DRAAIBOEK VARKENSPEST - Veiligheidsregio IJsselland

05. 

Brandweer: 

draaiboek aviaire influenza

Draaiboek Vogelgriep 

Brandweer Regio IJsel-Vecht Pagina 1 van 29 

DRAAIBOEK Vogelgriep 

Versie 1.0 februari 2006



Inhoudsopgave 

Inleiding blz. 1 

Leeswijzer blz. 2 

1. Coördinerende bepalingen blz. 3 

1.1 Opdracht brandweer blz. 4 

1.2 Coördinatieniveaus en overlegstructuren blz. 4 

1.3 Uitgangspunten voor gecoördineerd optreden blz. 4 

1.4 Operationele bepalingen brandweer blz. 4 

1.5 Taken alarmcentrale brandweer blz. 4 

1.6 Taken bevelvoerder brandweer blz. 5 

1.7 Taken OvD brandweer blz. 5 

1.8 Taken AGS blz. 5 

1.9 Taken HOvD blz. 5 

2. Operationele procedure vogelgriep blz. 6 

2.1 Scenario’s blz. 6 

2.2 Persoonlijke bescherming blz. 6 

3. Ontsmetting blz. 8 

3.1 Ontsmetting eigen personeel blz. 8 

3.2 Ontsmetten overige hulpdiensten blz. 10 

Bijlage 1. Checklist centralist melding verdacht of besmet bedrijf/object blz. 11 

Bijlage 2. Checklist centralist melding vinding dode vogels blz. 12 

Bijlage 3. Checklist centralist ontsmetting personeel / materieel andere 

hulpdiensten blz. 13 

Bijlage 4. Checklist bevelvoerder blz. 14 

Bijlage 5. Checklist OvD blz. 15 

Bijlage 6. Checklist AGS blz. 16 

Bijlage 7. Checklist HOvD blz. 17 

Bijlage 8. Checklist ondersteuningsploeg ontsmetting / bevelvoerder 

tankautospuit ontsmetting blz. 18 

Bijlage 9. Nazorg eigen personeel blz. 19 

Bijlage 10. Registratieformulier brandweerpersoneel blz. 20 

Bijlage 11. Registratieformulier brandweerpersoneel blz. 21 

Bijlage 12. Checklist ontsmetten voertuigen overige hulpdiensten blz. 22 

Bijlage 13. Contactpersonen en telefoonnummers blz. 23 

Rampbestrijdingsplan influenzapandemie Versie 4.0, juli 2006



Inleiding 

Inzet van brandweer ten tijde van een uitbraak van vogelgriep kan onder 

omstandigheden anders zijn dan het reguliere optreden. Dit draaiboek gaat nader in 

op het operationele brandweeroptreden bij incidenten op verdachte of besmette 

locaties/bedrijven in de door LNV ingestelde zone van 10 kilometer. Deze zone is van 

toepassing na vaststelling van een geval van vogelgriep. Het draaiboek geeft verder 

informatie over de persoonlijke bescherming van brandweerpersoneel. Ook gaat dit 

draaiboek nader in op de ontsmetting van personeel en materieel van brandweer 

maar ook van andere hulpdiensten. 

Het draaiboek is van kracht tijdens een uitbraak van vogelgriep in de regio IJssel- 

Vecht. Tevens wordt gewerkt volgens dit draaiboek wanneer pluimveebedrijven of 

vogelgriepgevoelige locaties in de regio als verdacht worden aangemerkt. 

Formeel wordt dit draaiboek van kracht verklaart door het Regionaal Operationeel 

Team. 

Dit draaiboek is gebaseerd op het multidisciplinair inzetprotocol ‘besmettelijke 

dierziekten’. Dit document mag als brondocument worden gezien.



Leeswijzer 

Dit draaiboek geeft informatie over het optreden van de brandweer bij een vogelgriep 

uitbraak. Het gaat om het optreden op verdachte of besmette bedrijven en objecten. 

Daarnaast is het van toepassing op situaties waarin sprake is van besmettingsrisico 

van vogelgriep. 

Hoofdstuk 1 behandelt de coördinerende bepalingen en gaat in op specifieke 

bepalingen voor de brandweer. Daarnaast wordt de taak van de diverse 

functionarissen omschreven. In hoofdstuk 2 worden een aantal scenario’s behandeld 

waar de brandweer in het operationele optreden mee te maken krijgt. Tevens is per 

situatie omschreven welke beschermingsgraad van toepassing is. Hoofdstuk 3 

tenslotte behandelt de ontsmetting die nodig is na optreden op verdacht of besmet 

terrein. 

Het draaiboek kent een groot aantal bijlagen. Het gaat grotendeels om checklisten 

voor de diverse functionarissen. Daarnaast is een registratielijst en een aantal 

instructies bijgevoegd. Ook vindt u een bijlage met belangrijke telefoonnummers en 

adressen. Bij een aantal bijlagen staat een apart versienummer genoemd. Het gaat 

om instructies die nog aan verandering onderhevig zijn. Wanneer wijzigingen 

optreden wordt u daar vanzelfsprekend van op de hoogte gesteld. 




1. Coördinerende bepalingen 

1.1 Opdracht brandweer 

Realiseer een gecoördineerde inzet van eenheden van diensten en organisaties van 

verschillende disciplines gericht op: 

- een snelle redding van slachtoffers; 

- beperking en bestrijding van de gevolgen van een incident op of nabij een 

(mogelijk) besmet pluimvee bedrijf 

- de daadwerkelijke bestrijding van het voorval, zowel bij de bron als in het 

effectgebied; 

- voorkoming van verspreiding van de vogelgriep 

- voorkoming van besmetting van hulpverleners en slachtoffers met de 

vogelgriep 

1.2 Coördinatieniveaus en overlegstructuren 

Binnen het Rampenplan IJssel-Vecht is de coördinatie en het overleg opgedeeld in 4 

niveaus (GRIP). Binnen dit draaiboek vogelgriep zijn dezelfde niveaus van 

toepassing en wordt gewerkt volgens de geldende GRIP-procedure. 

