Nieuwsbrief 10 - Zeesleepboot Holland
Nieuwsbrief 10 - Zeesleepboot Holland
Nieuwsbrief 10 - Zeesleepboot Holland
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
NIEUWSBRIEF<br />
Stichting <strong>Zeesleepboot</strong> <strong>Holland</strong><br />
PESK<br />
Jaargang 5<br />
<strong>Nieuwsbrief</strong> <strong>10</strong><br />
December 2005
Colofon:<br />
Deze nieuwsbrief is een<br />
uitgave van de Stichting<br />
<strong>Zeesleepboot</strong> <strong>Holland</strong> bestemd<br />
voor haar werkende<br />
vrijwilligers en voor haar<br />
sponsoren, begunstigers,<br />
donateurs en andere<br />
belangstellenden .<br />
Nummer <strong>10</strong><br />
Redactie:<br />
Tom Schoonhoff en<br />
Hilda Boesjes-Beljon<br />
De tekst van deze nieuwsbrief<br />
is ook te vinden op:<br />
www.zeesleepbootholland.nl<br />
Vormgeving en foto omslag<br />
Henry Drost<br />
Oplage 2500 ex.<br />
Stichting<br />
<strong>Zeesleepboot</strong> <strong>Holland</strong><br />
Valkkogerweg 7<br />
1744 GA Sint Maarten<br />
Niets uit deze uitgave mag<br />
worden vermenigvuldigd<br />
op welke manier dan ook<br />
zonder schriftelijke toestemming<br />
van het bestuur<br />
van de Stichting <strong>Zeesleepboot</strong><br />
<strong>Holland</strong><br />
FLEVODRUKHARLINGEN<br />
FLEVODRUK HARLINGEN<br />
<strong>Zeesleepboot</strong> <strong>Holland</strong><br />
The Helpful Hand<br />
Of The<br />
North Sea<br />
Het meest aansprekende werk dat de <strong>Holland</strong> op Terschelling<br />
verrichtte was uiteraard het bergingswerk.<br />
In de periode 1951-1975 heeft de snelle bergingsjager<br />
161 schepen behouden binnen kunnen brengen.<br />
In de zomermaanden zette de rederij de <strong>Holland</strong> in<br />
als extra veer voor de dienst Harlingen-Terschelling.<br />
In dit kader waren fraaie salons ingericht. Hiervan is<br />
de ‘eerste klas’ in oude luister hersteld.<br />
Omdat de scheepvaart steeds veiliger werd kregen de<br />
bergers het steeds moeilijker. Ook voor Doeksen bleek<br />
het niet meer rendabel een schip met stand-by bemanning<br />
op station te houden.<br />
Daarom werd besloten een andere bestemming voor de<br />
<strong>Holland</strong> te zoeken.<br />
Tussen 1975 en 1998 werd de <strong>Holland</strong> verhuurd aan<br />
Rijkswaterstaat, directie Noordzee.<br />
Aan het eind van deze periode verscheen het doemscenario<br />
‘sloop’ aan de horizon.<br />
Dankzij de oplettendheid van enkele liefhebbers werd dit<br />
unieke schip op het nippertje gered en ondergebracht in<br />
de Stichting <strong>Zeesleepboot</strong> <strong>Holland</strong>. Deze stichting beoogt<br />
de <strong>Holland</strong> in zo oorspronkelijk mogelijke staat te<br />
behouden voor het nageslacht door middel van museale<br />
exploitatie voortvloeiende uit en voortbordurend op haar<br />
vroegere taken.<br />
Dankzij uw steun werd het mogelijk enkele forse restauratietrajecten<br />
in gang te zetten. In de winter van<br />
2004-2005 werd de boeg in haar oorspronkelijke vorm<br />
gebracht en werden patrijspoorten herplaatst in de bakboord<br />
walegang. Voor de winter 2005-2006 staat een<br />
nieuw project op stapel. Hiervoor worden momenteel de<br />
nodige fondsen gezocht.<br />
De <strong>Holland</strong> is voor haar voortbestaan in hoge mate afhankelijk<br />
van de inzet van vrijwilligers en de steun van<br />
sponsoren, begunstigers en donateurs.<br />
De <strong>Holland</strong> is ingeschreven als Varend Monument bij<br />
het Nationaal Register Varende Monumenten van de<br />
Stichting Federatie Oud Nederlandse Vaartuigen
Woord van de voorzitter<br />
Beste vrienden van de <strong>Holland</strong>,<br />
Met veel voldoening mogen wij terugkijken op een zeer<br />
enerverend jaar 2005. Er is weer heel veel werk verzet met<br />
als belangrijkste doel de zeesleepboot <strong>Holland</strong> als varend<br />
monument voor het nageslacht te bewaren.<br />
Na de verschijning van de vorige nieuwsbrief waren we o.a.<br />
actief tijdens Sail Amsterdam 2005. Maar ook de Visserijdagen in Harlingen, het cultureel<br />
festival Oerol op Terschelling, het Havenfestival IJmuiden, de Havendagen van Terneuzen,<br />
de Furieade Maasluis, etc. waren evenementen waar we met de <strong>Holland</strong> vol trots aanwezig<br />
mochten zijn.<br />
Onvergetelijk is zonder meer de reis, via de Golf van Biskaje, naar het Spaanse Vigo geweest.<br />
De <strong>Holland</strong> was samen met de Clipper Stad Amsterdam door sponsor ABN AMRO<br />
ingehuurd als gastschip. Vanaf het voor- en achterdek van de <strong>Holland</strong> hadden de gasten<br />
van de Raad van Bestuur van de ABN AMRO een perfect zicht op de start van de In-portrace<br />
te Vigo en de officiële start van de Volvo Ocean Race (voorheen Whitbread Round the<br />
World Race).<br />
Een verslag van deze bijzondere onderneming gemaakt door kapitein Bert Vliegers vindt<br />
u elders in deze nieuwsbrief. De route van de Volvo Ocean Race loopt van Vigo via Cape<br />
Town, Melbourne, Wellington, Rio de Janeiro, Baltimore/Annapolis, New York naar het<br />
Verenigd Koninkrijk. Hier zal de <strong>Holland</strong> in mei 2006, om precies te zijn van 20 mei tot 5<br />
juni, aanwezig zijn als gastschip in de havenstad Portsmouth om daarna van 7 tot en met<br />
15 juni in dit zelfde kader paraat te zijn in Rotterdam alwaar op 15 juni 2006 Etappe 9 van<br />
start gaat richting Zweden waar de finish plaatsvindt.<br />
Het jaar 2005 is voor de exploitatie van de <strong>Holland</strong> een goed jaar geweest! Ik dank onze<br />
vrijwilligers zonder wie wij de <strong>Holland</strong> niet in de vaart kunnen houden. Ik dank onze donateurs<br />
voor hun financiële bijdrage.<br />
Voordat koers richting Engeland wordt gezet moet er nog veel, héél veel gebeuren. Zo zal<br />
de komende wintermaanden één van de kostbaarste trajecten in het kader van de totale<br />
restauratie van de zeesleepboot <strong>Holland</strong> plaatsvinden. De houten dekken worden compleet<br />
vervangen en delen van het daaronder gelegen stalen dek worden gerepareerd en zo nodig<br />
vervangen. Tijdens de reis naar Vigo werd duidelijk dat deze actie echt niet langer kon<br />
wachten. Kapitein Bert Vliegers zal hier in zijn bijdrage meer over melden.<br />
De kostbare operatie kan gerealiseerd worden dankzij de financiële steun van sponsoren<br />
en begunstigers onder wie participanten in het in oprichting zijnde <strong>Holland</strong> Reders Fonds.<br />
Verder draagt een ieder die het schip inzet voor bijvoorbeeld een relatie evenement, een<br />
presentatie, een seminar op het water of voor ‘een dagje op de hei’ maar dan ‘op het Wad’,<br />
etc., bij aan de instandhouding van de <strong>Holland</strong>.<br />
Gelukkig kan ik sinds de vorige nieuwsbrief een aantal nieuwe sponsoren hierbij van harte<br />
welkom heten. Welkom AEGON, welkom Delta Lloyd, welkom <strong>Holland</strong> Casino, in de kring<br />
van supporters van de <strong>Holland</strong>.<br />
Lees verder op de volgende pagina
Verder dank ik de Mondriaanstichting voor de toegezegde bijdrage ten behoeve van de<br />
restauratie. Uw steun is meer dan welkom en hard nodig, want ons doel de <strong>Zeesleepboot</strong><br />
<strong>Holland</strong> levend en in de vaart te houden vergt nog heel veel geld, tijd en energie.<br />
In dat kader ben ik verder trots u te kunnen meedelen dat de ABN AMRO bank haar sponsorschap<br />
inruilde voor een hoofdsponsorschap. Inmiddels is ook bekend dat de Kamer van<br />
Koophandel Noordwest <strong>Holland</strong> heeft besloten haar sponsorschap voor een periode van<br />
vijf jaar te verlengen.<br />
De sponsorbijeenkomsten van de <strong>Holland</strong> blijken gezien de samenstelling meer en meer<br />
gewilde gelegenheden voor netwerken. Persoonlijk zie ik dit als een belangrijk gegeven in<br />
ons streven om het bestaansrecht van de <strong>Holland</strong> als <strong>Holland</strong>s Glorie veilig te stellen.<br />
Tenslotte: één en ander biedt goede vooruitzichten aan een Stichting die actief is en klaar<br />
wil zijn voor de toekomst.<br />
Meer nieuws en belangrijke feiten aangaande onze trotste bergingsjager/zeesleper vindt u<br />
verderop in deze nieuwsbrief.<br />
Ik wens u veel leesplezier.<br />
Mr. A. A. M. F. (Jos) Staatsen,<br />
Voorzitter Stichting <strong>Zeesleepboot</strong> <strong>Holland</strong><br />
Toch nog met de <strong>Holland</strong> mee...<br />
Geboren uit een Terschellinger<br />
familie was de <strong>Holland</strong> voor mij<br />
altijd een icoon in de haven.<br />
Maar als kinderen mochten we<br />
er nooit op. Dat vond Van Brakel<br />
niet goed. Maar dat deerde ons<br />
niet .... met hoog water renden<br />
we in onze zwembroekjes<br />
en natte voeten over het dek<br />
naar de boeg, om vervolgens<br />
te springen of te duiken, als je<br />
dat durfde. In het ‘dokje’ klauterden<br />
we weer op de wal om<br />
het rondje nog eens te herhalen.<br />
Maar nooit ben ik met de<br />
<strong>Holland</strong> meegevaren, ook niet<br />
op die zomerse zaterdagen als<br />
extra boot naar Harlingen.<br />
Tot ik op <strong>10</strong> september j.l. ben uitgenodigd. Het was in alle opzichten een geweldige<br />
dag. Op mijn 54e toch nog met de <strong>Holland</strong> mee.<br />
N.B. Sieben (Castricum)<br />
Bijgesloten een foto gemaakt in 1958 vanaf de<br />
kade van het tweede dok in de haven. De twee<br />
jongens zijn Niek Sieben en Kees Cupido. In<br />
de rechter bovenhoek is nog net de kont van<br />
de <strong>Holland</strong> zichtbaar.
