Lac du Der - Natuurpunt Hasselt-Zonhoven

1
Zonhoven, 25 juli 2012.
Beste vrienden natuurliefhebbers,
Kraanvogelreis naar
Lac du Der
1 - 4 november 2012
Het is alweer vier jaar geleden dat we met volle teugen konden genieten van de tienduizenden
kraanvogels op en rond het Lac du Der in het noordoosten van Frankrijk. Van 1 tot en met 4
november dit jaar trekken we terug naar deze belangrijkste stopplaats voor de kraanvogels, op
weg naar hun wintergebieden in Spanje.
In dit infopakketje vind je enige uitleg over het ontstaat van Frankrijks grootste kunstmatige
meer en wat we er zoal kunnen verwachten. Je treft een gedetailleerd programma aan, iets
over wat mee te nemen, onze verblijfplaats en de info omtrent de betaling. Meer info omtrent
deelnemerslijst en verdeling van het gezamenlijk vervoer met carpooling wordt begin oktober
aan de deelnemers bezorgd.
EEN BEETJE GESCHIEDENIS
Het Lac du Der is het grootste kunstmatige meer
van Frankrijk met 4800 ha. Het werd
geconstrueerd in het begin van de jaren ’70 van
vorige eeuw en werd in 1974 in gebruik genomen.
De hoofdbedoeling was Parijs te behoeden voor
zware overstromingen, zoals in 1910, 1924, 1945
of 1955. Maar eveneens om de stad en omgeving
van water te voorzien in tijden van extreme
droogte, zoals in 1942. De idee was simpel: het
teveel aan water in de winter en lente wordt
opgevangen in een reuze waterton, die daarna
langzaamaan leeg loopt en zo het water verdeelt.
De wateraanvoer voor Lac du Der komt uit de
Marne, die iets noordelijker stroomt. Voor de
zuidelijker gelegen Lac Amance en Lac du Temple
wordt water uit de Aube gehaald, voor Lac d’Orient
uit de Seine. Nog zuidelijker is er nog een kleiner
meer op de Yonne. Al deze rivieren monden nog
voor Parijs uit in de Seine. Het Lac du Der-
Chantecoq is het grootste en bevat liefst 350
miljoen m³ water. Het wordt gevuld Meer dan 20 km dijken werden aangelegd

2
vanaf begin november en is volgelopen einde juni. Vanaf dan wordt het water gecontroleerd
geloosd in de Marne tot het meer eind oktober goeddeels leeg staat. Daardoor ontstaan grote
slik- en zandplaten met water eromheen. Het zijn deze eilanden en slikken die ideale en veilige
slaapplaatsen vormen voor de kraanvogels.
Om de dieren echter ook aan voldoende voedsel te helpen is met de boeren in de omgeving
afgesproken dat zij hun stoppelvelden (graan en maïs) niet omploegen. De boeren krijgen
hiervoor een vergoeding. Westelijk van Lac du Der liggen uitgestrekte akkercomplexen, die zo
aan de tienduizenden kraanvogels meer dan voldoende voedsel bieden.
Naarmate de Lac du Der leeg loopt ontstaan steeds grotere slikken en zandplaten
WAT KUNNEN WE VERWACHTEN
Kraanvogels zijn natuurlijk het meest prominent:
meer dan drie kwart van de gehele populatie van
NW-Europa passeert er, of zo’n 70-80.000
vogels. Deze blijven er enkele dagen tot een
paar weken en het hangt af van de
weersgesteltenis noordelijker wanneer de
grootste groepen passeren. Door de zachtere
winters stijgt ook het aantal overwinterende
vogels (tot ruim 20.000). In de trekperiode is de
grauwe gans erg talrijk. De aalscholver is met
duizenden aanwezig. Grote zilverreigers zijn een
courante verschijning geworden: er zitten er in
november honderden. Vorige maal hadden we er
Duizenden kraanvogels op de slikken ruim 110 bij elkaar op één klein, leegstaand
vijvertje: prachtig schouwspel was dat!
De aantallen zwemeenden hangen vooral af van de
waterstand en de weerssituatie: wilde eend, smient,
wintertaling en slobeend zijn soms in grote groepen
aanwezig, tot meerdere duizenden. Naar de winter toe
worden ze vervoegd door grote zaagbekken en soms
duikers. Ook de zeearend is een regelmatige gast, evenals
de slechtvalk. Verder veel steltlopers, met ook
kustgebonden soorten zoals steenloper, rosse grutto,
strandlopertjes e.d. En natuurlijk zijn er steeds die
onverwachtse leuke dingen, die elke tocht boeiend houden.
Kraanvogels op het slik

