11.09.2013 Views

Nieuwsbrief 10 - Zeesleepboot Holland

Nieuwsbrief 10 - Zeesleepboot Holland

Nieuwsbrief 10 - Zeesleepboot Holland

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

NIEUWSBRIEF<br />

Stichting <strong>Zeesleepboot</strong> <strong>Holland</strong><br />

PESK<br />

Jaargang 5<br />

<strong>Nieuwsbrief</strong> <strong>10</strong><br />

December 2005


Colofon:<br />

Deze nieuwsbrief is een<br />

uitgave van de Stichting<br />

<strong>Zeesleepboot</strong> <strong>Holland</strong> bestemd<br />

voor haar werkende<br />

vrijwilligers en voor haar<br />

sponsoren, begunstigers,<br />

donateurs en andere<br />

belangstellenden .<br />

Nummer <strong>10</strong><br />

Redactie:<br />

Tom Schoonhoff en<br />

Hilda Boesjes-Beljon<br />

De tekst van deze nieuwsbrief<br />

is ook te vinden op:<br />

www.zeesleepbootholland.nl<br />

Vormgeving en foto omslag<br />

Henry Drost<br />

Oplage 2500 ex.<br />

Stichting<br />

<strong>Zeesleepboot</strong> <strong>Holland</strong><br />

Valkkogerweg 7<br />

1744 GA Sint Maarten<br />

Niets uit deze uitgave mag<br />

worden vermenigvuldigd<br />

op welke manier dan ook<br />

zonder schriftelijke toestemming<br />

van het bestuur<br />

van de Stichting <strong>Zeesleepboot</strong><br />

<strong>Holland</strong><br />

FLEVODRUKHARLINGEN<br />

FLEVODRUK HARLINGEN<br />

<strong>Zeesleepboot</strong> <strong>Holland</strong><br />

The Helpful Hand<br />

Of The<br />

North Sea<br />

Het meest aansprekende werk dat de <strong>Holland</strong> op Terschelling<br />

verrichtte was uiteraard het bergingswerk.<br />

In de periode 1951-1975 heeft de snelle bergingsjager<br />

161 schepen behouden binnen kunnen brengen.<br />

In de zomermaanden zette de rederij de <strong>Holland</strong> in<br />

als extra veer voor de dienst Harlingen-Terschelling.<br />

In dit kader waren fraaie salons ingericht. Hiervan is<br />

de ‘eerste klas’ in oude luister hersteld.<br />

Omdat de scheepvaart steeds veiliger werd kregen de<br />

bergers het steeds moeilijker. Ook voor Doeksen bleek<br />

het niet meer rendabel een schip met stand-by bemanning<br />

op station te houden.<br />

Daarom werd besloten een andere bestemming voor de<br />

<strong>Holland</strong> te zoeken.<br />

Tussen 1975 en 1998 werd de <strong>Holland</strong> verhuurd aan<br />

Rijkswaterstaat, directie Noordzee.<br />

Aan het eind van deze periode verscheen het doemscenario<br />

‘sloop’ aan de horizon.<br />

Dankzij de oplettendheid van enkele liefhebbers werd dit<br />

unieke schip op het nippertje gered en ondergebracht in<br />

de Stichting <strong>Zeesleepboot</strong> <strong>Holland</strong>. Deze stichting beoogt<br />

de <strong>Holland</strong> in zo oorspronkelijk mogelijke staat te<br />

behouden voor het nageslacht door middel van museale<br />

exploitatie voortvloeiende uit en voortbordurend op haar<br />

vroegere taken.<br />

Dankzij uw steun werd het mogelijk enkele forse restauratietrajecten<br />

in gang te zetten. In de winter van<br />

2004-2005 werd de boeg in haar oorspronkelijke vorm<br />

gebracht en werden patrijspoorten herplaatst in de bakboord<br />

walegang. Voor de winter 2005-2006 staat een<br />

nieuw project op stapel. Hiervoor worden momenteel de<br />

nodige fondsen gezocht.<br />

De <strong>Holland</strong> is voor haar voortbestaan in hoge mate afhankelijk<br />

van de inzet van vrijwilligers en de steun van<br />

sponsoren, begunstigers en donateurs.<br />

De <strong>Holland</strong> is ingeschreven als Varend Monument bij<br />

het Nationaal Register Varende Monumenten van de<br />

Stichting Federatie Oud Nederlandse Vaartuigen


Woord van de voorzitter<br />

Beste vrienden van de <strong>Holland</strong>,<br />

Met veel voldoening mogen wij terugkijken op een zeer<br />

enerverend jaar 2005. Er is weer heel veel werk verzet met<br />

als belangrijkste doel de zeesleepboot <strong>Holland</strong> als varend<br />

monument voor het nageslacht te bewaren.<br />

Na de verschijning van de vorige nieuwsbrief waren we o.a.<br />

actief tijdens Sail Amsterdam 2005. Maar ook de Visserijdagen in Harlingen, het cultureel<br />

festival Oerol op Terschelling, het Havenfestival IJmuiden, de Havendagen van Terneuzen,<br />

de Furieade Maasluis, etc. waren evenementen waar we met de <strong>Holland</strong> vol trots aanwezig<br />

mochten zijn.<br />

Onvergetelijk is zonder meer de reis, via de Golf van Biskaje, naar het Spaanse Vigo geweest.<br />

De <strong>Holland</strong> was samen met de Clipper Stad Amsterdam door sponsor ABN AMRO<br />

ingehuurd als gastschip. Vanaf het voor- en achterdek van de <strong>Holland</strong> hadden de gasten<br />

van de Raad van Bestuur van de ABN AMRO een perfect zicht op de start van de In-portrace<br />

te Vigo en de officiële start van de Volvo Ocean Race (voorheen Whitbread Round the<br />

World Race).<br />

Een verslag van deze bijzondere onderneming gemaakt door kapitein Bert Vliegers vindt<br />

u elders in deze nieuwsbrief. De route van de Volvo Ocean Race loopt van Vigo via Cape<br />

Town, Melbourne, Wellington, Rio de Janeiro, Baltimore/Annapolis, New York naar het<br />

Verenigd Koninkrijk. Hier zal de <strong>Holland</strong> in mei 2006, om precies te zijn van 20 mei tot 5<br />

juni, aanwezig zijn als gastschip in de havenstad Portsmouth om daarna van 7 tot en met<br />

15 juni in dit zelfde kader paraat te zijn in Rotterdam alwaar op 15 juni 2006 Etappe 9 van<br />

start gaat richting Zweden waar de finish plaatsvindt.<br />

Het jaar 2005 is voor de exploitatie van de <strong>Holland</strong> een goed jaar geweest! Ik dank onze<br />

vrijwilligers zonder wie wij de <strong>Holland</strong> niet in de vaart kunnen houden. Ik dank onze donateurs<br />

voor hun financiële bijdrage.<br />

Voordat koers richting Engeland wordt gezet moet er nog veel, héél veel gebeuren. Zo zal<br />

de komende wintermaanden één van de kostbaarste trajecten in het kader van de totale<br />

restauratie van de zeesleepboot <strong>Holland</strong> plaatsvinden. De houten dekken worden compleet<br />

vervangen en delen van het daaronder gelegen stalen dek worden gerepareerd en zo nodig<br />

vervangen. Tijdens de reis naar Vigo werd duidelijk dat deze actie echt niet langer kon<br />

wachten. Kapitein Bert Vliegers zal hier in zijn bijdrage meer over melden.<br />

De kostbare operatie kan gerealiseerd worden dankzij de financiële steun van sponsoren<br />

en begunstigers onder wie participanten in het in oprichting zijnde <strong>Holland</strong> Reders Fonds.<br />

Verder draagt een ieder die het schip inzet voor bijvoorbeeld een relatie evenement, een<br />

presentatie, een seminar op het water of voor ‘een dagje op de hei’ maar dan ‘op het Wad’,<br />

etc., bij aan de instandhouding van de <strong>Holland</strong>.<br />

Gelukkig kan ik sinds de vorige nieuwsbrief een aantal nieuwe sponsoren hierbij van harte<br />

welkom heten. Welkom AEGON, welkom Delta Lloyd, welkom <strong>Holland</strong> Casino, in de kring<br />

van supporters van de <strong>Holland</strong>.<br />

Lees verder op de volgende pagina


Verder dank ik de Mondriaanstichting voor de toegezegde bijdrage ten behoeve van de<br />

restauratie. Uw steun is meer dan welkom en hard nodig, want ons doel de <strong>Zeesleepboot</strong><br />

<strong>Holland</strong> levend en in de vaart te houden vergt nog heel veel geld, tijd en energie.<br />

In dat kader ben ik verder trots u te kunnen meedelen dat de ABN AMRO bank haar sponsorschap<br />

inruilde voor een hoofdsponsorschap. Inmiddels is ook bekend dat de Kamer van<br />

Koophandel Noordwest <strong>Holland</strong> heeft besloten haar sponsorschap voor een periode van<br />

vijf jaar te verlengen.<br />

De sponsorbijeenkomsten van de <strong>Holland</strong> blijken gezien de samenstelling meer en meer<br />

gewilde gelegenheden voor netwerken. Persoonlijk zie ik dit als een belangrijk gegeven in<br />

ons streven om het bestaansrecht van de <strong>Holland</strong> als <strong>Holland</strong>s Glorie veilig te stellen.<br />

