapie’ is een aangename en zachte manier om onszelf te verwennen en 

daarbij nog heerlijke geurtjes in huis te krijgen. er bestaan enorm veel etherische olien, 

en het is niet makkelijk om als consument een keuze te maken tussen deze, vaak 

niet goedkope, oliën. gedurende een avond gaan we eens kijken wat we zoal met etherische 

olie kunnen doen. Hoe gebruiken, waar komt ze vandaan, en wat doen ze zoal. 

een introductie waarbij we enkele olietjes bespreken en besnuffelen. 

d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t a 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


TEmSE 

mAANDAG 8/12 


2,5 EuRo 



08 12 08A 

BIBLIoThEEK - oEVERSTRAAT 15 - TEmSE 

CC TEmSE 

LuT VERhAEGhE - hERBoRISTE 

SINT-NIKLAAS 






08 10 15A 

CC SINT NIKLAAS - VRIjE ATELIERS (LoKAAL 13) 




LoKEREN 






08 12 17A 


CC LoKEREN 


33 


Chakra massage 

een chakramassage is een energetische subtiele behandeling van de 7 hoofdchakra’s. 

Chakra’s zijn belangrijke energiecentra in ons menselijk lichaam. Ze hebben hun oorsprong 

in het fijnstoffelijk energiesysteem van de mens maar werken ook in het fysieke 

lichaam door. we kunnen ze met bepaalde technieken activeren en harmoniseren. 

een chakramassage geeft een diep rustgevend gevoel, draagt bij tot innerlijke rust en 

harmonie en verhoogt je fysieke energieniveau terwijl het zelfgenezende vermogen 

wordt gevoed. Bij deze massage wordt met olie gewerkt op de chakra’s. aan de massageolie 

wordt een etherische olie toegevoegd die een positieve werking heeft op de 

betreffende chakra. na een korte uitleg over chakra’s leert u zelf een chakramassage 

geven. 

meebrengen: matje, badhanddoek en eventueel kussen. 

Japanse hoofdmassage 

allemaal hebben we de neiging om teveel ‘in ons hoofd te leven’. 

Deze cursus is bedoeld om hoofdpijnklachten en druk of spanning in het hoofd te verminderen. 

Deze hoofdmassage is gebaseerd op een Japanse techniek die al 3000 jaar oud is. we 

werken met de duimen en vingers op het hoofd en het gezicht. De behandeling op dit 

gebied moet zo zachtaardig zijn dat men ontspant, maar toch ook weer zo krachtig dat 

geblokkeerde energie wordt vrijgemaakt. Het is een volkomen veilige vorm van massage 

die gemakkelijk aan te leren is voor iedereen! 

meebrengen: losse kledij aandoen, yoga matje, 2 handdoeken, neutrale geurloze amandel 

of olijfolie. 

Vlindermassage 

vlindermassage is een zachte massage die wordt toegepast op een blote rug die behandeld 

wordt met olie. Door de ruggengraat lopen grote zenuwbanen die beschermd 

worden door de wervels. vanuit deze banen zijn er vertakkingen door het hele lichaam. 

wanneer een masseur omhooggaat over je ruggengraat, wordt elk deel van je lichaam 

bereikt. Deze massage werkt op het automatische zenuwstelsel dat in gezonde omstandigheden 

optimaal functioneert. Door voeding, stress, spanningen, trauma’s raakt 

de werking hiervan verstoord. 

vlindermassage maakt spanningen los en geeft stromende impulsen. De beweging 

langs de ruggengraat omhoog wordt afgewerkt door langs de blaasmeridiaan naar beneden 

te glijden. Daardoor worden oude spanningen afgevoerd en komt er plaats voor 

iets nieuws. Zalig om te ondergaan, makkelijk om te doen en dus een goed ontspannend 

instrument om in huis te hebben. 

meebrengen: dik matje, dekentje, kussen 

34 

d a t a 

PRIjS 


b e TAli n g 

c o d e 

p l a a t s 


d a t a 

PRIjS 


b e TAli n g 

c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

PRIjS 


b e TAli n g 

c o d e 

p l a a t s 


mELSELE 






08 10 06D 


hILDEGARDE DE mEuLENAERE - mASSAGEThERAPEuT 

LoKEREN 






08 09 23B 

CC LoKEREN (LoKAAL F) - ToRENSTRAAT 1 - LoKEREN 

CC LoKEREN 

ILSE VERBoVEN - mASSAGEThERAPEuT 

mELSELE 






08 10 02D 


PATRICK ooSTVoGELS - oPGELEID IN LIChA AmSWERK

Tai chi 

Tai Chi berust als bewegingsleer op het principe van actieve ontspanning. Het doel is 

een verbetering van de balans tussen het mannelijke en het vrouwelijke beginsel in 

elke mens. Het herontdekken van dit evenwicht is essentieel voor ons levensgeluk. 

we starten met een groep absolute beginners. mensen die reeds eerder een tai chitraining 

deden of aan een beginnerscursus deelnamen, kunnen aansluiten bij de gevorderden 

en werken op een rustig tempo verder aan de vorm. 

Cursus beginners van 19u30 tot 20u45 

Cursus gevorderden van 20u45 tot 22u00 

Qigong 

letterlijk vertaald betekent Qigong: de kunde van de energie in het lichaam. via eenvoudige 

oefeningen zullen we ons lichaam opnieuw leren ontdekken. Zo zullen de 

gewrichten en spieren versoepelen en zal de ontspanning terugkeren in ons lijf. 

Door de hernieuwde aandacht voor onze fysiek zal ook de circulatie van het bloed en 

de energie weer toenemen. De natuurlijke toestand van het lichaam als je wordt geboren, 

is immers nog steeds in ons cellengeheugen aanwezig. 

Qigong is geschikt voor alle leeftijden ongeacht de conditie. De lessenreeks laat deze 

heilzame levenshouding aan de lijve te ondervinden. 

d a t a 

PRIjS 


b e TAli n g 

c o d e 

p l a a t s 


d a t a 

PRIjS 


b e TAli n g 

c o d e 

p l a a t s 


d a t a 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


BEVEREN 

12 mAANDAGEN VAN 22/9 ToT 15/12 (NIET oP 27/10) 





08 09 22F 

SPEELPLEINGEBouW ‘BARTjE’ - FLoRALAAN 35A - BEVEREN 

mIChEL BouTS - BEWEGINGSThERAPEuT 

BEVEREN 






08 09 24B 



BEVEREN 






08 09 22G 



35 


CREATIEF & VAARDIG 

Flamenco - por bulería! 

initiatiereeks 

Flamenco is veel méér dan dans. ook gitaar en zang zijn belangrijk om heel wat emoties 

uit te drukken. naast de basistechniek (voetenwerk, houding, arm- en handbewegingen, 

...) werken we in deze reeks rond de buleríastijl. we leren het ritme (compás) en 

de palmas (handgeklap) van deze opzwepende stijl en komen zo tot een choreografie en 

tot meer inzicht in deze unieke, expressieve levensstijl. 

Flamenco wordt gedanst en beleefd door jong en oud, door mannen en vrouwen, samen 

of alleen. iedereen is welkom, je hebt geen danservaring nodig. Je draagt best schoenen 

met een stevige, (niet té) hoge hak. 

Tamara ‘la Tami’ volgde les bij grootmeesters in sevilla, Jerez en madrid. als lesgeefster 

was ze al in verscheidene cultuurcentra en scholen actief. Zij trad ondermeer op met de 

flamencogezelschappen ‘mas mujer’, ‘salinas Flamencas’ en ‘embrujo’. en tijdens de 

theater-tournee Code red van Praga Khan danste ze op heel wat vlaamse podia. 

36 

d a t a 

PRIjS 


b e TAli n g 

c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


DENDERmoNDE 

10 WoENSDAGEN VAN 24/09 ToT 17/12 2008 

(NIET oP 22/10, 5/11 EN 26/11) VAN 20u00 ToT 21u30 




08 09 24D 

ZAAL STEENPooRT - KERKSTRAAT 115 - DENDERmoNDE 

CC BELGICA 

TAmARA ‘LA TAmI’ DEWISPELAERE - 

FL AmENCo DANSERES EN DoCENTE

Afrikaanse dans 

een kennismaking 

west-afrikaanse dans is pure energie. Dansen uit senegal, guinee en mali worden 

uitgevoerd op percussiemuziek en staan bekend voor hun vele sprongen en grote bewegingen. 

De grote vrijheid laat je toe de grenzen van je lichaam te leren kennen. Het 

leert je je energie te doseren, met toch een maximum aan resultaat. ook creativiteit, 

improvisatie en het volledig overvloeien in de muziek speelt een belangrijke rol. 

Je hebt geen danservaring nodig. Je draagt best losse kledij waar je makkelijk in 

beweegt, we dansen blootsvoets of met gemakkelijke (sport)schoenen. voorzie ook 

een eigen drankje. 

sophie monheim danst al meer dan tien jaar afrikaanse dans. Ze is een veelzijdig 

professioneel danser, choreografe en docente, met een passie voor alle dansen die 

als voornaamste drijfkracht “riTme” hebben: ook Tapdans, Body Drumming en lindy 

Hop – Jazzroutines vallen hieronder. Ze treedt regelmatig op in binnen- en buitenland 

en is een graag gezien docent tijdens internationale workshops. 

Kleinkunst zingen uit 

Vlaanderen en Nederland 

Kleinkunst is ontstaan uit het cabaret in het begin van de vorige eeuw in nederland. in 

de jaren zestig, met de opkomst van o.a. Boudewijn de groot, kreeg het publiek opnieuw 

belangstelling voor het luisterlied: de harmonieuze verbinding van een tekst die iets te 

zeggen heeft, met een goede melodie. vooral nederland heeft een stevige kleinkunsttraditie, 

met klinkende namen als Jules de Corte, Herman van veen, robert long, ramses 

shaffy, liesbeth list, om er maar enkele te noemen. ook in vlaanderen hebben wij 

artiesten van het luisterlied, zoals Johan verminnen, raymond van het groenewoud, 

Kris De Bruyne en rik van der velde. gedurende twee avonden zetten we de radio af en 

gaan we zelf de luisterliedjes zingen. we kiezen voor ontroerende, blije, humoristische 

en maatschappijkritische liedjes uit de vlaamse en nederlandse kleinkunst. 

Je hebt geen enkele zangervaring of kennis van notenleer nodig. meebrengen: pen en mapje. 

