Schrijven 3F - Drenthe College

Nederlands Niveau 4 

Schrijven 3F Basis 

Naam:…………………………………………………… 

SLB groep……………………………………………… 

Cohort………………………………………………….. 

Studentnummer………………………………………. 

Schrijven Nederlands 3F basis 

Zorg Welzijn 2010-2011 

Pagina 1

inhoudsopgave 

Inleiding ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 3 

Waarom schrijf je een tekst? ------------------------------------------------------------------------------------- 5 

Wie gaat jouw tekst lezen? --------------------------------------------------------------------------------------- 6 

Zakelijk schrijven volgens een stappenplan ----------------------------------------------------------------- 8 

Opdracht 1 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 10 

Opdracht 2 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 11 

Opdracht 3 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 12 

Opdracht 4 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 14 

Opdracht 5 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 15 

Opdracht 6 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 16 

Opdracht 7 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 18 

Opdracht 8 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 20 

Opdracht 9 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 22 

Opdracht 10 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------- 23 

Brieven schrijven ---------------------------------------------------------------------------------------------------- 26 

Verzoekbrief ---------------------------------------------------------------------------------------------------------- 27 

Klachtenbrief ---------------------------------------------------------------------------------------------------------- 30 

Opdracht 11 (klachtenbrief) -------------------------------------------------------------------------------------- 33 

Opdracht 12 (sollicitatiebrief) ------------------------------------------------------------------------------------ 40 



blz. 

Pagina 2

Zakelijke teksten schrijven 

Inleiding 

Dit is de basisreader schrijven. 

De informatie over de thema‟s komt uit Taalwijzer van uitgeverij Malmberg. 

Aan de orde komen: 

Correspondentie 

Brieven en e-mails 

Standpunten beargumenteren en gevoelens genuanceerd uitdrukken 

Formulieren, berichten, advertenties en aantekeningen 

Over allerlei onderwerpen belangrijke informatie noteren en doorgeven 

Aantekeningen maken van een helder gestructureerd verhaal 

Verslag, artikel 

Betogende en beschouwende teksten schrijven 

Uitwerken van een argument in verslag, artikel en redenen aangeven. 

Informatie uit verschillende bronnen in één tekst synthetiseren. 

Kenmerken van de taakuitvoering: 

Samenhang 

Afstemming op doel (waarom schrijf je een tekst?) 

Afstemming op publiek (wie gaat jouw tekst lezen?) 

Woordgebruik en woordenschat 

Leesbaarheid 

Spelling en grammatica worden in de grammaticareader behandeld 

Er wordt nog gewerkt aan een vervolg op deze reader, nl de 

reader schrijven deel 1 



Pagina 3

Waarom schrijf je een tekst? 

1.1. Je wilt iets zeggen of vertellen. Bijvoorbeeld: 

- Je schrijft een e-mail aan alle collega‟s over een bedrijfsuitje. 

- Je schrijft een kaart aan een zieke collega. 

- Je schrijft een uitnodiging aan je collega‟s voor een feest. 

1.2. Je wilt iets uiteggen. Bijvoorbeeld: 

- Je schrijft een brief over de verhuizing van het bedrijf. 

1.3. Je wilt iets aanbieden. Bijvoorbeeld: 

- Je vult een formulier in om een advertentie te plaatsen in een krant. 

- Je schrijft een advertentie voor in een krant of huis-aan-huis-blad. 

1.4. Je wilt solliciteren en iets over jezelf vertellen. Bijvoorbeeld: 

- Je vult een sollicitatieformulier in. 

- Je schrijft een sollicitatiebrief. 

Als je een tekst schrijft, heb je daar een doel mee. Het is belangrijk om je af te 

vragen wat het doel is. Met andere woorden: wat wil je bereiken met je tekst! Als je 

het doel bepaald hebt, kies je de soort tekst waarmee je dat doel het best kunt 

bereiken. In het volgende schema staan de doelen en de soorten teksten die daarbij 

passen. 



Pagina 4

Doel Uitwerking van het doel Tekstsoorten die daarbij 

passen 

Informeren Je geeft of vraagt informatie Brief 

over een bepaald onderwerp Verslag (van een gesprek, een 

gebeurtenis, een periode) 

Notulen 

Interne nieuwsbrief 

Handleiding 

Folder 

Brochure 

Uitleggen Je geeft uitleg over een bepaald Brief 

onderwerp 

Folder 

Brochure 

Verslag (van een gesprek, een 

gebeurtenis, een periode) 

Handleiding 

Activeren Je wilt de lezer overhalen of Poster 

overtuigen van e mening over Advertentie 

een bepaald onderwerp Brief, bijvoorbeeld een 

verkoopbrief of een 

sollicitatiebrief 

Overtuigen Je wilt de lezer overtuigen van je Verkoopbrief 

mening over een bepaald Folder 

onderwerp 

Brochure 

Artikel in dag- of weekblad 

Doel Uitwerking van het doel Tekstsoorten die daarbij 

passen 

Aanbieden Je wilt de lezer iets aanbieden Sollicitatiebrief 

Verkoopbrief 

Je ziet dat je sommige tekstsoorten voor verschillende doelen kunt gebruiken. Met 

een verkoopbrief kun je de lezer activeren of overtuigen en je kunt er iets in 

aanbieden. Vaak heeft een schrijver ook meer doelen met zijn tekst. Denk maar aan 

een sollicitatiebrief. Daarin geef je informatie over jezelf. Met die informatie wil de 

lezer overtuigen van jouw geschiktheid voor een baan. Je hebt ook het doel de lezer 

te activeren. Hij moet jouw brief uit de stapel halen en je uitnodigen voor een 

gesprek. 



Pagina 5

Wie gaat jouw tekst lezen? 