Tenslotte: één en ander biedt goede vooruitzichten aan een Stichting die actief is en klaar<br />

wil zijn voor de toekomst.<br />

Meer nieuws en belangrijke feiten aangaande onze trotste bergingsjager/zeesleper vindt u<br />

verderop in deze nieuwsbrief.<br />

Ik wens u veel leesplezier.<br />

Mr. A. A. M. F. (Jos) Staatsen,<br />

Voorzitter Stichting <strong>Zeesleepboot</strong> <strong>Holland</strong><br />

Toch nog met de <strong>Holland</strong> mee...<br />

Geboren uit een Terschellinger<br />

familie was de <strong>Holland</strong> voor mij<br />

altijd een icoon in de haven.<br />

Maar als kinderen mochten we<br />

er nooit op. Dat vond Van Brakel<br />

niet goed. Maar dat deerde ons<br />

niet .... met hoog water renden<br />

we in onze zwembroekjes<br />

en natte voeten over het dek<br />

naar de boeg, om vervolgens<br />

te springen of te duiken, als je<br />

dat durfde. In het ‘dokje’ klauterden<br />

we weer op de wal om<br />

het rondje nog eens te herhalen.<br />

Maar nooit ben ik met de<br />

<strong>Holland</strong> meegevaren, ook niet<br />

op die zomerse zaterdagen als<br />

extra boot naar Harlingen.<br />

Tot ik op <strong>10</strong> september j.l. ben uitgenodigd. Het was in alle opzichten een geweldige<br />

dag. Op mijn 54e toch nog met de <strong>Holland</strong> mee.<br />

N.B. Sieben (Castricum)<br />

Bijgesloten een foto gemaakt in 1958 vanaf de<br />

kade van het tweede dok in de haven. De twee<br />

jongens zijn Niek Sieben en Kees Cupido. In<br />

de rechter bovenhoek is nog net de kont van<br />

de <strong>Holland</strong> zichtbaar.


Van de kapitein....<br />

Ziezo, Vigo hebben we achter de rug.<br />

Wat er onderweg allemaal is gebeurd kunt u<br />

in het reisverslag lezen.<br />

Voordat we naar Vigo gingen is er aan<br />

boord nog het één en ander gedaan, want<br />

het spul moet wel betrouwbaar zijn.<br />

De verstuivers van de hoofdmotor zijn<br />

allemaal ‘overhaald’ en er is een gasolie<br />

separator geplaatst die het eventuele water<br />

en vuil uit de gasolie moet halen voordat het<br />

in de motor verdwijnt.<br />

Op de reis naar Vigo heeft dit apparaat zijn<br />

diensten wel bewezen. Door het slechte<br />

weer hebben we nogal liggen stampen en<br />

slingeren, waardoor er toch weer vuil in de<br />

tanken is losgekomen. De filters zaten dan<br />

ook regelmatig verstopt.<br />

Gelukig hadden we voldoende reserve<br />

filters aan boord, zodat dit geen problemen<br />

heeft gegeven.<br />

Woonwinkel Westerland heeft in de salons<br />

marmoleum gelegd, zodat deze ruimte ook<br />

af is.<br />

In eerste instantie was men wat wanhopig,<br />

want de ondervloer was hier en daar bol<br />

gaan staan.<br />

Na een bakkie koffie en een scherp mes<br />

waarmee er langs de randen nog wat van<br />

de ondervloer werd weggesneden zodat<br />

de spanning er af was, lag deze vloer weer<br />

mooi vlak en kon het nieuwe materiaal erop.<br />

Het ligt er nu keurig in.<br />

Vandaag, 12 december, zijn we naar de<br />

werf van Visser in Den Helder gegaan om<br />

het hout van de dekken eraf te halen.<br />

Het onderliggende staal wordt gestraald,<br />

hier en daar waar nodig<br />

vervangen en dan opnieuw<br />

geconserveerd.<br />

Hierop komt een laag beddingcompound,<br />

waarin het<br />

nieuwe hout wordt gelegd,<br />

zodat er geen vocht onder<br />

kan komen.<br />

Om de dekken te stralen<br />

gaan we bij Teerenstra<br />

(ook in Den Helder) in de<br />

loods, maar dan moeten de<br />

masten er af. Ze zijn net te<br />

hoog.<br />

Dat is echter geen probleem,<br />

want dan kunnen<br />

we de onderkant van de<br />

masten ook controleren.<br />

Ze zijn van aluminium en staan in een<br />

stalen pot. Deze twee metalen verdragen<br />

elkaar echter niet en daarom is de mast<br />

ingesloten in houten keggen.<br />

De staaldraden die de masten op hun<br />

plaats houden, verstaging genaamd, worden<br />

nu ook vervangen.<br />

De masten gaan bij Visser naar binnen in<br />

een loods en daar zullen we ze eens grondig<br />

opknappen.<br />

Het ligt in de bedoeling om tijdens deze<br />

werfbeurt ook die lelijke grote kappen van<br />

de ventilatiekokers te vervangen door het<br />

oorspronkelijke model.<br />

Behalve het grote werk wat door de werf<br />

wordt gedaan is er nog een heleboel klein<br />

onderhoud en reparaties wat we in eigen<br />

beheer gaan doen. Zo zijn vorige week<br />

alle vloerplaten in de machinekamer eruit<br />

geweest en is de tanktop eens grondig<br />

schoongemaakt. Er is zo’n <strong>10</strong>0 liter vette<br />

bagger uitgekomen!<br />

Tevens werden een aantal<br />

overbodige leidingen<br />

verwijderd.<br />

De verwachting is dat<br />

we alles bijelkaar zo’n<br />

maand of twee bij de werf<br />

zullen liggen.<br />

U ziet, ook deze keer zullen<br />

we ons niet hoeven te<br />

vervelen.<br />

Bert Vliegers,<br />

Kapitein<br />

<strong>Zeesleepboot</strong> <strong>Holland</strong>


De ‘<strong>Holland</strong>’ op<br />

Sail Amsterdam 2005<br />

Tekst: Rob Balke<br />

Foto’s: Joep Niesink<br />

en Rob Balke<br />

De <strong>Zeesleepboot</strong> <strong>Holland</strong> heeft van 17 tot 22 augustus meegedaan met Sail<br />

2005. Wij vertrokken hiervoor op 16 augustus van Den Helder naar IJmuiden<br />

ter voorbereiding op onze vaartochten die wij tijdens Sail zouden uitvoeren<br />

met diverse bedrijven en sponsoren.<br />

Op de openingsdag vertrokken wij ’s morgens om <strong>10</strong> uur van de Trawlervisserijkade<br />

richting de zeesluizen van IJmuiden om te schutten naar het<br />

Noordzee kanaal. Dit was het begin van veel wachten en rustig varen tussen<br />

schepen en bootjes van allerlei formaat. Al meteen was het in de sluis<br />

duidelijk dat dit onvergetelijke dagen zouden worden, het was een drukte<br />

van jewelste.


Zodra de <strong>Holland</strong> lag afgemeerd in de sluis<br />

kwamen de andere bootjes de sluis binnen<br />

en dit gaf wonderlijke taferelen. Vele van<br />

deze bootjes waren volgepropt met mensen<br />

die koste wat kost een plekje wilde veroveren<br />

in de sluis en zich vaak niet bewust<br />

waren dat een grote sleepboot zoals de<br />

<strong>Holland</strong> niet zomaar even stil te leggen is<br />

zoals hun eigen bootje. Dankzij het goede<br />

zeemanschap van onze kapitein Bert<br />

Vliegers en stuurman Martin Kuitert verliep<br />

alles perfect.<br />

Omstreeks <strong>10</strong>.30 uur konden wij de sluis<br />

verlaten en begon een lange dag varen<br />

richting Amsterdam. Langs de kant zaten<br />

duizenden mensen te kijken naar alle schepen<br />

die tijdens de Sail Inn langs voeren. Het<br />

was een pracht gezicht om al die kleurrijke<br />

schepen te zien voorbijtrekken.<br />

Daar wij moesten wachten op het Tall Ship<br />

de ‘Amerigo Vespucci’ uit Italië waren we<br />

meer aan het drijven dan varen. Toen de<br />

Vespucci uiteindelijk om 14.00 uur los van<br />

de kant kwam konden we verder richting<br />

Amsterdam. Tijdens Sail 2005 hadden<br />

wij een vaste ligplaats bij ‘Beemsterboer<br />

Coldstores’ (nog heel hartelijk dank voor de<br />

perfecte ontvangst aldaar!) in het westelijk<br />

havengebied. Het in– en ontschepen was<br />

uitstekend en in stijl georganiseerd.<br />

De <strong>Holland</strong> maakte dagelijks twee tochten<br />

met gasten door de IJ-haven waar de Tall<br />

Ships en andere schepen lagen afgemeerd<br />

en elke avond werd afgesloten met prachtig<br />

vuurwerk dat boven het IJ werd afgestoken.<br />

Vooral ’s avonds was het een mooi en<br />

indrukwekkend gezicht om alle schepen<br />

te zien met hun verlichte contouren en<br />

masten.<br />

Gedurende de vaartochten werd de catering<br />

verzorgd door de Compass Group en<br />

Bon Bon Catering. Een compliment aan<br />

Jurgen, Anne en kok Jeremy is hierbij zeker<br />

op zijn plaats. Ook was er een prima band<br />

aan boord, te weten Jamento, bestaande uit<br />

zanger gitarist René Kipuw, bassist Peter<br />

Bergman en saxofonist Rob Middelhoven<br />

die de mensen muzikaal vermaakten en<br />

voor elke groep gasten de juiste toon wisten<br />

te treffen.<br />

Op maandag 22 augustus vertrokken<br />

wij moe maar voldaan weer richting Den<br />

Helder.<br />

Met hartelijk dank aan de deelnemende<br />

bedrijven: Friesland Bank NV, Wedge<br />

International Holdings BV, Meeùs, MCC Nederland,<br />

Loyens & Loeff, Doeksen Transport<br />

Group BV, Münchmeyer Peterson Capital<br />

BV, Greenfield Capital Partners BV en de<br />

Kamer van Koophandel Noordwest <strong>Holland</strong>.