3
We kijken vanzelfsprekend niet enkel naar vogels.
De omgevende bossen zijn rijk aan groot wild:
ree, edelhert, everzwijn, vos, das. De vaak
drassige eikenbossen herbergen ook erg veel
paddestoelen. En er zullen ongetwijfeld ook nog
een deel planten te bespeuren zijn, zelfs al is het
begin november. De akkercomplexen herbergen
grote groepen reeën, die geleerd hebben dat ze
daar veel veiliger zitten voor jacht: ze zien de
‘vijand’ reeds van veel verder komen. Op ons
vorig reisje hadden we op één halve dag net geen
100 reeën, dus dat belooft!
Kleine zwanen, pijlstaarten en wilde eenden
op het Lac Amance
E
Een groepje veldreeën
We trekken dit jaar ook naar het zuidelijker gelegen
Lac Amance. Dit situeert zich net boven Lac du
Temple maar het wordt niet droog gelaten. In de
winter is dit meer vooral bekend omdat het de
meest zuidelijke overwinteringsplaats is van kleine
zwaan én het herbergt de tweede belangrijkste
winterplek voor nonnetjes (kleinere zaagbeksoort)
van heel Frankrijk.
Voor wie in de zomerperiode naar de omgeving van de Lac du Der wil: ook dan is er heel wat
te beleven. Ondanks de actieve watersport op het meer, met veel jachthavens en
verblijfsaccomodatie, heb je -door de grootte van het meer- toch niet het gevoel dat er veel
volk is. Purperreiger en roerdomp nemen aanzienlijk toe in het westelijk rustgebied. Grote en
kleine zilverreiger overzomeren. Het Etang de la Horre, even ten zuiden van de Der, is
inmiddels een regionaal natuurreservaat, met een kolonie witwangsternen maar met ook
purperreiger, roerdomp en grote karekiet.
Voedselvluchten van kraanvogels boven de stoppelvelden

4
PROGRAMMA
• Afhankelijk van het weer kan het programma aangepast worden.
• Alle wandelingen kunnen ingekort worden voor wie graag minder lang
wandelt (korter parcours of oppikken met auto onderweg)
• Het is klaar omstreeks 7 uur en donker omstreeks 18 uur.
Donderdag - 7.00: vertrek vanuit Limburg (zie verder onder ‘wegbeschrijving’)
01-11-2008 - 11.00: samenkomst aan hotel (zie verder onder ‘wegbeschrijving’)
- 11.00-11.15: bagage op kamer zetten
- 11.15-11.45: verplaatsing naar Presqu’île de Nemours (NO-hoek Lac du Der)
- 11.45-12.30: picknick ter plaatse (eten en drank zelf meebrengen)
- 12.30-15.15: rondwandeling aan het Réservoir de Champaubert (7,5 km)
- 15.15-15.30: verplaatsing naar zuidoever van de Lac te Giffaumont
- 15.30-18.00: genieten van slaaptrek van kraanvogels van op zuidoever van de
Lac te Giffaumont (max. 4 km, afhankelijk van aanvliegroutes)
- 18.00-18.30: verplaatsing naar hotel
- 19.30: avondeten (4 gangen menu)
Vrijdag - 6.30-7.00: verplaatsing naar zuidelijke of westelijke dijk ( i.f.v. aanvliegroutes)
02-11-2008 - 7.00-8.30: observeren voedselvluchten kraanvogels
- 8.30-9.00: terug naar hotel voor ontbijt
- 9.00-9.45: ontbijt in hotel
- 9.45-10.30: verplaatsing naar Dienville
- 10.30-15.30: dagtocht rond Lac Amance (11,5 km of deel ervan); picknick aan
auto’s onderweg (zelf meenemen)
- 15.30-16.00: verplaatsing naar Lac du Der
- 16.00-18.00: observatie slaaptrek kraanvogels op zuidelijke of westelijke dijk
(max. 1km)
- 18.00-18.30: verplaatsing naar hotel
- 19.30: avondeten (4 gangen menu)
Zaterdag - 6.30-7.00: verplaatsing naar zuidelijke of westelijke dijk ( i.f.v. aanvliegroutes)
03-11-2008 - 7.00-8.30: observatie voedselvluchten kraanvogels
- 8.30-9.00: terug naar hotel voor ontbijt
- 9.00-9.45: ontbijt in hotel
- 9.45-10.30: inkopen (in de buurt)
- 10.30-12.00: op zoek naar voedselzoekende kraanvogels en groepen
veldreeën op de eindeloze akkers (autotocht)
- 12.00-12.30: picknick ergens onderweg (zelf verzorgen)
- 12.30-14.00: vervolg van onze zoektocht naar voedselzoekende kraanvogels
en veldreeën op de akkers (autotocht)
- 14.00-15.15: verkenning van het oostelijk schiereiland van Lac du Der rond het
vroegere kerkje van Champaubert (1,5 km)
- 15.15-15.30: verplaatsing naar (zuidelijke of) westelijke dijk
- 15.30-17.00: avondlijke slaaptrek van kraanvogels op westelijke dijk t.h.v.
Site de Chantecocq (max. 1 km)
- 17.00-17.30: verplaatsing naar Bassuet
- 17.30-19.00: champagne degustatie op Domaine Bernard Lonclas te Bassuet
- 19.00-19.15: verplaatsing naar hotel
- 19.30: avondeten (4 gangen maaltijd)
Zondag - 6.30-7.00: verplaatsing naar zuidelijke of westelijke dijk ( i.f.v. aanvliegroutes)
04-11-2008 - 7.00-8.30: nog eens genieten van de voedselvluchten van de kraanvogels
- 8.30-9.00: terug naar hotel voor ontbijt
- 9.00-10.00: ontbijt in hotel + spullen ophalen op kamer
- 10.00-10.30: verplaatsing naar westoever aan Site de Chantecoq
- 10.30-13.00: wandeling langs kleinere vijvers west van Site de Chantocoq:
Etang des Landres, Et. du Grand Coulon en Et. de la Forêt (7,5 km)
- 13.00-13.45: picknick ter plaatse
- 14.00: terugreis
- 18.00: terug in Limburg