Natuurlijk moet je goed nadenken over wat je schrijft. Maar het is ook belangrijk dat 

je bij het schrijven goed weet aan wie je schrijft. Het maakt verschil of je aan een 

vriend een uitnodiging schrijft of dat je een sollicitatiebrief schrijft aan een bedrijf. 

Denk erover na wie je lezer is. Dan weet je ook of je formeel (beleefd) moet schrijven 

of informeel (wat losser). De lezer kan, bijvoorbeeld zijn: 

- een klant 

- een leverancier 

- een officiële instantie, zoals de gemeente of het rijk, 

- een collega 

- je baas 

- een goede bekende of vriend 

Bij een brief aan een klant zul je schrijven: 

Geachte heer Jansen, 

Aan een collega mag je schrijven: 

Hallo Anna, 

of: 

Beste collega, 

Het is dus belangrijk om je tekst zo goed mogelijk af te stemmen op je lezer en op de 

relatie die je met de lezer hebt. 

Je tekst wordt vaak gelezen door meer mensen of door een hele groep. Stel je dan 

een gemiddelde lezer voor aan wie je schrijft. 



Pagina 6

Beantwoord voor jezelf de volgende vragen voordat je begint: 

1. Wat is de voorkennis van mijn lezer over dit onderwerp? 

Als de lezer al veel weet over het onderwerp, dan hoef je er minder over uit 

leggen en kun je snel ter zake komen. 

2. Heeft mijn lezer belangstelling voor dit onderwerp? 

3. Een lezer leest een tekst eerder als deze zijn belangstelling wekt. Misschien weet 

je dat je lezer dit onderwerp belangrijk vindt. Zo niet, schrijf je tekst dan zo 

aantrekkelijk dat je de aandacht van de lezer trekt. 

4. Hoe denkt mijn lezer over dit onderwerp? 

Vraag je af wat de lezer vindt van dit onderwerp. Het is belangrijk dat je de lezer 

serieus neemt en dat je in je tekst laat merken dat je respect hebt voor zijn 

mening. Alleen als je respect toont voor de mening van de ander, kun je proberen 

die mening te beïnvloeden. 

5. Hoe is de relatie tussen mij en mijn lezer? 

De relatie tussen jou en je lezer bepaalt welke toon en aanspreekvorm je kiest in 

je tekst. Vooral als je maar een deel van de lezer kent, is er een risico dat je de 

relatie verkeerd inschat. Laat je tekst daarom altijd door iemand lezen en vraag of 

de toon en de aanspreekvorm goed gekozen zijn. 

„U‟ of „je‟? 

In zakelijke teksten voor lezers die je niet allemaal persoonlijk kent, gebruik je bij 

voorkeur de u-vorm. 



Pagina 7

Zakelijk schrijven volgens een stappenplan 

4.1. Stap 1: informatie verzamelen 

verzamel eerst alle informatie die je nodig hebt om een duidelijke en volledige 

tekst te schrijven. Het is de bedoeling dat de tekst de lezer aanspreekt. Sta 

daarom ook stil bij je lezer. Begin pas aan je tekst als je een antwoord hebt 

op de volgende vragen: 

1 Wat is het doel van de tekst? 

2 Wie gaat de tekst lezen? 

3 Welke vorm krijgt de tekst? 

4 Wat is de inhoud van de tekst? 

5 Heb ik voldoende informatie? 

4.2. Stap 2: een bouwplan maken 

1 Wat wil ik mijn lezer vertellen? 

2 Wat komt er in de inleiding? 

3 Waar gaan de alinea‟s over? 

4 Wat is het verband tussen de alinea‟s: gaat het om een opsomming, 

een tegenstelling, oorzaak-gevolg? 

5 Hoe kan ik deze tekst samenvatten? 

6 Kan ik een conclusie trekken uit de tekst? 

4.3. Stap 3: een concepttekst schrijven 

Aan de hand van het bouwplan schrijf je de eerste versie van je tekst. Dit 

noemen we het „concept‟ of de „concepttekst‟. Deze concepttekst is dus een 

tekst die nog uitgewerkt en verbeterd kan worden. 

4.4. Stap 4: commentaar vragen op de tekst 

Laat je concepttekst als dat mogelijk is altijd door een ander lezen. Beschouw 

het commentaar als een advies. 

Stap 5: de definitieve tekst schrijven 



Pagina 8

WERKDRUK 



Pagina 9

Opdracht 1: niveau 3F 

Bron: Taalblokken 

Taaltaak 'e-mail aan collega's schrijven over werkdruk' 

Je werkt op een afdeling voor klantencontacten. Het werk stapelt zich op en het 

wordt tijd voor een werkoverleg. Je hebt zelf al twee agendapunten. 

Je stuurt een e-mailbericht aan je collega's om hen uit te nodigen voor een overleg. 

Schrijf het e-mailbericht voor je collega's. Ga daarbij als volgt te werk: 

nodig je collega's per e-mail uit voor een werkoverleg; 

geef een aantal voorkeursdata waaruit ze kunnen kiezen; 

noem je twee agendapunten (deze mag je zelf bedenken); 

vraag of zij ook nog agendapunten willen aandragen; 

vraag bericht terug voor een bepaalde datum; 

sluit passend af. 

Lever je e-mailbericht in bij je docent of bewaar het in je Portfolio 

Ik ben klaar met deze taaltaak. 



Pagina 10



Taaltaak 'een verhaal schrijven voor een informatiekrant' 

Je bent nu weer een tijdje met je opleiding bezig. Binnenkort is er een open dag. De 

school maakt een informatiekrant voor toekomstige studenten. 

Je docent vraagt of je een verhaal voor de informatiekrant wilt schrijven over je 

ervaringen op school en in je stage. 

Schrijf een verhaal voor de informatiekrant, netjes geschreven met de hand of op de 

pc. 