Reisverslag Den Helder-Vigo<br />

Tekst: Bert Vliegers,<br />

Foto’s: Tom Schoonhoff<br />

Na een aantal weken van voorbereiding was het op zaterdag 29 oktober dan eindelijk<br />

zover dat we met de ‘<strong>Holland</strong>’ naar Vigo (Spanje) konden vertrekken voor het bijwonen<br />

van de start van de Volvo Ocean Race. Met de koelingen vol proviand en de water-<br />

en brandstoftanks gevuld vertrokken we met 9 man bemanning en 4 passagiers<br />

om <strong>10</strong>.15 uur naar zee, uitgezwaaid door de wegbrengers.<br />

Het was mooi weer, met een zwak NO-lijk<br />

windje en de getijstroom mee, zodat we met<br />

een 14 mijls vaartje de west in gingen. Rond<br />

middernacht werd Dungeness gepasseerd<br />

en hadden we de eerste 190 mijl achter ons<br />

gelaten. Gemiddeld dus zo’n 13,5 mijl per<br />

uur. Lang niet slecht. Er werd veel gelachen<br />

en de stemming aan boord was goed.<br />

Gedurende de nacht nam de wind toe tot<br />

6-7 Bf en werd het schip wat beweeglijker.<br />

In de loop van de ochtend klaarde het op en<br />

zagen we de zon opkomen. De wind bleef<br />

echter doorzetten en de oceaandeining<br />

werd merkbaar, zodat de ‘<strong>Holland</strong>’ meer en<br />

meer begon te stampen en er af en toe met<br />

de kop in dook waarbij er veel water over<br />

kwam. ’s Avonds om 11 uur werd Ouessant<br />

gerond en werd de koers verlegd van 240<br />

naar 208 graden.<br />

De wind en zee hadden we nu recht op de<br />

kop waardoor de snelheid iets terug werd<br />

genomen. Toch konden we voor de zondag<br />

294 mijl klokken.<br />

Maandag 31 oktober begon dus als een<br />

echte herfstdag. Stormachtige ZZW wind<br />

met buien, waarin het zicht terug viel naar<br />

nul. De binnenkomende weerberichten<br />

maakten je ook niet vrolijker. De ene depressie<br />

na de andere kwam onze kant op.<br />

’s Morgens om een uur of <strong>10</strong> zagen we nog<br />

een schooltje dolfijnen op ons af komen.<br />

Prachtig, zoals deze dieren door het water<br />

schieten.<br />

Door het hevige slingeren waren de sjorringen<br />

van de MOB-boot wat los gaan<br />

zitten met als gevolg dat de boot half uit<br />

zijn craddles was gegleden en gedeeltelijk<br />

buitenboord hing. De vaart werd uit het<br />

schip gehaald en de rubberboot weer op<br />

zijn plaats gelegd.<br />

Af en toe kwamen we een gat tegen waar<br />

de ‘<strong>Holland</strong>’ met veel geraas van klapperende<br />

ankers inviel en weer snuivend en<br />

schuddend boven kwam. Veel vaart konden<br />

we deze dag dan ook niet maken, maar 246<br />

mijl.


Nadat de wind in eerste instantie afnam en<br />

er weer een klapje bij kon, begon het in de<br />

loop van de ochtend serieus te waaien. ZW<br />

krimpend naar Z en toenemend. Rond het<br />

middaguur stond er een volwassen storm.<br />

Kracht 9 Bf, met zeeën van een meter of 6<br />

hoog...<br />

Daar we in het donker ter hoogte van de<br />

Ria de Vigo zouden zijn werd besloten<br />

de nacht buiten te blijven en met daglicht<br />

naar binnen te gaan. We gingen op een<br />

Zuidelijke koers liggen met lanzaam draaiende<br />

schroef, zodat we recht in de zee op<br />

voeren. De bedoeling was dat we in de zee<br />

op voorbij de Ria zouden varen om dan<br />

half voor de zee het gat bij daglicht aan te<br />

lopen. Deze dinsdag hebben we maar 183<br />

mijl af kunnen leggen.<br />

Na middernacht ging de wind iets ruimen<br />

en afnemen tot ZZW 7 om weer toe te nemen<br />

tot 9Bf. Om een uur of 3 werd de koers<br />

verlegd naar 90 graden, richting Vigo. De<br />

zee kwam nu ietsje van achteren in maar<br />

af en toe liep er eentje dwars op ons in,<br />

waardoor we een dreun kregen die door het<br />

hele schip ging. Eén zo’n brok water moet<br />

een reddingsvlot uit de sjorringen geslagen<br />

hebben waardoor we deze kwijt zijn. Iedereen<br />

die te kooi lag heeft de klap gehoord<br />

en gevoeld, maar met daglicht, in de haven,<br />

zagen we pas dat het vlot verdwenen was.<br />

Woensdagmorgen om half 8 passeerden<br />

we Isla San Martin, in de monding van de<br />

Ria de Vigo. In de stromende regen voeren<br />

we de baai in zodat we weinig van de omgeving<br />

konden zien. Aan het loodsstation<br />

gevraagd waar we moesten liggen en na<br />

enig zoeken vonden we de ligplaats in de<br />

haven van Vigo, waar we om 09.15 afmeerden.<br />

De laatste 45 mijl had ons dus ruim 9<br />

uren gekost. In totaal werden 958 mijlen in<br />

95 uren afgelegd. Achteraf toch niet slecht!<br />

Eenmaal voor de wal lagen we nog in<br />

de trossen te rukken, omdat de deining<br />

recht op de baai stond. De clipper ‘Stad<br />

Amsterdam’ lag al een dag binnen; ook zij<br />

hadden last gehad van het slechte weer en<br />

hadden over de hele reis 5 dagen gedaan.<br />

Nu konden we de stormschade op gaan<br />

nemen: Vlot verspeeld, vlaggenlijn en val<br />

van de zendantenne gebroken, banken op<br />

het achterdek total loss, water in de kettingbak,<br />

stuurmachinekamer en hok van de<br />

noodgenerator.<br />

Lampenkap in de salon en in één van de<br />

hutten kapot gevallen en buitenom allemaal<br />

roeststrepen. Na een paar uur was alles<br />

opgeruimd, roeststrepen weggesopt en<br />

overgeverfd en konden we gaan uitrusten.<br />

De volgende dag, donderdag, komt er een<br />

nieuw vlot aan boord. Deze wordt op z’n<br />

plaats gezet en de kapot geslagen banken<br />

gaan de wal op. Om een uur of één vertrekken<br />

we achter de ‘Stad Amsterdam’ aan<br />

naar Porto Novo. Daar aangekomen blijkt<br />

er te veel swell te staan om voor de wal<br />

af te meren. Besloten wordt om buiten de<br />

haven voor anker te gaan in afwachting of<br />

de agent en/of de organisatie een andere<br />

plek voor ons kan vinden om voor de wal<br />

te gaan.<br />

Vrijdag de 4de gaan we anker op en varen<br />

naar Marin, verderop in de baai. Hier liggen<br />

we goed, samen met de ‘Stad’ en de<br />

‘Hatherly’, een Engelse trawler omgebouwd<br />

tot partyboot.<br />

De catering komt aan boord om alles klaar<br />

te maken voor de ontvangst van de gasten<br />

voor de In-port-race de volgende dag. Hier<br />

gingen 3 van onze passagiers van boord,<br />

evenals de eerste stuurman die tijdens het<br />

slechte weer een gemene val had gemaakt.<br />

Op zaterdag komen de gasten rond een uur<br />

of 11 aan boord en gaan we samen met<br />

de andere twee schepen naar Sanxenxo<br />

waar om 13.00 de start van de In-portrace<br />

zou zijn. Waar we al bang voor waren<br />

geschiedde: geen wind. Wel zonnig. Het<br />

parcours werd een aantal keren verlegd, er<br />

kwam toch een briesje uit zee en uiteindelijk<br />

besloot men te starten om 15.00 uur.<br />

We voeren buiten het parcours met de<br />

zeilers mee zodat de gasten een goed<br />

overzicht van de race hadden. Om 17.30<br />

werd er gefinnisht en we lagen om 18.00<br />

weer voor de wal in Marin.