Van de kapitein....<br />
Ziezo, Vigo hebben we achter de rug.<br />
Wat er onderweg allemaal is gebeurd kunt u<br />
in het reisverslag lezen.<br />
Voordat we naar Vigo gingen is er aan<br />
boord nog het één en ander gedaan, want<br />
het spul moet wel betrouwbaar zijn.<br />
De verstuivers van de hoofdmotor zijn<br />
allemaal ‘overhaald’ en er is een gasolie<br />
separator geplaatst die het eventuele water<br />
en vuil uit de gasolie moet halen voordat het<br />
in de motor verdwijnt.<br />
Op de reis naar Vigo heeft dit apparaat zijn<br />
diensten wel bewezen. Door het slechte<br />
weer hebben we nogal liggen stampen en<br />
slingeren, waardoor er toch weer vuil in de<br />
tanken is losgekomen. De filters zaten dan<br />
ook regelmatig verstopt.<br />
Gelukig hadden we voldoende reserve<br />
filters aan boord, zodat dit geen problemen<br />
heeft gegeven.<br />
Woonwinkel Westerland heeft in de salons<br />
marmoleum gelegd, zodat deze ruimte ook<br />
af is.<br />
In eerste instantie was men wat wanhopig,<br />
want de ondervloer was hier en daar bol<br />
gaan staan.<br />
Na een bakkie koffie en een scherp mes<br />
waarmee er langs de randen nog wat van<br />
de ondervloer werd weggesneden zodat<br />
de spanning er af was, lag deze vloer weer<br />
mooi vlak en kon het nieuwe materiaal erop.<br />
Het ligt er nu keurig in.<br />
Vandaag, 12 december, zijn we naar de<br />
werf van Visser in Den Helder gegaan om<br />
het hout van de dekken eraf te halen.<br />
Het onderliggende staal wordt gestraald,<br />
hier en daar waar nodig<br />
vervangen en dan opnieuw<br />
geconserveerd.<br />
Hierop komt een laag beddingcompound,<br />
waarin het<br />
nieuwe hout wordt gelegd,<br />
zodat er geen vocht onder<br />
kan komen.<br />
Om de dekken te stralen<br />
gaan we bij Teerenstra<br />
(ook in Den Helder) in de<br />
loods, maar dan moeten de<br />
masten er af. Ze zijn net te<br />
hoog.<br />
Dat is echter geen probleem,<br />
want dan kunnen<br />
we de onderkant van de<br />
masten ook controleren.<br />
Ze zijn van aluminium en staan in een<br />
stalen pot. Deze twee metalen verdragen<br />
elkaar echter niet en daarom is de mast<br />
ingesloten in houten keggen.<br />
De staaldraden die de masten op hun<br />
plaats houden, verstaging genaamd, worden<br />
nu ook vervangen.<br />
De masten gaan bij Visser naar binnen in<br />
een loods en daar zullen we ze eens grondig<br />
opknappen.<br />
Het ligt in de bedoeling om tijdens deze<br />
werfbeurt ook die lelijke grote kappen van<br />
de ventilatiekokers te vervangen door het<br />
oorspronkelijke model.<br />
Behalve het grote werk wat door de werf<br />
wordt gedaan is er nog een heleboel klein<br />
onderhoud en reparaties wat we in eigen<br />
beheer gaan doen. Zo zijn vorige week<br />
alle vloerplaten in de machinekamer eruit<br />
geweest en is de tanktop eens grondig<br />
schoongemaakt. Er is zo’n <strong>10</strong>0 liter vette<br />
bagger uitgekomen!<br />
Tevens werden een aantal<br />
overbodige leidingen<br />
verwijderd.<br />
De verwachting is dat<br />
we alles bijelkaar zo’n<br />
maand of twee bij de werf<br />
zullen liggen.<br />
U ziet, ook deze keer zullen<br />
we ons niet hoeven te<br />
vervelen.<br />
Bert Vliegers,<br />
Kapitein<br />
<strong>Zeesleepboot</strong> <strong>Holland</strong>
De ‘<strong>Holland</strong>’ op<br />
Sail Amsterdam 2005<br />
Tekst: Rob Balke<br />
Foto’s: Joep Niesink<br />
en Rob Balke<br />
De <strong>Zeesleepboot</strong> <strong>Holland</strong> heeft van 17 tot 22 augustus meegedaan met Sail<br />
2005. Wij vertrokken hiervoor op 16 augustus van Den Helder naar IJmuiden<br />
ter voorbereiding op onze vaartochten die wij tijdens Sail zouden uitvoeren<br />
met diverse bedrijven en sponsoren.<br />
Op de openingsdag vertrokken wij ’s morgens om <strong>10</strong> uur van de Trawlervisserijkade<br />
richting de zeesluizen van IJmuiden om te schutten naar het<br />
Noordzee kanaal. Dit was het begin van veel wachten en rustig varen tussen<br />
schepen en bootjes van allerlei formaat. Al meteen was het in de sluis<br />
duidelijk dat dit onvergetelijke dagen zouden worden, het was een drukte<br />
van jewelste.
Zodra de <strong>Holland</strong> lag afgemeerd in de sluis<br />
kwamen de andere bootjes de sluis binnen<br />
en dit gaf wonderlijke taferelen. Vele van<br />
deze bootjes waren volgepropt met mensen<br />
die koste wat kost een plekje wilde veroveren<br />
in de sluis en zich vaak niet bewust<br />
waren dat een grote sleepboot zoals de<br />
<strong>Holland</strong> niet zomaar even stil te leggen is<br />
zoals hun eigen bootje. Dankzij het goede<br />
zeemanschap van onze kapitein Bert<br />
Vliegers en stuurman Martin Kuitert verliep<br />
alles perfect.<br />
Omstreeks <strong>10</strong>.30 uur konden wij de sluis<br />
verlaten en begon een lange dag varen<br />
richting Amsterdam. Langs de kant zaten<br />
duizenden mensen te kijken naar alle schepen<br />
die tijdens de Sail Inn langs voeren. Het<br />
was een pracht gezicht om al die kleurrijke<br />
schepen te zien voorbijtrekken.<br />
Daar wij moesten wachten op het Tall Ship<br />
de ‘Amerigo Vespucci’ uit Italië waren we<br />
meer aan het drijven dan varen. Toen de<br />
Vespucci uiteindelijk om 14.00 uur los van<br />
de kant kwam konden we verder richting<br />
Amsterdam. Tijdens Sail 2005 hadden<br />
wij een vaste ligplaats bij ‘Beemsterboer<br />
Coldstores’ (nog heel hartelijk dank voor de<br />
perfecte ontvangst aldaar!) in het westelijk<br />
havengebied. Het in– en ontschepen was<br />
uitstekend en in stijl georganiseerd.<br />
De <strong>Holland</strong> maakte dagelijks twee tochten<br />
met gasten door de IJ-haven waar de Tall<br />
Ships en andere schepen lagen afgemeerd<br />
en elke avond werd afgesloten met prachtig<br />
vuurwerk dat boven het IJ werd afgestoken.<br />
Vooral ’s avonds was het een mooi en<br />
indrukwekkend gezicht om alle schepen<br />
te zien met hun verlichte contouren en<br />
masten.<br />
Gedurende de vaartochten werd de catering<br />
verzorgd door de Compass Group en<br />
Bon Bon Catering. Een compliment aan<br />
Jurgen, Anne en kok Jeremy is hierbij zeker<br />
op zijn plaats. Ook was er een prima band<br />
aan boord, te weten Jamento, bestaande uit<br />
zanger gitarist René Kipuw, bassist Peter<br />
Bergman en saxofonist Rob Middelhoven<br />
die de mensen muzikaal vermaakten en<br />
voor elke groep gasten de juiste toon wisten<br />
te treffen.<br />
Op maandag 22 augustus vertrokken<br />
wij moe maar voldaan weer richting Den<br />
Helder.<br />
Met hartelijk dank aan de deelnemende<br />
bedrijven: Friesland Bank NV, Wedge<br />
International Holdings BV, Meeùs, MCC Nederland,<br />
Loyens & Loeff, Doeksen Transport<br />
Group BV, Münchmeyer Peterson Capital<br />
BV, Greenfield Capital Partners BV en de<br />
Kamer van Koophandel Noordwest <strong>Holland</strong>.