5
Broekbossen op de oevers van de Lac du Der
LOGIES
Het oude kerkje van Champaubert bij lage waterstand
Goede en betaalbare hotels vinden is en blijft moeilijk. Maar in 2008 zaten we goed in het meer
noordwestelijk gelegen Vitry-le-François, dus trekken we terug daarheen. Het hotel zelf is een
motelachtig concept, met een restaurant dat er net naast ligt. Beiden bieden een goede
verhouding kwaliteit-prijs en serveren lekker en ruim voldoende eten met een vier gangen
menu, deels in buffetvorm.
Castor Hôtel ** Restaurant l’Octogone
Avenue de Perthois Avenue de Perthois
(Zone Industrielle Vitry Marolles) (Zone Industrielle Vitry Marolles)
51300 Vitry le François 51300 Vitry le François
Tel 00 33 3 26 62 13 13 Tel 00 33 3 26 72 21 81
Mobiel 00 33 6 72 68 68 58
Fax 00 33 3 26 62 13 14 Fax 00 33 3 26 72 29 03
castorhotel@wanadoo.fr restaurantoctogone@orange.fr
www.castorhotel.com/hotel-vitry-le-francois geen website
WAT NEEM JE ZOAL MEE ?
- toiletgerief (handdoeken en beddengoed aanwezig).
- wandelkledij, regenjas, paraplu; bij slecht weer best warme, wind- en regenvaste kledij.
- handschoenen voor ’s ochtends kunnen eventueel handig zijn.
- stevige wandelschoenen is voldoende, bergschoenen is natuurlijk nog beter.
- wandellaarzen zijn niet echt nodig (bij nat weer kan het wel slijkerig en drassig liggen).
- middagpicknick (eten+drank) verzorgt iedereen zelf, dit voor de vier dagen; we voorzien een
aankoopmoment op zaterdagochtend in Vitry-le-François.
- het ontbijt was in 2008 ‘op zijn Frans’: wit stokbrood, koffiekoek, boter, choco, confituur,
kleine kaasjes en een yoghurtje. Ondertussen is het hotel overgenomen door andere mensen
binnen de Castor keten, dus misschien is het ontbijt iets meer ‘continentaal’ geworden? Mensen
die een ruimer ontbijt willen nemen misschien best zelf een extraatje mee.
- vogelgids, verrekijker, wie een telescoop heeft brengt die best mee, fototoestel, ook flora’s en
paddenstoelenboeken zijn zinvol.
- per auto minstens één actuele wegenkaart van de streek; liefst 1:100.000 of 1:150.000.
- en natuurlijk de ondertussen bekende pimpelpaarse slaapmuts…