De zondag was een rustdag en werd ook<br />

als zodanig gebruikt. Mooi rustig weer,<br />

dus een wandeling gemaakt. De omgeving<br />

straalt armoede uit. Veel vervallen en<br />

slecht onderhouden huizen en wegen. Dat<br />

was ook één van de redenen om die race<br />

hiernaar toe te halen. Het is <strong>10</strong>00 dagen geleden<br />

dat de ramp met de ‘Prestige’ plaats<br />

vond en de hele kust onder de olie kwam<br />

te zitten. Men hoopt op deze manier aan te<br />

tonen dat alles weer schoon is en dat dit gedeelte<br />

van Spanje positive bekendheid krijgt<br />

en dus weer (water)touristen gaat trekken.<br />

De haventjes lenen zich hier wel voor!<br />

Maandag de 7de gaan we het schip<br />

weer een beetje toonbaar maken. Overal<br />

roestplekken door het slechte weer op de<br />

heenreis. De laadboom gaat naar beneden<br />

en wordt ontroest en in de menie gezet.<br />

Ook in de machinekamer gaat men aan<br />

de slag. De koeler van de schroefaslagers<br />

wordt gedemonteerd en schoon gemaakt,<br />

olieseperator en brandstoffilters gaan uit<br />

elkaar en worden schoon gemaakt.<br />

Dinsdag begint zonnig. De laadboom krijgt<br />

z’n 2de laag menie en de omloop van de<br />

brug wordt ontroest. Na de koffie een laagje<br />

Owatrol erop en na het middageten gaan<br />

we verder. Dachten we. Even over twaalven<br />

begint het toch te waaien!! In enkele<br />

minuten een stuk of 9-<strong>10</strong> Bf! De meeuwen<br />

op de wal konden zich niet staande houden<br />

en rolden om en om over het beton. Toen<br />

kwam de regen. Bij bakken, nee, badkuipen<br />

en geen 50 meter zicht. Na een half uurtje<br />

geweld was het over en rommelde het nog<br />

wat na. Maar.... onze zonnetent had het<br />

begeven.<br />

Woensdag de 9de<br />

Prachtig zonnig weer. De gelegenheid genomen<br />

om de laadboom in de verf te zetten<br />

en de omloop van de brug in de menie. ’s<br />

Middags de tent opgeborgen. Volgens de<br />

weersverwachting hebben we het niet meer<br />

nodig.<br />

Donderdagmorgen krijgen we te horen dat<br />

we naar Vigo moeten. Daar krijgen we de<br />

uitgewerkte orders met vertrektijden etc.<br />

We vullen de drinkwatertanks tot de dop<br />

en vertrekken om <strong>10</strong>.25 met de loods aan<br />

boord. Twee uur later liggen we naast de<br />

‘Stad Amsterdam’ afgemeerd in Vigo. De<br />

rest van de dag werd gebruikt om het schip<br />

<strong>10</strong><br />

een beetje toonbaar te maken.<br />

Vrijdag de 11de<br />

De bedoeling is om de wedstrijdschepen,<br />

welke nog in Sanxenxo lagen en nu naar<br />

Vigo gaan, tegemoet te varen en samen<br />

met hen weer naar Vigo te gaan; een Sail<br />

In. Alle gasten waren om 17:30 weer aan<br />

de wal en konden kennis maken met de bemanningen<br />

van de 2 ABN-AMRO schepen.<br />

Zaterdag 12 november<br />

Alles draait om deze dag. De dag van DE<br />

start. Helaas: geen zuchtje wind! Daar<br />

in Vigo de omgeving van de haven voor<br />

alle verkeer was afgesloten werd door de<br />

organisatie besloten dat de gasten in Marin<br />

opgehaald moesten worden. Dus weer de<br />

hele papierwinkel voor de havenautotiteiten<br />

klaargemaakt en om een uur of half acht<br />

samen met de ‘Stad’ weer naar Marin. Daar<br />

kwamen de gasten tussen <strong>10</strong>:15 en 11:15<br />

met bussen aan boord en gaan we weer<br />

terug naar Vigo waar we op de rede gaande<br />

houden in afwachting van de start. Het water<br />

vol met schepen en scheepjes, de lucht


vol met heli’s en wolken, maar nog steeds<br />

geen wind.<br />

De start was om 14:00. Eerst een stukje<br />

landinwaarts en daar een boei ronden, daar<br />

vandaan door een aantal poorten richting<br />

Kaapstad.<br />

De verwachting was dat ze binnen het uur<br />

op zee zouden zijn. Maar het weer werkte<br />

niet mee.<br />

Rond een uur of drie kwamen er wat<br />

regenbuien en daaraan vooraf wat wind.<br />

Toen kwam de gang er in en konden we ze<br />

amper bijhouden. We moesten echter uiterlijk<br />

17.30 weer terug in Vigo zijn, daar de<br />

meeste gasten diezelfde avond weer naar<br />

huis moesten vliegen.<br />

Die avond was er een groot feest voor<br />

de bemanningen van de schepen aan<br />

boord van de ‘Swan van Makkum’. Ook de<br />

‘Oosterschelde’ en de ‘Thalassa’ waren<br />

aanwezig.<br />

’s Zondagmorgen: NO 8! Staat dwars op,<br />

wij drukken de ‘Stad’ in de kade en gaan<br />

dus bij hen van zij en gaan beschut om het<br />

hoekje liggen. ’s Avonds doet de ‘Stad’ nog<br />

een poging om weg te gaan, maar kan door<br />

de harde wind niet van de kant komen. We<br />

besluiten ook om het weer maar even af te<br />

wachten. De verwachtingen zijn afnemende<br />

wind, dus morgen maar eens kijken.<br />

Maandag de 14de komen we ‘s morgens<br />

aan dek: ‘Stad’ weg en een rustig kabbelende<br />

haven.<br />

Dus alles zeeklaar en wegwezen! ‘Men’<br />

heeft het nog steeds over afnemende wind.<br />

We hadden beter moeten weten!!! De<br />

weerberichten waren de laatste dagen al<br />

een beetje tegenstrijdig. De een zegt dit,<br />

de ander dat, maar nu is het mooi. Goed<br />

en wel op de Oceaan gaat de wind weer<br />

toenemen en hebben we weer een stuk of<br />

8 op de kop. Kaap Finisterre voorbij vlagen<br />

van NO 9 met zeeën van een meter of zes,<br />

wat ons helaas nog een reddingsvlot kostte.<br />

We varen die nacht dan ook heel langzaam<br />

en komen amper vooruit.<br />

Dinsdag begint het in de loop van de morgen<br />

wat af te nemen en naar het noorden te<br />

draaien en kunnen we na de middag weer<br />

vol aan draaien. Die dag toch nog 278 mijl<br />

kunnen maken.<br />

Woensdag draait de wind door naar het<br />

NW en blijft tussen de 4 en 5 Bf hangen.<br />

We hoeven niet te minderen en halen die<br />

dag dan ook 336 mijl. Als je de weerberichten<br />

mag geloven spookt het morgen op de<br />

Noordzee. Misschien moeten we dan maar<br />

naar Vlissingen om te schuilen.<br />

Donderdag om 01:00 passeren we Cap<br />

Gris Nez. Het waait nog steeds uit het NW,<br />

maar het zeetje valt wel mee, dus gaan<br />

we door naar Den Helder. In de loop van<br />

de dag neemt de wind wat af, maar in de<br />

buien trekt het weer aan, zodat we behoorlijk<br />

slingerend om 17:00 het Schulpengat<br />

in draaien. Veertig minuten later liggen we<br />

gemeerd aan de Onderzeebootkade omdat<br />

er duikoefeningen in de Berghaven worden<br />

gehouden. De terugreis hebben we 954 mijl<br />

gevaren in 80 uur. Uit en thuis dus 1912<br />

mijl.<br />

Al met al een heel avontuur, waarbij het<br />

schip weer eens heeft aangetoond waar<br />

het voor gebouwd is: kom maar op met die<br />

zeeën!!<br />

Bert Vliegers<br />

11


Uitgelicht<br />

1<br />

De machinekamer<br />

WERKSPOOR<br />

TMABS 39<strong>10</strong><br />

Motornummer:<br />

1354<br />

Plaatsingsdatum:<br />

maart 1951<br />

te Amsterdam<br />

Het motortype staat voor de cilinderinhoud<br />

en het aantal cilinders en de letters<br />

ervoor betekenen:<br />

T trunkzuigermotor<br />

M mechanische inspuiting<br />

A vorm van het frame<br />

B drukvulling<br />

S direct omkeerbaar<br />

De <strong>Holland</strong> is uitgerust met een motor van<br />

het merk Werkspoor<br />

Het is de originele motor, die in 1951 in<br />

Amsterdam ingebouwd is.<br />

Het betreft een <strong>10</strong> cilinder 4-slag trunkzuigermotor.<br />

Bij een trunkzuigermotor is de zuiger door<br />

middel van een zuigerstang aan de krukas<br />

verbonden.<br />

De motor is direct omkeerbaar en dus niet<br />

voorzien van een keerkoppeling. Dit houdt<br />

in dat bij het achteruitvaren de motor de<br />

andere kant opdraait. Het aantal omwentelingen<br />

van de schroefas is gelijk aan die van<br />

de krukas. De motor heeft een maximum<br />

toerental van 275 toeren/minuut en wordt<br />

daarom een langzaamloper genoemd. Een<br />

moderne motor met het zelfde vermogen<br />

draait plm.1800 toeren/minuut.<br />

De motor wordt gestart door middel van<br />

lucht. Hiervoor bevinden zich twee grote<br />

luchtvaten boven de hulpmotoren, met een<br />

inhoud van 2000 en 2500 liter, waarin zich<br />

de startlucht bevindt onder een druk van 30<br />

atm.(bar)<br />

Tijdens het manoeuvreren worden deze<br />

luchtvaten op druk gehouden met behulp<br />

van de compressoren welke voor de hulpmotoren<br />

staan.<br />

De motor gebruikt gewone gasolie.<br />

Boven op de motor zijn de kleppen duidelijk<br />

te zien. Deze moeten om de twee uur nog<br />

met de hand worden gesmeerd.<br />

- fundatieplaat 9.800 kg<br />

- framekast met cilindervoeringen 18.400 kg<br />

- cilindervoering 336 kg<br />

- cilinderkop met kleppen compleet 480 kg<br />

- krukas 7.800 kg<br />

- zuiger met drijfstang zonder<br />

krukpenmetalen 3900 kg<br />

- hoofdblokkap 40 kg<br />

- vliegwiel 1.250 kg<br />

- carterinhoud 1800 ltr.<br />

De manoeuvreerorders werden vroeger<br />

d.m.v. de telegraaf doorgegeven aan de<br />

machinist. Nu manoeuvreert de stuurman /<br />

kapitein zelf vanaf de brug


Technische gegevens<br />

De motor is een trunkzuigermotor, enkel werkend volgens het 4 slag dieselsysteem met<br />

mechanische inspuiting en drukvulling.<br />

De inlaatlucht wordt voorgecomprimeerd door 2 drukvulgroepen elke bestaande uit een<br />

luchtrotor en een uitlaatgassenturbine welke wordt aangedreven door de uitlaatgassen van<br />

de motor.<br />

Het stuwblok is afzonderlijk uitgevoerd en dicht achter het vliegwiel geplaatst.<br />