Reisverslag Den Helder-Vigo<br />
Tekst: Bert Vliegers,<br />
Foto’s: Tom Schoonhoff<br />
Na een aantal weken van voorbereiding was het op zaterdag 29 oktober dan eindelijk<br />
zover dat we met de ‘<strong>Holland</strong>’ naar Vigo (Spanje) konden vertrekken voor het bijwonen<br />
van de start van de Volvo Ocean Race. Met de koelingen vol proviand en de water-<br />
en brandstoftanks gevuld vertrokken we met 9 man bemanning en 4 passagiers<br />
om <strong>10</strong>.15 uur naar zee, uitgezwaaid door de wegbrengers.<br />
Het was mooi weer, met een zwak NO-lijk<br />
windje en de getijstroom mee, zodat we met<br />
een 14 mijls vaartje de west in gingen. Rond<br />
middernacht werd Dungeness gepasseerd<br />
en hadden we de eerste 190 mijl achter ons<br />
gelaten. Gemiddeld dus zo’n 13,5 mijl per<br />
uur. Lang niet slecht. Er werd veel gelachen<br />
en de stemming aan boord was goed.<br />
Gedurende de nacht nam de wind toe tot<br />
6-7 Bf en werd het schip wat beweeglijker.<br />
In de loop van de ochtend klaarde het op en<br />
zagen we de zon opkomen. De wind bleef<br />
echter doorzetten en de oceaandeining<br />
werd merkbaar, zodat de ‘<strong>Holland</strong>’ meer en<br />
meer begon te stampen en er af en toe met<br />
de kop in dook waarbij er veel water over<br />
kwam. ’s Avonds om 11 uur werd Ouessant<br />
gerond en werd de koers verlegd van 240<br />
naar 208 graden.<br />
De wind en zee hadden we nu recht op de<br />
kop waardoor de snelheid iets terug werd<br />
genomen. Toch konden we voor de zondag<br />
294 mijl klokken.<br />
Maandag 31 oktober begon dus als een<br />
echte herfstdag. Stormachtige ZZW wind<br />
met buien, waarin het zicht terug viel naar<br />
nul. De binnenkomende weerberichten<br />
maakten je ook niet vrolijker. De ene depressie<br />
na de andere kwam onze kant op.<br />
’s Morgens om een uur of <strong>10</strong> zagen we nog<br />
een schooltje dolfijnen op ons af komen.<br />
Prachtig, zoals deze dieren door het water<br />
schieten.<br />
Door het hevige slingeren waren de sjorringen<br />
van de MOB-boot wat los gaan<br />
zitten met als gevolg dat de boot half uit<br />
zijn craddles was gegleden en gedeeltelijk<br />
buitenboord hing. De vaart werd uit het<br />
schip gehaald en de rubberboot weer op<br />
zijn plaats gelegd.<br />
Af en toe kwamen we een gat tegen waar<br />
de ‘<strong>Holland</strong>’ met veel geraas van klapperende<br />
ankers inviel en weer snuivend en<br />
schuddend boven kwam. Veel vaart konden<br />
we deze dag dan ook niet maken, maar 246<br />
mijl.
Nadat de wind in eerste instantie afnam en<br />
er weer een klapje bij kon, begon het in de<br />
loop van de ochtend serieus te waaien. ZW<br />
krimpend naar Z en toenemend. Rond het<br />
middaguur stond er een volwassen storm.<br />
Kracht 9 Bf, met zeeën van een meter of 6<br />
hoog...<br />
Daar we in het donker ter hoogte van de<br />
Ria de Vigo zouden zijn werd besloten<br />
de nacht buiten te blijven en met daglicht<br />
naar binnen te gaan. We gingen op een<br />
Zuidelijke koers liggen met lanzaam draaiende<br />
schroef, zodat we recht in de zee op<br />
voeren. De bedoeling was dat we in de zee<br />
op voorbij de Ria zouden varen om dan<br />
half voor de zee het gat bij daglicht aan te<br />
lopen. Deze dinsdag hebben we maar 183<br />
mijl af kunnen leggen.<br />
Na middernacht ging de wind iets ruimen<br />
en afnemen tot ZZW 7 om weer toe te nemen<br />
tot 9Bf. Om een uur of 3 werd de koers<br />
verlegd naar 90 graden, richting Vigo. De<br />
zee kwam nu ietsje van achteren in maar<br />
af en toe liep er eentje dwars op ons in,<br />
waardoor we een dreun kregen die door het<br />
hele schip ging. Eén zo’n brok water moet<br />
een reddingsvlot uit de sjorringen geslagen<br />
hebben waardoor we deze kwijt zijn. Iedereen<br />
die te kooi lag heeft de klap gehoord<br />
en gevoeld, maar met daglicht, in de haven,<br />
zagen we pas dat het vlot verdwenen was.<br />
Woensdagmorgen om half 8 passeerden<br />
we Isla San Martin, in de monding van de<br />
Ria de Vigo. In de stromende regen voeren<br />
we de baai in zodat we weinig van de omgeving<br />
konden zien. Aan het loodsstation<br />
gevraagd waar we moesten liggen en na<br />
enig zoeken vonden we de ligplaats in de<br />
haven van Vigo, waar we om 09.15 afmeerden.<br />
De laatste 45 mijl had ons dus ruim 9<br />
uren gekost. In totaal werden 958 mijlen in<br />
95 uren afgelegd. Achteraf toch niet slecht!<br />
Eenmaal voor de wal lagen we nog in<br />
de trossen te rukken, omdat de deining<br />
recht op de baai stond. De clipper ‘Stad<br />
Amsterdam’ lag al een dag binnen; ook zij<br />
hadden last gehad van het slechte weer en<br />
hadden over de hele reis 5 dagen gedaan.<br />
Nu konden we de stormschade op gaan<br />
nemen: Vlot verspeeld, vlaggenlijn en val<br />
van de zendantenne gebroken, banken op<br />
het achterdek total loss, water in de kettingbak,<br />
stuurmachinekamer en hok van de<br />
noodgenerator.<br />
Lampenkap in de salon en in één van de<br />
hutten kapot gevallen en buitenom allemaal<br />
roeststrepen. Na een paar uur was alles<br />
opgeruimd, roeststrepen weggesopt en<br />
overgeverfd en konden we gaan uitrusten.<br />
De volgende dag, donderdag, komt er een<br />
nieuw vlot aan boord. Deze wordt op z’n<br />
plaats gezet en de kapot geslagen banken<br />
gaan de wal op. Om een uur of één vertrekken<br />
we achter de ‘Stad Amsterdam’ aan<br />
naar Porto Novo. Daar aangekomen blijkt<br />
er te veel swell te staan om voor de wal<br />
af te meren. Besloten wordt om buiten de<br />
haven voor anker te gaan in afwachting of<br />
de agent en/of de organisatie een andere<br />
plek voor ons kan vinden om voor de wal<br />
te gaan.<br />
Vrijdag de 4de gaan we anker op en varen<br />
naar Marin, verderop in de baai. Hier liggen<br />
we goed, samen met de ‘Stad’ en de<br />
‘Hatherly’, een Engelse trawler omgebouwd<br />
tot partyboot.<br />
De catering komt aan boord om alles klaar<br />
te maken voor de ontvangst van de gasten<br />
voor de In-port-race de volgende dag. Hier<br />
gingen 3 van onze passagiers van boord,<br />
evenals de eerste stuurman die tijdens het<br />
slechte weer een gemene val had gemaakt.<br />
Op zaterdag komen de gasten rond een uur<br />
of 11 aan boord en gaan we samen met<br />
de andere twee schepen naar Sanxenxo<br />
waar om 13.00 de start van de In-portrace<br />
zou zijn. Waar we al bang voor waren<br />
geschiedde: geen wind. Wel zonnig. Het<br />
parcours werd een aantal keren verlegd, er<br />
kwam toch een briesje uit zee en uiteindelijk<br />
besloot men te starten om 15.00 uur.<br />
We voeren buiten het parcours met de<br />
zeilers mee zodat de gasten een goed<br />
overzicht van de race hadden. Om 17.30<br />
werd er gefinnisht en we lagen om 18.00<br />
weer voor de wal in Marin.