Woorden wakkerschrijven 

kennismaking met poëzie schrijven 

Je ziet, je hoort, je ruikt, je voelt, je proeft. De zintuigen zijn je eerste taal, je eerste contact 

met de wereld. 

ook in poëzie spelen zintuigen een hoofdrol. Blauwe luchten suizen plots als weidse papavervelden. 

een zandkorrel bevat de hele wereld. Tijdens deze basiscursus scherpen 

we onze zintuigen aan en voeren ze mee in het spel van de taal. 

we zoeken troost of blijheid in gedichten die als schilderijen het witte blad inkleuren. we 

beeldhouwen in vrije verzen, zeggen wat niet zegbaar is. we bouwen rondelen, elfen, 

sonnetten en haiku’s. Kortom, we wegen en weven onze woorden tot ‘gedicht’. 

iedereen die taal wil laten klinken als muziek, die ritme en klank uit de pen wil laten 

stromen, die beelden op papier wil krijgen is van harte welkom. 

schrijfervaring is niet nodig. 

d a t a 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t a 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t a 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


WETTEREN 






08 11 17A 

DE PooRT (PoLyVALENTE ZAAL) - mARKT 27 - WETTEREN 

CC NoVA 

SoPhIE moNhEIm - PRoFESSIoNEEL DANSER EN DANSDoCENTE 

DENDERmoNDE 






08 11 06C 



CC BELGICA 

KATRIEN VANDEKERCKhoVE - ZANGERES EN STEmPEDAGoGE 

TEmSE 






08 10 06A 

BIBLIoThEEK - oEVERSTRAAT 15 - TEmSE 

CC TEmSE EN CREATIEF SChRIjVEN VZW 

SANNE PAuWELS - SChRIjFDoCENTE CREATIEF SChRIjVEN 

37 


Vertellen en voorlezen 

vertellen en voorlezen, werken met goede verhalen, het zit duidelijk in de lift. maar 

wat is een goed verhaal, en hoe kun je een verhaal levend maken bij het vertellen? en 

waarom is voorlezen eigenlijk zo belangrijk in de opvoeding van een kind? 

Tijdens de voorleesweek (22 - 30 november) besteden we hier extra aandacht aan. 

Deze workshop biedt eerst een korte theoretische inleiding waarin we op deze vragen 

antwoord geven. Daarna volgt een praktisch gedeelte dat bestaat uit oefeningen met 

aandacht voor taal en lichamelijke expressie. Theorie en praktijk worden zoveel mogelijk 

aan elkaar gekoppeld. 

een must voor leerkrachten, jeugdwerkers, (groot)ouders, leesmoeders (-vaders), ... 

Chinees penseelschilderen 

initiatiereeks 

Het traditionele Chinese penseelschilderen is een techniek die gedragen wordt door een 

diepgewortelde spiritualiteit. Kan een bloem een takje meer zijn dan een exacte weergave 

zonder meer? verlang je al lang naar een meer geestelijk inleven in de ziel van de dingen? 

Deze workshopreeks is dus niet enkel een artistieke, maar ook een culturele en spirituele 

ontdekkingtocht, met als gids elie van oppens. Zij bekwaamde zich in het penseelschilderen 

in de national academy of Fine arts te Hangshou in China.we maken kennis met de 

Chinese filosofie en cultuur, met de spirituele achtergrond van het chinees penseelschilderen. 

via het oefenen van de penseeltechnieken gaan we geleidelijk over naar de vorm. 

we werken met materialen van Chinese oorsprong: papier, penselen, inkten, zegelinkt, 

handgemaakte zegels. voor het materiaalgebruik betaal je 13 euro rechtsreeks aan de 

docente op de eerste les. 

iedereen kan deelnemen, je hebt geen enkele teken- of schilderervaring nodig. 

Kalligrafie: 

Karolingische minuskel 9 e eeuw en unciaal 

De geschreven basis voor onze huidige drukletter werd gelegd vanaf 800. 

in deze cursus baseren we ons op een gemoderniseerd 9e-eeuws voorbeeld dat zowel 

stijlvol als uiterst leesbaar en levendig is. Uiteraard ontbreken ook hoofdletters 

(de unciaal), cijfers en leestekens niet bij de studie van dit boeiende, aantrekkelijke 

lettertype. 

individuele begeleiding is gewaarborgd. Bij de start kan je een materiaal basispakket 

bekomen ter waarde van 10 euro, rechtstreeks te betalen aan de docente. linkshandigheid 

is geen probleem; vermeld dit wel even bij je inschrijving. 

38 

d a t u m 

PRIjS 


b e TAli n g 

c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t a 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t a 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 


LoKEREN 

mAANDAG 24/11 





08 11 24D 

BIBLIoThEEK - KERKPLEIN 3 - LoKEREN 

BIBLIoThEEK LoKEREN EN LEESWEB 

mARjAN GoEDhART - EDuCATIEF mEDEWERKER LEESWEB 

mELSELE 


(NIET oP 28/10 EN 11/11) VAN 13u30 ToT 15u45 




08 09 23C 


mARIoN SToFFELS - KALLIGRAFE 

DENDERmoNDE 






08 10 07B 

DC ZoNNEBLoEm - BREESTRAAT 109 - DENDERmoNDE 

DC ZoNNEBLoEm EN CC BELGICA 

ELIE VAN oPPENS - BEELDEND KuNSTENA AR

Chocolade, vrucht der goden 

interactieve workshop 

Beleef een interactieve workshop over ecuador, de cacaoboon en vooral: chocolade! 

voortgekomen uit de boon van de cacaovrucht, heilige drank der azteken, afrodisiacum 

dat vrouwen stiekem tot zich nemen … zinnenprikkelend. 

in deze workshop gaan we chocolade ontdekken in al zijn facetten: we genieten van 

het fijne aroma tijdens het proces van roosteren, we malen en smelten en we proeven 

het welbehagen van zijn diepe verslavende smaak. Dit alles overgoten met een 

(chocolade)sausje van literatuur en muziek. 

sonja salinas brengt ons in smeuïge ecuadoriaanse sferen en vertelt ook heel wat 

over haar geboorteland; zij heeft er in de hoofdstad gewoond maar ook aan de kust, 

waar de cacao groeit. 

La vie en roses 

workshop rozenolie 

Beleef een workshop waarin alles draait rond rozen en rozengeur! 

veerle Bergen vertelt ons in geuren en kleuren én beelden de geschiedenis van de 

roos door de eeuwen en culturen heen. 

vervolgens neemt zij ons mee naar Turkije, waar de Damascusroos op biologische 

wijze geteeld wordt voor de productie van rozenolie. veel vrouwen zijn er actief voor 

de rozenpluk in het hoogseizoen. De heilzame werking van de rozenolie wordt op een 

deskundige manier uit de doeken gedaan en al je zintuigen worden geprikkeld. 

Tenslotte gaan we ook zelf aan de slag: we proeven van geurige rozenthee en we 

doorlopen het aanmaakproces van een huidverzorgingscrème met ondermeer rozenolie 

… Je gaat naar huis met je eigen rozenlotion en een rozencrème. 

Creatief met quiches 

tijdens de Week van de Smaak 

Quiches. Het deeg van deze hartige taarten maak je in een handomdraai met een 

paar eenvoudige ingrediënten. De vullingen zorgen voor verrassing, verwondering, 

enthousiasme, welbehagen … als voorgerecht met vrienden, als hoofdgerecht met 

kinderen, als onderdeel van een buffet voor een originele party. 

Deze tweedelige workshop vindt plaats tijdens de week van de smaak (13-23 november) 

– met dit jaar als gastland’ Frankrijk. een typische quiche lorraine zal dus zeker 

niet ontbreken in deze cursus, maar wij verkennen ook naar hartelust de vele variatiemogelijkheden 

en we komen telkens weer tot een geurig kleurenpalet. als spreekwoordelijke 

‘kers op de taart’ proeven we elkaars creaties. 

mee te brengen: mesje, snijplankje, keukenhanddoek en schort. ook een bewaardoosje 

kan van pas komen om eventuele restjes mee te nemen. 

d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t a 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


BERLARE 






08 12 10A 

DIENST jEuGD & VoRmING (LESKEuKEN) - 

GAVER 72 - BERLARE 

CC STRomING, GRoS BERLARE, KASSoEmAï EN 

WERELDCENTRum 

SoNjA SALINAS - ECuADoRIAANSE VoRmINGSWERKSTER KASSoEmAï 

ZELE 

mAANDAG 17/11 





08 11 17B 

PooRTEN EN BRuGGEN - ALoIS DE BEuLELAAN 15 - ZELE 

PooRTEN EN BRuGGEN, DC ZIAC EN WERELDCENTRum VZW 

VEERLE BERGEN - hERBoRISTE 

2 ZATERDAGEN 15/11 EN 22/11 


DENDERmoNDE 




08 11 15A 

LESKEuKEN VhTI - 

PRuDENS VAN DuySESTRAAT 11 - DENDERmoNDE 

CC BELGICA 

ANNE-mIE RooSENS - 

CoNSuLENTE VoEDING, GEZoNDhEID EN LEEFWIjZE 

39 


Wokken: met de vlam onder de roerbakpan 

wokken is reuze populair! niet te verwonderen, want de wok staat garant voor lekker, 

snel en gezond eten. reeds eeuwen lang is de wok in China de belangrijkste kookpan. 

ook bij ons is deze pan stilaan goed ingeburgerd. wokken of roerbakken is een kooktechniek 

waarbij het zeer snelle verhittingsproces zorgt voor een optimaal behoud 

van zowel vitaminen en mineralen, als van de verschillende smaken en aroma’s. 

we kunnen naar hartelust variëren met vis, vlees, vegetarisch, allerlei groenten, kruiden 

en specerijen. De voorbereiding vraagt meestal wel wat snijwerk, omdat alle ingrediënten 

onmiddellijk beschikbaar moeten zijn vooraleer we de wok voorverwarmen. 

Tijdens de les leer je de eenvoudige principes van het roerbakken ook meteen in de 

praktijk omzetten en kan je naar hartelust al je vragen afvuren: welke basismaterialen 

kan je gebruiken, welke olie en welk soort vuur is het meest geschikt, … 

meebrengen: een mesje, handdoek, snijplank, schort, bewaardoosje voor eventuele 

restjes. 