6
Le Grand Chêne, slaapplaats voor honderden De vogelkijkhut met twee verdiepingen aan Site
aalscholvers de Chantecoq, het westelijk punt van Lac du Der
PRIJS
De prijs voor de vierdaagse is 205 euro per persoon. Hierin zitten de drie overnachtingen met
ontbijt, de drie warme avondmaaltijden (4 gangen buffet), wat extraatjes tussendoor, de
verblijftaxen en een deel van de voorbereidingskosten. De drank bij het avondeten is niet
inbegrepen. Iedereen houdt voor zichzelf bij wat er geconsumeerd is. Betaling gebeurt in het
restaurant, telkens na het avondeten. Iedereen zorgt ook zelf voor eten en drank voor de
picknicks (voor de vier dagen, ter plaatse aankopen kan op zaterdag).
In de prijs zit ook een champagne degustatie op domein Bernard Lonclas te Bassuet, net ten NO
van Vitry. Bernard Lonclas is een heel goed champagnehuis met een constant hoge kwaliteit en
veel vermeldingen in tal van wijngidsen. En daarenboven is het wijnhuis nog heel betaalbaar
ook. Wat wil je nog meer?
Inschrijven kan door een seintje te geven aan johan.royeaerd@base.be (of via 0486 031 131).
Er zijn momenteel reeds 13 mensen ingeschreven, nog voor het infodossiertje is rond gemaild.
Jullie inschrijving is definitief van zodra het bedrag van € 205 is overgeschreven op rekening
001-0992898-82 van Johan Royeaerd, Koningsbergweg 89a, 3520 Zonhoven. Om de regeling
qua aantal kamers ook voor het hotel haalbaar te houden dienen inschrijvingen bij Johan binnen
te zijn tegen uiterlijk zondag 7 oktober 2012. Voor de afspraken binnen onze afdeling
omtrent annulering of laattijdige inschrijving verwijzen we naar onze afdelingswebsite
www.natuurpunthasseltzonhoven.be.
We hebben momenteel een optie op 10 tweepersoonskamers. Eénpersoonskamers zijn mogelijk
mits een kleine toeslag.
VERVOER
Er is geen recht toe recht aan verbinding met Lac du Der. Ofwel rij je via een oostelijke lus
(Luxemburg, Metz, Nancy, Toul) maar dat is ver om (toch in afstand). Ofwel ga je zigzaggend
binnendoor. Deze laatste optie lijkt nog steeds de beste. De afstand is 400 km vanaf Hasselt,
de reistijd 4 uur (zo’n 330 km autostrade). Momenteel is de beste route dus vermoedelijk:
* WEGBESCHRIJVING : naar Luik, daar de E25 via Bastogne tot het knooppunt met de E411
Brussel-Luxemburg. Daar rechtsaf, richting Brussel de E411 volgen tot afrit 25 Libramont; daar
links via Bouillon (N89) de grens over naar Sedan. Op het knooppunt in Sedan rechts volgen
richting Charleville-Mézières (E44-E46). Daar richting Reims volgen op knooppunt 9 (A34-
E46). In Reims (knooppunt 26) links richting Châlons-en-Champagne (A4-E17-E50); dit is het
enige stukje ‘péage’ (alternatief is de parallelle N44). De autostrade verlaten op knooppunt 27
en verder volgen naar Châlons; via expresweg om de stad heen rijden en volgen richting Vitryle-François.
Daar de expressweg (N4) op richting St-Dizier (Toul, Nancy). Na het eerste
kruispunt neem je de eerste weg rechts en rijdt de industriezone op; links vooraan vind je het
hotel Castor.

7
We treffen elkaar op de parking van ons hotel om 11 u. Dan gaan we eerst inchecken in het
hotel en de bagage op onze kamers leggen. We rijden vervolgens gezamenlijk richting Lac du
Der, waar we picknicken.
* CARPOOLING : We beperken het aantal auto’s tot het minimum en werken met een
carpoolsysteem. Zoals ook voor andere reisjes betalen de mensen die meerijden aan de
chauffeur een vergoeding van € 0,05/km betalen voor deelname in de vervoerskosten.
DEELNEMERSLIJST
Midden oktober krijgen de deelnemers een deelnemerslijst gemaild.
VERDELING VAN DE DEELNEMERS OVER DE AUTO’S
Het voorstel met de afspraken voor het vervoer wordt omstreeks midden oktober aan de
deelnemers bezorgd. De mensen die samen rijden spreken dan onderling af waar en wanneer
ze elkaar treffen en hoe het oppikken geregeld wordt.
Ervaring leert dat apart rijden meestal makkelijker verloopt, maar indien iemand graag samen
rijdt, dan graag een seintje aan Johan.
We zien elkaar om 11 u op de parking van ons hotel.
Hebben jullie nog vragen dan hoor of lees ik het wel.
Met veel natuurgroetjes.
Johan Royeaerd
Koningsbergweg 89a, 3520 Zonhoven
011 80 35 25 – 0486 031 131
johan.royeaerd@base.be