Profielwerkstuk “ Poollicht”

6.2 Historische onderzoeken naar poollichten
De poollichten danken hun naam aan Galileo Galilei (Afbeelding 6.2). Hij gaf de
poolichten hun wetenschappelijke naam die wij nog steeds gebruiken, Aurora
Borealis. Dit betekend “morgenrood van het noorden”. De poollichten hebben
meerdere namen, die ze danken aan deze man.
Aurora Borealis, noorderlicht.
Aurora Australis, zuiderlicht Afb. 6.2 Galilei Galileo
Aurora Polaris, poollicht (1564-1642)
De eerste echte onderzoeken naar poollichten begonnen in de 18 e eeuw.
In 1744 deed de Duitser Samuel Von Triewald al een experiment op het gebied van het poollicht. In
een donkere kamer, met een gaatje in de muur om het zonlicht door te laten, stelde hij een prisma,
een glas cognac en een scherm op. Lichtstralen die door de opening kwamen, werden gebroken en
waaierden uiteen bij doorgang door het prisma. Wanneer het gebroken licht langs het oppervlak van
de cognac kwam, werd een patroon op het scherm geprojecteerd. Dit was het begin van een
wereldwijde theorie die ervan uitging dat het poollicht ontstaat uit zonlicht dat gebroken wordt door
verstrooide gassen, die in de atmosfeer verdampen. Deze gassen werden door de wind meegevoerd
waardoor er een aurora ontstond.
De eerste persoon die onderzoek deed naar de zonnevlekken was een apotheker en sterrenkundige
uit Duitsland, genaamd Samuel Schwabe. Sinds 1826 noteerde hij dagelijks het aantal zonnevlekken.
Hij deed dit over een periode van 10 jaar.
In het jaar 1840 ontdekte een Engelse sterrenkundige en ook militair, genaamd Sir Edward Sabine,
dat er een relatie was tussen het magnetisch veld van onze aarde en de zonnevlekken (afbeelding
6.6). Hij deed meerdere onderzoeken, waaronder een onderzoek naar magnetische stormen die de
naalden van een kompas deden afwijken. Hij kwam er achter dat dit tegelijkertijd op de noord- en
zuidpool voorkwam en kreeg de Engelse regering zover dat ze in 1840 verschillende meetstations
bouwden zodat hij het fenomeen verder kon onderzoeken. Na veel metingen en analyses kwam hij er
achter dat magnetische stormen een levenscyclus hadden van 11 jaar. Sir Edward Sabine legde zijn
eigen resultaten naast die van de Duitser Samuel Schwabe en trok de conclusie dat er een relatie
bestond tussen zonnevlekken en storingen in het aardmagnetisme.
1853, Hendrik Antoon Lorentz werd geboren (afbeelding 6.3). Hij is één
van de meest bekende natuurkundigen van Nederland. In 1902 ontving hij
de Nobelprijs voor Natuurkunde. Hij werkte samen met onder andere
Marie Curie en Albert Einstein. Ook was hij de man die de formule voor de
Lorentzkracht uitvond. Hij deed tijdens zijn leven veel onderzoek naar de
snelheid van het licht. In 1875 verklaarde hij hoe de kleurschifting van het
licht in zijn werk gaat en in het jaar 1878 kon hij het verband tussen de
dichtheid van een stof en zijn brekingsindex verklaren. Hieruit ontstond de
beroemde Lorentzformule.
Profielwerkstuk Poollicht
FL = Bq . V
Afb. 6.4
47
Afb. 6.3 Hendrik Antoon Lorentz (1853-1928)