1.3 Uitgangspunten voor gecoördineerd optreden 

In deze paragraaf worden de uitgangspunten voor een gecoördineerd optreden, 

zoals deze in samenspraak met de betrokken hulpverleningsdiensten zijn 

overeengekomen, weergegeven. 

1. De brandweer coördineert het gezamenlijke optreden, tenzij de aard van het 

incident een dusdanig karakter heeft, dat in overleg wordt besloten een andere 

dienst het optreden te laten coördineren. 

2. Alle meldkamers dragen zorg voor de coördinatie en afstemming met de 

meldkamers van de overige betrokken diensten, ter uitwisseling van informatie 

over incidentlocaties, verkeerssituaties, blokkades, bereikbaarheid 

incidentlocaties, alternatieve rijroutes, etc. 

3. Bij incidenten op (mogelijk) besmette bedrijven en andere incidenten waarbij 

(mogelijk) besmette dieren/goederen zijn betrokken wordt altijd de AID 

geïnformeerd 

4 Bij een melding vanaf een (mogelijk) besmette locatie alarmeert de RAC 

brandweer volgens normale procedure. Extra wordt altijd de cluster-OvD en 

AGS en korps met ontsmettingsmiddelen gealarmeerd. Tevens wordt de politie 

op de hoogte gesteld. Op verzoek van de leidinggevende kan verder worden 

gealarmeerd volgens de procedures: OGS1, OGS 2 en/of OGS 3. 

5 Bij het instellen van een COPI, OT, BT, RBT kan een vertegenwoordiger van de 

AID hiervan deel uitmaken. 




1.4 Operationele bepalingen brandweer 

- Pluimveehouders/vogelhouders die deel uitmaken van een brandweerkorps 

mogen tot nader order zolang besmettingsgevaar bestaat niet mee uitrukken 

naar incidenten waarbij pluimvee is betrokken 

- Indien geen spoedeisend optreden is vereist, moeten voertuigen buiten het 

bedrijfsterrein worden opgesteld 

- Bij incidenten op mogelijk getroffen bedrijven bepaalt de aangetroffen situatie 

de opstelling van eenheden en prioriteit van werkzaamheden. 

- Op (mogelijk) besmette bedrijven wordt opgetreden volgens de OGS procedures. 

- Er is een verbod op het verlaten van verdachte en getroffen bedrijven zonder 

voorafgaande correct uitgevoerde ontsmetting. 

- Bij noodzaak van achterlating van materieel of persoonlijke uitrusting voor 

ontsmetting wordt naar mogelijkheid door de regio in vervanging voorzien 

- Al het op een (mogelijk) besmette locatie/object ingezette personeel wordt 

geregistreerd 

- Er wordt zoveel mogelijk organiek (aantal voertuigen en personele bezetting 

voertuigen) uitgerukt naar (mogelijk) besmette locatie. Dit om verdere 

besmetting en verspreiding van de vogelgriep te voorkomen 

- Hoe meer materieel en personeel des te groter de kans op besmetting en 

verspreiding ! 

- Na een inzet op een vogelgriep besmet bedrijf vormt het ingezette 

personeel (inzet in verdacht of besmet gebied) gedurende 72 uur een 

potentiële besmettingsbron. Dit personeel kan in die periode niet worden 

ingezet op een ander vogelpest gevoelige, verdachte of besmette locatie. 

Dit geldt ook voor daarmee samenhangende bedrijven, zoals toeleverende 

bedrijven. 

1.5 Taken Alarmcentrale brandweer 

Bij elke melding uit verdacht of besmet gebied vraagt de centralist of er pluimvee 

betrokken is bij het incident. Wanneer dit het geval is geeft hij dit bij het uitrukken van 

het voertuig door aan de bevelvoerder. Daarnaast alarmeert de centralist de cluster- 

OvD, AGS en een eenheid met ontsmettingmiddelen. Ook wordt in een dergelijk 

geval de AID geïnformeerd. 

Bij de melding van een (vrachtauto)ongeval dient de centralist er bedacht op te zijn 

dat het mogelijk een (illegaal) pluimveetransport betreft. Ook een lege 

pluimveewagen kan een besmettingsbron vormen. 

Overigens kan in een stadium van verhoogde waakzaamheid iedere vogelgriep 

gevoelige locatie als risicofactor worden beschouwd. Wanneer dit het geval is dient 

dus na elke inzet op een vogelgriep gevoelige locatie ontsmetting plaats te vinden. 

Dit geldt dus niet alleen voor verdachte of besmette locaties en objecten. 




Taak van de alarmcentrale is verder het bewaken van de restdekking. 

Zie verder Bijlage 1. Checklist Centralist 

1.6 Taken bevelvoerder brandweer 

De bevelvoerder is verantwoordelijk voor het plaatsen van een opstellijn om de grens 

tussen ‘schoon’ en ‘besmet’ gebied aan te geven. Wanneer hij constateert dat er 

sprake is van optreden op een verdacht of besmet terrein/object geeft de 

bevelvoerder dit door aan de alarmcentrale. Daarnaast is de bevelvoerder 

verantwoordelijk voor de registratie van zijn personeel dat bij de inzet betrokken is. 

Zie verder Bijlage 4. Checklist Bevelvoerder 

1.7 Taken OvD brandweer 

De OvD is verantwoordelijk voor algemene leiding van het brandweeroptreden. 