(H)eerlijke wijnen 

tijdens de Week van de Smaak 

sinds een aantal jaren is het aanzien van de wijnwereld grondig veranderd: we beperken 

ons niet langer tot de ‘Franse klassiekers’ maar drinken wijnen afkomstig uit de hele wereld. 

onder andere via het aanbod van oxfam krijgen we wijnen in ons glas die geproduceerd 

zijn met aandacht voor de kwaliteit én met aandacht voor de kleine wijnboer, die zo 

een correcte prijs voor zijn product ontvangt. 

Deze avond biedt een over(h)eerlijke basiswijncursus: aan de hand van een achttal wereldwijnen 

krijgen we een inleiding tot het wijnproeven: hoe gebruiken we onze ogen, neus en 

smaak om een wijn te evalueren? wat is goed en fout in wijn? Hoe serveren we wijn, bij welk 

gerecht serveren we welke wijn? 

verder komen we heel wat te weten over Chili en Zuid-afrika, de landen waar de oxfamwijnen 

worden geproduceerd, met aandacht voor het klimaat, de druivensoorten, … 

en wat is het belang van Fair Trade voor de wijnproducenten, wat is de functie van oxfam? 

santé! 

40 

d a t u m 

PRIjS 


b e TAli n g 

c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


d a t u m 

PRIjS 


b e TAli n g 

c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


STEKENE 






08 10 16D 

BRoEDERSSChooL - NIEuWSTRAAT 17 - STEKENE 


ANNE-mIE RooSENS - 

CoNSuLENTE VoEDING, GEZoNDhEID EN LEEFWIjZE 

STEKENE 

VRIjDAG 14/11 





08 11 14A 

BIBLIoThEEK (LEESRuImTE) - 

STADIoNSTRAAT 51 - STEKENE 

BIBLIoThEEK STEKENE 

KRIS VAN DE SomPEL - mEESTER-SommELIER 

hILDE DE BoES - mEDEWERKER oxFAm WERELDWINKEL ST-NIKLAAS

PoSITIEVE WETENSChAP, 

NIEuWE mEDIA EN INFoRmATICA 

Fijn stof tot nadenken 

Fijn stof is een thema dat de laatste jaren steeds vaker opduikt. experts verzekeren 

dat het onze gezondheid sterk bedreigt. is dat zo? verergert het fenomeen de laatste 

jaren of is er gewoon nu meer aandacht omdat bijvoorbeeld de meetmethodes effectiever 

geworden zijn? alleszins is het zeker dat fijn stof in vervuilde lucht ons cultuurpatrimonium 

sterk aantast. Dit stof speelt mogelijk ook een zeer belangrijke rol in de 

globale klimaatsverandering. rené van grieken maakt vanavond de soms moeilijke 

materie zeer toegankelijk. waar komt het fijn stof vandaan, wat zijn de effecten op 

onze gezondheid en omgeving en welke meetmethodes houden de problematiek hanteerbaar? 

waarom is dat stof zo slecht voor ons, hoe gaat de vervuiling in zijn werk? 

wat betekent het als we de europese norm al in mei overschrijden? wat kan de overheid 

doen? wie zijn de grootste vervuilers? wat kunnen we zelf doen? geen vraag blijft 

onbeantwoord! 

Milieuvervuiling en haar effecten 

vlaanderen is één van de meest geïndustrialiseerde en dichtbevolkte regio’s ter 

wereld. Uiteraard heeft dat zijn effecten op onze gezondheid, omdat er zich veel lichaamsvreemde 

stoffen in het leefmilieu bevinden. De media berichten daar regelmatig 

over, waarbij vaak met cijfers en termen wordt gegoocheld. Zijn zulke berichten 

overdreven? of juist heel realistisch? verhuis je voor je gezondheid bijvoorbeeld beter 

naar het platteland? of juist niet? op deze avond komt nicolas van larebeke, kankerspecialist 

aan de Ugent en woordvoerder van het steunpunt milieu en gezondheid, 

deze materie verduidelijken. Hij is gespecialiseerd in de ‘lage dosis-problematiek’, 

kleine concentraties van stoffen die schadelijk zijn omdat ze zich binden met andere 

stoffen in ons lichaam. Prof. van larebeke beantwoordt onze vragen over kankerverwekkende 

stoffen in ons leefmilieu, hoe deze kunnen opgespoord worden via ‘biomonitoring’, 

wat de overheid doet en wat we zelf kunnen doen voor onze gezondheid. 

d a t a 

PRIjS 


b e TAli n g 

c o d e 

p l a a t s 


d a t u m 

PRIjS 


b e TAli n g 

c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


mELSELE 






08 11 27C 


RENé VAN GRIEKEN - PRoFESSoR ChEmIE uA 

DINSDAG 23/9 


2,5 EuRo 


SINT-NIKLAAS 


08 09 23D 




NICoLAS VAN LAREBEKE - KANKERSPECIALIST uGENT 

41 


Herfstwandeling met fototoestel 

in park Cortewalle in Beveren 

De herfst is het ideale seizoen voor foto’s vol kleurenpracht. Daarom gaan we onder 

begeleiding van fotograaf lukas roels samen op stap met ons digitale fototoestel in 

het park Cortewalle in Beveren. vooraf en tijdens de wandeling krijg je tips en aanwijzingen 

om originele en sfeervolle herfstopnamen te maken met je fototoestel. 

na de wandeling staan enkele computers in vormingplus klaar om de foto’s te bekijken 

bij een kopje koffie of thee. we sluiten af met het samen genieten van de ‘highlights’ van 

deze fotonamiddag. De wandeling staat open voor al wie een basiscursus digitale fotografie 

heeft gevolgd. Je kan deelnemen met om het even welke digitale fotocamera. 

Bij echt slechte weersverwachtingen worden alle deelnemers op voorhand verwittigd 

en worden de deelnamebedragen integraal teruggestort. afspraak in vormingplus 

om 13u30 stipt: van de deelnemers wordt verwacht dat ze zelf vervoer voorzien om 

van vormingplus naar het park te rijden. 

Foto’s digitaal bewerken 

met Adobe Photoshop Elements 

Tijdens deze cursus leer je omgaan met een eenvoudig maar degelijk fotobewerkingsprogramma: 

‘adobe photoshop elements’. Je leert correcties en verbeteringen 

toepassen op je eigen digitale foto’s. geen overdreven manipulaties van de beelden, 

wel zinvolle ingrepen die je foto’s tot echte pareltjes maken. 

ook het op de juiste manier opslaan, e-mailen en archiveren van foto’s komt aan bod. 

enkele leuke toepassingen zoals het omvormen naar zwart-wit of sepia (een retro 

tintje), het bekomen van panoramafoto’s en het maken van eigen kaartjes en uitnodigingen 

maken de cursus helemaal af. 

Je hebt voor deze reeks enkel wat basiskennis in het werken met een computer nodig. 

we werken met een fotobewerkingsprogramma dat gebruiksvriendelijk en toegankelijk 

is, ook voor de minder ervaren computergebruiker. Het worden dus heel praktische 

lessen voor de vrijetijdsfotograaf. Computers zijn voorhanden, maar je mag een 

eigen laptop meebrengen. Zo kan je met een demoversie ook thuis oefenen. 

Basiscursus digitale fotografie 

een digitale camera is handig en compact, en ongewenste of niet goed gelukte foto’s 

kunnen meteen weggegooid worden zonder kosten. Het is een ideaal toestel voor 

‘huis-, tuin- en keuken-’ fotografie. 

in deze basiscursus leer je de mogelijkheden van je camera en de digitale fotografie 

(beter) kennen en benutten. aan de hand van 2 grote fotografische thema’s, portret en 

landschap, ontdek je spelenderwijs hoe je met het medium kan omgaan, om nadien 

met heel wat betere vrijetijdsfoto’s voor de dag te kunnen komen. Je krijgt praktijkopdrachten 

mee die nadien in de lessen worden besproken. Daarbij worden heel wat 

praktische tips en aanwijzingen gegeven. 

42 

d a t u m 

p r i j s 



c o d e 

p l a a t s 


d a t a 

PRIjS 


b e TAli n g 

c o d e 

p l a a t s 


d a t a 

PRIjS 


b e TAli n g 

c o d e 

p l a a t s 

i.s.m. 


ZoNDAG 9/11 


mELSELE 






08 11 18A 


mAAIKE BuyS - PRoFESSIoNEEL FoToGRAFE 

mELSELE 

9 EuRo (mET KoRTING: 4,5 EuRo, VooRWAARDEN P.48) 



08 11 09A 


LuKAS RoELS - PRoFESSIoNEEL FoToGRAAF SChooL VooR DIGIGRAFIE 

STEKENE 

5 DINSDAGEN VAN 30/9 ToT 4/11 (NIET oP 28/10) 





08 09 30F 



mAAIKE BuyS - PRoFESSIoNEEL FoToGRAFE

Creatief met Word: 

zelf wenskaarten maken 

met de feestdagen voor de deur wil je binnenkort vrienden en familie met een kaartje 

het beste wensen. natuurlijk kan je naar de winkel om een gewoon kaartje te kopen, 

maar het is toch veel leuker als je aan zo’n wenskaart een persoonlijk tintje kan geven. 

in deze driedelige reeks leer je je eigen wenskaarten te maken. of het nu gaat 

over het maken van een verjaardagskaart of een kerstkaart, een feestmenu, of nog 

iets anders, het doet er niet toe. Je leert je tekst opsmukken met afbeeldingen uit Clipart, 

zelf creatieve layout te geven aan de tekst met wordart, je eigen foto’s te verwerken, 

… Je kan ook meerdere objecten samen voegen tot één compositie, naar voor- of 

achtergrond verschuiven, … nu nog de juiste pagina-instellingen om op een ander 

formaat of voor- en achterkant te bedrukken en klaar is kees! we werken met word 

2003. een basiskennis van word is een vereiste om deze cursus te volgen. 

Kennismaken met de computer 

Deze beginnerscursus geeft een duwtje in de rug aan mensen die nog nooit met een 

computer gewerkt hebben. in deze vijfdelige reeks leer je de verschillende onderdelen 

van een PC kennen en vooral praktische basisvaardigheden voor de beginner: hoe kan 

je de computer starten, de computermuis gebruiken, de vreemde toetsen op je klavier 

leren kennen en gebruiken, een programma opstarten en afsluiten, een briefje maken 

en bewaren, de verschillen tussen tekstverwerker, rekenblad en gegevensbank leren 

kennen. Kortom: je ervaart hoe handig een computer is en wat die voor jou kan betekenen. 

na deze cursus ben je klaar om bepaalde programma’s van naderbij te bekijken. 

we werken met het besturingsprogramma windows XP. 