De zondag was een rustdag en werd ook<br />
als zodanig gebruikt. Mooi rustig weer,<br />
dus een wandeling gemaakt. De omgeving<br />
straalt armoede uit. Veel vervallen en<br />
slecht onderhouden huizen en wegen. Dat<br />
was ook één van de redenen om die race<br />
hiernaar toe te halen. Het is <strong>10</strong>00 dagen geleden<br />
dat de ramp met de ‘Prestige’ plaats<br />
vond en de hele kust onder de olie kwam<br />
te zitten. Men hoopt op deze manier aan te<br />
tonen dat alles weer schoon is en dat dit gedeelte<br />
van Spanje positive bekendheid krijgt<br />
en dus weer (water)touristen gaat trekken.<br />
De haventjes lenen zich hier wel voor!<br />
Maandag de 7de gaan we het schip<br />
weer een beetje toonbaar maken. Overal<br />
roestplekken door het slechte weer op de<br />
heenreis. De laadboom gaat naar beneden<br />
en wordt ontroest en in de menie gezet.<br />
Ook in de machinekamer gaat men aan<br />
de slag. De koeler van de schroefaslagers<br />
wordt gedemonteerd en schoon gemaakt,<br />
olieseperator en brandstoffilters gaan uit<br />
elkaar en worden schoon gemaakt.<br />
Dinsdag begint zonnig. De laadboom krijgt<br />
z’n 2de laag menie en de omloop van de<br />
brug wordt ontroest. Na de koffie een laagje<br />
Owatrol erop en na het middageten gaan<br />
we verder. Dachten we. Even over twaalven<br />
begint het toch te waaien!! In enkele<br />
minuten een stuk of 9-<strong>10</strong> Bf! De meeuwen<br />
op de wal konden zich niet staande houden<br />
en rolden om en om over het beton. Toen<br />
kwam de regen. Bij bakken, nee, badkuipen<br />
en geen 50 meter zicht. Na een half uurtje<br />
geweld was het over en rommelde het nog<br />
wat na. Maar.... onze zonnetent had het<br />
begeven.<br />
Woensdag de 9de<br />
Prachtig zonnig weer. De gelegenheid genomen<br />
om de laadboom in de verf te zetten<br />
en de omloop van de brug in de menie. ’s<br />
Middags de tent opgeborgen. Volgens de<br />
weersverwachting hebben we het niet meer<br />
nodig.<br />
Donderdagmorgen krijgen we te horen dat<br />
we naar Vigo moeten. Daar krijgen we de<br />
uitgewerkte orders met vertrektijden etc.<br />
We vullen de drinkwatertanks tot de dop<br />
en vertrekken om <strong>10</strong>.25 met de loods aan<br />
boord. Twee uur later liggen we naast de<br />
‘Stad Amsterdam’ afgemeerd in Vigo. De<br />
rest van de dag werd gebruikt om het schip<br />
<strong>10</strong><br />
een beetje toonbaar te maken.<br />
Vrijdag de 11de<br />
De bedoeling is om de wedstrijdschepen,<br />
welke nog in Sanxenxo lagen en nu naar<br />
Vigo gaan, tegemoet te varen en samen<br />
met hen weer naar Vigo te gaan; een Sail<br />
In. Alle gasten waren om 17:30 weer aan<br />
de wal en konden kennis maken met de bemanningen<br />
van de 2 ABN-AMRO schepen.<br />
Zaterdag 12 november<br />
Alles draait om deze dag. De dag van DE<br />
start. Helaas: geen zuchtje wind! Daar<br />
in Vigo de omgeving van de haven voor<br />
alle verkeer was afgesloten werd door de<br />
organisatie besloten dat de gasten in Marin<br />
opgehaald moesten worden. Dus weer de<br />
hele papierwinkel voor de havenautotiteiten<br />
klaargemaakt en om een uur of half acht<br />
samen met de ‘Stad’ weer naar Marin. Daar<br />
kwamen de gasten tussen <strong>10</strong>:15 en 11:15<br />
met bussen aan boord en gaan we weer<br />
terug naar Vigo waar we op de rede gaande<br />
houden in afwachting van de start. Het water<br />
vol met schepen en scheepjes, de lucht
vol met heli’s en wolken, maar nog steeds<br />
geen wind.<br />
De start was om 14:00. Eerst een stukje<br />
landinwaarts en daar een boei ronden, daar<br />
vandaan door een aantal poorten richting<br />
Kaapstad.<br />
De verwachting was dat ze binnen het uur<br />
op zee zouden zijn. Maar het weer werkte<br />
niet mee.<br />
Rond een uur of drie kwamen er wat<br />
regenbuien en daaraan vooraf wat wind.<br />
Toen kwam de gang er in en konden we ze<br />
amper bijhouden. We moesten echter uiterlijk<br />
17.30 weer terug in Vigo zijn, daar de<br />
meeste gasten diezelfde avond weer naar<br />
huis moesten vliegen.<br />
Die avond was er een groot feest voor<br />
de bemanningen van de schepen aan<br />
boord van de ‘Swan van Makkum’. Ook de<br />
‘Oosterschelde’ en de ‘Thalassa’ waren<br />
aanwezig.<br />
’s Zondagmorgen: NO 8! Staat dwars op,<br />
wij drukken de ‘Stad’ in de kade en gaan<br />
dus bij hen van zij en gaan beschut om het<br />
hoekje liggen. ’s Avonds doet de ‘Stad’ nog<br />
een poging om weg te gaan, maar kan door<br />
de harde wind niet van de kant komen. We<br />
besluiten ook om het weer maar even af te<br />
wachten. De verwachtingen zijn afnemende<br />
wind, dus morgen maar eens kijken.<br />
Maandag de 14de komen we ‘s morgens<br />
aan dek: ‘Stad’ weg en een rustig kabbelende<br />
haven.<br />
Dus alles zeeklaar en wegwezen! ‘Men’<br />
heeft het nog steeds over afnemende wind.<br />
We hadden beter moeten weten!!! De<br />
weerberichten waren de laatste dagen al<br />
een beetje tegenstrijdig. De een zegt dit,<br />
de ander dat, maar nu is het mooi. Goed<br />
en wel op de Oceaan gaat de wind weer<br />
toenemen en hebben we weer een stuk of<br />
8 op de kop. Kaap Finisterre voorbij vlagen<br />
van NO 9 met zeeën van een meter of zes,<br />
wat ons helaas nog een reddingsvlot kostte.<br />
We varen die nacht dan ook heel langzaam<br />
en komen amper vooruit.<br />
Dinsdag begint het in de loop van de morgen<br />
wat af te nemen en naar het noorden te<br />
draaien en kunnen we na de middag weer<br />
vol aan draaien. Die dag toch nog 278 mijl<br />
kunnen maken.<br />
Woensdag draait de wind door naar het<br />
NW en blijft tussen de 4 en 5 Bf hangen.<br />
We hoeven niet te minderen en halen die<br />
dag dan ook 336 mijl. Als je de weerberichten<br />
mag geloven spookt het morgen op de<br />
Noordzee. Misschien moeten we dan maar<br />
naar Vlissingen om te schuilen.<br />
Donderdag om 01:00 passeren we Cap<br />
Gris Nez. Het waait nog steeds uit het NW,<br />
maar het zeetje valt wel mee, dus gaan<br />
we door naar Den Helder. In de loop van<br />
de dag neemt de wind wat af, maar in de<br />
buien trekt het weer aan, zodat we behoorlijk<br />
slingerend om 17:00 het Schulpengat<br />
in draaien. Veertig minuten later liggen we<br />
gemeerd aan de Onderzeebootkade omdat<br />
er duikoefeningen in de Berghaven worden<br />
gehouden. De terugreis hebben we 954 mijl<br />
gevaren in 80 uur. Uit en thuis dus 1912<br />
mijl.<br />
Al met al een heel avontuur, waarbij het<br />
schip weer eens heeft aangetoond waar<br />
het voor gebouwd is: kom maar op met die<br />
zeeën!!<br />
Bert Vliegers<br />
11
Uitgelicht<br />
1<br />
De machinekamer<br />
WERKSPOOR<br />
TMABS 39<strong>10</strong><br />
Motornummer:<br />
1354<br />
Plaatsingsdatum:<br />
maart 1951<br />
te Amsterdam<br />
Het motortype staat voor de cilinderinhoud<br />
en het aantal cilinders en de letters<br />
ervoor betekenen:<br />
T trunkzuigermotor<br />
M mechanische inspuiting<br />
A vorm van het frame<br />
B drukvulling<br />
S direct omkeerbaar<br />
De <strong>Holland</strong> is uitgerust met een motor van<br />
het merk Werkspoor<br />
Het is de originele motor, die in 1951 in<br />
Amsterdam ingebouwd is.<br />
Het betreft een <strong>10</strong> cilinder 4-slag trunkzuigermotor.<br />
Bij een trunkzuigermotor is de zuiger door<br />
middel van een zuigerstang aan de krukas<br />
verbonden.<br />
De motor is direct omkeerbaar en dus niet<br />
voorzien van een keerkoppeling. Dit houdt<br />
in dat bij het achteruitvaren de motor de<br />
andere kant opdraait. Het aantal omwentelingen<br />
van de schroefas is gelijk aan die van<br />
de krukas. De motor heeft een maximum<br />