Cilinderboring (diameter doorsnee) 390mm<br />

Slag (op- en neergaande beweging) 680mm<br />

Aantal cilinders <strong>10</strong><br />

Omwentelingen per minuut (maximaal) 275<br />

Vermogen in epk (bij vol vermogen) 2<strong>10</strong>0 pk /1500 kW<br />

Maten en gewichten<br />

- Motor compleet zonder vliegwiel 60.000 kg<br />

- fundatieplaat 9.800 kg<br />

- framekast met cilindervoeringen 18.400 kg<br />

- cilindervoering 336 kg<br />

- cilinderkop met kleppen compleet 480 kg<br />

- krukas 7.800 kg<br />

- zuiger met drijfstang zonder krukpenmetalen 3900 kg<br />

- hoofdblokkap 40 kg<br />

- vliegwiel 1.250 kg<br />

- carterinhoud 1800 ltr.<br />

Manoevreerstand en<br />

telegraaf op de brug en<br />

machinekamer<br />

1


Jongetje in de radiokamer<br />

door: Chris Wijmans<br />

Als jochie van een jaar of zeven of acht<br />

ben ik, ergens tussen 1952 en 1956, met<br />

mijn ouders op vakantie naar Terschelling<br />

geweest. In die jaren een unieke<br />

gebeurtenis en een wereldreis. U raadt<br />

het natuurlijk, de oversteek Harlingen/<br />

Terschelling maakten we met de <strong>Holland</strong>.<br />

Op zich al een ervaring die voor de rest<br />

van mijn leven in geheugen gegrift zal<br />

staan.<br />

Maar het toeval wil dat wij bij mensen<br />

kamers hadden gehuurd waarvan de<br />

(schoon?)zoon marconist op de <strong>Holland</strong><br />

was. Iets wat op mij een ongelooflijke indruk<br />

maakte. Nou had ik ook toen al een redelijk<br />

avontuurlijke aard en al gauw broeide er<br />

een plannetje in mijn koppie. En op een<br />

onbewaakt moment ontsnapte ik aan de wakende<br />

blikken van mijn ouders en smeerde<br />

hem naar de haven, waar ik wist dat de <strong>Holland</strong><br />

lag. Ik kreeg het voor elkaar aan boord<br />

te komen en wist de weg te vinden naar de<br />

radiokamer.<br />

Tot op de dag van vandaag weet ik nog<br />

exact een aantal details. Zo kan ik me herinneren<br />

dat (in een hoek?) een mechanisme<br />

zat waarmee je de antenne omhoog kon<br />

draaien. Ik zie nog de grote kasten met<br />

knoppen en<br />

meters voor<br />

me en de<br />

(schoon)zoon<br />

op een stoel<br />

voor het<br />

werkblad met<br />

daarop de<br />

Morsesleutel.<br />

En E. Vonkie<br />

die me alles<br />

uitlegde.<br />

Inmiddels<br />

was op heel<br />

het eiland<br />

megapaniek<br />

uitgebroken,<br />

want mijn afwezigheid<br />

was<br />

ontdekt. Ik<br />

moet bekennen<br />

dat ik me<br />

1<br />

de verdere afloop van het avontuur niet<br />

meer herinneren kan, het is nu ook zoín<br />

vijftig jaar geleden. Maar het heeft in ieder<br />

geval een gevolg gehad. Ik ben mijn hele<br />

leven verknocht geweest aan het water en<br />

de <strong>Holland</strong> heeft nog altijd een warm plekje<br />

in mijn hart.<br />

Ik vraag me af of er van die oude radiokamer<br />

nog foto’s zijn. En zou die ouwe<br />

marconist nog leven?<br />

Met vriendelijke groet<br />

Ooit junior opvarende<br />

Chris Wijmans<br />

Papendrecht<br />

Naschrift:<br />

De heer Wijmans heeft een foto van de radiokamer<br />

toegestuurd gekregen per e-mail.<br />

Verder kunnen wij melden dat een tweetal<br />

fraaie foto’s van de radioruimte te vinden<br />

zijn op de nieuwe <strong>Holland</strong> kalender.<br />

Betreffende de marconist; wellicht komt er<br />

via deze publicatie een reactie.<br />

De redactie.


H O L L A N D A G E N D A 2 0 0 6<br />

De vetgedrukte evenementen zijn plaatsen welke de <strong>Holland</strong> dit jaar zeker opluistert<br />

met haar aanwezigheid. De overigen zijn thans nog optioneel.<br />

28 febr. - 5 maart HISWA (mogelijk met stand aanwezig)<br />

21 april Dag voor de sponsoren en begunstigers van de<br />

Stichting <strong>Zeesleepboot</strong> <strong>Holland</strong><br />

22 april Dag voor de donateurs van de Stichting<br />

<strong>Zeesleepboot</strong> <strong>Holland</strong><br />

6 mei Nationale Reddingbootdag<br />

27 mei Harlingen – Terschelling Roeisloepenrace<br />

29 mei Volvo Ocean Race / In-port-race te Portsmouth<br />

2 juni Volvo Ocean Race / Start of leg 8 te Portsmouth<br />

2 - 5 juni North Sea Regatta (Scheveningen)<br />

8 - 9 juni Harlingen – Terschelling Zeilrace<br />

9 juni Volvo Ocean Race / Estimated Boats’ Arrival<br />

Leg 8 te Rotterdam<br />

11 juni Volvo Ocean Race / In-port-race te Rotterdam<br />

15 juni Volvo Ocean Race / Start of leg 9 te Rotterdam<br />

16 - 25 juni Oerol Terschelling<br />

26 juni - 1 juli Friesland Vaart<br />

31 juli - 20 augustus <strong>Holland</strong> op Terschelling (Stichting Guusjen)<br />

23 - 26 augustus Harlinger Visserijdagen<br />

26 - 27 augustus Havenfestival IJmuiden<br />

1 - 3 september Wereldhaven Dagen Rotterdam<br />

8 - <strong>10</strong> september Eems-Dollard Festival (Delfzijl)<br />

6 - 7 oktober Furieade Maassluis<br />

Nieuwe uitgave 2006<br />

Een bijzondere nautische kalender met<br />

nieuwe- en historische foto’s van de <strong>Holland</strong>.<br />

Verkrijgbaar bij de boekhandel en de<br />

uitgever Flevodruk Harlingen<br />

en via www.fh.nl<br />

Verkoopprijs e 17,50<br />

Deze kalender kwam tot stand in samenwerking met<br />

de ‘Stichting <strong>Zeesleepboot</strong> <strong>Holland</strong>’.<br />

Een deel van de opbrengst wordt overgedragen aan<br />

het restauratiefonds ‘<strong>Zeesleepboot</strong> <strong>Holland</strong>’, dat<br />