Daarnaast is hij verantwoordelijk voor de controle op de registratie van het 

brandweerpersoneel. Ook heeft de OvD een rol in het signaleren van 

dekkingsproblemen in het kader van de 72-uursregeling (zie Operationele bepalingen 

brandweer) 

Zie verder Bijlage 5. Checklist OvD 

1.8 Taken AGS 

De AGS heeft de leiding over de ontsmetting. Daarnaast adviseert hij de OvD, HOvD 

en eventueel het COPI. 

Zie verder Bijlage 6. Checklist AGS 

1.9 Taken HOvD 

De HOvD bekleedt de functie van leider COPI. Dit tenzij de aard van het incident een 

dusdanig karakter heeft, dat in overleg wordt besloten een andere dienst het 

optreden te laten coördineren. 

Zie verder Bijlage 7. Checklist HOvD 




2. Operationele procedure vogelgriep 

2.1 Scenario’s 

Concreet betreft het een drietal mogelijke scenario’s waarbij de brandweer bij een 

bedrijf of transportongeval moet optreden, terwijl er sprake is of kan zijn van een 

besmettingsrisico voor vogelgriep. Het gaat om optreden in de 10 kilometerzone van 

LNV. 

1. Hulpverleningen op boerenbedrijven, zoals koe in de grup, assistentie 

ambulance, wateroverlast 

Wanneer sprake is van een hulpverlening op een verdacht of besmet bedrijf dat enig 

uitstel kan gedogen rijden de voertuigen niet het erf op maar worden buiten het 

bedrijf opgesteld. 

Het optreden in besmet gebied gebeurt in uitruktenue met gebruik van 

ademlucht. Indien de aard van de hulpverlening het toelaat kan overwogen 

worden wegwerpoveralls, een mondkapje (type FFP 2), handschoenen 

(wegwerp of rubber chemicaliënhandschoenen) en schoenbeschermhoesjes te 

dragen tijdens de inzet. Uitrukkleding en ademluchtapparatuur hoeven dan niet 

ontsmet te worden. 

De eerst aankomende bevelvoerder en zijn aanvalsploeg gaan op verkenning naar 

het bedrijf. Er wordt een opstellijn vastgesteld en gemarkeerd om onderscheid te 

maken tussen (voor de brandweer) schoon en besmet gebied. Benodigde materialen 

worden van de voertuigen gehaald. Voorkomen moet worden dat voertuigen in 

besmet gebied komen, tenzij dit niet anders kan. De inzet wordt gedaan door zo 

weinig mogelijk personeel. Personen die niet nodig zijn voor de inzet blijven bij de 

voertuigen in het schone gebied. Na de inzet, moet personeel en materieel ontsmet 

worden. 

2. Brand/gaslekkage op een pluimveehoudend bedrijf/woning/terrein waar 

pluimvee aanwezig is. 

Wanneer er sprake is van brand gaat tenminste de tankautospuit ter plaatse en 

wordt zo spoedig mogelijk een opstellijn ingesteld. Indien niet noodzakelijk, dienen 

alle andere voertuigen en personen de opstellijn ook niet te passeren. Voor het halen 

van bluswater verdient het de voorkeur dat de andere voertuigen niet de opstellijn 

passeren (tenzij niet anders mogelijk). 


ademlucht. 

Voor de repressieve inzet (blussen, redden etc.) alszodanig hoeven er geen speciale 

maatregelen te worden genomen. Na de inzet, moet personeel en materieel ontsmet 

worden. 




3. Ongeval met vrachtwagen waarin zich (dood) pluimvee bevindt. 

De procedure die geldt bij een ongeval met gevaarlijke stoffen is ook hier van 

toepassing. Dus opstellijn op tenminste 25 meter afstand. Niet meer personen in het 

vuile/besmette gebied dan noodzakelijk. 


ademlucht. Indien de aard van de hulpverlening het toelaat kan overwogen 

worden wegwerp-overals, een mondkapje (type FFP 2), handschoenen 

(wegwerp of rubber chemicaliënhandschoenen) en schoenbeschermhoesjes te 

dragen tijdens de inzet. Uitrukkleding en ademluchtapparatuur hoeven dan niet 

ontsmet te worden. 

Waarschuw de alarmcentrale dat het om een voertuig met pluimvee gaat. Uitgezocht 

dient te worden of de dieren wel of niet tot een risicogroep behoren. Zolang dit niet 

bekend is dient er van uit te worden gegaan dat de lading verdacht is. Indien er 

vogelgriep gevoelige dieren betrokken zijn dient de brandweer de geldende 

ontsmettingsregels in acht te nemen. Ook een lege pluimveetransportwagen is 

verdacht totdat het tegendeel is bewezen. De RAC stelt de AID en politie in kennis in 

verband met de mogelijke overtreding van de vervoersregels. 

2.2 Persoonlijke bescherming 

Onderstaande tabel geeft aan welke soort beschermende kleding per incident wordt 

vereist. Uit gegaan wordt van incidenten op verdachte en besmette locatie of met 

verdachte of besmette objecten. Voor de overige incidenten zijn de normale 

uitrukprocedures van kracht. 

Situatie Brand/gaslekkage Hulpverlening Ongeval Ontsmetting 

Beschermende 

kleding 

Uitruktenue en 

ademlucht 


ademlucht. Indien 

mogelijk 

wegwerpoverals, 

mondkapje, 

veiligheidsbril en 

schoenbeschermhoesjes, 

handschoenen 

(wegwerp /chem) 


ademlucht. 