toerental van 275 toeren/minuut en wordt<br />
daarom een langzaamloper genoemd. Een<br />
moderne motor met het zelfde vermogen<br />
draait plm.1800 toeren/minuut.<br />
De motor wordt gestart door middel van<br />
lucht. Hiervoor bevinden zich twee grote<br />
luchtvaten boven de hulpmotoren, met een<br />
inhoud van 2000 en 2500 liter, waarin zich<br />
de startlucht bevindt onder een druk van 30<br />
atm.(bar)<br />
Tijdens het manoeuvreren worden deze<br />
luchtvaten op druk gehouden met behulp<br />
van de compressoren welke voor de hulpmotoren<br />
staan.<br />
De motor gebruikt gewone gasolie.<br />
Boven op de motor zijn de kleppen duidelijk<br />
te zien. Deze moeten om de twee uur nog<br />
met de hand worden gesmeerd.<br />
- fundatieplaat 9.800 kg<br />
- framekast met cilindervoeringen 18.400 kg<br />
- cilindervoering 336 kg<br />
- cilinderkop met kleppen compleet 480 kg<br />
- krukas 7.800 kg<br />
- zuiger met drijfstang zonder<br />
krukpenmetalen 3900 kg<br />
- hoofdblokkap 40 kg<br />
- vliegwiel 1.250 kg<br />
- carterinhoud 1800 ltr.<br />
De manoeuvreerorders werden vroeger<br />
d.m.v. de telegraaf doorgegeven aan de<br />
machinist. Nu manoeuvreert de stuurman /<br />
kapitein zelf vanaf de brug
Technische gegevens<br />
De motor is een trunkzuigermotor, enkel werkend volgens het 4 slag dieselsysteem met<br />
mechanische inspuiting en drukvulling.<br />
De inlaatlucht wordt voorgecomprimeerd door 2 drukvulgroepen elke bestaande uit een<br />
luchtrotor en een uitlaatgassenturbine welke wordt aangedreven door de uitlaatgassen van<br />
de motor.<br />
Het stuwblok is afzonderlijk uitgevoerd en dicht achter het vliegwiel geplaatst.<br />
Cilinderboring (diameter doorsnee) 390mm<br />
Slag (op- en neergaande beweging) 680mm<br />
Aantal cilinders <strong>10</strong><br />
Omwentelingen per minuut (maximaal) 275<br />
Vermogen in epk (bij vol vermogen) 2<strong>10</strong>0 pk /1500 kW<br />
Maten en gewichten<br />
- Motor compleet zonder vliegwiel 60.000 kg<br />
- fundatieplaat 9.800 kg<br />
- framekast met cilindervoeringen 18.400 kg<br />
- cilindervoering 336 kg<br />
- cilinderkop met kleppen compleet 480 kg<br />
- krukas 7.800 kg<br />
- zuiger met drijfstang zonder krukpenmetalen 3900 kg<br />
- hoofdblokkap 40 kg<br />
- vliegwiel 1.250 kg<br />
- carterinhoud 1800 ltr.<br />
Manoevreerstand en<br />
telegraaf op de brug en<br />
machinekamer<br />
1
Jongetje in de radiokamer<br />
door: Chris Wijmans<br />
Als jochie van een jaar of zeven of acht<br />
ben ik, ergens tussen 1952 en 1956, met<br />
mijn ouders op vakantie naar Terschelling<br />
geweest. In die jaren een unieke<br />
gebeurtenis en een wereldreis. U raadt<br />
het natuurlijk, de oversteek Harlingen/<br />
Terschelling maakten we met de <strong>Holland</strong>.<br />
Op zich al een ervaring die voor de rest<br />
van mijn leven in geheugen gegrift zal<br />
staan.<br />
Maar het toeval wil dat wij bij mensen<br />
kamers hadden gehuurd waarvan de<br />
(schoon?)zoon marconist op de <strong>Holland</strong><br />
was. Iets wat op mij een ongelooflijke indruk<br />
maakte. Nou had ik ook toen al een redelijk<br />
avontuurlijke aard en al gauw broeide er<br />
een plannetje in mijn koppie. En op een<br />
onbewaakt moment ontsnapte ik aan de wakende<br />
blikken van mijn ouders en smeerde<br />
hem naar de haven, waar ik wist dat de <strong>Holland</strong><br />
lag. Ik kreeg het voor elkaar aan boord<br />
te komen en wist de weg te vinden naar de<br />
radiokamer.<br />
Tot op de dag van vandaag weet ik nog<br />
exact een aantal details. Zo kan ik me herinneren<br />
dat (in een hoek?) een mechanisme<br />
zat waarmee je de antenne omhoog kon<br />
draaien. Ik zie nog de grote kasten met<br />
knoppen en<br />
meters voor<br />
me en de<br />
(schoon)zoon<br />
op een stoel<br />
voor het<br />
werkblad met<br />
daarop de<br />
Morsesleutel.<br />
En E. Vonkie<br />
die me alles<br />
uitlegde.<br />
Inmiddels<br />
was op heel<br />
het eiland<br />
megapaniek<br />
uitgebroken,<br />
want mijn afwezigheid<br />
was<br />
ontdekt. Ik<br />
moet bekennen<br />
dat ik me<br />
1<br />
de verdere afloop van het avontuur niet<br />
meer herinneren kan, het is nu ook zoín<br />
vijftig jaar geleden. Maar het heeft in ieder<br />
geval een gevolg gehad. Ik ben mijn hele<br />
leven verknocht geweest aan het water en<br />
de <strong>Holland</strong> heeft nog altijd een warm plekje<br />
in mijn hart.<br />
Ik vraag me af of er van die oude radiokamer<br />
nog foto’s zijn. En zou die ouwe<br />
marconist nog leven?<br />
Met vriendelijke groet<br />
Ooit junior opvarende<br />
Chris Wijmans<br />
Papendrecht<br />
Naschrift:<br />
De heer Wijmans heeft een foto van de radiokamer<br />
toegestuurd gekregen per e-mail.<br />
Verder kunnen wij melden dat een tweetal<br />
fraaie foto’s van de radioruimte te vinden<br />
zijn op de nieuwe <strong>Holland</strong> kalender.<br />
Betreffende de marconist; wellicht komt er<br />
via deze publicatie een reactie.<br />
De redactie.
H O L L A N D A G E N D A 2 0 0 6<br />
De vetgedrukte evenementen zijn plaatsen welke de <strong>Holland</strong> dit jaar zeker opluistert<br />
met haar aanwezigheid. De overigen zijn thans nog optioneel.<br />
28 febr. - 5 maart HISWA (mogelijk met stand aanwezig)<br />
21 april Dag voor de sponsoren en begunstigers van de<br />
Stichting <strong>Zeesleepboot</strong> <strong>Holland</strong><br />
22 april Dag voor de donateurs van de Stichting<br />
<strong>Zeesleepboot</strong> <strong>Holland</strong><br />
6 mei Nationale Reddingbootdag<br />
27 mei Harlingen – Terschelling Roeisloepenrace<br />
29 mei Volvo Ocean Race / In-port-race te Portsmouth<br />
2 juni Volvo Ocean Race / Start of leg 8 te Portsmouth<br />
2 - 5 juni North Sea Regatta (Scheveningen)<br />
8 - 9 juni Harlingen – Terschelling Zeilrace<br />
9 juni Volvo Ocean Race / Estimated Boats’ Arrival<br />
Leg 8 te Rotterdam<br />
11 juni Volvo Ocean Race / In-port-race te Rotterdam<br />
15 juni Volvo Ocean Race / Start of leg 9 te Rotterdam<br />
16 - 25 juni Oerol Terschelling<br />
26 juni - 1 juli Friesland Vaart<br />
31 juli - 20 augustus <strong>Holland</strong> op Terschelling (Stichting Guusjen)<br />
23 - 26 augustus Harlinger Visserijdagen<br />
26 - 27 augustus Havenfestival IJmuiden<br />
1 - 3 september Wereldhaven Dagen Rotterdam<br />
8 - <strong>10</strong> september Eems-Dollard Festival (Delfzijl)<br />
6 - 7 oktober Furieade Maassluis<br />
Nieuwe uitgave 2006<br />
Een bijzondere nautische kalender met<br />
nieuwe- en historische foto’s van de <strong>Holland</strong>.<br />
Verkrijgbaar bij de boekhandel en de<br />
uitgever Flevodruk Harlingen<br />
en via www.fh.nl<br />
Verkoopprijs e 17,50<br />
Deze kalender kwam tot stand in samenwerking met<br />
de ‘Stichting <strong>Zeesleepboot</strong> <strong>Holland</strong>’.<br />
Een deel van de opbrengst wordt overgedragen aan<br />
het restauratiefonds ‘<strong>Zeesleepboot</strong> <strong>Holland</strong>’, dat<br />
door de Stichting wordt beheerd.<br />
1
Uit de Oude Doos<br />
Enige aantekeningen uit het journaal van de<br />
‘<strong>Holland</strong>’ tijdens de reis van Wilmington naar<br />
Rosyth (Schotland) en daarna door naar<br />
Terschelling. (17 september – 15 oktober<br />
1960)<br />
Geselecteerd door Kees Dekker<br />
Op zaterdag 17 september vertrekt de ‘<strong>Holland</strong>’<br />
om 07.25 van de ligplaats in Wilmington<br />
en om 07.45 wordt de sleep opgepikt,<br />
de Liberty ‘Charles C. Jones’, die al door 2<br />
locale sleepboten op de Cape Fear River<br />
wordt gaande gehouden. Zo’n drie kwartier<br />
later staat de sleep vast. Met een sleepboot<br />
als achterboot wordt over de rivier koers<br />