Let daarbij op het volgende: 

gebruik ongeveer 400 woorden; 

kies een passende titel; 

zorg voor een samenhangende, goed lopende tekst; 

pas spelling en interpunctie goed toe; 

zorg ervoor dat het taalgebruik past bij de doelgroep (toekomstige studenten); 

zorg ervoor dat je verhaal toekomstige studenten voor je school motiveert; 

voeg een passende illustratie toe aan je tekst. 



Pagina 11


Bron: Korte film (internet) 

'Koest' ontvangt twee internationale prijzen 

'Koest' heeft afgelopen week in Caïro en Malmo 

op twee verschillende internationale 

jeugdfilmfestivals prijzen in ontvangst genomen. 

'Koest' is een korte film van regisseur Simone van 

Dusseldorp en scenarioschrijfster Mieke de Jong 

uit de KORT! reeks van 2007. 

Koest van Simone van Dusseldorp 

Op het International Childrens Film Festival in Caïro, Egypte werd de film door de 

vakjury verkozen tot beste korte film en ontving het tevens de 2e prijs van de 

kinderjury. 

Op het Zweedse jeugdfilmfestival BUFF in Malmo werd 'Koest' bekroond met de 

Skandinavische Region Skåne Short Film Prize 2008. Deze prestigieuze 

Skandinavische prijs is in het leven geroepen om de productie van korte films voor 

kinderen te stimuleren. 

Scenarioschrijfster Mieke de Jong was aanwezig op het festival om de prijs in 

ontvangst te nemen. Volgens de jury is 'Koest' “a brave film, unconventionally told 

and full of warmth and surprises. Tender, humorous and original!” 

KOEST gaat over de kleine Dédé die op een dag niet meer praat maar blaft. Zijn 

vader is ten einde raad: wat doe je met een blaffende zoon? Met Sem Kleijne 

Snuverink, Marcel Musters en Juul Vrijdag. 

De film is geproduceerd door Lemming Film in coproductie met NPS in de reeks 

KORT! 2007. De film is mede tot stand gekomen met steun van het Filmfonds, het 

Stimuleringsfonds en CoBO fonds. 



Pagina 12

Opdracht bij de korte film 'Koest': 

Kijk naar de film en identificeer je met een van de hoofdrolspelers. 

Schrijf een “verhaal” over hoe één van de karakters uit de film alles wat hij of 

zij meemaakt ervaart. 

Je schrijf dus een soort reflectieverslag. Jij bent die hoofdrolspeler 

Je schrijft direct na de film in klad je tekst en werkt deze uit op de computer in 

Word. 

Bewaar de tekst in je Taalportfolio. 

Een aantal studenten presenteert zijn/haar verhaal in week 42 



Pagina 13

Opdracht 4: niveau 2F 

Bron: 

Opdracht bij een uitzending van het JEUGDJOURNAAL . 

Bekijk een uitzending van het Jeugdjournaal en beantwoord daarna de volgende 

vragen: 

1. Van welke datum is deze uitzending? 

2. Wie is de presentator / presentatrice? 

3. Noem de onderwerpen uit deze uitzending in de juiste volgorde en geef kort aan 

waar het item ( = onderdeel met een eigen onderwerp) over gaat. 

4. Neem het volgende schema over en vul het in met de onderwerpen die jij gezien 

hebt. 

Wereldnieuws „Zomaar even‟ - nieuws 

TIP: 

Wereldnieuws = nieuws dat heel belangrijk is voor volwassenen en kinderen over 

de hele wereld. 

„Zomaar even‟ – nieuws = nieuw dat niet zo heel erg belangrijk is, maar dat 

kinderen vaak wel leuk of interessant vinden. Volwassenen vinden dit meestal niet 

echt nieuws. Soms zijn het ook gewoon leuke weetjes. 

5. Welk nieuws uit deze uitzending heeft het meeste indruk op jou gemaakt? Leg 

ook uit waarom! 

6. Wat vond je het leukste nieuws uit deze uitzending? Waarom? 

7. Wat is denk je het belangrijkste nieuws uit deze uitzending? Waarom? 

8. Wat is het weerbericht voor de volgende dag? 



Pagina 14


Bron: 

‘Mijn nieuws van de week’ 

Algemeen Dagblad 

Trouw 

Volkskrant 

http://www.argus-online.nl/ 

http://www.nos.nl/nos/voorpagina/ 

http://www.nu.nl/ 

http://www.nieuws.nl/ 

http://www.rtl.nl/actueel/rtlnieuws/ 

De links hierboven helpen je om informatie te vinden bij de opdracht „Mijn nieuws van 

de week‟. 

Opdracht 

Je zoekt bij iedere link een persoonlijk, plaatselijk, regionaal, nationaal of 

internationaal artikel uit het nieuws. 

Probeer op ieder niveau (persoonlijk, plaatselijk, regionaal, nationaal of 

internationaal) iets te vinden. Kopieer het naar Word en schrijf daarbij in 3 tot 5 

zinnen waarom (argumenten, zie boek) je dit belangrijk of interessant nieuws vindt. 

Als je alle nieuwspagina‟s hebt bezocht en bovenstaande opdracht hebt uitgevoerd 

maak je een top 3 van de beste links. Geef een duidelijke reden (argument) voor je 

keuze. 

Maak een voorblad met inhoudsopgave, naam, datum, klas, docent en datum en. 

Print het uit en lever in. 



Pagina 15


Bron: 

OPDRACHT NEDERLANDS – COLUMN SCHRIJVEN 

Schrijf je schoolomgeving schoon! 

Je hebt het vast weleens gelezen of gehoord: “Nederlands wordt steeds schoner!” 

Maar als je goed om je heenkijkt, zul je zien dat je school- en leefomgeving best 

schoner kan! Daarom sluit deze opdracht aan bij de actie “Nederland Schoon”. 