door de Stichting wordt beheerd.<br />

1


Uit de Oude Doos<br />

Enige aantekeningen uit het journaal van de<br />

‘<strong>Holland</strong>’ tijdens de reis van Wilmington naar<br />

Rosyth (Schotland) en daarna door naar<br />

Terschelling. (17 september – 15 oktober<br />

1960)<br />

Geselecteerd door Kees Dekker<br />

Op zaterdag 17 september vertrekt de ‘<strong>Holland</strong>’<br />

om 07.25 van de ligplaats in Wilmington<br />

en om 07.45 wordt de sleep opgepikt,<br />

de Liberty ‘Charles C. Jones’, die al door 2<br />

locale sleepboten op de Cape Fear River<br />

wordt gaande gehouden. Zo’n drie kwartier<br />

later staat de sleep vast. Met een sleepboot<br />

als achterboot wordt over de rivier koers<br />

gezet naar open water. De loods gaat om<br />

goed 11 uur van boord, de sleepboot was al<br />

even eerder bedankt.<br />

Buiten staat een oostenwind kracht 3, later<br />

toenemend tot 5.<br />

Dat zou niet de hele reis zo blijven!<br />

Op de North Atlantic kan het in deze tijd van<br />

het jaar al aardig tekeer gaan. De “<strong>Holland</strong>’<br />

krijgt dan ook met alle soorten weer<br />

te maken. Slechts een heel enkele keer<br />

kan kapitein Van der Wielen noteren dat<br />

het weder fraai is. Meestal waait het, soms<br />

komen zeer zware regenbuien tegen, al dan<br />

niet met onweer.<br />

Op dinsdag 4 oktober, het middagbestek<br />

geeft een positie van 43˚43’ Nb en 28˚25’Wl<br />

(ca <strong>10</strong>00 mijl oost van de Bermuda’s), is het<br />

weer wel erg bar en boos. Het waait NW<br />

8 tot 9. Als verdere bijzonderheden staat<br />

in het journaal genoteerd: “Wolkdrijvende<br />

lucht met buien en harde windstoten. Hoge<br />

en wilde zee en hoge NW deining. Zwaar<br />

stampend, slingerend en werkend schip”.<br />

Gerekend over één etmaal is volgens de log<br />

<strong>10</strong>7 mijl afgelegd.<br />

Maar aan alles komt een eind. In de nacht<br />

van 11 op 12 oktober passeert de sleep Ushant<br />

en de volgende dag krijgt de ‘<strong>Holland</strong>’<br />

bericht dat de ‘Charles C. Jones’ in Rosyth<br />

moet worden afgeleverd. Om daar te komen<br />

moet op 13 oktober op de rede van Cowes<br />

nog worden gebunkerd. De reis gaat verder<br />

1<br />

De <strong>Holland</strong> in krantenknipsels<br />

door het Engels Kanaal en de Noordzee<br />

en op 17 oktober komt een eind aan deze<br />

sleepreis. Duurde de eerste sleepreis 25<br />

dagen, deze reis 30!<br />

De ‘<strong>Holland</strong>’ geeft de sleep weer over aan<br />

2 locale sleepboten en nadat de stores en<br />

de spullen van de runners van de sleep zijn<br />

overgenomen wordt op dezelfde dag naar<br />

Terschelling vertrokken.<br />

Op dinsdag 18 oktober is de ‘<strong>Holland</strong>’ om<br />

14.20 bij de Uiterton en gaat vervolgens op<br />

de Vlieree ten anker i.v.m. het tij. Om 18.25<br />

ligt de ‘<strong>Holland</strong>’ weer gemeerd op zijn vaste<br />

plaats na precies 3 maanden weg te zijn<br />

geweest.<br />

Wijlen Sake de Vries, matroos aan boord van<br />

de <strong>Holland</strong>, stuurde destijds verslagen die hij<br />

maakte van de twee Amerika reizen naar de<br />

redactie van de Harlinger Courant.<br />

Deze verslagen zullen we in deze en volgende<br />

nieuwsbrieven publiceren. Hier het<br />

eerste deel.<br />

Juli 1960<br />

Over het vertrek uit Terschelling hoef ik<br />

niet veel te vertellen, want dat is allemaal<br />

wel bekend. Het was voor ons een groots<br />

vertrek met al die mensen op de kant,<br />

het blazen der schepen en vooral ook de<br />

afscheidsgroet, die als vlaggensein van de<br />

Brandaris waaide. Toen we buiten kwamen<br />

bleek dat er nog aardig wat zee stond,<br />

waardoor we behoorlijk te keer gingen. Mar<br />

we hadden de gang erin en de kop van de<br />

reis was er af.<br />

Dinsdag 19-7 Vanmorgen was de kok in de<br />

kombuis van de sokken gegaan en met zijn


neus op de metalen rand van<br />

de kolenbewaarplaats gevallen.<br />

Zij neus en zijn bril waren<br />

beide beschadigd. De neus<br />

is later voorspoedig genezen<br />

en we zullen zien hetzelfde<br />

in Wilminton met zijn bril te<br />

bereiken. Vandaag werden er<br />

sigaretten en tabak uitgedeeld<br />

: er bleek plenty shag<br />

maar niet een enkel pakje<br />

vloei bij te zijn, zodat we deze<br />

reis zullen moeten pruimen<br />

. Enfin in Amerika zullen wel<br />

sigarettenvloeitjes te krijgen<br />

zijn. ’s Middags waren we ter<br />

hoogte van Beachy Head en passeerden<br />

twee Portugese sleepboten die een heel<br />

stuk langzamer dan wij liepen. Waarschijnlijk<br />

ook op weg naar Wilmington, want die<br />

moeten ook slepen.<br />

Woensdag 20-7 Eerst was het goed weer,<br />

maar later kwam er meer wind en kwam<br />

de zee recht van voren in. We passeerden<br />

vandaag de Queen Mary op tamelijk grote<br />

afstand. De kok heeft vandaag voor het<br />

eerst brood gebakken. Het smaakte prima.<br />

Er zijn verschillende mensen die erg plast<br />

hebben van de pokkeninentingen.<br />

Vrijdag 22-7 Weinig nieuws is er vandaag.<br />

Tamelijk mistig weer; de radar heft de hele<br />

dag bijgestaan.<br />

Zaterdag 23-7 Het is eigenaardig weer:<br />

dan weer veel wind en deining en tegen<br />

de avond wordt het mistig. Zondagmiddag<br />

hebben we een haai gezien dicht<br />

bij het schip. We komen weinig schepen<br />

tegen en die we tegenkomen, zien we niet<br />

want ze komen altijd als het mistig is. Op<br />

onze wacht komen trouwens altijd weinig<br />

schepen, als er dan nog eens een is dan<br />

komt die op de 4-8. Vannacht vielen zware<br />

regenbuien. Gister waren de meesten aan<br />

de was. Het is benauwd weer vooral in de<br />

kooi valt het niet mee. Er zit een Nederlandse<br />

boot achter ons en de marconist<br />

van ons houdt vaak ’s middags een praatje<br />

met hem.<br />

Woensdag 27-7 Vannacht zijn de eerste<br />

vliegende vissen aan dek gekomen. Het<br />

waren er in totaal maar een stuk of vijf.<br />

Het was echt zeebanket. Ze waren amper<br />

aan dek of ze lagen al in de pan en na vier<br />

minuten was er niets meer van hen over.<br />

We kunnen zaterdag tegen de middag bij<br />

de loodsboot zijn.<br />

Zaterdag 30-7 Nog niet in Wilmington. Er<br />

‘John Jay’ bij vertrek uit Wilmington<br />

de ‘halve’ ‘African Queen’<br />

kwam een tropische wervelstorm deze kant<br />

op en we zijn van koers veranderd. Hebben<br />

vannacht erg slecht weer gehad. Zware<br />

zee harde storm en enorme hoosbuien. De<br />

orkaan heeft de naam Brenda en werd aan<br />

boord meteen Brinta gedoopt. Hij is precies<br />

over Wilmington gegaan. Nu kunnen we<br />

morgenochtend bij de loodsboot zijn en<br />

komen dan zondagmiddag binnen. Het is nu<br />

helemaal niet meer uit te houden beneden,<br />

want wegens de storm moest alles wat nog<br />

ventilatie gaf ook nog dicht. Er wordt ook<br />

slecht geslapen. Maar als we er eerst maar<br />

zijn, dan zullen we weer verder zien.<br />

P.s Zondagmorgen 31 juli om <strong>10</strong>.00 uur in<br />

Wilmington aangekomen. De “Titan”,een<br />

Nederlands schip dat een gedeelte van<br />

de reis achter ons aanvoer, kwam pas<br />

tegen half twaalf binnenvallen. Een van de<br />

motoren was defect geraakt en dus kon het<br />

schip geen volle snelheid meer ontwikkelen.<br />

In de volgende nieuwsbrief wordt dit verhaal<br />

vervolgd.<br />

1


De ‘<strong>Holland</strong>’ en libido<br />

Schepen lijken dode materie en toch<br />

voelen geharde zeelieden ze leven. Zelfs<br />

landrotten kunnen tot de fanclubs van<br />

schepen behoren. Zo kon je vroeger als<br />

school via de Nevas een schip adopteren.<br />

In die tijd waren koopvaardijschepen nog<br />

mooi, je kon er een sentimentele band mee<br />

hebben. De bloedmooie K- en G-series<br />

van de HAL, de prachtig scherpe ‘Straat’schepen<br />

van de KJCPL, de vriendelijke<br />

‘Wono’s van de Koninklijke Rotterdamse<br />

Lloyd, de algemeen bewonderde ‘Prins<br />

Willem van Oranje’ van Hudigs Oranje-lijn<br />

en Smits beroemde sleepboot ‘Zwarte<br />

Zee III’, later ‘Ierse Zee’, wie voor al dat<br />

schoons géén zacht plekje had, had geen<br />

hart. Hoezeer de opvarenden zich in deze<br />

geliefde schoonheden ook voelden als in<br />

een beschermende Freudiaanse baarmoeder,<br />

toch zijn al deze schepen geëindigd<br />

in slopershanden. De dreigende sloop van<br />

een dierbaar schip leidt echter vaak tot<br />

luide protesten. Wat het lot van de histo-<br />

1<br />

rische ‘Nieuw Amsterdam’ (II) niet mocht<br />

verbeteren, maar misschien de ‘Rotterdam’<br />

(V) wel heeft gered. Dat is zeker het geval<br />

met een schip dat min of meer vanaf de<br />

geboorte een eigen fanclub heeft genoten<br />

en iedereen die ermee in aanraking kwam<br />

op merkwaardige wijze libineus scheen te<br />

beroeren: Doeksens beroemde sleepboot<br />

‘<strong>Holland</strong>’ (IV).<br />

Het is met schepen zoals met vrouwen:<br />

praktisch is niet altijd het meest populair.<br />

Qua voortplanting zouden wij heren moeten<br />

vallen op een vruchtbaar bekken, productieve<br />

borsten en een zorgende natuur. Maar<br />

neen, het modebeeld wordt bepaald door<br />

slanke godinnen met een academische opleiding<br />

die hun kroost naar de voor-, tussen-<br />

en naschoolse opvang sturen. Voor slepen<br />

kun je het best grofstoffelijke geweldenaren<br />

hebben zoals de ‘Smit Rotterdam’ of brede,<br />

krachtige ASD-bulldogs, maar die ploeteren<br />

zich naamloos suf in havens en voor boor-<br />

Op uitnodiging van de Stichting <strong>Zeesleepboot</strong> <strong>Holland</strong> en de Stichting Guusjen gingen op 25<br />

