Het IPCC rapport en de betekenis voor Nederland (pdf) - Marcel Stive

HET IPCC-RAPPORT EN DE BETEKENIS VOOR NEDERLAND
4. De betekenis van de IPCC-rapporten voor Nederland
Hoe verandert het klimaat in Nederland? Wat betekenen de belangrijkste conclusies van het IPCC
voor diverse sectoren en het beleid op het gebied van adaptatie en mitigatie in Nederland? om die
vragen te beantwoorden heeft het PCCC een eerste verkenning gemaakt die gebaseerd is op de
drie IPCC-rapporten en op recente literatuur relevant voor de Nederlandse situatie. Het is inmiddels
duidelijk dat de opwarming van de aarde onontkoombaar is en dat aanpassen (adaptatie) noodzakelijk
is om de gevolgen van klimaatverandering te verkleinen. Tegelijkertijd blijft het verminderen
van de uitstoot van broeikasgassen (mitigatie) noodzakelijk om de temperatuurstijging binnen de
perken te houden. Adaptatie en mitigatie zijn tot op zekere hoogte complementaire strategieën:
hoe sneller en ambitieuzer de emissiereducties, des te groter is de kans dat de gevolgen milder
zullen zijn, waardoor adaptatie beter mogelijk is.
4.1 Klimaatverandering in Nederland
Nederland krijgt de komende eeuw te maken met gemiddeld hogere temperaturen, veranderingen in
neerslag en met een stijgende zeespiegel. Verder worden veranderingen in weersextremen verwacht.
De kans op hittegolven in de zomer neemt toe en neerslagextremen zullen vaker voorkomen. Dit beeld
wordt geschetst in de KNMI klimaatscenario’s (Van den Hurk et al., 2006) en is gebaseerd op hetzelfde
bronmateriaal als het IPCC-rapport. IPCC geeft echter te weinig informatie op het detailniveau van
Nederland.
Temperatuurontwikkeling
De temperatuurstijging in de afgelopen decennia was niet overal op de wereld gelijk. De temperatuur
in Nederland is duidelijk sneller gestegen dan de wereldgemiddelde temperatuur. Dat wordt onder meer
veroorzaakt door een verandering van de atmosferische circulatie, zoals bijvoorbeeld de overheersende
windrichting. Zuidelijke en westelijke stromingen hebben in de herfst en winter sterk bijgedragen aan
de warmterecords. De atmosferische circulatie vertoont van nature grote schommelingen. Het versterkte
broeikaseffect heeft waarschijnlijk invloed op de atmosferische circulatie, maar de mate waarin en
de manier waarop zijn nog niet eenduidig vast te stellen. Om die reden heeft het KNMI in 2006 zowel
scenario’s met ongewijzigde circulatie ontwikkeld, als scenario’s met gewijzigde circulatie, de zogenoemde
‘+’ scenario’s.
Op basis van onderzoek concludeert het IPCC dat de wereldgemiddelde temperatuurstijging aan het eind
van de 21 e eeuw waarschijnlijk tussen de 1,1 en 6,4°C ten opzichte van 1990 uitkomt. Het grootste gedeelte
van de kansverdeling ligt, voor zo ver we die kennen, tussen de 1,8°C en 4°C (zie Hoofdstuk 1.7).
De KNMI-scenario’s voor Nederland omvatten deze kleinere bandbreedte van de mondiaal gemiddelde
temperatuurstijging in 2100. Hierbij zijn dus de meest extreme scenario’s buiten beschouwing gelaten.
Alleen als de uitstoot van broeikasgassen sterk wordt teruggedrongen (B1-emissiescenario) zal de
temperatuurstijging lager zijn. De KNMI klimaatscenario’s G (gematigd) en W (warm) corresponderen
met een wereldgemiddelde temperatuurtoename van respectievelijk 1 en 2°C in 2050 (en het dubbele in
2100). In de ‘+’ scenario’s is sprake van een gewijzigde atmosferische stroming t.o.v. het huidige klimaat.
Voor de warmste zomerdagen en de koudste winterdagen neemt de temperatuur onevenredig sterk toe.
Het samenspel van hogere temperaturen en het frequenter optreden van periodes met oostenwinden
in de ‘+’ scenario’s geeft een sterke toename te zien van de kans op hittegolven in de zomer.
- 37 -