De Stichting “Nederland Schoon” heeft als doel Nederland schoon te houden van 

onder andere zwerfafval. Door middel van allerlei acties (bijvoorbeeld via 

prullenbakken bij cafetaria‟s en radioreclame) probeert zij mensen er bewust van te 

maken dat zwerfafval slecht is voor het milieu. Een actie voor jongeren is: „Schrijf 

Nederland Schoon‟. 

De aankomende lessen Nederlands kijk je als groep naar jouw milieu: de school en 

de omgeving van school. Hoe schoon is de school en de directe omgeving van 

school? Als je goed oplet, zie je zwerfafval liggen: blikjes, lege zakjes van chips, 

snoeppapiertjes, kauwgom enzovoort. Afval dat er niet hoort te liggen! Daarom de 

actie: „Schrijf je school schoon!‟ 

Wat moet je doen? 

Je schrijft een column waarin je mensen op ‟n bijzondere manier activeert om geen 

zwerfafval in school, op het plein of op weg naar huis achter te laten. 

Wat zijn de kenmerken van een column? 

- begin en slot lijken sterk op elkaar, maar zijn net even anders 

- tekst is niet te lang 

- inhoud kan sterk overdreven zijn 



Pagina 16

- er komt humor in voor 

Wat zijn de eisen die aan de column gesteld worden? 

Tips 

- de kenmerken van een column moeten duidelijk naar voren komen 

- de column is duidelijk activerend 

- de column is voorzien van bijpassende illustratie 

- de column heeft max. 300 woorden 

- geen spelfouten 

- alinea‟s 

- hoofdletters en punten op de juiste plaats 

- maak een woordweb voordat je begint 

- zoek zelf columns of vraag je docent om columns zodat je een goed beeld heb 

van wat een column is 

- werk samen met een ander 

- laat meerdere mensen jouw werk controleren op de eisen 

- herschrijf zonodig je tekst 

- kijk op www.nederlandschoon.nl voor meer achtergrondinformatie 



Pagina 17


Bron: Metropolis tv 

Girlpower Girlpower Girlpower Girlpower Girlpower Girlpower 



Ga naar: 

www.metropolistv.nl – klik op bladeren – klik op thema‟s – klik op “girlpower” - bekijk 

de video (10 minuten): 

“Roze taxi‟s in Libanon” 

Dit kan zonder geluid (lees de tekst) of met geluid met koptelefoon. 

Opdracht: 

Schrijf jouw reactie op deze video tijdens deze les 

De tekst is bedoeld als bijdrage voor een themakrant over vrouwenemancipatie. 

Jouw tekst voldoet aan de volgende punten: 

Doelgroep waarvoor je schrijft: Jongeren 

Een goede tekststructuur: inleiding – middenstuk - afsluiting 

Een korte inhoud van de video. 

Jouw reactie op de video (bv je mening, visie op emancipatie) 

Een correcte spelling, interpunctie en stijl 

Een tekst van 250-300 woorden 

Controleer je tekst op spelling, stijl, interpunctie. 

Geprint inleveren tijdens de les 

Pagina 18



Pagina 19


Bron: National Geographic 

Lees de tekst en maak de opdracht op de volgende bladzijde. 



Pagina 20

Opdracht 

Lees de onderstaande stelling: 

Om alle kinderen in de wereld onderwijs te kunnen laten volgen, moet elk individu dat in een rijk land 

woont, zoals Nederland, jaarlijks 100 EURO doneren in een speciaal fonds dat gebruikt wordt voor 

onderwijs aan kinderen in arme landen. 

Op die manier lossen we het armoedeprobleem voor een deel op. 

Reageer op deze stelling. 

Let op onderstaande punten: 

De tekst heeft 250-350 woorden 

De tekst bevat geen of nauwelijks spelfouten 

Onderbouw je mening met duidelijke en heldere argumenten. 

Jouw tekst schijf je binnen de tijd van deze les. 

Een paar teksten worden voorgelezen 

Bewaar de tekst in je taalportfolio. 



Pagina 21



Aanbod dagbehandeling (1) 

Je werkt bij de naschoolse opvang. Je leidinggevende heeft een paar dagen geleden 

aan jou gevraagd om uit te zoeken wat het aanbod is voor dagbehandeling van 

kinderen tot 7 jaar. Hij verwacht morgen een concreet uitgewerkt overzicht. 

Je hebt het een en ander uitgezocht, maar je hebt nog niet genoeg gegevens om 

een overzicht te geven. Je hebt het namelijk ook erg druk gehad met ander werk. 

Schrijf een e-mail aan je leidinggevende. 

Werk in Word. 

- Geef duidelijk aan wat er aan de hand is. 

- Geef aan hoeveel extra tijd je nodig hebt. 

-------------------------------------------- 

Aanbod dagbehandeling (2) 

Je werkt bij de naschoolse opvang. Je leidinggevende heeft een paar dagen geleden 

aan jou gevraagd om uit te zoeken wat het aanbod is voor dagbehandeling van 

kinderen tot 7 jaar. Hij verwacht morgen een concreet uitgewerkt overzicht. Je krijgt 

het niet af en hebt je leidinggevende een mail gestuurd. 

Verplaats je in de rol van je leidinggevende. Je bent op z‟n zachtst gezegd niet 

blij met het mailtje (uit oefening 1). 

Schrijf een reactie waarin je aangeeft dat je snapt dat het druk is, maar dat je 

het vervelend vindt dat het overzicht er nog niet is. Jouw planning raakt 

hierdoor in de war. Je verwacht het overzicht uiterlijk morgenmiddag. Ander 

werk moet maar even blijven liggen. 

Lever de opdracht in bij je docent. 



Pagina 22


Bron: Wikipedia - eigen opdracht 

Een artikel op Wikipedia begint altijd met een kernachtige samenvatting van wat 

volgt, of met een definitie. 