gezet naar open water. De loods gaat om<br />
goed 11 uur van boord, de sleepboot was al<br />
even eerder bedankt.<br />
Buiten staat een oostenwind kracht 3, later<br />
toenemend tot 5.<br />
Dat zou niet de hele reis zo blijven!<br />
Op de North Atlantic kan het in deze tijd van<br />
het jaar al aardig tekeer gaan. De “<strong>Holland</strong>’<br />
krijgt dan ook met alle soorten weer<br />
te maken. Slechts een heel enkele keer<br />
kan kapitein Van der Wielen noteren dat<br />
het weder fraai is. Meestal waait het, soms<br />
komen zeer zware regenbuien tegen, al dan<br />
niet met onweer.<br />
Op dinsdag 4 oktober, het middagbestek<br />
geeft een positie van 43˚43’ Nb en 28˚25’Wl<br />
(ca <strong>10</strong>00 mijl oost van de Bermuda’s), is het<br />
weer wel erg bar en boos. Het waait NW<br />
8 tot 9. Als verdere bijzonderheden staat<br />
in het journaal genoteerd: “Wolkdrijvende<br />
lucht met buien en harde windstoten. Hoge<br />
en wilde zee en hoge NW deining. Zwaar<br />
stampend, slingerend en werkend schip”.<br />
Gerekend over één etmaal is volgens de log<br />
<strong>10</strong>7 mijl afgelegd.<br />
Maar aan alles komt een eind. In de nacht<br />
van 11 op 12 oktober passeert de sleep Ushant<br />
en de volgende dag krijgt de ‘<strong>Holland</strong>’<br />
bericht dat de ‘Charles C. Jones’ in Rosyth<br />
moet worden afgeleverd. Om daar te komen<br />
moet op 13 oktober op de rede van Cowes<br />
nog worden gebunkerd. De reis gaat verder<br />
1<br />
De <strong>Holland</strong> in krantenknipsels<br />
door het Engels Kanaal en de Noordzee<br />
en op 17 oktober komt een eind aan deze<br />
sleepreis. Duurde de eerste sleepreis 25<br />
dagen, deze reis 30!<br />
De ‘<strong>Holland</strong>’ geeft de sleep weer over aan<br />
2 locale sleepboten en nadat de stores en<br />
de spullen van de runners van de sleep zijn<br />
overgenomen wordt op dezelfde dag naar<br />
Terschelling vertrokken.<br />
Op dinsdag 18 oktober is de ‘<strong>Holland</strong>’ om<br />
14.20 bij de Uiterton en gaat vervolgens op<br />
de Vlieree ten anker i.v.m. het tij. Om 18.25<br />
ligt de ‘<strong>Holland</strong>’ weer gemeerd op zijn vaste<br />
plaats na precies 3 maanden weg te zijn<br />
geweest.<br />
Wijlen Sake de Vries, matroos aan boord van<br />
de <strong>Holland</strong>, stuurde destijds verslagen die hij<br />
maakte van de twee Amerika reizen naar de<br />
redactie van de Harlinger Courant.<br />
Deze verslagen zullen we in deze en volgende<br />
nieuwsbrieven publiceren. Hier het<br />
eerste deel.<br />
Juli 1960<br />
Over het vertrek uit Terschelling hoef ik<br />
niet veel te vertellen, want dat is allemaal<br />
wel bekend. Het was voor ons een groots<br />
vertrek met al die mensen op de kant,<br />
het blazen der schepen en vooral ook de<br />
afscheidsgroet, die als vlaggensein van de<br />
Brandaris waaide. Toen we buiten kwamen<br />
bleek dat er nog aardig wat zee stond,<br />
waardoor we behoorlijk te keer gingen. Mar<br />
we hadden de gang erin en de kop van de<br />
reis was er af.<br />
Dinsdag 19-7 Vanmorgen was de kok in de<br />
kombuis van de sokken gegaan en met zijn
neus op de metalen rand van<br />
de kolenbewaarplaats gevallen.<br />
Zij neus en zijn bril waren<br />
beide beschadigd. De neus<br />
is later voorspoedig genezen<br />
en we zullen zien hetzelfde<br />
in Wilminton met zijn bril te<br />
bereiken. Vandaag werden er<br />
sigaretten en tabak uitgedeeld<br />
: er bleek plenty shag<br />
maar niet een enkel pakje<br />
vloei bij te zijn, zodat we deze<br />
reis zullen moeten pruimen<br />
. Enfin in Amerika zullen wel<br />
sigarettenvloeitjes te krijgen<br />
zijn. ’s Middags waren we ter<br />
hoogte van Beachy Head en passeerden<br />
twee Portugese sleepboten die een heel<br />
stuk langzamer dan wij liepen. Waarschijnlijk<br />
ook op weg naar Wilmington, want die<br />
moeten ook slepen.<br />
Woensdag 20-7 Eerst was het goed weer,<br />
maar later kwam er meer wind en kwam<br />
de zee recht van voren in. We passeerden<br />
vandaag de Queen Mary op tamelijk grote<br />
afstand. De kok heeft vandaag voor het<br />
eerst brood gebakken. Het smaakte prima.<br />
Er zijn verschillende mensen die erg plast<br />
hebben van de pokkeninentingen.<br />
Vrijdag 22-7 Weinig nieuws is er vandaag.<br />
Tamelijk mistig weer; de radar heft de hele<br />
dag bijgestaan.<br />
Zaterdag 23-7 Het is eigenaardig weer:<br />
dan weer veel wind en deining en tegen<br />
de avond wordt het mistig. Zondagmiddag<br />
hebben we een haai gezien dicht<br />
bij het schip. We komen weinig schepen<br />
tegen en die we tegenkomen, zien we niet<br />
want ze komen altijd als het mistig is. Op<br />
onze wacht komen trouwens altijd weinig<br />
schepen, als er dan nog eens een is dan<br />
komt die op de 4-8. Vannacht vielen zware<br />
regenbuien. Gister waren de meesten aan<br />
de was. Het is benauwd weer vooral in de<br />
kooi valt het niet mee. Er zit een Nederlandse<br />
boot achter ons en de marconist<br />
van ons houdt vaak ’s middags een praatje<br />
met hem.<br />
Woensdag 27-7 Vannacht zijn de eerste<br />
vliegende vissen aan dek gekomen. Het<br />
waren er in totaal maar een stuk of vijf.<br />
Het was echt zeebanket. Ze waren amper<br />
aan dek of ze lagen al in de pan en na vier<br />
minuten was er niets meer van hen over.<br />
We kunnen zaterdag tegen de middag bij<br />
de loodsboot zijn.<br />
Zaterdag 30-7 Nog niet in Wilmington. Er<br />
‘John Jay’ bij vertrek uit Wilmington<br />
de ‘halve’ ‘African Queen’<br />
kwam een tropische wervelstorm deze kant<br />
op en we zijn van koers veranderd. Hebben<br />
vannacht erg slecht weer gehad. Zware<br />
zee harde storm en enorme hoosbuien. De<br />
orkaan heeft de naam Brenda en werd aan<br />
boord meteen Brinta gedoopt. Hij is precies<br />
over Wilmington gegaan. Nu kunnen we<br />
morgenochtend bij de loodsboot zijn en<br />
komen dan zondagmiddag binnen. Het is nu<br />
helemaal niet meer uit te houden beneden,<br />
want wegens de storm moest alles wat nog<br />
ventilatie gaf ook nog dicht. Er wordt ook<br />
slecht geslapen. Maar als we er eerst maar<br />
zijn, dan zullen we weer verder zien.<br />
P.s Zondagmorgen 31 juli om <strong>10</strong>.00 uur in<br />
Wilmington aangekomen. De “Titan”,een<br />
Nederlands schip dat een gedeelte van<br />
de reis achter ons aanvoer, kwam pas<br />
tegen half twaalf binnenvallen. Een van de<br />
motoren was defect geraakt en dus kon het<br />
schip geen volle snelheid meer ontwikkelen.<br />
In de volgende nieuwsbrief wordt dit verhaal<br />
vervolgd.<br />
1
De ‘<strong>Holland</strong>’ en libido<br />
Schepen lijken dode materie en toch<br />
voelen geharde zeelieden ze leven. Zelfs<br />
landrotten kunnen tot de fanclubs van<br />
schepen behoren. Zo kon je vroeger als<br />
school via de Nevas een schip adopteren.<br />
In die tijd waren koopvaardijschepen nog<br />
mooi, je kon er een sentimentele band mee<br />
hebben. De bloedmooie K- en G-series<br />
van de HAL, de prachtig scherpe ‘Straat’schepen<br />
van de KJCPL, de vriendelijke<br />
‘Wono’s van de Koninklijke Rotterdamse<br />
Lloyd, de algemeen bewonderde ‘Prins<br />
Willem van Oranje’ van Hudigs Oranje-lijn<br />
en Smits beroemde sleepboot ‘Zwarte<br />
Zee III’, later ‘Ierse Zee’, wie voor al dat<br />
schoons géén zacht plekje had, had geen<br />
hart. Hoezeer de opvarenden zich in deze<br />
geliefde schoonheden ook voelden als in<br />
een beschermende Freudiaanse baarmoeder,<br />
toch zijn al deze schepen geëindigd<br />
in slopershanden. De dreigende sloop van<br />
een dierbaar schip leidt echter vaak tot<br />
luide protesten. Wat het lot van de histo-<br />
1<br />
rische ‘Nieuw Amsterdam’ (II) niet mocht<br />