50-Plussers maken kennis met de computer 

als 50-plusser heb je op school niet leren werken met een computer. nu lijkt het of leven 

zonder computer onmogelijk is. in deze vijfdelige reeks leer je de verschillende onderdelen 

van een computer kennen en leer je vooral praktijkgerichte basisvaardigheden 

voor de beginner: hoe kan je de pc starten, de computermuis gebruiken, de vreemde 

toetsen op je klavier leren kennen en gebruiken, een programma opstarten en afsluiten, 

een briefje maken en bewaren, de verschillen tussen tekstverwerker, rekenblad en 

gegevensbank leren kennen. Kortom je ervaart hoe handig een computer is en wat die 

voor jou kan betekenen. na deze cursus ben je klaar om bepaalde programma’s van 

naderbij te bekijken. we werken met het besturingsprogramma windows XP. 

d a t a 

p r i j s 

d a t a 

PRIjS 


b e TAli n g 

c o d e 

p l a a t s 




c o d e 

d a t a 

PRIjS 


b e TAli n g 

c o d e 

p l a a t s 


p l a a t s 


mELSELE 






08 11 13A 


BRIGITTE GhEERAERT - INFoRmATICACoNSuLENTE 

mELSELE 






08 10 06C 



mELSELE 






08 10 06B 



43 


Kennismaken met internet 

in deze reeks richten we ons naar iedereen die nog geen internet-ervaring heeft. in 

drie bijeenkomsten leren we wat het internet nu eigenlijk is. wat is het verschil tussen 

‘www’ en @? Hoe kunnen we surfen via internet explorer? Hoe gebruiken we 

zoekmachines om doelgericht informatie op te sporen? Hoe stellen we berichten op 

en verzenden en ontvangen we emails? 

Bij dit alles leren we favoriete adressen bewaren en slaan we informatie van het internet 

op de harde schijf van de computer op. 

50-plussers maken kennis met internet 

in deze reeks richten we ons naar 50-plussers die nog geen internetervaring hebben. 

in drie bijeenkomsten leren we wat het internet nu eigenlijk is. wat is het verschil 

tussen ‘www’ en @? Hoe kunnen we surfen via internet explorer? Hoe gebruiken we 

zoekmachines om doelgericht informatie op te sporen? Hoe stellen we berichten op en 

verzenden en ontvangen we emails? 

Bij dit alles leren we favoriete adressen bewaren en slaan we informatie van het internet 

op de harde schijf van de computer op. enige basiservaring met de pc is vereist. 

50-plussers maken kennis met Word 2003 

met een tekstverwerker zoals word 2003 kan je heel eenvoudig teksten ingeven en 

reeds ingetikte teksten verfraaien. in een handomdraai verander je van lettertype, zet 

je woorden in een andere lettergrootte, druk je af in vet of zet je een tekstgedeelte in 

een tabel. 

na het volgen van deze zesdelige reeks ben je nog geen echte wordspecialist, maar 

kan je wel vlot overweg met het opslaan en bewaren van documenten, ken je het 

verschil tussen een kolom en een tabel en weet je hoe je een professioneel ogende 

brief of een mooi versierde uitnodiging kan maken. ook spelfouten automatisch verbeteren, 

synoniemen opzoeken, afbeeldingen invoegen, marges verzetten en pagina’s 

nummeren zijn voortaan kinderspel. 

44 

d a t a 

PRIjS 


b e TAli n g 

c o d e 

p l a a t s 


d a t a 

PRIjS 


b e TAli n g 

c o d e 

p l a a t s 


d a t a 

PRIjS 


b e TAli n g 

c o d e 

p l a a t s 


mELSELE 






08 11 24B 



mELSELE 






08 11 24A 



mELSELE 






08 09 24A 


BRIGITTE GhEERAERT - INFoRmATICACoNSuLENTE

Excel 2003 

rekenblad in MS-office voor beginners 

met een rekenblad of spreadsheet doet de computer alle cijferwerk in je plaats. Je 

hoeft zelf enkel cijfers en formules in te geven, de berekening gebeurt automatisch. 

we denken aan puntenlijsten, kostprijsberekeningen, jaarrekeningen, wedstrijdresultaten, 

... Daarenboven kan je de cijfergegevens omzetten in allerlei grafieken of 

diagrammen. excel werkt onder windows en is gebruiksvriendelijk. De ingebouwde 

functies zoals automatisch sommeren, gemiddelden berekenen en vele andere 

functies, gecombineerd met het doorkopiëren van formules (met absolute of relatieve 

adressering), kunnen het werk van de gebruiker drastisch vereenvoudigen. 

enige vertrouwdheid met de computer is aangewezen. 

Outlook 2003 

Je e-mails verzenden en ontvangen, je afspraken plannen met een handige agenda, 

een overzichtelijke lijst van je contactpersonen bijhouden, taken en notities beheren, 

… Het kan allemaal met één programma op je computer: microsoft outlook. in deze 

cursus krijg je een compleet overzicht van wat outlook te bieden heeft. De basisbegrippen 

van de software worden uitgelegd en je krijgt volop de tijd om te oefenen. 

Zo wordt het beheren van je adressen en je afspraken kinderspel. Je krijgt ook een 

handleiding, zodat je thuis verder kan oefenen. een basiskennis van de pc is vereist. 

d a t a 

p r i j s 

d a t a 

PRIjS 


b e TAli n g 

c o d e 

p l a a t s 




c o d e 

p l a a t s 


d a t a 

PRIjS 


b e TAli n g 

c o d e 

p l a a t s 


mELSELE 

6 DINSDAGEN VAN 23/9 ToT 4/11 (NIET oP 28/10) 


66 EuRo (mET KoRTING: 33 EuRo, VooRWAARDEN P.48) 



08 09 23A 



2 DINSDAGEN 18/11 EN 25/11 


mELSELE 




08 11 18B 


johAN WyFFELS - INFoRmATICACoNSuLENT 

mELSELE 






08 12 04B 


johAN WyFFELS - INFoRmATICACoNSuLENT 

45 


DIChT BIj DE DEuR 

1. Dienstencentrum 

De Wilg - Sint-Niklaas 

Tot rust komen door ademen en aarden 

we ademen ongeveer 21600 keer per dag. Bewust ademen en stevig 

met je voeten op de grond staan (aarden) levert energie voor de cellen 

van je lichaam en verlicht de stress. De combinatie van ademen en 

aarden is heilzaam voor zowel het lichaam als de geest. 

in deze doe-cursus zal je het effect ervaren. 

d a t a 


p l a a t s 




ToT 22/9 - TELEFoNISCh BIj DIENSTENCENTRum DE WILG (03-778 68 52) 

DC DE WILG - LAmSTRAAT 23 - 9100 SINT-NIKLAAS 

KRIS joNCKhEERE - PSyChoThERAPEuT 

Hoor, de engelen zingen! 

Kerstliederen zingen uit oost en West. 

Kersttijd, ... een tijd van warmte, gezelligheid en vriendschap. De tijd 

ook van kerstliederen zingen! 

in deze reeks zingen we sfeervolle kerstliederen van eigen bodem, 

maar we putten ook uit de rijke kerstliederentraditie van andere landen. 

wist je trouwens dat Händel’s “He shall feed his folck” uit messiah geinspireerd 

is op een oud napolitaans volkslied en dat veel kerstliederen 

reeds in de middeleeuwen zijn ontstaan? we zingen een gevarieerd 

kerstrepertoire in een meerstemmige bewerking. 

voorkennis van zang of notenleer is hiervoor niet nodig. en om een hele 

middag gemakkelijk te kunnen zingen, oefenen we vooraf steeds even 

onze zangstem via houding, ademhaling, stemplaatsing, resonantie en 

beweeglijkheid van de zangstem. 

meebrengen: pen en mapje 

Volkshogescholen willen leermogelijkheden dichter bij de 

mensen brengen, ook bij mensen die minder kansen hadden 

of hebben om te leren. Daarom werkt Vormingplus dit seizoen 

samen met de dienstencentra in Sint-Niklaas, Dendermonde 

en Zele. Hieronder lees je meer over iedere organisatie en over 

het ‘gericht aanbod’ dat Vormingplus samen met hen brengt. 

Dienstencentra 

Dienstencentra nodigen mensen van de buurt uit om samen te komen voor een praatje, of om deel te nemen aan ontspannende en vormende 

activiteiten. Soms kan je er voor een redelijke prijs een warme maaltijd gebruiken. Ook voor andere diensten zoals thuiszorg kan je er terecht. 

Bovendien vind je er ook nuttige informatie over al deze mogelijke diensten en over thema’s die te maken hebben met thuiszorg, gezondheid, … 

Vormingplus werkt ook dit najaar samen met de dienstencentra uit de regio om het vormende luik van hun werking mee gestalte te geven. 

In samenwerking met: 

d a t u m 


p l a a t s 


46 

2 DINSDAGEN 9 + 16/12 


ToT 28/11 - TELEFoNISCh BIj DIENSTENCENTRum DE WILG (03-778 68 52) 

DC DE WILG - LAmSTRAAT 23 - 9100 SINT-NIKLAAS 

VANDEKERCKhoVE KATRIEN - ZANGERES EN STEmPEDAGoGE 


De Zonnebloem en 

Het Zilverpand 

- Dendermonde 

Tot rust komen door ademen en aarden 

we ademen ongeveer 21600 keer per dag. Bewust ademen en stevig 

met je voeten op de grond staan (aarden) levert energie voor de cellen 

van je lichaam en verlicht de stress. De combinatie van ademen en 

aarden is heilzaam voor zowel het lichaam als de geest. 

in deze doe-cursus zal je het effect ervaren. 

d a t a 


i.s.m. 

p l a a t s 




ToT 27/10 - TELEFoNISCh BIj DIENSTENCENTRum DE ZoNNEBLoEm (052-25 19 30) 

LDC DE ZoNNEBLoEm EN hET ZILVERPAND 

DC DE ZoNNEBLoEm - BREESTRAAT 109 - DENDERmoNDE 

KRIS joNCKhEERE - PSyChoThERAPEuT 

Euthanasie: wetgeving en praktijk 

euthanasie wordt meer en meer een bespreekbaar onderwerp. er 

komen films en boeken rond uit, er worden reportages over gemaakt. 