In zo'n samenvatting wordt antwoord gegeven op de vijf W's: 

1. Wie: naam van onderwerp (ook als het geen persoon is). 

2. Wat: wat is de functie van het onderwerp (beroep van persoon, doel van uitvinding 

enzovoort). 

3. Wanneer: geboorte- en sterfdatum, datum van uitvinding, ontdekking, ondergang 

enzovoort. 

4. Waar: waar komt het onderwerp vandaan in geografische zin (bijvoorbeeld: 

Oostenrijk) of waar moeten we het onderwerp plaatsen (bijvoorbeeld: scheikunde, 

popmuziek). 

5. Waarom / Waartoe: welk doel en welk belang heeft het onderwerp. 

Jij gaat voor het artikel op Wikipedia (de tekst bij deze opdracht) in je eigen woorden 

een eerste alinea schrijven volgens de vijf W's. 

- Geef eerst antwoord op de vijf W's. 

- Schrijf daaronder aan de hand van je antwoorden een mooie, inleidende 

alinea in je eigen woorden. 

- Lever de opdracht (antwoorden en alinea) in bij je docent. 



Pagina 23

Schrijftips van Wikipedia 

Als je een informatief artikel voor Wikipedia of een website schrijft, moet je neutraal, 

formeel en bondig schrijven. 

1. Neutraal 

Niet: Bananen zijn geweldig lekker. Maar: Bananen worden door zeker 40% van de 

Nederlandse bevolking smakelijk gevonden. 

2. Formeel 

Gebruik geen 'je' of 'we' in je verhaal, je spreekt de lezer niet toe. Gebruik in principe 

geen uitroeptekens. Gebruik volledige namen of alleen achternamen om iemands 

naam weer te geven, zeker geen voornamen. 

3. Bondig 

Wees niet kort, maar wel kernachtig! Gebruik je bijwoorden die je weg kunt laten? Er 

zijn woorden die niets informatiefs toevoegen. Weet jij het verschil tussen 'Napoleon 

trok met een heel groot leger' en 'Napoleon trok met een groot leger'? (De tip 'wees 

exact' geldt ook hier. Nog beter is: Napoleon trok met een leger van meer dan 

500.000 man. En dit laatste kan weer bondiger: Napoleon trok met een leger van 

ruim 500.000 man.) 

Bron: Wikipedia. 

tekst 

Dovenscholen in Nederland 

Dove kinderen krijgen in Nederland tweetalig onderwijs in het Nederlands en de 

Nederlandse Gebarentaal. Sinds een aantal jaren bieden dovenscholen bijna alle 

vormen van voortgezet onderwijs aan. Alleen Guyot te Haren biedt sinds 2008 ook 

vwo aan. Dove leerlingen krijgen in het algemeen intensieve logopedische 

begeleiding met als doel de gesproken talen ook te kunnen beheersen. Daarnaast 

krijgen de leerlingen ook lessen (Nederlandse) gebarentaal. De meeste scholen in 

Vlaanderen bieden zogeheten "gebarenschrijven" aan, dit in tegenstelling tot 

Nederland. 

Het Henri Daniel Guyot Instituut te Groningen is het oudste instituut in Nederland. In 

heel Nederland zijn er vijf dovenscholen. Vier van deze vijf dovenscholen hebben 

recent van de onderwijsinspectie een onvoldoende gekregen voor de kwaliteit van 



Pagina 24

het onderwijs, alleen het Guyot Instituut scoorde net voldoende. De vier scholen zijn 

onder risicogericht toezicht geplaatst, waardoor een standaard beoordeling niet meer 

van toepassing is. 

Het kwaliteitsniveau van het dovenonderwijs is lager dan bij het reguliere onderwijs. 

Voor een deel heeft dat te maken met veranderingen in de vraag/onderwijsbehoefte 

vanuit de leerlingenpopulatie. Een recent ontwikkeld auditief hulpmiddel, het 

cochleair implantaat en de recente oprichting van IGT&D heeft er voor gezorgd dat 

veel leerlingen nu een plaats kunnen vinden in het regulier onderwijs of op scholen 

voor slechthorenden. Hierdoor verschuift voor de scholen het accent steeds meer 

naar ambulante begeleiding voor deze groep leerlingen. Aan de andere kant is er 

een grotere instroom van dove leerlingen met leermoeilijkheden alsmede van 

meervoudig gehandicapten. Dat dwingt de scholen tot een veranderingsproces dat 

onvoldoende met financiële middelen wordt ondersteund. 

Historisch gezien was het opleidingsniveau van het dovenonderwijs lager dan het 

reguliere onderwijs, vanuit de algemene gedachte dat de dove cq. doofstomme 

leerlingen minder konden leren door hun auditieve beperking. Zo konden leerlingen 

vlak na de Tweede Wereldoorlog slechts kiezen uit vijf beroepen, waaronder 

timmerman, bakker en schoenmaker. Een hogere (vervolg)opleiding voor de 

leerlingen die ertoe in staat waren, werd uitgesloten dan wel ontmoedigd. Sinds 1980 

is er echter een geleidelijke stijging van opleidingsniveau te zien bij doven; door het 

sinds 2001 sterk gegroeide aanbod van tolken gebarentaal gaat deze stijging steeds 

sneller. Een aantal Nederlandse en Vlaamse doven hebben gestudeerd aan de 

Amerikaanse dovenuniversiteit Gallaudet 



Pagina 25

Brieven 

Veel voorkomende briefsoorten zijn: verzoekbrief, klachtenbrief en sollicitatiebrief. Bij 

elk van de drie briefsoorten heb je te maken met de tekstsoort betoog. De ondersoort 

is overhalen: je probeert de lezer ertoe over te halen te doen wat jij wilt. Voor dit doel 

gebruik je argumenten. Het woord “argumenten” gebruik je echter niet in de brief 

zelf. Dit woord is wel geschikt voor de theorie, maar minder voor de praktijk van de 

brief. 