Indien mogelijk 

wegwerpoverallsmondkapje,veiligheidsbril,schoenbeschermhoesjes, 

handschoenen 

(wegwerp/chem 

Wegwerpoveralls, 

mondkapje, 

veiligheidsbril, 

schoenbeschermhoesjes,chemicaliënhandschoenen 




3. Ontsmetting 

3.1 Ontsmetting eigen personeel 

Na een inzet in (mogelijk) besmet gebied of bij/in een (mogelijk) besmet object 

dienen personen en materieel ontsmet te worden. Ten behoeve van eenvoudige 

ontsmetting zijn in de regio IJssel-Vecht op 4 plaatsen (Kampen, Raalte, 

Steenwijkerland en Hardenberg) ontsmettingsmiddelen ondergebracht. De korpsen 

waar het materiaal is gestationeerd zullen assisteren bij ontsmetting. Hiertoe rukt 

men uit met twee personen. Zodra uit melding blijkt dat er sprake is van een optreden 

in de 10 kilometerzone waarbij (mogelijk) besmettingsgevaar is betrokken wordt 

meteen ontsmettingmateriaal ter plaatse gestuurd door de alarmcentrale. Daarnaast 

worden de cluster-OvD en de AGS gealarmeerd. Voor uitgebreide ontsmetting is de 

regionale ontsmettingssluis beschikbaar met daartoe opgeleid en geoefend 

personeel. Wanneer een tankautospuit op het besmet terrein is ingezet wordt een 

extra tankautospuit gealarmeerd om te assisteren bij de ontsmetting. 

Wanneer personeel en / of materieel is ingezet op een (mogelijk) besmet 

terrein/object moet worden ontsmet met 1 % halamid oplossing of Suma tabs. De 

halamid oplossing wordt ter plaatse gemaakt door het oplossen van 100 gram 

halamid in 10 liter water (gebruik geen grotere hoeveelheid of minder water, het 

middel wordt al snel sterk bijtend). Gebruiksaanwijzing Suma tabs volgt nog. Degene 

die de ontsmettingsoplossing maakt moet naast zijn uitrukkleding, een 

wegwerpoveral, een veiligheidsbril en chemicaliënhandschoenen dragen. 

In onderstaand overzicht staat welke ontsmetting wanneer van toepassing is. 

Bluspak: 

Goed afspoelen met water zodat kleding schoon is (geen zichtbaar vuil meer). 

Daarna inspuiten met ontsmettingsmiddel, in stevige plastic zakken verpakken, deze 

dichtbinden en zo heet mogelijk laten wassen (kijk even op het label van de kleding) 

en laten drogen. Het is aan te bevelen extra kleding in de tankautospuiten te leggen. 

De eenheid die ter ondersteuning met ontsmettingsmiddelen ter plaatse komt heeft 

eventueel ook reservekleding voorradig. 

Laarzen en helm: 

Eerst goed afspoelen met water zodat alles schoon is (geen zichtbaar vuil meer) 

daarna inspuiten met ontsmettingsmiddel, 15 minuten laten inwerken en dan goed 

naspoelen met water. 

Ademluchtapparatuur: 

Let op bij de ontsmetting van ademluchtapparatuur, laat de fles onder druk 

(afblazend) ontsmetten. Zo wordt voorkomen dat er ontsmettingsmiddel in de 

ademautomaat komt. 




Wegwerpoveral, mondkapje, veiligheidsbril en schoenbeschermhoesjes: 

Bij het uitrekken van de kleding moet het mondkapje zo lang mogelijk opgelaten 

worden. Daarnaast moet worden geprobeerd de buitenkant van de kleding niet aan 

te raken. De kleding kan in een vuilniszak worden gedaan. Deze kan afgesloten op 

het bedrijf achterblijven. De veiligheidsbril kan zonodig met ontsmettingsmiddel 

worden ontsmet. Wanneer een schoenbeschermhoesje tijdens de inzet kapot gaat 

dient na afloop van de inzet ook het schoeisel te worden ontsmet. 

Bovenstaande geldt ook voor de ontsmettingsploeg, die kan ook na afloop kleding in 

een vuilniszak doen en afgesloten achterlaten. 

Uitkleedvolgorde: 

• Rits van overall openen 

• handschoenen 

• overall 

• handen behandelen met alcohol 

• bril 

• mondkapje 

Voertuigen: 

Afspuiten met water (geen hoge druk straal in verband met verneveling en 

opwerveling lucht !) zodat het voertuig niet meer zichtbaar vuil is, daarna met 

vernevelaar ontsmettingsmiddel overheen spuiten, even laten inwerken (10 tot 15 

min). Vervolgens naspoelen.!! Ook bij de zitplaatsen in de cabine de vloer waar de 

laarzen op staan. Extra aandacht verdienen de wielkasten en de onderzijde (in 

verband met achtergebleven deeltjes) 

Als het idee bestaat dat een voertuig niet goed is ontsmet, moet het worden gebracht 

bij een korps met een wasplaats met stoomcleaner voor een goede 

schoonmaakbeurt. Dit geldt ook voor assistentie bij ontsmetten van politieauto's of 

ambulances. 

Materiaal: 

Afspoelen met water en daarna behandelen met ontsmettingsmiddel, even laten 

inwerken (15 min) en daarna naspoelen of indien men de materialen niet direct weer 

nodig heeft 72 uur isoleren (luchtdicht verpakken). Niet nat te maken materiaal kan 

worden verpakt in afgesloten plastic zakken en dit dient 72 uur afgesloten te blijven. 




Personeel: 

Het personeel dat betrokken is geweest bij inzet in (mogelijk) besmet gebied 

en/ontsmetting dient tijdens de ontsmetting de handen te behandelen met 

desinfecterende alcohol. 