september zo’n 50 oud-opvarenden, vergezeld van hun partner, naar zee. (Foto Jan Heuff)


eilanden. Wat steelt de show? De sleepboot<br />

‘<strong>Holland</strong>’, gebouwd in 1951 bij Ferus Smit,<br />

met de lijnen van een theeclipper. Een<br />

uitgebreide en zelfs luxueuze passagiersaccommodatie<br />

verwacht je evenmin op een<br />

sleepboot, maar de mooie ‘<strong>Holland</strong>’ werd in<br />

slappe sleeptijden ook ingezet als veerboot.<br />

Dat zou veel later haar redding helpen.<br />

Met concave waterlijnen in het voorschip,<br />

zuivere rondspant, een blok-coëfficient van<br />

0,37 en een lengte/breedte verhouding van<br />

6 : 1, moest je het manoeuvreren met één<br />

enkele 2,46m schroef aan direct omkeerbare<br />

2<strong>10</strong>0 EPK Werkspoor-Lugt trunkdieselmotor,<br />

zacht uitgedrukt, in de vingers<br />

hebben. Aanvankelijk was het schip te<br />

rank, met onder andere een bovenmaatse<br />

stortbak in de schoorsteen verwerkt, voor<br />

stromend water op de wc’s. Reeds in het<br />

eerste jaar werden de lange stalen masten<br />

vervangen door kortere aluminium exemplaren,<br />

de watertoren van de schoorsteen<br />

gezaagd, de dichte verschansing op bak en<br />

brug vervangen door railings, om overgenomen<br />

water (dus topzwaarte) sneller te<br />

lossen, de watervangende open walengang<br />

dichtgemaakt en kwam er veel ballastbeton<br />

op het vlak. Toen was de ‘bergingsjager’<br />

gereed voor heldendaden; ‘jager’, want met<br />

16 knopen voer de ‘<strong>Holland</strong>’ rondjes om de<br />

concurrentie en kaapte de wrakken voor<br />

hun neus weg. Doeksen had zijn eigen<br />

marconisten met codeboek om voor andere<br />

bergers te versluieren wat de ‘<strong>Holland</strong>’<br />

uitspookte.<br />

Kapitein Jan Doeksen voerde het commando<br />

tot 1959, daarna Klaas van der Wielen<br />

tot 1990. Hij vergroeide met het schip,<br />

waarop hij in 1955 als stuurman begon.<br />

Het eigen karakter van de ‘<strong>Holland</strong>’ maakte<br />

het werken ermee juist zo bevredigend; het<br />

vergde in zwaar weer telkens bijzondere<br />

deskundigheid om het sleepdek voldoende<br />

dicht bij een schip te manoeuvreren om<br />

verbinding tot stand te brengen. ‘Ik werkte<br />

dan veel liever met de telegraaf en een<br />

betrouwbaar stel machinisten beneden,<br />

dan met zo’n afstandsbediening (die er nu<br />

op zit), dat werkte sneller, want zij vóelden<br />

beneden wat ging komen en konden daar<br />

op inspelen’, aldus kapitein Van der Wielen.<br />

Tot 1975 lag de ‘<strong>Holland</strong>’ op station Terschelling,<br />

tegelijk met de reddingboten<br />

‘Brandaris’ en ‘Carlot’. Dat was de roemruchte<br />

tijd waarin iedere echte kerel zich<br />

Oud marconist Andries Nienhuis weer in<br />

zijn element in de radiohut. (Foto Hans<br />

Biersteker.<br />

bij deze boten als opstapper meldde zodra<br />

een schip in nood was. Toen de bergingskoek<br />

verschraalde redde Rijkswaterstaat de<br />

‘<strong>Holland</strong>’ door de schoonheid tot 1998 als<br />

onderzoeksvaartuig te huren. Ook daarvoor<br />

was het schip niet echt geschikt, maar met<br />

toegewijde bemanning –vanaf 1990 onder<br />

commando van kapitein Bert Vliegers- wist<br />

ze ook hier met flying colours doorheen te<br />

komen. Andermaal dreigden de slopers,<br />

maar een daadkrachtige fanclub van oudopvarenden,<br />

scheepsliefhebbers en notabelen<br />

die ooit als kind de ‘<strong>Holland</strong>’ in de rol<br />

van veerboot hadden meegemaakt, was inmiddels<br />

verenigd in de Stichting <strong>Zeesleepboot</strong><br />

<strong>Holland</strong>. Deze stichting wist in 2000 de<br />

‘bergingsjager’ te kopen en de restauratie<br />

te beginnen. De oogverblindende schoonheid<br />

is weer operationeel, nu als museumschip<br />

en nog steeds onder commando van<br />

kapitein Bert Vliegers, maar fondsen blijven<br />

hard nodig voor verdere restauratie. Bedrijven<br />

kunnen het schip sponsoren en huren,<br />

maar ieder die een hart voor schepen heeft<br />

kan het als contribuant steunen. Op www.<br />

zeesleepbootholland.nl alle informatie.<br />

Hans Vandersmissen<br />

(Bron: Schuttevaer)<br />

1


0<br />

De Stichting <strong>Zeesleepboot</strong> <strong>Holland</strong><br />

De Stichting <strong>Zeesleepboot</strong><br />

<strong>Holland</strong><br />

heeft maar één doel:<br />

de fraaie bergingsjager<br />

<strong>Holland</strong> te<br />

behouden voor<br />

het nageslacht. In<br />

2000 is met steun<br />

van sponsoren en<br />

begunstigers de <strong>Holland</strong> gekocht. Voor<br />

onderhoud en herstel in oude luister<br />

is geld nodig, veel geld. In dat kader<br />

wordt de <strong>Holland</strong> op cultuurhistorisch<br />

verantwoorde wijze ingezet ten behoeve<br />

van een financieel sluitende exploitatie.<br />

Eenvoudig gezegd: de <strong>Holland</strong> kan door<br />

bedrijven, overheden en instellingen<br />

worden ingehuurd ten behoeve van dagtochten<br />

voor relaties en of medewerkers<br />

voor presentaties, exposities, seminars,<br />

etc.<br />

Meevaren voor donateurs<br />

Wij willen graag voor onze donateurs de exclusieve<br />

uitzondering maken me te kunnen<br />

varen van en naar locaties.<br />

Hier zijn echter wel enige voorwaarden aan<br />

verbonden:<br />

• Donateurschap verplicht in lopend jaar<br />

• Per tocht nooit meer dan 4 meevarende<br />

donateurs<br />

De donateurs<br />

De donateurs, zakelijk en privé, zijn<br />

mensen en bedrijven die iets hebben<br />

met de <strong>Holland</strong>. Die dit unieke vaartuig<br />

een warm hart toe dragen en die net<br />

als de Stichting het schip willen behouden<br />

voor het nageslacht.<br />

Donateur dat bent u als privé persoon<br />

al vanaf e 25,00 per jaar en als<br />

bedrijf al voor e 1.000,00 per jaar.<br />

Als directeur en/of manager van een<br />

onderneming kunt u misschien ook een<br />

overwegen de <strong>Holland</strong> in te zetten voor<br />

een bijzonder evenement. Want zeg nu<br />

eens eerlijk….. welk oprecht <strong>Holland</strong>s<br />

bedrijf wil zich niet vereenzelvigen met<br />

de kracht, degelijkheid en betrouwbaarheid<br />

van ons varend monument. Kijk<br />

voor meer informatie ook eens op onze<br />

website: www.zeesleepbootholland.nl<br />

• Kosten per persoon e 65,00 inclusief<br />

eten en drinken<br />

• Kosten voor overig vervoer voor rekening<br />

donateur<br />

• Aanvraag dient schriftelijk / per e-mail te<br />

worden ingediend bij de<br />

operationeel manager, Tom Schoonhoff<br />

• De kapitein of het management kan te<br />

allen tijde besluiten van deze regeling af<br />

te wijken.