De regelgeving in België is één van de meest vooruitstrevende ter wereld. 

op deze namiddag bespreken we met marc Cosyns, huisarts en 

bekend voorvechter in het euthanasiedebat, wat euthanasie eigenlijk 

inhoudt. wat is het verschil tussen euthanasie, passieve en actieve 

levensbeëindiging, sedatie, palliatieve zorg? Zijn er nog hiaten in de 

Belgische wetgeving, wat met minderjarigen? wat zijn de knelpunten 

in de huidige situatie? wat is een wilsbeschikking en hoe kan ik er een 

laten maken? 

d a t u m 


p l a a t s 


mAANDAG 17/11 


ToT 7/11 - TELEFoNISCh BIj DIENSTENCENTRum DE ZoNNEBLoEm (052-25 19 30) 

DC DE ZoNNEBLoEm - BREESTRAAT 109 - DENDERmoNDE 

mARC CoSyNS - huISARTS 

De geschiedenis van de dialecten in de Denderstreek 

over troeten en een kreft 

“Het is vijf voor twaalf voor de dialecten”, “alle dialecten zullen verdwijnen!”, 

zijn tegenwoordig vaak gehoorde opmerkingen. maar klopt dat 

ook? spreken jongeren minder dialect? in deze lezing wordt ingegaan

op de toestand van de dialecten in vlaanderen. aan de hand van een 

algemeen beeld van de dialecten in nederlandstalig België krijgen 

we inzicht in de geschiedenis van de dialecten. Hoe zijn ze ontstaan, 

welke invloeden hebben ze gekend? Daarna wordt dieper ingegaan 

op de toestand in oost-vlaanderen, en in het bijzonder op die van de 

Denderstreek. waarom hebben de dialecten van de Denderstreek 

een aparte positie binnen oost-vlaanderen? Zijn het vlaamse of Brabantse 

dialecten. 

niet alleen klankverschillen, maar ook de woordenschat komt aan 

bod. aan de hand van enkele woordkaarten worden typische woorden 

uit de Denderstreek toegelicht. 

d a t u m 


p l a a t s 


mAANDAG 24/11 


ToT 14/11 - TELEFoNISCh BIj DIENSTENCENTRum ZILVERPAND (052-25 17 33) 

DC ZILVERPAND - NIEuWBuRChT 10 - DENDERmoNDE 

VERoNIquE DE TIER - REDACTEuR WooRDENBoEK VAN DE VL A AmSE DIALECTEN 

Erfrecht en successierechten 

vraag je je wel eens af wat er zal gebeuren met je geld en goed als je 

overleden bent? of heb je als erfgenaam vragen bij torenhoge successierechten? 

of denk je eraan een testament te schrijven of een 

schenking te doen? met een financieel deskundige als alain Deneef 

blijft geen enkele vraag onbeantwoord. allereerst komt het erfrecht 

uitgebreid aan bod: de langstlevende echtgenoot, onterving, voorbehouden 

erfgenamen, een erfenis aanvaarden of weigeren … Daarna 

hoor je alles wat je moet weten over successierechten: de tarieven, de 

vrijstellingen, successieplanning, Tak 21, 23 en 26,... en natuurlijk een 

heleboel tips om je zaken voordelig te regelen en de keuzes te maken 

die je zelf wil. 

d a t a 


p l a a t s 



Ziac - Zele 

voorkomen van hart- en vaatziekten 

Wat voeding kan doen 

veel gezondheidsproblemen en zeker hart- en vaatziekten kunnen 

leiden tot een ernstige daling van de levenskwaliteit. Ze zijn nog 

steeds de meest voorkomende oorzaak van een overlijden. Daarom 

kunnen we hart- en vaatziekten maar best zoveel mogelijk trachten te 

voorkomen. Hoe we best voor ons lichaam zorgen via onze dagelijkse 

voeding wordt klaar en duidelijk uitgelegd tijdens deze uiteenzetting. 

d a t u m 


p l a a t s 




ToT 1/12 - TELEFoNISCh BIj DIENSTENCENTRum ZILVERPAND (052-25 17 33) 

DC ZILVERPAND - NIEuWBuRChT 10 - DENDERmoNDE 

ALAIN DE NEEF - FINANCIEEL ANALIST 

mAANDAG VAN 22/09 


ToT 12/9 - TELEFoNISCh BIj DIENSTENCENTRum ZIAC (052-4 4 61 31) 

DC ZIAC - ZWAANSTRAAT 7 - ZELE 

ANNE-mIE RooSENS - VoEDINGSDESKuNDIGE 

Energiezuinig huishouden 

De energieprijzen worden er de laatste tijd niet goedkoper op. misschien 

heb je al eens stilgestaan bij manieren om bewuster met energie 

om te springen, maar weet je niet goed hoe eraan te beginnen? 

op deze namiddag krijg je alle handvaten aangereikt! Je leert via een 

reeks bruikbare tips hoe je je ‘ecologische voetafdruk’ kan verminderen. 

Hoe stookkosten besparen, welk soort verlichting is optimaal 

vanuit milieuoogpunt, wat is ‘sluimerend verbruik’ en hoe kan je dat 

elimineren? samen bekijken we welke tips haalbaar en zinvol zijn. 

leuk om te horen hoe je tegelijkertijd én het milieu én je portemonnee 

kan sparen. 

d a t u m 


p l a a t s 


Euthanasie: wetgeving en praktijk 

euthanasie wordt meer en meer een bespreekbaar onderwerp. er 

komen films en boeken rond uit, er worden reportages over gemaakt. 

De regelgeving in België is één van de meest vooruitstrevende ter wereld. 

op deze namiddag bespreken we met marc Cosyns, huisarts en 

bekend voorvechter in het euthanasiedebat, wat euthanasie eigenlijk 

inhoudt. wat is het verschil tussen euthanasie, passieve en actieve 

levensbeëindiging, sedatie, palliatieve zorg? Zijn er nog hiaten in de 

Belgische wetgeving, wat met minderjarigen? wat zijn de knelpunten 

in de huidige situatie? wat is een wilsbeschikking en hoe kan ik er een 

laten maken? 

d a t u m 


p l a a t s 


Pensioen in zicht 

Nieuwe kansen om je dromen alsnog waar te maken 

Deze cursus is bedoeld voor mensen die met pensioen zijn of die plots 

een zee van tijd krijgen in hun leven. Je wordt uitgenodigd om de balans 

op te maken van je actief leven vroeger en nu. Door in contact te 

komen met jezelf en uit te wisselen met anderen, kan je dromen, die 

je misschien (té) lang hebt moeten opbergen, weer tot leven voelen 

komen. Durf je diepe verlangens ernstig nemen en nagaan wat nu 

nog haalbaar is. neem beslissingen in weerwil van oude patronen of 

veilige gewoontes. 

d a t a 


p l a a t s 


VRIjDAG 10/10 




jENNy DE LAET - GEDRAGSECoLooG EN VoRmINGSWERKER ECoLoGIE 





mARC CoSyNS - huISARTS 

3 WoENSDAGEN VAN 5/11 ToT 19/11 




joS VAN GoRP - PRh VoRmINGSmEDEWERKER 

47

REGIo IN BEELD 

Gespecialiseerde vormingsinstellingen 

amarant 

Zebrastraat, 30-001, 9000 gent 

070-23 30 48 - www.amarant.be 

atelier Cirkel 

Prins Kavelhof 35/2, 2930 Brasschaat 

03-633 05 89 - www.ateliercirkel.be 

CCv 

nederpolder 24, 9000 gent 

09-235 78 65 - www.ccv.be/gent 

Cvn landelijk secretariaat 

meir 44a, 2000 antwerpen 

03-226 02 91 - www.c-v-n.be 

Halewynstichting 

le grellelei 10, 2600 Berchem 

03-239.66.02 - www.halewynstichting.be 

impuls 

willem Huveneerstraat 5, 3200 aarschot 

016 56 95 68 - www.impulsvorming.be 

inverde 

Duboislaan 2, 1560 Hoeilaart 

02-657 93 64 - www.inverde.be 

motief 

Boomsesteenweg 269, 2020 antwerpen 

03-216 94 83 - www.motief.org 

natuurpunt educatie 

graatakker 11, 2300 Turnhout 

014-47 29 50 - www.natuureducatie.be 

PrH 

otto veniusstraat 15, 2000 antwerpen 

03-226 53 25 - www.prh.be 

relatie-studio 

voskenslaan 167, 9000 gent 

09-220 70 00 - www.relatiestudio.be 

stichting lodewijk de raet 

maria Hendrikaplein 64a, 9000 gent 

09-382 75 70 - www.de-raet.be 

Timotheus-Project 

Jaak De Boeckstraat 73 bus 2-3, 2170 merksem 

03-644 53 01 - www.timotheus.org 

Uitstraling Permanente vorming vzw 

waversesteenweg 1077 , 1160 oudergem 

02-629 27 50 - www.vub.ac.be/UPv 

Universiteit vrije Tijd 

Blijde-inkomststraat 77, 3000 leuven 

016-31 06 70 - www.universiteitvrijetijd.be 

vCoK 

raas van gaverestraat 67a, 9000 gent 

09-232 47 36 - www.vcok.be 

48 

Naast het vormingsaanbod van Vormingplus Waas-en-Dender valt er in de 

regio nog heel wat meer mee te pikken op vlak van niet-diplomagerichte 

vorming. We brengen hieronder in beeld wie de organisatoren van deze 

vorming zijn. Met sommigen werkt Vormingplus Waas-en-Dender samen, 

anderen lieten ons weten dat zij regelmatig een eigen vormingsaanbod in de 

regio hebben. Je kan hun brochure opvragen of even surfen naar hun website. 