NB: Na een inzet op een vogelgriep besmet bedrijf vormt het ingezette 

personeel (inzet in verdacht of besmet gebied) gedurende 72 uur een potentiële 

besmettingsbron. Dit personeel kan in die periode niet worden ingezet op een 

ander vogelpest gevoelige, verdachte of besmette locatie. Dit geldt ook voor 

daarmee samenhangende bedrijven, zoals toeleverende bedrijven. 

3.2 Ontsmetten overige hulpdiensten 

De brandweer kan om assistentie worden gevraagd bij de ontsmetting van 

personen/voertuigen van andere hulpverleningsdiensten. Wanneer dit verzoek bij de 

RAC binnenkomt zal een tankautospuit volgens KVT worden gealarmeerd. 

Daarnaast wordt de dichtstbijzijnde post (Kampen, Steenwijkerland, Raalte en 

Hardenberg) met ontsmettingsmateriaal gealarmeerd. Deze eenheid rukt met 2 

personen uit ter assistentie van de tankautospuit. 

Als het idee bestaat dat een voertuig niet goed is ontsmet, moet het worden gebracht 

bij een korps met een wasplaats met stoomcleaner voor een goede 

schoonmaakbeurt. 

Zie verder Bijlage 10. Checklist ontsmetten voertuigen overige hulpdiensten 




Bijlage 1. Checklist centralist melding verdacht of besmet bedrijf/object 

Situatie 

Er komt een melding binnen vanaf een (mogelijk) besmette locatie uit de 10 

kilometerzone. 

Actie 

- Vraag of er pluimvee aanwezig is 

Onder pluimvee wordt verstaan: kippen, kalkoenen, parelhoenders, eenden, 

ganzen, kwartels, duiven, fazanten, pauwen, patrijzen, loopvogels 

(struisvogels, emoes en nandoes), zwanen en reigers. Het maakt hierbij niet uit of 

de dieren bedrijfsmatig of voor de hobby worden gehouden. 

- Wanneer pluimvee aanwezig is (of is geweest bijv. geruimde stal o.i.d.) of er 

sprake is van een (mogelijk) besmette situatie geef dit door aan de 

bevelvoerder 

- Alarmeer OvD, AGS en het dichtstbijzijnde korps waar ontsmettingmateriaal 

aanwezig is 

- Stel de ander hulpverleningsdiensten op de hoogte 

- Stel de AID in kennis 

- Stel de OvD, AGS, ontsmettingsondersteuning en andere hulpdiensten op de 

hoogte van de plaats van de opstellijn 

- Alarmeer op verzoek een extra tankautospuit ten behoeve van ontsmetting 

- Bewaak de restdekking van het gebied. Immers de eerste eenheid is niet meer 

inzetbaar in verband met ontsmetting. 

Aandachtspunten 

- Er kan van de andere hulpdiensten een aanvraag voor assistentie bij 

ontsmetting van voertuigen en/of personeel. Alarmeer dan een tankautospuit 

volgens KVT, de cluster-OvD, AGS en dichtstbijzijnde korps waar 

ontsmettingmateriaal aanwezig is. 

- Ook bij de melding van een (vrachtauto)ongeval dient de centralist er bedacht 

op te zijn dat het mogelijk een (illegaal) pluimveetransport betreft. Ook een 

lege pluimveewagen kan een besmettingsbron vormen. 




Bijlage 2. Checklist centralist melding vinding dode vogels 

Situatie 

U krijgt een melding van de vinding van dode vogels 

Acties 

- Noteer naam en adres melder 

- Noteer of er contact met de dode dieren is geweest 

- Wanneer het een melding betreft van: 

• een dode zwaan, reiger of andere grote watervogel, 

• 1 dode eend, gans, meeuw of roofvogel 

• 20 of meer andere dode vogels 

Waarschuwt u direct de AID 045-5466230 

- Informeer het CCB politie 

- Waarschuw de politie om de vindplaats af te zetten 

- Informeer de HOvD en OvD van het betreffende gebied. 

- Bij overige meldingen kunt u de gemeente waarschuwen om de dode dieren 

op te halen. Dit is nadrukkelijk geen brandweertaak ! 


- Geef aan de melder aan dat men vooral de dieren niet moet aanraken 

- Maak ten behoeve van registratie een rapport aan in GMS 




Bijlage 3. Checklist centralist ontsmetting personeel / materieel andere 

hulpdiensten 

Situatie 

U ontvangt een verzoek tot assistentie van de brandweer bij de ontsmetting van 

personeel / materieel van een andere hulpdienst 

Acties 

- Waarschuw een tankautospuit volgens de KVT 

- Waarschuw het dichtstbijzijnde korps met ontsmettingmateriaal 

- Waarschuw de cluster-OvD van de plaats waar de ontsmetting moet 

plaatsvinden 

- Waarschuw / informeer de AGS 

- Licht zonodig andere diensten in 


- Overleg of inlichten AID / crisiscentrum nodig is 




Bijlage 4. Checklist bevelvoerder 

Situatie 

U rukt uit naar een (mogelijk) besmet bedrijf/gebied of ongeval waarbij risico op 

besmetting is. 

Acties 

- Informeer uw personeel over de situatie 

- Ruk organiek uit om het risico op besmetting en verspreiding zo klein mogelijk 

te houden 

- Bepaal bij aankomst een opstellijn om het schone en besmette gebied te 

markeren. Geef de plaats van de opstellijn door aan de alarmcentrale 

- Bepaal of u uw voertuig in besmet of schoon gebied opstelt 

- Zorg voor de juiste persoonlijke bescherming 

- Personeel wat in besmet gebied werkt kan niet zonder ontsmetting naar het 

schone gebied. Ook niet om iets even op te halen !!! Dit geldt ook voor alle 

andere hulpverleners (politie e.d.) 

- Laat de alarmcentrale weten of de informatie over 

besmettingrisico/aanwezigheid pluimvee juist is. 