In de voorbeelden hieronder is de opbouw van het middenstuk aangegeven met 

woorden die vet gedrukt, schuin gedrukt of onderstreept zijn. In het echt doe je dit 

natuurlijk niet. Je docent kan dit wel van je vragen in een oefenbrief. 



Pagina 26

Verzoekbrief 

Hier volgt een voorbeeld van een verzoekbrief (verzoek om medewerking): 

G. van Haalen 

Esdoornstraat 5 

1234 AB Maastricht 

tel. 067 8910234 

e-mail: haal@yahoo.com 

Maastricht, 2 april 2006 

De heer A. van de Waal 

Rozenstraat 5 

4567 CD Meerssen 

Betreft: verzoek hulp aankoop auto 

Geachte heer Van de Waal, 

Nog voor de zomervakantie wil ik een nieuwe auto kopen. Ik zou het op prijs stellen 

als u mij hierbij wilt helpen. Waarom (1) vraag ik dat aan u? 



Pagina 27

Van auto`s heb ik weinig verstand, maar (2)u bent er, vermoed ik, dagelijks 

mee bezig. Zo (3) weet ik dat u op minstens twee autotijdschriften geabonneerd 

bent. Verder (4) heb ik weinig zin me in het onderwerp verdiepen. Bij u ligt dat 

echter (5) anders, want (6) u doet niets liever dan het vergelijken van auto`s om tot 

de beste keus te komen. Bovendien (7) denk ik dat u de beloning voor de 

gevraagde hulp wel zult waarderen: (8) U mag na de aankoop gratis tot 100 km de 

auto een week lang gebruiken. 

Ik hoop dus (9) dat u nog voor het einde van de maand reageert en mij laat weten of 

u op mijn verzoek ingaat. U kunt mij van 9.00 u. tot 22.00 u. bereiken; tel. 043- 

123456. 

Hoogachtend, 

(handtekening) 

G. van Haalen 

Let op de opbouw van inleiding (situatie), middenstuk (argumenten) en slot 

(conclusie). 

De laatste zin van de inleiding kondigt de argumenten aan. 

De hoofdargumenten zijn vet gedrukt. De subargumenten zijn schuin gedrukt. De 

verbindingswoorden zijn onderstreept. 

De verbindingswoorden zijn: 1. argumenterend 2. tegenst. 3. argumenterend (bij 

dat vermoeden) 



Pagina 28

4. opsommend 5. tegenstellend 6. argumenterend 7. opsommend 8. leesteken 

dubbele punt is vaak argumenterend 9. concluderend 

Bij “Betreft” vermeld je ook “verzoek”, want je schrijft een verzoekbrief. 



Pagina 29

Klachtenbrief 

Hier volgt een voorbeeld van een klachtenbrief . 

Mevrouw G. van Haalen 



tel. 067 8910234 



Reisbureau “Reislust” 

De heer A. de Jager Rozenstraat 5 


Betreft: klacht reis Mallorca PZ5432 

Geachte heer De Jager, 

Op 2 januari 2002 heb ik bij uw reisorganisatie geboekt voor een vakantie op 

Mallorca van 15 tot 30 januari 2002. Het reisnummer is PZ 5432. Deze vakantie 

beantwoordde echter (1) niet aan de door u gewekte verwachtingen. Ik zal u 

uitleggen waarom (2) ik dit vind. 



Pagina 30

Mijn hotelkamer had geen uitzicht op zee. Toch (3) vermeldde de reisbrochure wel 

uitzicht op zee. Bovendien (4) stond er geen vegetarisch eten op het menu. Uw 

reisinformatie had echter (5) aangegeven dat dit wel het geval zou zijn. Ook (6) 

hadden we veel last van een nabij gelegen lift, hoewel (8) uw organisatie ons had 

beloofd ervoor zorg te dragen dat we een rustig gelegen kamer zouden krijgen. 

Daarom (9) verzoek ik u vriendelijk, maar dringend mij binnen veertien dagen een 

kwart van de reissom terug te betalen. Mijn bankrekeningnummer is 1234567 t.n.v. 

G. van Haalen te Meerssen. Indien u aan mijn verzoek niet wenst te voldoen, zal ik 

verdere actie ondernemen. 

Hoogachtend, 


G. van Haalen 

Kijk naar de opbouw: De inleiding geeft de situatie die maakt dat je de brief schrijft. 

Het middenstuk heeft de (drie) argumenten. Het slot is de conclusie. 

De laatste zin van de inleiding kondigt de argumenten aan. 

Het middenstuk bestaat uit drie tegenstellingen. In veel klachtenbrieven staat in elke 

tegenstelling het argument van de een tegenover het argument van de ander 

(argument – tegenargument). In de bovenstaande voorbeeldbrief zitten de drie 

tegenstellingen iets anders in elkaar. Na elk hoofdargument (vet gedrukt) komt als 

subargument wat de reisorganisatie beloofd had (schuin gedrukt). De 

verbindingswoorden zijn onderstreept. 



Pagina 31

Verbindingswoorden: 1. tegenst. 2. argumenterend 3. tegenst. 4. opsommend 

5. tegenst. 6. opsommend 7. oorzakelijk 8. tegenst. 9. concluderend. 

Bekijk ook het slot van deze klachtenbrief. In het slot stel je namelijk je eisen. Je toon 

is hier beleefd en vriendelijk, maar wel duidelijk. Je vermeldt binnen welke termijn jij 

een antwoord wilt hebben. Wanneer je denkt dat de tegenpartij jouw klacht niet 

serieus zal nemen, geef je aan wat je in dat geval van plan bent te doen. Je kunt 

hierbij denken aan inschakeling van de Consumentenbond (lidmaatschap vereist), 

aan de geschillencommissie (bij ontevredenheid over een reisorganisatie), aan 

inschakeling van je juridische rechtsbijstandsverzekering (als je die hebt), of aan een 

advocaat. Het beste is natuurlijk dat je met de tegenpartij in overleg tot een 

oplossing kunt komen. 