vormingsinstituut rode Kruis-vlaanderen 

Bomastraat 10, 9000 gent 

09-225 81 97 - www.rodekruis.be 

wisPer-gent 

warandestraat 13, 9000 gent 

09-229 21 72 - www.wisper.be 

wisPer-leuven 

Diestsesteenweg 104, 3010 leuven 

016-25 16 21 - www.wisper.be 

Zorg-saam 

remylaan 4b, 3018 wijgmaal-leuven 

016-24 39 75 - www.zorgsaam.be 

Handicum 

schoolstraat 3 , 9960 assenede 

09-344 98 92 - www.handicum.be 

Cultuurcentra 

CC sint-niklaas vrije ateliers 

rode kruisstraat 25, 9100 sint-niklaas 

03-777 46 84 - www.ccsint-niklaas.be 

CC Belgica 

Kerkstraat 24, 9200 Dendermonde 

052-20 26 26 - www.ccbelgica.be 

CC lokeren 

Kerkplein 5, 9160 lokeren 

09-340 50 56 - www.lokeren.be/cultuur 

CC Ter vesten 

gravenplein 2, 9120 Beveren 

03-750 10 00 - www.beveren.be/tervesten 

CC Temse 

aC De Zaat (3de verdieping) 

Frans Boelplein 1, 9140 Temse 

03-710 12 70-73 - www.temse.be 

Dienstencentra 

Dienstencentrum De wilg 

lamstraat 23, 9100 sint niklaas 

03-778 68 52 - www.ocmwsintniklaas.be 

Dienstencentrum ZiaC 

Zwaanstraat 7, 9240 Zele 

052-44 61 31 - www.ziac.be 

lokale dienstencentra (lDC) oCmw Dendermonde 

- ldc Zonnebloem, Breestraat 109 st.gillis 

052-25 19 30 

- ldc Zilverpand, nieuwburcht 10 

Dendermonde 052-25 17 33 

- ldc ‘t Plein, Kloosterstraat 30 Baasrode 

052-25 70 90 

www.ocmw.dendermonde.be 

Centrum voor Basiseducatie - Leerpunt 

Hoofdvestigingsplaats 

e. van winckellaan 23, 9200 Dendermonde 

052-25 82 78 

andere vestigingsplaats 

regentiestraat 11, 9100 st-niklaas 

03-766 29 29 

Verenigingen 

vzw Durme 

Bezoekerscentrum molsbroek 

molsbergenstraat 1, 9160 lokeren 

09-348 30 20 - www.vzwdurme.be 

gezinsbond vzw 

Troonstraat 125, 1050 Brussel 

02-507 88 11 - www.gezinsbond.be 

Kav oost-vlaanderen 

oude vest 146, 9200 Dendermonde 

052-45 98 99 - www.kav.be 

KwB 

oude vest 146, 9200 Dendermonde 

052-45 98 62 - www.kwb.be/kwboostvlaanderen 

masereelfonds oost-vlaanderen 

F. van arteveldestraat 35, 9000 gent 

09-225 38 53 - www.masereelfonds.be 

oKra regio land van waas 

de Castrodreef 1, 9100 sint-niklaas 

03-760 38 66 - www.okra.be/waasendender 

oKra regio Dendermonde 

Bogaerdstraat 33, 9200 Dendermonde 

052-25 97 91 - www.okra.be/waasendender 

s-Plus 

Tramstraat 69, 9052 gent 

09-333 58 09 - www.s-plusvzw.be 

velT 

Uitbreidingstraat 392 C, 2600 Berchem 

03-281 74 75 - www.velt.be 

viva-svv 

Tramstraat 69, 9052 gent 

09-333 58 00 - www.viva-svv.be 

ziekenzorg cm waas en Dender 

de Castrodreef 1, 9100 sint-niklaas 

052-25 97 83 - 03-760 38 50 

Andere Initiatieven 

vZw vrouwencentrum 

nieuwstraat 34, 9100 sint-niklaas 

03-777 97 00 

vormingscentrum het Dakhuus vzw 

Bredabaan 696, 2930 Brasschaat 

03-633 16 96 - www.dakhuus.org

SPoTS oP 

INFo-AVoNDEN IN SINT-NIKLAAS 

TIPS VooR DuuRZAAm BouWEN EN WoNEN 

Bouwen en wonen hebben een grote impact op het milieu. Denk maar aan 

de productie en het transport van bouwmaterialen, het gebruik van energie 

en water, het afval dat vrijkomt, het innemen van de open ruimte… 

Jouw keuzes en beslissingen tijdens de (ver)bouwfase bepalen de milieugevolgen 

voor een lange tijd! Bovendien leveren doordachte keuzes ook 

nog een besparing op door een veel lager energie- en waterverbruik. 

De provincie oost-vlaanderen en de stad sint-niklaas willen je beter 

informeren over duurzaam bouwen en wonen. Daarom organiseren zij 

in het najaar 3 info-avonden in het stadhuis van sint-niklaas. De infoavonden 

maken deel uit van een reeks van 15 in vijf centrumsteden van 

de provincie. 

Gebruik zonne-energie 

woensdag 8 oktober – 20 uur 

Zonlicht is er voor iedereen en is elke dag beschikbaar. 

Kan de zon ook jouw verwachtingen inlossen? Dat komt aan bod in deze 

infosessie. De verschillende systemen voor het verwarmen van water 

en voor de productie van elektriciteit worden toegelicht. we gaan ook na 

welke besparing (energie en financieel) ze kunnen opleveren. 

in samenwerking met Dialoog vzw en oDe-vlaanderen 

Infiltratie en hergebruik van regenwater 

woensdag 22 oktober – 20 uur 

regenwater komt vaak terecht in de riolering. Dit zorgt voor verdroging 

van de grondwaterlagen, slecht werkende zuiveringsinstallaties en overstromingsgevaar 

bij veel regen. nochtans kan je regenwater opvangen 

en nuttig gebruiken in de woning. Zo bespaar je op duur leidingwater. ook 

infiltratie in de bodem is een mogelijke oplossing. Deze infosessie vertelt 

hoe je concreet aan de slag kunt gaan. 

in samenwerking met viBe vzw 

Energie besparen met een minimale investering 

woensdag 5 november – 20 uur 

iedereen verbruikt energie, maar de stijgende energieprijzen maken elke 

uitgespaarde euro welkom. in deze infosessie kom je te weten hoe je met 

kleine gedragsaanpassingen én eventueel een minimale investering, een 

grote besparing realiseert voor jezelf en het milieu. en dat zonder in te 

leveren aan comfort! 

in samenwerking met de milieuadvieswinkel 

Kwaliteit troef 

De provincie oost-vlaanderen werkt voor deze info-avonden samen 

met organisaties die kwaliteit bieden: viBe (vlaams instituut voor Bioecologisch 

Bouwen en wonen), Dialoog en de milieuadvieswinkel. Hun 

specialisten staan je te woord. 

Iedereen welkom! 

De drie info-avonden gaan door om 20 uur in de Trouwzaal van 

het stadhuis van sint-niklaas, grote markt 1. meer informatie, ook 

over de info-avonden in andere oost-vlaamse steden, vind je op 

www.oost-vlaanderen.be/dubo 

inschrijven is nodig. 

Inschrijven kan via www.oost-vlaanderen.be/dubo of het 

gratis nummer van de provinciale info-lijn 0800 /94 808 

Heb je nog vragen? 

elke oost-vlaming kan met vragen over duurzaam bouwen en 

wonen terecht bij de milieuadvieswinkel, e-mail: info@milieuadvieswinkel.be, 

tel: 09/ 242 87 59 of surf naar www.milieuadvieswinkel.be 

De milieuadvieswinkel krijgt steun van het provinciebestuur van 

oost-vlaanderen. 

inwoners van de stad sint-niklaas kunnen gratis duurzaam advies 

krijgen bij hun (ver)bouwplannen. De stad geeft ook premies 

voor heel wat maatregelen. meer info op www.sint-niklaas.be > 

bouwen en wonen > duurzaam bouwen. 

Is uw organisatie actief in het vormingswerk voor volwassenen en wil u ook de spots op uw werking gericht krijgen? 

Geef ons een seintje. We bezorgen u onze criteria voor publicatie en zien wat er voor uw organisatie mogelijk is. 

Philip De Groote 

49

PRAKTISChE INFo 

Inschrijving en betaling 

inschrijven doe je door tijdens de kantooruren te bellen naar het nummer 03-775 44 84. wij 

kijken dan onmiddellijk of er nog plaatsen vrij zijn. Je kan ook een e-mail sturen naar waasen-dender@vormingplus.be 

of je vult het inschrijvingsformulier in dat je terugvindt op de 

website www.vormingplus.be/waas-en-dender. wij contacteren je dan zo spoedig mogelijk. 

Je doet er goed aan om zo snel mogelijk in te schrijven. voor veel activiteiten is er namelijk een 

maximum aantal deelnemers voorzien. 

indien je ingeschreven bent en toch niet kan deelnemen, geef je ons zo snel mogelijk een seintje. 

Dan kunnen wij de mensen die op de wachtlijst staan een kans geven om deel te nemen. 

Betalen doe je zo snel mogelijk na inschrijving per overschrijving op het rekeningnummer 

001-4018612-75 met vermelding van de cursuscode. als je met opleidingscheques betaalt of 

je geniet een korting, schrijf je dit er ook bij. 

Je bent pas definitief ingeschreven na betaling van het cursusgeld. Je inschrijving wordt niet 

meer bevestigd. we verwachten je op de eerste samenkomst. 

Wachtlijsten 

indien een activiteit volzet is, wordt er een wachtlijst aangelegd. Bij een eventuele annulering 

van een cursist bellen we de eerste persoon op deze lijst. Hou er wel rekening mee dat 

de wachtlijst enkel van toepassing is voor de activiteit in het lopende seizoen. Bovendien 

houdt het bestaan van een wachtlijst voor een bepaalde activiteit geen enkele garantie in 

over de programmatie van deze activiteit in de toekomst. 

Prijzen en kortingen 

er zijn 2 prijscategorieën: 

1. de standaardprijs 

2. de verminderde prijs: deze prijs is van toepassing voor mensen die recht hebben op een 

verhoogde tegemoetkoming van het ziekenfonds, voor studenten en voor werkzoekenden. 

a. mensen die recht hebben op een verhoogde tegemoetkoming van 

het ziekenfonds kunnen ook bij ons genieten van een vermindering. 

Hoe kom je dit te weten? 

op het kleefbriefje van het ziekenfonds bekijk je de risicocode. 