- Wanneer personeel/materieel over de opstellijn gaat bent u niet meer 

uitrukgereed in verband met noodzakelijke ontsmetting. Geef dit door aan de 

alarmcentrale 

- Verricht de inzet met zo weinig mogelijk personeel en materieel. Personeel dat 

in verdacht of besmet gebied is geweest is 72-uur lang beperkt inzetbaar ! 

- Wanneer uw voertuig in besmet gebied staat, laat dan een extra tankautospuit 

alarmeren in verband met assistentie bij de ontsmetting 

- In afwachting van de komst van de AGS kan in overleg met de OvD vast 

begonnen worden met een grondige reiniging van al het materiaal in het 

inzetgebied. Hierbij dient men extra attent te zijn op modder, veren en 

mestresten. Na deze reiniging is het materiaal nog niet ontsmet, het moet dus 

nog achter de opstellijn blijven!! 

- Registreer met behulp van het registratieformulier welke brandweermensen bij 

de inzet zijn betrokken en wie er in besmet gebied is geweest 


- Uitkleedvolgorde: 


• overal 


• bril 

• mondkapje 

- Ook een lege stal kan mogelijk besmet zijn 

- Wanneer u onverwacht pluimvee/ een verdachte/besmette situatie aantreft 

geeft u dit direct door aan de alarmcentrale 

NB. Onder pluimvee wordt verstaan: kippen, kalkoenen, parelhoenders, eenden, ganzen, kwartels, 

duiven, fazanten, pauwen, patrijzen, loopvogels (struisvogels, emoes en nandoes), zwanen en 

reigers. Het maakt hierbij niet uit of de dieren bedrijfsmatig of voor de hobby worden gehouden. 




Bijlage 5. Checklist OvD 

Situatie 

U rukt uit naar een (mogelijk) besmet bedrijf/gebied of ongeval waarbij risico op 

besmetting is. 

Acties 

- Maak, wanneer dit nog niet gebeurt, is een opstellijn om scheiding aan te 

brengen tussen schoon en (mogelijk) besmet gebied 

- Zorg voor een minimale inzet van mens en materieel. Personeel is na 

optreden in verdacht of besmet gebied 72-uur vermindert inzetbaar ! 

- Overleg ter plaatse zonodig met de andere hulpdiensten over de situatie 

- Let op uw eigen bescherming ! 

- Houd de alarmcentrale op de hoogte van de situatie 

- Zorg voor een bewaking van de opstellijn en voorkom ‘gemakkelijk 

overstappen’ 

- Schaal zonodig op naar GRIP 1 

- Overleg met de AGS (eventueel telefonisch) over de uit te voeren ontsmetting 

- In afwachting van de komst van de AGS kan vast begonnen worden met een 

grondige reiniging van al het materiaal in het inzetgebied. Hierbij dient men 

extra attent te zijn op modder, veren en mestresten. Na deze reiniging is het 

materiaal nog niet ontsmet, het moet dus nog achter de opstellijn blijven!! 

- Meldt de alarmcentrale wanneer u zelf in besmet gebied bent geweest en niet 

meer uitrukgereed bent in verband met besmetting. 

- Verzamel na de uitruk de registratie formulieren bij de bevelvoerders. Vergeet 

niet uw eigen naam en naam AGS toe te voegen op registratielijst 





- U krijgt ondersteuning bij ontsmetting vanuit Kampen, Raalte, Steenwijkerland 

of Hardenberg. Daarnaast is een ‘schone’ tankautospuit nodig. Dit kan de 

eerste tankautospuit zijn wanneer deze niet over de opstellijn is geplaatst 

- Signaleer problemen met toekomstige uitrukken naar verdachte of besmette 

locaties in verband met de 72-uursregel vroegtijdig. Zoek in geval van 

problemen in overleg met HOvD en alarmcentrale een oplossing. 

NB. Onder pluimvee wordt verstaan: kippen, kalkoenen, parelhoenders, eenden, 

ganzen, kwartels, duiven, fazanten, pauwen, patrijzen, loopvogels 

(struisvogels, emoes en nandoes), zwanen en reigers. Het maakt hierbij niet uit of 




de dieren bedrijfsmatig of voor de hobby worden gehouden. 




Bijlage 6. Checklist AGS 

Situatie 

U rukt uit om eventuele ontsmetting te coördineren naar een (mogelijk) besmet 

bedrijf/gebied of ongeval waarbij risico op besmetting is. 

U kunt onderstaande acties initiëren in overleg met de OvD zonder zelf ter 

plaatse te gaan. 

Acties 

- Controleer of de ontsmettingsondersteuning (Kampen, Raalte, Steenwijkerland 

en Hardenberg) is gealarmeerd 

- Richt een ontsmettingsveld(je) in en zet alles goed af 

- Afhankelijk van de situatie kan er voor gekozen worden om personeel met 

kleding aan te ontsmetten of personeel eerst kleding uit laten trekken (alleen 

over- /bluskleding en laarzen), over de opstellijn stappen en vervolgens de 

resterende materialen ontsmetten 

- Alvorens met het ontsmetten zelf te beginnen dient men aandacht te besteden 

aan het verwijderen van organische materialen als modder, mest of bloed. 

- Ontsmet met 1 % halamid of Suma tabs (alleen onder deskundig toezicht!!) 

- Laarzen en andere materialen eerst ontdoen van alle zichtbaar vuil, daarna in 

emmers of bakken met ontsmettingsmiddel of met een vernevelaar. Vervolgens 

15 minuten laten inwerken. Daarna goed afspoelen met water. Eventueel 

controle met pH-papier van de AGS of de oplossing goed is verwijderd na het 

spoelen. 