verbeteren, maar misschien de ‘Rotterdam’<br />
(V) wel heeft gered. Dat is zeker het geval<br />
met een schip dat min of meer vanaf de<br />
geboorte een eigen fanclub heeft genoten<br />
en iedereen die ermee in aanraking kwam<br />
op merkwaardige wijze libineus scheen te<br />
beroeren: Doeksens beroemde sleepboot<br />
‘<strong>Holland</strong>’ (IV).<br />
Het is met schepen zoals met vrouwen:<br />
praktisch is niet altijd het meest populair.<br />
Qua voortplanting zouden wij heren moeten<br />
vallen op een vruchtbaar bekken, productieve<br />
borsten en een zorgende natuur. Maar<br />
neen, het modebeeld wordt bepaald door<br />
slanke godinnen met een academische opleiding<br />
die hun kroost naar de voor-, tussen-<br />
en naschoolse opvang sturen. Voor slepen<br />
kun je het best grofstoffelijke geweldenaren<br />
hebben zoals de ‘Smit Rotterdam’ of brede,<br />
krachtige ASD-bulldogs, maar die ploeteren<br />
zich naamloos suf in havens en voor boor-<br />
Op uitnodiging van de Stichting <strong>Zeesleepboot</strong> <strong>Holland</strong> en de Stichting Guusjen gingen op 25<br />
september zo’n 50 oud-opvarenden, vergezeld van hun partner, naar zee. (Foto Jan Heuff)
eilanden. Wat steelt de show? De sleepboot<br />
‘<strong>Holland</strong>’, gebouwd in 1951 bij Ferus Smit,<br />
met de lijnen van een theeclipper. Een<br />
uitgebreide en zelfs luxueuze passagiersaccommodatie<br />
verwacht je evenmin op een<br />
sleepboot, maar de mooie ‘<strong>Holland</strong>’ werd in<br />
slappe sleeptijden ook ingezet als veerboot.<br />
Dat zou veel later haar redding helpen.<br />
Met concave waterlijnen in het voorschip,<br />
zuivere rondspant, een blok-coëfficient van<br />
0,37 en een lengte/breedte verhouding van<br />
6 : 1, moest je het manoeuvreren met één<br />
enkele 2,46m schroef aan direct omkeerbare<br />
2<strong>10</strong>0 EPK Werkspoor-Lugt trunkdieselmotor,<br />
zacht uitgedrukt, in de vingers<br />
hebben. Aanvankelijk was het schip te<br />
rank, met onder andere een bovenmaatse<br />
stortbak in de schoorsteen verwerkt, voor<br />
stromend water op de wc’s. Reeds in het<br />
eerste jaar werden de lange stalen masten<br />
vervangen door kortere aluminium exemplaren,<br />
de watertoren van de schoorsteen<br />
gezaagd, de dichte verschansing op bak en<br />
brug vervangen door railings, om overgenomen<br />
water (dus topzwaarte) sneller te<br />
lossen, de watervangende open walengang<br />
dichtgemaakt en kwam er veel ballastbeton<br />
op het vlak. Toen was de ‘bergingsjager’<br />
gereed voor heldendaden; ‘jager’, want met<br />
16 knopen voer de ‘<strong>Holland</strong>’ rondjes om de<br />
concurrentie en kaapte de wrakken voor<br />
hun neus weg. Doeksen had zijn eigen<br />
marconisten met codeboek om voor andere<br />
bergers te versluieren wat de ‘<strong>Holland</strong>’<br />
uitspookte.<br />
Kapitein Jan Doeksen voerde het commando<br />
tot 1959, daarna Klaas van der Wielen<br />
tot 1990. Hij vergroeide met het schip,<br />
waarop hij in 1955 als stuurman begon.<br />
Het eigen karakter van de ‘<strong>Holland</strong>’ maakte<br />
het werken ermee juist zo bevredigend; het<br />
vergde in zwaar weer telkens bijzondere<br />
deskundigheid om het sleepdek voldoende<br />
dicht bij een schip te manoeuvreren om<br />
verbinding tot stand te brengen. ‘Ik werkte<br />
dan veel liever met de telegraaf en een<br />
betrouwbaar stel machinisten beneden,<br />
dan met zo’n afstandsbediening (die er nu<br />
op zit), dat werkte sneller, want zij vóelden<br />
beneden wat ging komen en konden daar<br />
op inspelen’, aldus kapitein Van der Wielen.<br />
Tot 1975 lag de ‘<strong>Holland</strong>’ op station Terschelling,<br />
tegelijk met de reddingboten<br />
‘Brandaris’ en ‘Carlot’. Dat was de roemruchte<br />
tijd waarin iedere echte kerel zich<br />
Oud marconist Andries Nienhuis weer in<br />
zijn element in de radiohut. (Foto Hans<br />
Biersteker.<br />
bij deze boten als opstapper meldde zodra<br />
een schip in nood was. Toen de bergingskoek<br />
verschraalde redde Rijkswaterstaat de<br />
‘<strong>Holland</strong>’ door de schoonheid tot 1998 als<br />
onderzoeksvaartuig te huren. Ook daarvoor<br />
was het schip niet echt geschikt, maar met<br />
toegewijde bemanning –vanaf 1990 onder<br />
commando van kapitein Bert Vliegers- wist<br />
ze ook hier met flying colours doorheen te<br />
komen. Andermaal dreigden de slopers,<br />
maar een daadkrachtige fanclub van oudopvarenden,<br />
scheepsliefhebbers en notabelen<br />
die ooit als kind de ‘<strong>Holland</strong>’ in de rol<br />
van veerboot hadden meegemaakt, was inmiddels<br />
verenigd in de Stichting <strong>Zeesleepboot</strong><br />
<strong>Holland</strong>. Deze stichting wist in 2000 de<br />
‘bergingsjager’ te kopen en de restauratie<br />
te beginnen. De oogverblindende schoonheid<br />
is weer operationeel, nu als museumschip<br />
en nog steeds onder commando van<br />
kapitein Bert Vliegers, maar fondsen blijven<br />
hard nodig voor verdere restauratie. Bedrijven<br />
kunnen het schip sponsoren en huren,<br />
maar ieder die een hart voor schepen heeft<br />
kan het als contribuant steunen. Op www.<br />
zeesleepbootholland.nl alle informatie.<br />
Hans Vandersmissen<br />
(Bron: Schuttevaer)<br />
1
0<br />
De Stichting <strong>Zeesleepboot</strong> <strong>Holland</strong><br />
De Stichting <strong>Zeesleepboot</strong><br />
<strong>Holland</strong><br />
heeft maar één doel:<br />
de fraaie bergingsjager<br />
<strong>Holland</strong> te<br />
behouden voor<br />
het nageslacht. In<br />
2000 is met steun<br />
van sponsoren en<br />
begunstigers de <strong>Holland</strong> gekocht. Voor<br />
onderhoud en herstel in oude luister<br />
is geld nodig, veel geld. In dat kader<br />
wordt de <strong>Holland</strong> op cultuurhistorisch<br />
verantwoorde wijze ingezet ten behoeve<br />
van een financieel sluitende exploitatie.<br />
Eenvoudig gezegd: de <strong>Holland</strong> kan door<br />
bedrijven, overheden en instellingen<br />
worden ingehuurd ten behoeve van dagtochten<br />
voor relaties en of medewerkers<br />
voor presentaties, exposities, seminars,<br />
etc.<br />
Meevaren voor donateurs<br />
Wij willen graag voor onze donateurs de exclusieve<br />
uitzondering maken me te kunnen<br />
varen van en naar locaties.<br />
Hier zijn echter wel enige voorwaarden aan<br />
verbonden:<br />
• Donateurschap verplicht in lopend jaar<br />
• Per tocht nooit meer dan 4 meevarende<br />
donateurs<br />
De donateurs<br />
De donateurs, zakelijk en privé, zijn<br />
mensen en bedrijven die iets hebben<br />
met de <strong>Holland</strong>. Die dit unieke vaartuig<br />
een warm hart toe dragen en die net<br />
als de Stichting het schip willen behouden<br />
voor het nageslacht.<br />
Donateur dat bent u als privé persoon<br />
al vanaf e 25,00 per jaar en als<br />
bedrijf al voor e 1.000,00 per jaar.<br />
Als directeur en/of manager van een<br />
onderneming kunt u misschien ook een<br />
overwegen de <strong>Holland</strong> in te zetten voor<br />
een bijzonder evenement. Want zeg nu<br />
eens eerlijk….. welk oprecht <strong>Holland</strong>s<br />
bedrijf wil zich niet vereenzelvigen met<br />
de kracht, degelijkheid en betrouwbaarheid<br />
van ons varend monument. Kijk<br />
voor meer informatie ook eens op onze<br />
website: www.zeesleepbootholland.nl<br />
• Kosten per persoon e 65,00 inclusief<br />
eten en drinken<br />
• Kosten voor overig vervoer voor rekening<br />
donateur<br />
• Aanvraag dient schriftelijk / per e-mail te<br />
worden ingediend bij de<br />
operationeel manager, Tom Schoonhoff<br />
• De kapitein of het management kan te<br />
allen tijde besluiten van deze regeling af<br />
te wijken.