Dit is de code met 3 cijfers voor en 3 cijfers na de schuine streep. 

indien het derde cijfer voor de schuine streep een 1 is (..1/…), heb 

je recht op de verminderde prijs. Je meldt ons dit bij inschrijving 

en bezorgt ons voorafgaandelijk aan de activiteit een kleefbriefje. 

mensen die het omnio-statuut hebben, kunnen eveneens 

genieten van een vermindering. 

b. studenten: Je meldt bij inschrijving dat je student bent en bezorgt 

ons, voorafgaandelijk aan de activiteit een kopie van je 

studentenkaart. Deze korting is enkel geldig voor voltijdse 

studenten, ingeschreven voor een volledig leerplan. 

c. werkzoekenden: je meldt bij inschrijving dat je werkzoekende 

bent en bezorgt ons voorafgaandelijk aan de activiteit een kopie 

van je stempelkaart. 

Dankzij subsidies van de overheid zijn een aantal prijzen sterk gereduceerd. 

Annuleringen 

indien je betaald hebt en nadien toch niet kan deelnemen, brengen we 15% administratieve 

kosten in mindering (met een maximum van 7,50 euro per activiteit) op het terug te betalen 

bedrag. Je kan slechts uiterlijk tot 4 werkdagen voor aanvang van de cursus annuleren. wij 

rekenen hiervoor op uw begrip. 

Bij het niet plaatsvinden van een cursus worden alle bedragen volledig en zo spoedig mogelijk 

terugbetaald. 

50 

Legende symbolen 

avondcursus 

Dagcursus 

Uitstap 

Secretariaat 

vormingplus, volkshogeschool waas-en-Dender 

grote Baan 183 

9120 melsele 

Tel.: 03-775 44 84 

Fax: 03-775 97 45 

e-mail: waas-en-dender@vormingplus.be 

website: www.vormingplus.be/waas-en-dender 

open: 

alle werkdagen van 9u00 tot 12u30 en 

van 13u30 tot 17u00 (vrijdag tot 16u00).

Opleidingscheques voor werknemers 

in zes stappen 

vormingplus waas-en-Dender is een erkende opleidingverstrekker. Dit wil zeggen dat 

werknemers hun cursussen kunnen betalen met opleidingscheques. 

Hoe ga je te werk? 

Stap één 

Bij je inschrijving vermeld je dat je betaalt met opleidingscheques. 

let op: de cheques dekken enkel het standaard cursusbedrag. voor uitdrukkelijk apart 

vermelde kosten (bijvoorbeeld een maaltijd die niet in de standaardprijs is inbegrepen 

of extra materiaalkosten ) kunnen geen opleidingscheques gebruikt worden. 

Stap twee 

Je stort de helft van het cursusbedrag (als waarborg) op onze rekening met nr 

001-4018612-75. Je vermeldt de cursuscode + wB oPl bij de mededelingen. 

Stap drie 

Je vraagt opleidingscheques aan en vindt alle informatie bij de vDaB: 

• op nummer 0800 30700 

• in een lokale werkwinkel 

• www.vdab.be/opleidingscheques 

Belangrijk hierbij 

- vraag voor elke activiteit afzonderlijk cheques aan, ook als je je voor meerdere cursussen 

tegelijk inschrijft. 

- vormingplus mag niet terugbetalen op opleidingscheques. Dit betekent dat je ons 

cheques bezorgt ter waarde van het exacte bedrag of je geeft ons een cheque met een 

kleinere waarde. Het resterende bedrag wordt verrekend met het terugstorten van de 

waarborg. Zie de voorbeelden op de volgende bladzijde. 

- De vDaB verstrekt cheques met een waarde van 5,00/10,00/25,00 euro. Bij ons vind je 

ook activiteiten van 2,50 euro. Hiervoor kan je uiteraard geen cheque aanvragen. 

- elke cheque is op naam. Je kan de cheques dus enkel zelf gebruiken. 

Stap vier 

Je krijgt van de vDaB een overschrijvingsformulier. na betaling stuurt de vDaB de 

opleidingscheques naar je thuis. 

Stap vijf 

vul de cheques niet zelf in (ook geen handtekening en datum). stuur de oningevulde 

cheques samen met de code en korte titel van de cursus naar vormingplus, grote Baan 

183, 9120 melsele. 

Stap zes 

van zodra wij de cheques ontvangen, storten wij je waarborg zo snel mogelijk terug. 

als de cheques een kleinere waarde hebben dan de cursusprijs, storten wij de waarborg 

min het nog verschuldigde bedrag terug. 

Wat bij annulatie? 

1. Jij wenst je inschrijving te annuleren 

a. de cheques zijn al in ons bezit 

wij sturen je de opleidingscheques terug. 

b. de opleidingscheques zijn in je bezit 

- je gebruikt de cheques voor een andere ac tiviteit 

of 

- je vordert het betaalde bedrag terug van de 

vDaB door het vDaB-terugbetalingsformulier 

in te vullen en af te geven aan de vDaB. 

2. vormingplus annuleert de cursus omdat er te 

weinig inschrijvingen zijn. 

a. de cheques zijn al in ons bezit. 

wij sturen je de opleidingscheques terug 

samen met een attest van de geannuleerde 

cursus. Je recupereert je geld via de vDaB. 

b. de opleidingscheques zijn in je bezit 

- je gebruikt de cheques voor een andere activiteit 

of 

- je vordert het betaalde bedrag terug van de 

vDaB door het terugbetalingformulier in te 

vullen en samen met het annuleringsbewijs van 

vormingplus af te geven aan de vDaB. 

51

Enkele voorbeelden 

Jan schrijft zich in voor een cursus van 36 euro en wenst te betalen met opleidingscheques. 

Jan stort waarborg op rekening vormingplus 18,00 euro 

Jan vraagt bij de vDaB 35,00 euro opleidingscheques aan. 17,50 euro 

Jan bezorgt zijn opleidingscheques met een briefje met de cursuscode en korte titel aan v+ 

vormingplus stort de waarborg (18,00 euro) min het verschil tussen de werkelijke cursusprijs (36,00 

euro) en de waarde van opleidingscheques (35,00 euro) aan Jan. (36,00 - 35,00 = 1,00 euro) 

resultaat: Jan heeft 18,50 euro betaald voor een cursus van 36,00 euro: 

namelijk de opleidingscheques van 17,50 euro + het verschil van 1,00 euro = 18,50 euro 

Hassan schrijft zich in voor een cursus van 16 euro én voor een cursus van 72 euro en wenst te betalen met opleidingscheques. 

Hassan stort waarborg op rekening vormingplus 

resultaat: Hassan heeft in totaal 45,50 euro betaald voor een cursuspakket dat normaal 88,00 euro kost: 

namelijk 42,50 euro aan opleidingscheques + het verschil van 3,00 euro = 45,50 euro 

Laura schrijft zich in voor een cursus van 9 euro en wenst te betalen met opleidingscheques. 

resultaat: laura heeft 6,50 euro betaald voor een cursus met kostprijs 9,00 euro: 

namelijk 2,50 euro aan opleidingscheques + het verschil van 4,00 euro = 6,50 euro 

Jan betaalt Jan ontvangt 

17,00 euro 

Hassan betaalt Hassan ontvangt 

8,00 + 36,00 = 

44,00 euro 

Hassan vraagt bij de vDaB voor 15,00 euro opleidingscheques aan voor de eerste cursus. 7,50 euro 

Hassan vraagt bij de vDaB voor 70,00 euro opleidingscheques aan voor de andere cursus. 

Hassan bezorgt zijn opleidingscheques met een briefje met de cursuscodes en korte titels aan v+ 

vormingplus stort de waarborgen (44,00 euro) min het verschil tussen de werkelijke kostprijzen 

(88,00 euro) en de opleidingscheques (85,00 euro) terug aan Hassan. (88,00 - 85,00 = 3,00 euro). 

35,00 euro 

laura stort waarborg op rekening vormingplus 4,50 euro 

laura vraagt bij de vDaB 5,00 euro opleidingscheques aan. 2,50 euro 

laura bezorgt haar opleidingscheques aan v+ 

vormingplus stort de waarborg (4,50 euro) min het verschil tussen de werkelijke kostprijs (9,00 euro) 

en de opleidingscheque (5,00 euro) terug aan laura. (9,00 - 5,00 = 4,00 euro) 

41,00 euro 

laura betaalt laura ontvangt 

0,50 euro 

Cultuurcheques voor werknemers 

wij aanvaarden ook cultuurcheques voor werknemers. in tegenstelling tot de opleidingscheques betaal je voor de cultuurcheques geen waarborg. De 

waarde van de cheques mag niet meer dan 100 euro per persoon bedragen. als de waarde van de cultuurcheque(s) niet overeenstemt met het cursusbedrag, 

stort je het resterende bedrag bij. op de cheques wordt geen contant geld teruggegeven. 

De cheques moeten op naam staan van de cursist die deelneemt. 

52

Wie is wie? 

Coördinator 

marleen van de moortel marleen.vandemoortel@vormingplus.be 

verantwoordelijke regionale afstemming 

ingrid vennens ingrid.vennens@vormingplus.be 

verantwoordelijke communicatie 

vincent rollé vincent.rolle@vormingplus.be 

Kwaliteitsmedewerker 

Dianne nuyts dianne.nuyts@vormingplus.be 

Inhoudelijk verantwoordelijke 

Daisy Hubert daisy.hubert@vormingplus.be 

Educatieve medewerkers 

resy De meulder resy.demeulder@vormingplus.be 

ward seyssens ward.seyssens@vormingplus.be 

ellen sijmons ellen.sijmons@vormingplus.be 

Johan vermeersch johan.vermeersch@vormingplus.be 

Tom wittockx tom.wittockx@vormingplus.be 

verantwoordelijke administratie 

Kris De Clerck kris.declerck@vormingplus.be 

Administratieve medewerkers 

Carine van remoortere carine.vanremoortere@vormingplus.be 

Chris vlegels chris.vlegels@vormingplus.be 

verantwoordelijke infrastructuur 

wim van Puymbroeck 

onderhoudsmedewerker 

Carine van roeyen 

Cadeaucheques 

De vormingplus-cadeaucheque is een ideale manier 

om een bijzonder iemand een ervaring i.p.v. een 

voorwerp te schenken. 

De waarde van de cheque bepaal je zelf. Je haalt 

de cheque af op ons secretariaat, of we sturen je de 

cheque samen met de nieuwste brochure op. 

