Het IPCC rapport en de betekenis voor Nederland (pdf) - Marcel Stive

HET IPCC-RAPPORT EN DE BETEKENIS VOOR NEDERLAND
1. Klimaatverandering: de natuurwetenschappelijke basis
1.1 Achtergrond
Werkgroep I van het IPCC houdt zich bezig met het klimaatsysteem. Het rapport beschrijft de huidige
inzichten in de oorzaken van klimaatverandering, de waargenomen klimaatveranderingen, de klimaatprocessen,
de oorzaak-gevolgrelaties en klimaatscenario’s voor de komende eeuw. Zowel natuurlijke
als antropogene oorzaken van klimaatverandering worden beschouwd. De oorzaak-gevolgrelaties
betreffen vooral processen die klimaatverandering kunnen versterken of verzwakken, de zogeheten
terugkoppelingen. Van belang hierbij zijn allerlei cycli, zoals de koolstofcyclus en de waterkringloop.
Het rapport maakt nadrukkelijk onderscheid tussen (1) het vaststellen van veranderingen en (2) het toeschrijven
van die veranderingen aan bepaalde oorzaken. De mogelijke omvang van klimaatverandering
in de toekomst, zowel mondiaal als regionaal, worden geschat op basis van emissiescenario’s (zie
Hoofdstuk 3). Het rapport borduurt voort op de vorige assessment rapporten van het IPCC en beschrijft
de situatie zoals die was medio 2006. Publicaties van latere datum zijn niet meer verwerkt.
Dit in verband met de strikte kwaliteitscontrole.
Het klimaatsysteem is bijzonder complex. Daardoor is het bijna nooit mogelijk om uitspraken te doen
die 100% zeker zijn. Dit komt deels door het bestaan van interne variabiliteit (chaos), maar ook door de
onvolledigheid van meetreeksen en de beperkingen van klimaatmodellen. Om redenen van consistentie
en transparantie wordt in het IPCC-rapport een eenduidige terminologie met betrekking tot het begrip
onzekerheid gehanteerd. Onzekerheden kunnen op verschillende manieren worden geclassificeerd aan de
hand van de bron. Hoofdtypen zijn onzekerheid in de waarde van een grootheid en structurele onzekerheid.
Waardeonzekerheid doet zich voor bij een onvolledige bepaling van een grootheid en wordt
doorgaans bepaald met behulp van statistische methoden, zoals standaardafwijking. Structurele onzekerheid
doet zich voor wanneer de onderliggende processen niet volledig begrepen worden. In de meeste
gevallen zijn schattingen gemaakt van bovengenoemde onzekerheden door deskundigen, waarbij zij hun
oordeel baseren op alle beschikbare informatie. Ondanks onvermijdelijk subjectieve elementen in deze
benadering, wordt zo een goed onderbouwde schatting gemaakt van waarschijnlijkheden, die kan dienen
als basis voor een risicobenadering bij besluitvorming. Daarbij is natuurlijk niet uit te sluiten dat nieuwe
ontwikkelingen in de toekomst tot andere kansschattingen zullen leiden.
Daarnaast wordt bij de getallen van stralingsforcering (zie Hoofdstuk 1.3) de term ‘Niveau van wetenschappelijk
begrip’ ofwel ‘Level of Scientific Understanding (LOSU)’ gebruikt. LOSU is gedefinieerd als
het product van de mate van aanwijzingen voor een bepaalde forcering en de mate van consensus over
de betreffende forcering.
- 5 -