Het IPCC rapport en de betekenis voor Nederland (pdf) - Marcel Stive

3.5 Duurzame ontwikkeling en het voorkomen van klimaatverandering
HET IPCC-RAPPORT EN DE BETEKENIS VOOR NEDERLAND
Er is een tweezijdig verband tussen duurzaamheid en klimaatverandering. Enerzijds kan klimaatverandering
een duurzame ontwikkeling bedreigen door een verminderde beschikbaarheid van
essentiële hulpbronnen zoals land en water. Anderzijds kan een beleid gericht op duurzaamheid
de aanpassing aan klimaatverandering bevorderen en de kwetsbaarheid ervoor verminderen.
Ook kan duurzaamheidsbeleid de uitstoot van broeikasgassen verminderen.
Een lange termijn - ontwikkelingspad voor duurzaamheid draagt over het algemeen enorm bij aan het
verminderen van broeikasgasemissies bij bijvoorbeeld energievoorziening en transport. De hiermee
samenhangende beslissingen op het gebied van macro-economisch beleid, internationale financiering,
verzekeringen, hervorming van energiemarkten, energiezekerheid, bosbeleid, enzovoorts, staan op het
eerste gezicht los van klimaatbeleid. Ze zijn echter wel belangrijk voor het klimaat van de toekomst.
Door bij dergelijke beslissingen ‘duurzaamheid’ mee te wegen is het dus mogelijk de groei van emissies
te beperken. Dit geldt ondermeer in de energievoorziening en in transport. Anderzijds versterken veel
mitigatie-maatregelen een duurzame ontwikkeling. Maatregelen om energie te besparen zijn goed voor
de economie, verhogen de zekerheid van de energievoorziening en verminderen de luchtverontreiniging.
Verschuivingen in de wijze waarop energie geproduceerd wordt kunnen zo ontworpen worden dat
ze lokale werkgelegenheid met zich meebrengen door gebruik te maken van lokaal geproduceerde
technologie. Over het algemeen is hernieuwbare energie arbeidsintensiever dan energie gebaseerd
op fossiele brandstoffen. Ook mitigatie-maatregelen in het afvalbeheer, transport en de bebouwde
omgeving kunnen duurzaamheid versterken. En het leidt geen twijfel dat het voorkomen van ontbossing
voordelen heeft voor de biodiversiteit en bodem- en waterbeheer, ook al is het op korte termijn
economisch niet voordelig.
De overgang naar duurzame ontwikkeling vereist interactie van publieke en private besluitvormers,
waarbij overheden, bedrijven en maatschappelijke organisaties betrokken zijn. Normaal worden veel
van deze groepen niet direct aangesproken onder de noemer klimaatverandering, toch zijn ze van
wezenlijk belang. Het beste resultaat wordt geboekt als iedereen op gelijke basis deelneemt en er
een zekere coördinatie van de gedecentraliseerde besluitvorming plaatsvindt.
3.6 Beleidsinstrumenten om maatregelen te implementeren
De verscheidenheid aan technische en structurele maatregelen om broeikasgasemissies te verminderen
vraagt om een grote variatie van nationale beleidsinstrumenten. Per land moeten voor- en nadelen
van ieder instrument voor iedere toepassing worden beoordeeld. Internationaal gezien heeft het
Kyoto-protocol geleid tot nationaal klimaatbeleid in verschillende landen, waarbij er een markt is
ontstaan voor CO 2 -emissies en waarbij nieuwe instrumenten als ‘Clean Development Mechanism’
de basis vormen voor technologieoverdracht naar ontwikkelingslanden en emissiereducties.
Zonder een echte of impliciete prijs voor de uitstoot van broeikasgassen zal het in de voorgaande
paragrafen gegeven mitigatiepotentieel niet gerealiseerd kunnen worden. Zodra door beleids-
instrumenten aan de uitstoot van broeikasgassen een prijskaartje wordt gehangen, ontstaan prikkels
voor producenten en consumenten om te investeren in producten, processen en technologie met
minder klimaateffecten. Volgens modelberekeningen zou voor een stabilisatie rond 550 ppm CO 2 -
equivalent de emissieprijs 20-80 US$/tCO 2 -equivalent in 2030 moeten bedragen, welke met een mix
van instrumenten bereikt kan worden. Voor 450 ppm ligt deze prijs rond de 100 US$/tCO 2 -eq.
- 33 -