53

K ALENDER 

HerFsT 

Thema startdatum plaats wanneer* pagina 

Thema in de kijker 

Leven en dood 

Bezoek aan het nieuwe crematorium in Sint-Niklaas 25/09/08 Sint-Niklaas U 3 

De dood is niet het einde 14/10/08 Sint-Niklaas A 4 

Erfrecht en successierechten 16/10/08 Melsele D 4 

Mexicanen sterven niet 06/11/08 Melsele A 2 

Bezoek aan het Schoonselhof 16/11/08 Wilrijk U 3 

Orgaandonatie 19/11/08 Dendermonde A 4 

Wonderkind schrijft Requiem 24/11/08 Beveren A 3 

Kyotocode 

(Alternatief) verwarmen 24/09/08 Dendermonde A 8 

Groene stroom gemakkelijk gemaakt 17/11/08 Temse A 9 

Mogelijkheden van zonne-energie 27/11/08 Stekene A 9 

Energie besparen met 0, 10, 100, 1.000 of 10.000 euro 04/12/08 Dendermonde A 8 

De opwarming van de aarde en de polaire ijskappen 10/12/08 Sint-Niklaas A 9 

Goed isoleren 15/12/08 Hamme A 7 

Energie besparen met 0 tot 10.000 euro 15/12/08 Lebbeke A 7 

Zonne-energie: wat zijn de mogelijkheden? 17/12/08 Temse A 8 

Duurzaam (ver)bouwen: duurder of goedkoper? 14/01/09 Lokeren A 9 

Alternatief verwarmen 22/01/09 Sint-Gillis-Waas A 7 

Actua & Geschiedenis 

Actualiteit 

Fair Trade: wat, hoe en waarom? 24/09/08 Sint-Niklaas A 12 

Zorg dat je (er) bij bent (M/V) 26/09/08 Wetteren D 10 

Ten huize van de burgemeester 30/09/08 Wetteren U 11 

Consumeren we ons kapot? 30/09/08 Lokeren A 13 

Cuba: politiek en beeldende kunst 01/10/08 Sint-Niklaas A 12 

Ten huize van de deken 17/10/08 Wetteren U 11 

Een klein Europa in een grote wereld? 21/10/08 Melsele A 10 

Microfinanciering geeft het Zuiden krediet 04/11/08 Sint-Niklaas A 12 

De nieuwe wegen van ontwikkeling en ontwikkelingssamenwerking 25/11/08 Lokeren A 13 

Arm Wallonië…? 25/11/08 Sint-Niklaas A 14 

Bezoek aan het nieuwe justitiepaleis van Antwerpen 27/11/08 Antwerpen U 14 

Op bezoek bij de voorzitter van de rechtbank van Dendermonde 02/12/08 Dendermonde U 14 

De Zevende Dag en wandeling in Brussel 

Geschiedenis 

07/12/08 Brussel U 14 

Narren, kreupelen, doven en blinden 30/09/08 Dendermonde D 17 

De geschiedenis van de Wase dialecten 30/09/08 Beveren A 16 

Op tocht door de frontlinie van de Westhoek 14/10/08 Ieper U 16 

1000 jaar leven en wonen in Belgische kastelen 15/10/08 Beveren A 17 

In naam van vrijheid en gerechtigheid: wandeling in Brussel 19/10/08 Brussel U 15 

Bezoek aan het Fort van Breendonk 08/11/08 Willebroek U 15 

De ‘zeevolken’ uit de late bronstijd 13/11/08 Melsele D 17 

De sultan en Europa 14/11/08 Sint-Niklaas D 17 

60 jaar mensenrechten: is er reden tot feesten? 27/11/08 Berlare A 15 

De geschiedenis van de Wase dialecten 03/12/08 Sint-Niklaas A 16 

Culturen 

Diversiteit 

Kunst 

54 

2008 

BABBELonië 04/09/08 Dendermonde D 20 

De Matongéwijk 04/10/08 Elsene U 18 

De kelders van Congo 04/11/08 Wetteren A 20 

Immigratie in België: realiteit en uitdaging 04/11/08 Sint-Niklaas A 19 

Intercultureel onderhandelen 06/11/08 Zele D 19 

De versierde vrouw 04/12/08 Lokeren A 19 

Islam en politiek, verzoenbaar? 11/12/08 Sint-Niklaas A 19 

Over the hedges: Chinese en Belgische kunst 21/09/08 Kemzeke U 21 

Vier maal schilderen in de twintigste eeuw 01/10/08 Melsele A 22 

100 jaar blues 06/10/08 Beveren A 24 

Muziek uit de wereld 16/10/08 Dendermonde A 23 

CoBrA, een nieuwe vrijheid 22/10/08 Sint-Niklaas A 21 

Als kok in Frankrijk 12/11/08 Beveren A 22 

Kennismaken met Wereldmuziek 19/11/08 Beveren A 24 

Kerstmis met Poirot 20/11/08 Lokeren D 23 

In de coulissen van de opera 22/11/08 Gent U 23 

Als kok in Frankrijk 26/11/08 Sint-Niklaas A 22 

CoBrA, tentoonstellingsbezoek 29/11/08 Brussel U 21 

Jazz in Little Belgium 03/12/08 Dendermonde A 24 

Hedendaagse kunst voor beginners 11/12/08 Stekene A 22

Thema startdatum plaats wanneer* pagina 

Filosofie, zingeving & spiritualiteit 

Gelijk hebben en gelijk krijgen 07/10/08 Dendermonde A 26 

Geestelijk gezond: een kwestie van strategie? 04/11/08 Dendermonde A 26 

Kan ethiek ons redden? 13/11/08 Lokeren D 25 

Ouder worden: een vervaldag op je dromen? 02/12/08 Dendermonde A 26 

Persoonlijke groei & Relaties 

Persoonlijke groei 

Single zijn 02/10/08 Sint-Niklaas A 27 

Mijn innerlijke drive ontdekken 03/11/08 Melsele A 27 

Relaties 

Nieuw-samengestelde gezinnen in de praktijk 22/09/08 Temse A 28 

Assertiviteit 30/09/08 Wetteren A 28 

Assertiviteit 01/10/08 Sint-Niklaas A 28 

Vaardig in overleg 2/10/08 Lokeren A 28 

Motorisch exploreren met baby’s 16/10/08 Sint-Niklaas D 29 

Blij, bang, boos, … 20/11/08 Sint-Niklaas A 29 

Veilig online 9/12/08 Sint-Niklaas A 29 

Leuke ideeën voor verjaardagsfeestjes 16/12/08 Sint-Niklaas A 29 

Gezondheid & Ecologie 

Gezondheid 

Ecologie (zie p. 5) 

Creatief & Vaardig 

Tai chi voor beginners 22/09/08 Beveren A 33 

Tai chi voor gevorderden 22/09/08 Beveren A 33 

Japanse hoofdmassage 23/09/08 Lokeren A 32 

Qigong 24/09/08 Beveren D 33 

Vlindermassage 02/10/08 Melsele A 32 

Chakra massage 06/10/08 Melsele A 32 

Geheugentraining 09/10/08 Melsele A 30 

40 Meest toepasbare kruiden 15/10/08 Sint-Niklaas A 31 

Stress op natuurlijke wijze verminderen 08/12/08 Temse A 31 

Aromaverwenning en etherische oliën 17/12/08 Lokeren A 31 

Kalligrafie: Karolingische minuskel 9e eeuw en unciaal 23/09/08 Melsele D 36 

Flamenco - por bulería! 24/09/08 Dendermonde A 34 

Woorden wakkerschrijven 06/10/08 Temse A 35 

Chinees penseelschilderen 07/10/08 Dendermonde D 36 

Wokken: met de vlam onder de roerbakpan 16/10/08 Stekene A 38 

Kleinkunst zingen uit Vlaanderen en Nederland 06/11/08 Dendermonde A 35 

(H)eerlijke wijnen 14/11/08 Stekene A 38 

Creatief met quiches 15/11/08 Dendermonde D 37 

Afrikaanse dans 17/11/08 Wetteren A 35 

La vie en roses 17/11/08 Zele D 37 

Vertellen en voorlezen 24/11/08 Lokeren A 36 

Chocolade, vrucht der goden 10/12/08 Berlare A 37 

Informatica, Nieuwe media & Positieve wetenschap 

Positieve wetenschap 

Milieuvervuiling en haar effecten 23/09/08 Sint-Niklaas A 39 

Fijn stof tot nadenken 27/11/08 Melsele A 39 

Nieuwe media 

Basiscursus digitale fotografie 30/09/08 Stekene A 40 

Herfstwandeling met fototoestel 09/11/08 Melsele U 40 

Foto’s digitaal bewerken met Adobe Photoshop Elements 18/11/08 Melsele A 40 

Informatica 

Excel 2003 23/09/08 Melsele A 43 

50-plussers maken kennis met Word 2003 24/09/08 Melsele D 42 

50-Plussers maken kennis met de computer 06/10/08 Melsele D 41 

Kennismaken met de computer 06/10/08 Melsele A 41 

Creatief met Word: zelf wenskaarten maken 13/11/08 Melsele A 41 

Outlook 2003 18/11/08 Melsele D 43 

Outlook 2003 04/12/08 Melsele A 43 

50-plussers maken kennis met internet 24/11/08 Melsele D 42 

Kennismaken met internet 24/11/08 Melsele A 42 

* A = AVoNDCuRSuS D= DAGCuRSuS u= uITSTAP 

53

VERANTWooRDELIjKE uITGEVER hILDE CooLEN: GRoTE BA AN 183 - 9120 mELSELE 

DRIEmAANDELIjKS TIjDSChRIFT 

jAARGANG 5 - NR. 1 

SEPTEmBER - oKToBER - NoVEmBER 2008 

AFGIFTEKANTooR TuRNhouT 1 - P409008 

Laarne 

Wetteren 

Lokeren 

Wichelen 

Volkshogeschool Waas-en-Dender 

Berlare 

stekene 

Zele 

Waasmunster 

sint-Gillis-Waas 

sint-niklaas 

dendermonde 

Lebbeke 

Hamme 

temse 

Buggenhout 

Beveren 

Belgie - BelgiQUe 

P.B. 

9100 sinT-niKlaas 

3/1703 

kruibeke 

vorming 

volwassenen 

voor 

GRoTE BAAN 183 - 9120 mELSELE 

TELEFooN 03-775 4 4 84 - FAx 03-775 97 45 

EmAIL WAAS-EN-DENDER@VoRmINGPLuS.BE 

WWW.VoRmINGPLuS.BE/WAAS-EN-DENDER 

BANKREKENINGNummER 001-4018612-75

Downloaden - Vormingplus Waas-en-Dender

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?