Pagina 32


Bron: Internet 

In het onderstaande ontbreken verbindingswoorden.en alinea‟s. 

klachtenbrief 

Bij een boekenfirma heb je voor het schooljaar 2004-2005 tien schoolboeken 

gehuurd. Na het schooljaar heb je op 10 juli 2005 de gehuurde schoolboeken 

teruggestuurd. Volgens de voorwaarden heb je recht op een teruggave van € 200,- 

Je krijgt slechts € 150,- terug. De firma zegt dat in twee boeken aantekeningen 

stonden. Eén boek ontbrak. Van een ander boek was de kaft verwijderd. Volgens jou 

moet er een vergissing in het spel zijn. De firma heeft jouw zending verward met de 

zending van iemand anders. Jij hebt in het begin van het schooljaar met je ouders 

alle boeken gecontroleerd op aantekeningen. Aantekeningen die er al in stonden, 

heb je weggegumd. Jij hebt het aantal boeken goed nageteld. Het aantal kwam 

overeen met de bijgeleverde lijst. Als er een kaft verdwenen was, had je dat zeker 

gemerkt. Jij hebt hiervan niets gemerkt. Je eist alsnog de ontbrekende € 50,- 

Naam firma: De Vries‟ Boekverhuur 

Adres: Rembrandtlaan 50 

1234 AB Breda 

contactpersoon bij klachten: de heer C van der Heyden 

Schrijf een klachtenbrief volgens de opbouw en de eisen van de gegeven informatie 

over de brief. Volg nauwkeurig de opbouw van de voorbeeldbrief. 

Maak jouw argumenten vet, en die van de boekenfirma schuin gedrukt. Onderstreep 

de verbindingswoorden. 



Pagina 33

Sollicitatiebrief 

De eerste alinea bevat de inleiding. Hier vermeld je (eventueel in één zin) de naam 

van de krant, de datum van de krant en de gevraagde functie. Daarna zeg je dat je 

belangstelling hebt voor die functie. 

In de tweede alinea geef je aan waarom jij in dat bedrijf of bij die instelling wilt 

werken. Je zegt dus iets over twee zaken: jouw wensen én de eigenschappen van 

het bedrijf. Als je overtuigend kunt aantonen dat die twee zaken uitstekend op elkaar 

aansluiten, heb je onopvallend al een belangrijk argument gegeven voor je 

geschiktheid, nog voordat je in het middenstuk de echte (sub)argumenten geeft. Op 

de website van het bedrijf zoek je informatie over het bedrijf. Het isvoor de 

personeelschef belangrijk dat je, zonder het te zeggen, laat merken dat je actief op 

zoek naar informatie bent gegaan, en dat je het bedrijf kent. Bij je kennis van het 

bedrijf mag je je ook beroepen op een familielid dat er werkt, of een vriend(in) die er 

werkt. 

In de derde alinea geef je aan waarom jij meent aan de gevraagde functie-eisen te 

voldoen. Het gaat hier alleen om de capaciteitseisen.(zie hieronder). 

De vierde en laatste alinea is slechts één zinnetje. Het is een vervolg op de derde 

alinea, namelijk een volgend argument voor jouw stelling dat je aan de functie-eisen 

voldoet. Nu gaat het echter niet om de capaciteitseisen, maar om de feitelijke eisen 

(zie hieronder). Deze feitelijke eisen staan in je CV. Je verwijst daarom naar je CV. 

Zie de voorbeeldbrief verderop. 

. 

feitelijke eisen en capaciteitseisen 

Een sollicitatieadvertentie bevat twee soorten functie-eisen: a) feitelijke eisen: 

bijvoorbeeld leeftijd en opleiding; b) capaciteitseisen. 



Pagina 34

De feitelijke eisen komen in het CV; de capaciteitseisen in de brief 

De capaciteitseisen zijn vaak moeilijke begrippen. Hier noem ik een aantal: 

flexibel In staat zich aan te passen aan nieuwe situaties 

stressbestendig in staat te werken onder grote druk 

contactuele 

eigenschappen 

in staat tot goede menselijke contacten 

analytisch vermogen het vermogen een gecompliceerde(=ingewikkelde) 

situatie te overzien 

communicatief vaardig in staat op anderen je wensen goed over te brengen en 

een ander goed te begrijpen 

accuraat nauwkeurig 

dynamisch vol energie 

representatief goed op een ander overkomend in uiterlijk en houding 

Overige capaciteitseisen zijn: “leiding gevende capaciteiten”, “leergierig”, 

zelfstandig”, “hard werkend”, “verantwoordelijkheidsgevoel”. 

Het beheersen van een taal reken horen bij de capaciteitseisen. 

De derde alinea begin je met de stelling dat je aan de eisen voldoet. Hierna volgen in 

je oefenbrief drie hoofdargumenten. Deze zijn heel simpel. Elk hoofdargument bevat 

namelijk alleen maar de mededeling dat je aan een bepaalde capaciteitseis voldoet. 

Zo‟n hoofdargument is abstract en dus niet overtuigend. Na elk hoofdargument volgt 

er een subargument. Zo‟n subargument is concreet en heeft als doel te de lezer 

ervan te overtuigen dat jouw werk of activiteit resultaat heeft, of heeft gehad. Deze 

subargumenten zijn moeilijk te bedenken en te formuleren. Tegelijkertijd zijn ze het 

belangrijkste deel van je hele brief, omdat je hier de lezer ervan moet overtuigen dat 

jij de geschikte persoon bent. 