Nieuws in het kort<br />
Stichting Stoomsleepboot Elbro<br />
voor de <strong>Holland</strong><br />
Het bestuur van de Stichting Stoomsleepboot<br />
Elbro te Middelburg heeft in<br />
haar opheffingsbijeenkomst besloten een<br />
financiële bijdrage te doneren aan de Stichting<br />
<strong>Zeesleepboot</strong> <strong>Holland</strong>. De Stichting<br />
<strong>Zeesleepboot</strong> <strong>Holland</strong> is het bestuur van de<br />
Stichting Stoomsleepboot zeer erkentelijk.<br />
De bijdrage zal door de Stichting <strong>Zeesleepboot</strong><br />
<strong>Holland</strong> worden aangewend voor de<br />
aanschaf van een nieuwe Man Overboard<br />
Boat.<br />
Hessel en de <strong>Holland</strong><br />
Voor het komende voorjaar staat een uniek<br />
project op stapel. Niemand minder dan<br />
de Terschellinger zanger Hessel zal een<br />
DVD met liederen van de zee uitbrengen.<br />
Historische en eigentijdse beelden van de<br />
zeesleepboot <strong>Holland</strong> vormen voor de DVD<br />
een perfecte entourage.<br />
Schildje Ferus Smit<br />
Beter laat dan nooit maar zeer zeker gepast!<br />
Hiermee is het best omschreven dat<br />
onlangs eindelijk een werfschildje van Ferus<br />
Smit werd aangebracht op de <strong>Holland</strong>.<br />
De bouw van de zeesleepboot <strong>Holland</strong> was<br />
de laatste grote opdracht die werfeigenaar<br />
Ferus Smit in zijn leven mocht aannemen.<br />
Kort na de ondertekening van het contract<br />
overleed hij. Zijn erfgenamen klaarden<br />
de klus, en hoe! Ter nagedachtenis aan<br />
grondlegger Ferus Smit hangt er in de<br />
<strong>Holland</strong> een eigentijds werfschild. Wellicht<br />
kan een speurtocht nog eens opleveren dat<br />
een authentiek koperen schild kan worden<br />
geplaatst. Als dat niet lukt (en daar lijkt het<br />
een beetje op) overwegen we een replica te<br />
laten maken naar een foto die in het bezit<br />
is van Bert Vliegers. En dat is nog niet eens<br />
zo eenvoudig omdat het een speciaal gegoten<br />
bronzen plaat was (duur dus).....<br />
Uitbreiding expositie aan boord<br />
Aan boord van de <strong>Zeesleepboot</strong> <strong>Holland</strong><br />
hangt een fraaie expositie van haar rijke<br />
bergingshistorie. Deze expositie werd<br />
gemaakt en aan de <strong>Holland</strong> aangeboden<br />
door de Stichting Guusjen Terschelling. In<br />
overleg met de stichting Guusjen en de<br />
Directie Noordzee van Rijkswaterstaat wordt<br />
de expositie mogelijk op korte termijn uitgebreid<br />
de geschiedenis van de <strong>Holland</strong> in als<br />
monitoringvaartuig van de directie (periode<br />
rond 1970 t/m 1999).<br />
Kalender<br />
Er is weer een ‘<strong>Holland</strong>-kalender’! De eerste<br />
‘<strong>Holland</strong>-kalender’ verscheen in 2004.<br />
In 2005 was er geen, maar de vraag ernaar<br />
was groot. Vandaar dat Drukkerij / Uitgeverij<br />
Flevodruk Harlingen aan het einde van<br />
2005 een nieuwe versie op stapel zette.<br />
Deze is prachtig geworden. Voor meer<br />
informatie zie de advertentie elders in deze<br />
nieuwsbrief.<br />
Boek<br />
Het schitterende boek <strong>Holland</strong> PESK<br />
geschreven door Willem Boot en uitgeven<br />
door Flevodruk Harlingen is uitverkocht.<br />
Maar geen nood… er komt een derde druk.<br />
Hierin zullen o.a. de restauratie en recente<br />
ontwikkelingen worden meegenomen.<br />
‘<strong>Holland</strong> Reders Fonds’ in<br />
oprichting<br />
In het <strong>Holland</strong> Reders Fonds wordt aan vermogende<br />
particulieren een unieke mogelijkheid<br />
geboden hun steentje bij te dragen<br />
aan het behoud van de zeesleepboot <strong>Holland</strong>.<br />
Particuliere geldgevers nemen deel in<br />
het fonds middels de aankoop van participaties.<br />
Dit fonds is bedoeld om continuïteit<br />
en een spoedige afronding van de restauratie<br />
veilig te stellen. Inmiddels zijn de eerste<br />
toezeggingen binnen.<br />
<strong>Nieuwsbrief</strong> op Website<br />
De nieuwsbrief van de ‘<strong>Holland</strong>’ vindt u ook<br />
op de website: www.zeesleepbootholland.nl<br />
1
Het bestuur van de Stichting<br />
<strong>Zeesleepboot</strong> <strong>Holland</strong>,<br />
Kapitein, bemanning en vrijwilligers<br />
en de redactie van de <strong>Nieuwsbrief</strong><br />
wensen u een behouden vaart in 2006!
Hoofdsponsoren<br />
• ABN AMRO Bank N.V.<br />
• Doeksen Transport Group B.V.<br />
• Friesland Bank N.V.<br />
• Stichting Guusjen, gesteund door:<br />
- Gemeente Terschelling<br />
- Koninklijke Volker Stevin<br />
Noord Nederland B.V.<br />
- Terschellinger Ondernemers<br />
Vereniging<br />
Sponsoren<br />
• AEGON N.V.<br />
• B.V. Rederij G. Doeksen<br />
• Compass Group Nederland Holding B.V.<br />
• Delta Lloyd N.V.<br />
• Drs. S. Wijma Management B.V.<br />
• Fairmount Marine B.V.<br />
• Friesland Bank N.V.<br />
• Fugro N.V.<br />
• Gemeente Den Helder<br />
• Gemeente Harlingen<br />
• Greenfield Capital Partners B.V.<br />
• <strong>Holland</strong> Casino<br />
• InterMaat B.V.<br />
(Boer & Croon Strategy and Management Group B.V.)<br />
• Kamer van Koophandel<br />
Noord-West <strong>Holland</strong><br />
• Koninklijke Friesland Foods N.V.<br />
• MPC Steamship B.V.<br />
• Nauta Holding B.V.<br />
• N.V. T.E.S.O.<br />
• Paques B.V.<br />
• Rijkswaterstaat, directie Noordzee<br />
• Sight Executive Management B.V.<br />
• Stichting Ouwe Jongens Krentenbrood<br />
Subsponsoren<br />
• Conyplex B.V.<br />
• Ferus Smit Scheepswerven B.V.<br />
• IMSA Amsterdam<br />
• Marine Insurance International B.V.<br />
• TuinmanSleijfer Advocaten<br />
• Koninklijke Vopak N.V.<br />
• Weitenberg Assurantiën<br />
Official suppliers<br />
• Allship Marine Projects v.o.f.<br />
• Deloitte, Accountants<br />
• Flevodruk Harlingen B.V.<br />
• Meeùs<br />
• Piet Zoomers B.V.<br />
• Sailtron B.V.<br />
• Studio Eke van Mansvelt<br />
Subsidiënten<br />
• ANWB Fonds<br />
• Dorus Rijkers Fonds<br />
• Ministerie van Landbouw,<br />
Natuur en Voedselkwalitei<br />
• Mondriaanstichting<br />
• Nationaal Instituut voor<br />
Scheepvaart en Scheepsbouw<br />
(N.I.S.S.)<br />
• PBF Anjer Fonds<br />
• Stichting TBI<br />
• VSB Fonds<br />
Bovendien met medewerking van<br />
• Hessel, Groene Weide, Terschelling<br />
Bestuur<br />
mr. A.A.M.F. (Jos) Staatsen (voorzitter), mr. K.A.<br />
(Karin) Lodder (secretaris), drs. S. (Sake) Wijma<br />
RA (penningmeester), mr. F.G.M. (Fritz) Conijn, H.<br />
(Henk) Oosterbeek<br />
Raad van Toezicht<br />
mr.drs. A. Offringa (voorzitter), mr. C.H.A. Collée,<br />
drs. J.W. Doeksen<br />
Comité van aanbeveling<br />
C. Arlman (burgemeester van Harlingen),<br />
mr. H.C.J.L. Borghouts (commissaris van de<br />
koningin van Noord-<strong>Holland</strong>), G.J. Doeksen<br />
(president-commissaris Doeksen Transport Group B.V.),<br />
A. Jorritsma-Lebbink (burgemeester van Almere),<br />
J.W. Kelder (Vice-Admiraal en Commandant der<br />
Zeemacht in Nederland),drs. E.H.T.M. Nijpels<br />
(commissaris van de koningin van Fryslân),<br />
mr.J. Visser (burgemeeester van Terschelling).
Inschrijfformulier donateurs<br />
JA, ik monster aan als donateur...<br />
en draag zo mijn steentje bij aan het in de vaart houden van de <strong>Zeesleepboot</strong> <strong>Holland</strong><br />
Naam: ............................................................................................................<br />
Adres: ............................................................................................................<br />
Postcode: .......................................................................................................<br />
Plaats: ............................................................................................................<br />
Tel: .................................................. E-mail adres: ........................................<br />
Datum: ...........................................................................................................<br />
Ik heb e .......... (min e 25,- per jaar) overgemaakt op rekening nr. 62.71.42.052<br />
t.n.v. Stichting <strong>Zeesleepboot</strong> <strong>Holland</strong>, penningmeester te Sint Maarten (NH) o.v.v.<br />
Donatie zslb <strong>Holland</strong><br />
Handtekening: NB<strong>10</strong><br />
Inschrijfformulier bedrijfsdonateurs<br />
JA, ik monster aan als bedrijfsdonateur...<br />
en draag zo mijn steentje bij aan het in de vaart houden van de <strong>Zeesleepboot</strong> <strong>Holland</strong><br />
Naam: ............................................................................................................<br />
Adres: ............................................................................................................<br />
Postcode: .......................................................................................................<br />
Plaats: ............................................................................................................<br />
Tel: .................................................. E-mail adres: ........................................<br />
Datum: ...........................................................................................................<br />
Ik heb e .......... (min e <strong>10</strong>00,- per jaar) overgemaakt op rekening nr. 57.54.89.596<br />
t.n.v. Stichting <strong>Zeesleepboot</strong> <strong>Holland</strong>, penningmeester te Sint Maarten (NH) o.v.v.<br />
Donatie zslb <strong>Holland</strong><br />
Handtekening: NB<strong>10</strong><br />
S.v.p. opsturen naar Stichting <strong>Zeesleepboot</strong> <strong>Holland</strong>, Valkkogerweg 7, 1744 GA Sint Maarten