- Kleding kan ontsmet worden door dit goed schoon te maken, te behandelen 

met ontsmettingsmiddel en vervolgens zo heet mogelijk wassen. Na het wassen 

de kleding laten drogen. Hierdoor wordt het virus afdoende bestreden 

- Het personeel wat de ontsmetting uitvoert draagt een wegwerpoveral, een 

mondkapje, veiligheidsbril, chemicaliën handschoenen en 

schoenbeschermhoesjes 

- Zorg dat u geregistreerd wordt op de registratieformulieren 




• overal 

• bril 

• mondkapje 

- U kunt gevraagd worden te assisteren bij de ontsmetting van personeel en 

materieel van andere hulpdiensten 




- U krijgt ondersteuning bij ontsmetting vanuit Kampen, Raalte, Steenwijkerland 

of Hardenberg. Daarnaast is een ‘schone’ tankautospuit nodig. Dit kan de 




eerste tankautospuit zijn wanneer deze niet over de opstellijn is geplaatst 

Bijlage 7. Checklist HOvD 

Situatie 

U geeft leiding, aan het COPI, bij de inzet op een (mogelijk) besmet bedrijf/gebied of 

ongeval waarbij risico op besmetting is 

Acties 

- Overleg met de OvD of uw komst noodzakelijk is 

- Zorg dat het optreden van de diverse hulpdiensten op elkaar wordt afgestemd 

- Laat zonodig de AID plaatsnemen in het COPI 

- Besteed aandacht aan de voorlichting 

- Verzorg indien nodig terugkoppeling aan de burgemeester en RCvD 


- Denk om eventuele eigen ontsmetting 

- Het is aan te bevelen de plaats COPI in schoon gebied te hebben. Dat betekent 

dat ook de leden van het COPI niet in besmet gebied komen. Is dit wel het 

geval dan dient een vervanger in het COPI plaats te nemen 

- Denk om de eigen registratie 




Bijlage 8. Checklist ondersteuningsploeg ontsmetting / bevelvoerder 

tankautospuit ontsmetting 

Situatie 

U rukt uit ter ondersteuning van de ontsmetting van ingezet brandweerpersoneel en 

materieel of ter ontsmetting van personen/materieel van andere hulpdiensten 

Acties 

- Vraag of u uitrukt voor de ontsmetting van het eigen personeel of ter assistentie 

van andere hulpdiensten 

- Vraag naar de locatie waar de ontsmetting moet plaatsvinden (bij ontsmetting 

andere diensten hoeft dit niet de incidentlocatie te zijn !) 

- Zorg ervoor dat u als ontsmettingsteam niet over de opstellijn komt !!!! 

- Zorg ervoor dat ontsmettingsteam met juiste beschermingsmiddelen is uitgerust 

- Overleg met OvD en AGS over de uit te voeren ontsmetting 

- Maak gebruik van een 1% Halamid of Suma tabs oplossing om te ontsmetten. 

LET OP: eerst water, dan halamid !!!!! Alleen onder deskundig toezicht. 

- Alvorens met het ontsmetten zelf te beginnen dient men aandacht te besteden 

aan het verwijderen van organische materialen als modder, mest of bloed 

- Laarzen en andere materialen eerst ontdoen van alle zichtbaar vuil, daarna in 

emmers of bakken met ontsmettingsmiddel of met een vernevelaar. Vervolgens 

15 minuten laten inwerken. Daarna goed afspoelen met water. Eventueel 

controle met pH-papier van de AGS of de oplossing goed is verwijderd na het 

spoelen 

- Iedereen behandelt de handen met handalcohol 

- De kleding van het ontsmettingsteam kan in afgesloten plastic zakken worden 

achtergelaten op het bedrijf 


- Zorg voor registratie ingezet personeel 

- Spoel de materialen goed schoon 



• overal 


• bril 

• mondkapje 




Bijlage 9. Nazorg eigen personeel 

Vogelgriep is een voor de mens gevaarlijke ziekte. Het is dan ook van groot belang 

om bij operationeel brandweeroptreden de juiste beschermingsmiddelen worden 

gedragen. Daarnaast is het van belang het aantal mensen wat op verdacht of besmet 

terrein opereert tot een minimum te beperken. Dit alles om besmetting of 

verspreiding van het vogelgriepvirus te voorkomen. 

72-uursregel 

Na een inzet op een vogelgriep besmet bedrijf vormt het ingezette personeel (inzet in 

verdacht of besmet gebied) gedurende 72 uur een potentiële besmettingsbron. Dit 

personeel kan in die periode niet worden ingezet op een ander vogelpest gevoelige, 

verdachte of besmette locatie. Dit geldt ook voor daarmee samenhangende 

bedrijven, zoals toeleverende bedrijven. 

Registratie 

Teneinde een goed beeld te krijgen van wie allemaal betrokken is bij inzetten waarbij 

besmettingsrisico bestaat wordt al het brandweerpersoneel geregistreerd. De naam, 

functie bij de uitruk, aanwezigheid in verdacht/besmet gebied en eventuele 

bijzonderheden worden genoteerd. Deze registratie kan van groot belang zijn bij 

eventuele nazorg, onderzoek of gezondheidsproblemen achteraf. 

Bij dit draaiboek is een standaard registratieformulier toegevoegd. De bedoeling is 

dat een aantal van deze formulieren op de uitrukvoertuigen komt te liggen zodat het 

personeel door de bevelvoerders kan worden geregistreerd. 

Zie verder Bijlage 10. Registratieformulier brandweerpersoneel 

Nazorg 

Na een inzet op een verdacht of besmet bedrijf/object kunnen er bij het 

brandweerpersoneel vragen over inzet en risico’s op besmetting zijn. Overwogen kan 

worden om na de ontsmetting een nabespreking te houden waarbij AGS of een 

medewerker van de AID meer informatie over vogelgriep en de besmettingsrisico’s 

kunnen geven. 