Veel sollicitatiebrieven lijden aan de volgende gebreken. Ten eerste: De 

subargumenten zijn vaag en abstract, en dus niet overtuigend. Ten tweede: De 



Pagina 35

sollicitant vermeldt alleen maar dat hij in een vorige werkkring een bepaalde taak of 

functie had. Dit zegt echter niets over de vraag of zijn werk resultaat had. Ten derde: 

De sollicitant omschrijft in het subargument wat de vooraf genoemde capaciteit 

inhoudt. Hiermee herhaalt hij zich dus. Alleen doet hij dit met andere woorden. 

voorbeeld: “Verder ben ik flexibel. Zo weet ik me goed aan nieuwe situaties aan te 

passen.” (fout) 

Geef dus in elk subargument een concreet voorbeeld. 

Wat je in de subargumenten vermeldt, haal je uit een stage, een vorige werkkring of 

een vrije- tijdsactiviteit (clubwerk, vrijwilligerswerk). Omdat jij door je leeftijd nog 

weinig hebt laten zien, moet je in je oefenbrief zelf iets verzinnen wat overtuigend 

overkomt. Je oefenbrief is dus ook een beetje fictie. 



Pagina 36

voorbeeld sollicitatiebrief 

Het onderstaande voorbeeld gaat uit van de capaciteitseisen taalvaardigheid, 

flexibiliteit en zelfstandigheid. De verbindingswoorden zijn onderstreept, en de 

functie-eisen vet weergegeven. 

G. van Haalen 



tel. 067 8910234 



Metaalbedrijf “De Harde” 

Mevrouw A. de Jager 

Rozenstraat 5 


Betreft: sollicitatie verkoper 

Geachte mevrouw De Jager, 



Pagina 37

In “De Limburger” van 25 maart 2006 las ik dat u een verkoper zoekt. Naar deze 

functie zou ik graag willen solliciteren. 

Uw bedrijf is een snel groeiende onderneming, die elk jaar opnieuw de omzet weet 

te verhogen. In zo‟n dynamische omgeving zou ik graag willen werken. 

Ik meen aan de functie-eisen te voldoen. Ik ben namelijk (1) in staat zelfstandig te 

werken. In mijn huidige werkkring bijvoorbeeld(2) verzorg ik geheel in mijn eentje de 

volledige administratie. Verder (3) beschik ik over een grote mate van flexibiliteit. 

Zo (4) heb ik in mijn loopbaan al drie keer zonder moeite een grote reorganisatie 

doorstaan. Ook(5) ben ik zeer taalvaardig. Dit blijkt wel hieruit(6) dat het al jaren 

een van mijn taken is de uitgaande post op spelling, taal en stijl te controleren. 

Voor de overige eisen verwijs ik naar mijn CV. 

Hoogachtend, 


G. van Haalen 

Bijlage: CV 

Let bij dit voorbeeld op de opbouw in de derde alinea: De eerste zin is het standpunt. 

Daarna volgt er drie keer een hoofdargument (vet gedrukt), gevolgd door een 

subargument (schuin gedrukt). Een slot is er niet, tenzij je de verwijzing naar het CV 

als een slot wilt zien. De verbindingswoorden zijn onderstreept. 

De verbindingswoorden in het voorbeeld zijn: 1. argumenterend 2. argumenterend / 

toelichtend 

3. opsommend 4. argumenterend / toelichtend 5. opsommend 6. argumenteren 



Pagina 38

curriculum vitae 

Het curriculum vitae (CV) zet je op een apart blad. Een voorbeeld van een CV vind je 

in je wel op internet of in Taalwijzer... 

In een CV laat je zien dat je nauwkeurig bent. Het maakt deel uit van je 

overtuigingskracht. De geboortedatum doe je op de nette manier, dus met de maand 

voluit zonder streepjes. Mocht je in je profiel talen noemen, dan schrijf je die met een 

hoofdletter; de overige vakken met een kleine letter. Verder moet je een goede 

spelling geven van het woord “burgerlijke” (met een r) en van de naam van je school. 

Een probleem is de spelling van schoolsoorten: Volgens de officiële spelling moet je 

die met kleine letters schrijven. In de advertenties staan ze echter vaak met 

hoofdletters. Het is het veiligste de spelling van de advertentie te volgen. 

Bij de opleiding voeg je een vervolgopleiding toe, bijvoorbeeld een hbo-opleiding. Je 

laat tegelijkertijd zien dat je ordelijk bent. De opbouw van het gedeelte met 

vooropleiding en het gedeelte met vervolgopleiding maak je symmetrisch, d.w.z. 

vermelding van de gegevens in een gelijke volgorde. 

Je voegt een vet gedrukt kopje toe met “vrije tijd”. Hier bedenk je iets wat erop duidt 

dat je verantwoordelijkheidsgevoel, organisatorisch vermogen of hulpvaardigheid 

hebt. Hiermee vergroot je onopvallend je overtuigingskracht. 



Pagina 39


Bron: internet 

Sollicitatiebrief 

Zoek in een krant of weekblad een sollicitatieadvertentie met minstens drie 

capaciteitseisen (zie stencils brief) en een volledig adres. Onderstreep drie 

capaciteitseisen en nummer ze in de advertentie. Knip de advertentie uit en zet 

rechtsboven je naam en klas. Denk eraan dat opleiding en werkervaring niet tot de 

capaciteitseisen behoren. 

Schrijf een sollicitatiebrief volgens de opbouw en de eisen van de gegeven informatie 

over de brief. Volg nauwkeurig de opbouw van de voorbeeldbrief. Beschrijf daarbij 

een envelop met adressering en afzender. Maak als laatste een CV. 

Maak de argumenten vet; de subargumenten schuin gedrukt, en onderstreep de 

verbindings-woorden. 



Pagina 40

Schrijven 3F - Drenthe College

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?