Nieuws in het kort<br />

Stichting Stoomsleepboot Elbro<br />

voor de <strong>Holland</strong><br />

Het bestuur van de Stichting Stoomsleepboot<br />

Elbro te Middelburg heeft in<br />

haar opheffingsbijeenkomst besloten een<br />

financiële bijdrage te doneren aan de Stichting<br />

<strong>Zeesleepboot</strong> <strong>Holland</strong>. De Stichting<br />

<strong>Zeesleepboot</strong> <strong>Holland</strong> is het bestuur van de<br />

Stichting Stoomsleepboot zeer erkentelijk.<br />

De bijdrage zal door de Stichting <strong>Zeesleepboot</strong><br />

<strong>Holland</strong> worden aangewend voor de<br />

aanschaf van een nieuwe Man Overboard<br />

Boat.<br />

Hessel en de <strong>Holland</strong><br />

Voor het komende voorjaar staat een uniek<br />

project op stapel. Niemand minder dan<br />

de Terschellinger zanger Hessel zal een<br />

DVD met liederen van de zee uitbrengen.<br />

Historische en eigentijdse beelden van de<br />

zeesleepboot <strong>Holland</strong> vormen voor de DVD<br />

een perfecte entourage.<br />

Schildje Ferus Smit<br />

Beter laat dan nooit maar zeer zeker gepast!<br />

Hiermee is het best omschreven dat<br />

onlangs eindelijk een werfschildje van Ferus<br />

Smit werd aangebracht op de <strong>Holland</strong>.<br />

De bouw van de zeesleepboot <strong>Holland</strong> was<br />

de laatste grote opdracht die werfeigenaar<br />

Ferus Smit in zijn leven mocht aannemen.<br />

Kort na de ondertekening van het contract<br />

overleed hij. Zijn erfgenamen klaarden<br />

de klus, en hoe! Ter nagedachtenis aan<br />

grondlegger Ferus Smit hangt er in de<br />

<strong>Holland</strong> een eigentijds werfschild. Wellicht<br />

kan een speurtocht nog eens opleveren dat<br />

een authentiek koperen schild kan worden<br />

geplaatst. Als dat niet lukt (en daar lijkt het<br />

een beetje op) overwegen we een replica te<br />

laten maken naar een foto die in het bezit<br />

is van Bert Vliegers. En dat is nog niet eens<br />

zo eenvoudig omdat het een speciaal gegoten<br />

bronzen plaat was (duur dus).....<br />

Uitbreiding expositie aan boord<br />

Aan boord van de <strong>Zeesleepboot</strong> <strong>Holland</strong><br />

hangt een fraaie expositie van haar rijke<br />

bergingshistorie. Deze expositie werd<br />

gemaakt en aan de <strong>Holland</strong> aangeboden<br />

door de Stichting Guusjen Terschelling. In<br />

overleg met de stichting Guusjen en de<br />

Directie Noordzee van Rijkswaterstaat wordt<br />

de expositie mogelijk op korte termijn uitgebreid<br />

de geschiedenis van de <strong>Holland</strong> in als<br />

monitoringvaartuig van de directie (periode<br />

rond 1970 t/m 1999).<br />

Kalender<br />

Er is weer een ‘<strong>Holland</strong>-kalender’! De eerste<br />

‘<strong>Holland</strong>-kalender’ verscheen in 2004.<br />

In 2005 was er geen, maar de vraag ernaar<br />

was groot. Vandaar dat Drukkerij / Uitgeverij<br />

Flevodruk Harlingen aan het einde van<br />

2005 een nieuwe versie op stapel zette.<br />

Deze is prachtig geworden. Voor meer<br />

informatie zie de advertentie elders in deze<br />

nieuwsbrief.<br />

Boek<br />

Het schitterende boek <strong>Holland</strong> PESK<br />

geschreven door Willem Boot en uitgeven<br />

door Flevodruk Harlingen is uitverkocht.<br />

Maar geen nood… er komt een derde druk.<br />

Hierin zullen o.a. de restauratie en recente<br />

ontwikkelingen worden meegenomen.<br />

‘<strong>Holland</strong> Reders Fonds’ in<br />

oprichting<br />

In het <strong>Holland</strong> Reders Fonds wordt aan vermogende<br />

particulieren een unieke mogelijkheid<br />

geboden hun steentje bij te dragen<br />

aan het behoud van de zeesleepboot <strong>Holland</strong>.<br />

Particuliere geldgevers nemen deel in<br />

het fonds middels de aankoop van participaties.<br />

Dit fonds is bedoeld om continuïteit<br />

en een spoedige afronding van de restauratie<br />

veilig te stellen. Inmiddels zijn de eerste<br />

toezeggingen binnen.<br />

<strong>Nieuwsbrief</strong> op Website<br />

De nieuwsbrief van de ‘<strong>Holland</strong>’ vindt u ook<br />

op de website: www.zeesleepbootholland.nl<br />

1


Het bestuur van de Stichting<br />

<strong>Zeesleepboot</strong> <strong>Holland</strong>,<br />

Kapitein, bemanning en vrijwilligers<br />

en de redactie van de <strong>Nieuwsbrief</strong><br />

wensen u een behouden vaart in 2006!


Hoofdsponsoren<br />

• ABN AMRO Bank N.V.<br />

• Doeksen Transport Group B.V.<br />

• Friesland Bank N.V.<br />

• Stichting Guusjen, gesteund door:<br />

- Gemeente Terschelling<br />

- Koninklijke Volker Stevin<br />

Noord Nederland B.V.<br />

- Terschellinger Ondernemers<br />

Vereniging<br />

Sponsoren<br />

• AEGON N.V.<br />

• B.V. Rederij G. Doeksen<br />

• Compass Group Nederland Holding B.V.<br />

• Delta Lloyd N.V.<br />

• Drs. S. Wijma Management B.V.<br />

• Fairmount Marine B.V.<br />

• Friesland Bank N.V.<br />

• Fugro N.V.<br />

• Gemeente Den Helder<br />

• Gemeente Harlingen<br />

• Greenfield Capital Partners B.V.<br />

• <strong>Holland</strong> Casino<br />

• InterMaat B.V.<br />

(Boer & Croon Strategy and Management Group B.V.)<br />

• Kamer van Koophandel<br />

Noord-West <strong>Holland</strong><br />

• Koninklijke Friesland Foods N.V.<br />

• MPC Steamship B.V.<br />

• Nauta Holding B.V.<br />

• N.V. T.E.S.O.<br />

• Paques B.V.<br />

• Rijkswaterstaat, directie Noordzee<br />

• Sight Executive Management B.V.<br />

• Stichting Ouwe Jongens Krentenbrood<br />

Subsponsoren<br />

• Conyplex B.V.<br />

• Ferus Smit Scheepswerven B.V.<br />

• IMSA Amsterdam<br />

• Marine Insurance International B.V.<br />

• TuinmanSleijfer Advocaten<br />

• Koninklijke Vopak N.V.<br />

• Weitenberg Assurantiën<br />

Official suppliers<br />

• Allship Marine Projects v.o.f.<br />

• Deloitte, Accountants<br />

• Flevodruk Harlingen B.V.<br />

• Meeùs<br />

• Piet Zoomers B.V.<br />

• Sailtron B.V.<br />

• Studio Eke van Mansvelt<br />

Subsidiënten<br />

• ANWB Fonds<br />

• Dorus Rijkers Fonds<br />

• Ministerie van Landbouw,<br />

Natuur en Voedselkwalitei<br />

• Mondriaanstichting<br />

• Nationaal Instituut voor<br />

Scheepvaart en Scheepsbouw<br />

(N.I.S.S.)<br />

• PBF Anjer Fonds<br />

• Stichting TBI<br />

• VSB Fonds<br />

Bovendien met medewerking van<br />

• Hessel, Groene Weide, Terschelling<br />

Bestuur<br />

mr. A.A.M.F. (Jos) Staatsen (voorzitter), mr. K.A.<br />

(Karin) Lodder (secretaris), drs. S. (Sake) Wijma<br />

RA (penningmeester), mr. F.G.M. (Fritz) Conijn, H.<br />

(Henk) Oosterbeek<br />

Raad van Toezicht<br />

mr.drs. A. Offringa (voorzitter), mr. C.H.A. Collée,<br />

drs. J.W. Doeksen<br />

Comité van aanbeveling<br />

C. Arlman (burgemeester van Harlingen),<br />

mr. H.C.J.L. Borghouts (commissaris van de<br />

koningin van Noord-<strong>Holland</strong>), G.J. Doeksen<br />

(president-commissaris Doeksen Transport Group B.V.),<br />

A. Jorritsma-Lebbink (burgemeester van Almere),<br />

J.W. Kelder (Vice-Admiraal en Commandant der<br />

Zeemacht in Nederland),drs. E.H.T.M. Nijpels<br />

(commissaris van de koningin van Fryslân),<br />

mr.J. Visser (burgemeeester van Terschelling).


Inschrijfformulier donateurs<br />

JA, ik monster aan als donateur...<br />

en draag zo mijn steentje bij aan het in de vaart houden van de <strong>Zeesleepboot</strong> <strong>Holland</strong><br />

Naam: ............................................................................................................<br />

Adres: ............................................................................................................<br />

Postcode: .......................................................................................................<br />

Plaats: ............................................................................................................<br />

Tel: .................................................. E-mail adres: ........................................<br />

Datum: ...........................................................................................................<br />

Ik heb e .......... (min e 25,- per jaar) overgemaakt op rekening nr. 62.71.42.052<br />

t.n.v. Stichting <strong>Zeesleepboot</strong> <strong>Holland</strong>, penningmeester te Sint Maarten (NH) o.v.v.<br />

Donatie zslb <strong>Holland</strong><br />

Handtekening: NB<strong>10</strong><br />

Inschrijfformulier bedrijfsdonateurs<br />

JA, ik monster aan als bedrijfsdonateur...<br />

en draag zo mijn steentje bij aan het in de vaart houden van de <strong>Zeesleepboot</strong> <strong>Holland</strong><br />

Naam: ............................................................................................................<br />

Adres: ............................................................................................................<br />

Postcode: .......................................................................................................<br />

Plaats: ............................................................................................................<br />

Tel: .................................................. E-mail adres: ........................................<br />

Datum: ...........................................................................................................<br />

Ik heb e .......... (min e <strong>10</strong>00,- per jaar) overgemaakt op rekening nr. 57.54.89.596<br />

t.n.v. Stichting <strong>Zeesleepboot</strong> <strong>Holland</strong>, penningmeester te Sint Maarten (NH) o.v.v.<br />

Donatie zslb <strong>Holland</strong><br />

Handtekening: NB<strong>10</strong><br />

S.v.p. opsturen naar Stichting <strong>Zeesleepboot</strong> <strong>Holland</strong>, Valkkogerweg 7, 1744 GA Sint Maarten

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!