Ziekteverschijnselen bij mensen 

Een besmetting met vogelgriep kan bij de mens ondermeer leiden tot griepachtige 

klachten en ontstoken slijmvliezen van de ogen. Wanneer bij brandweerpersoneel na 

een inzet op een verdacht/besmet bedrijf deze klachten zich openbaren dient contact 

opgenomen te worden met de huisarts. Gemeld moet worden dat men is ingezet op 

een verdacht of besmet bedrijf/object. De huisarts kan verdere actie ondernemen. 

Daarnaast moet de dienstleiding/OvD van het brandweerkorps worden ingelicht over 

de klachten en het doktersbezoek. Zonodig kunnen aan de hand van registratie 

contacten in beeld worden gebracht en verdere maatregelen worden genomen. 







Bijlage 10. Registratieformulier brandweerpersoneel 

Datum 

Tijd 

Incidentlocatie 

Soort incident 

Brand 

Naam Functie 

tijdens inzet 

Hulpverlening Ongeval 

Betrokken personeel 

Ingezet in verdacht of 

besmet gebied ? 

Overig te weten: 

Bijzonderheden 




Bijlage 11. Registratieformulier brandweermaterieel 

Datum 

Tijd 

Incidentlocatie 

Soort incident 

Brand 

Hulpverlening 

Ongeval 

Betrokken materieel 

Voertuignummer/container Ingezet in verdacht of 

besmet gebied ? 

Overig te weten: 

Bijzonderheden 




Bijlage 12. Checklist ontsmetten voertuigen overige hulpdiensten 

Versie 23 februari 2006 

Toelichting: Wanneer een ambulance op een vogelgriep gevoelige locatie is 

geweest en vanwege het spoedeisende karakter van transport niet ter plaatse 

is ontsmet dient dit achteraf te gebeuren. Daar spoedvervoer in de regel via de 

ziekenhuizen verloopt dient na afleveren van de patiënt ontsmetting plaats te 

vinden op de brandweer kazerne in die plaats. Op de kazerne zijn alle 

noodzakelijke voorzieningen aanwezig. 

Waar ambulance staat kan ook politieauto worden gelezen. Bij ontsmetting op locatie 

zijn dezelfde richtlijnen van kracht. 

1. Een ambulance die op het terrein van een vogelpest gevoelige locatie is geweest 

en vanwege het spoedeisend karakter daar niet is ontsmet meldt dit direct aan de 

meldkamer ambulancedienst. 

2. De meldkamer roept de Bevelvoerder van het betreffende korps op met het 

verzoek telefonisch contact op te nemen. 

De meldkamer geeft aan dat er een ambulance na spoedvervoer ontsmet dient te 

worden. De Bevelvoerder zorgt er voor dat personeel beschikbaar is om de 

ambulance bij het ziekenhuis te ontsmetten. 

3. De ambulance blijft buiten de normale routing en draagt de patiënt over. 

Vervolgens wordt de ambulance op het ziekenhuisterrein door de brandweer 

ontsmet. Totdat het voertuig is ontsmet is het niet beschikbaar voor een volgend 

transport. 

4. De wielen en wielkasten van het voertuig worden grondig schoongemaakt m.b.v. 

De hoge druk reiniger. 

5. De brandweer maakt ontsmettingsmiddel aan. Dit product is in geconcentreerde 

vorm licht bijtend! Draag bij het aanmaken rubber handschoenen en een 

veiligheidsbril. Een gebruiksaanwijzing van de drukspuit is bijgevoegd. 

Besproei wielen en wielkasten met de ontsmettingsvloeistof. Indien het personeel 

van de ambulance met verontreinigd schoeisel in het voertuig heeft gezeten, 

dienen binnenbodem, pedalen en schoeisel eveneens ontsmet te worden. Alleen 

uitvoeren indien noodzakelijk. 

6. Zonodig wordt de rest van het interieur van het voertuig ontsmet 

6. Na inwerken (minimaal 15 minuten) besproeide oppervlakken grondig afspoelen 

met schoon water. 

7. De ambulance meldt zich weer beschikbaar. 




Ontsmetting gaat in overleg met de AGS, OvD en AID / Crisisleiding. 




Bijlage 13. Contactpersonen en telefoonnummers 

Informatie/telefoonnummers 

1. Binnen de brandweer Regio IJssel-Vecht: Afdeling Operationele Voorbereiding, 

038-4281926, 06-41466805 

2. Politie Regio IJsselland: bereikbaar via 0900-8844 of via meldkamer brandweer 

3. AID (meldkamer) 045 – 5466230 

4. Meldkamer brandweer, 038-4982518 

Verdere informatie kan gevonden worden op internet: 

- www.minlnv.nl/actueel 

- www.iad.nl 

- www.KNMVD.nl (onder laatste nieuws) 

- www.pdv.nl 

- www.rivm.nl 

Verspreiding Procedure 

De brandweer Regio IJssel-Vecht zorgt voor verspreiding over de brandweerkorpsen 

en operationele functionarissen in de Regio IJssel-Vecht (zie onderstaande 

verzendlijst). 

Verzendlijst 

Het draaiboek vogelgriep van de brandweer Regio IJssel-Vecht, zal worden 

verstuurd aan: 

Gemeentelijke brandweerkorpsen in de regio 

Gemeenschappelijke Meldkamer Zwolle 

Politie Regio IJsselland 

GHOR Regio IJssel-Vecht 

AID 

PCC Overijssel 

Alle operationele functionarissen van de RROL IJssel-Vecht

DRAAIBOEK VARKENSPEST - Veiligheidsregio IJsselland

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?