nummer - Lbc Nvk - ACV

Als bepaalde voordelen wel of niet in Vlaanderen
gelden en niet of wel in Brussel, zijn de effecten
daarvan voor werknemers onoverzichtelijk,
onduidelijk en daarom niet wenselijk.
Het is op dit moment perfect mogelijk in paritaire
comités afspraken te maken die rekening
houden met gewestelijke of gemeenschapsbevoegdheden.
Dat gebeurt nu al in een aantal
paritaire comités van de non-profitsectoren,
omdat bijvoorbeeld de subsidieregels anders
werken in de diverse gemeenschappen. Er is
dus geen grote en zelfs geen kleine staatshervorming
nodig om loepzuivere afspraken te
maken.
Wat we willen vermijden is dat loon- en arbeidsvoorwaarden
leiden tot concurrentie
tussen tussen taalgebieden. Een dergelijke
concurrentie is altijd in het nadeel van werknemers.
Daar waar ‘het goed gaat’ zal het argument
van de lage loon- en arbeidsvoorwaarden
worden gehanteerd om de voorsprong te
behouden. Waar ‘het slecht gaat’ zal hetzelfde
argument worden gehanteerd om beter te
kunnen concurreren. Wat zich momenteel in
Europa én op wereldniveau afspeelt, nl. lage
lonen als argument van de werkgevers om bestaande
voordelen af te bouwen, zal dan tussen
Vlamingen, Walen en Brusselaars worden
uitgespeeld.
Laten we een volgende flinke brok van mogelijk
communautair getwist bekijken: de sociale
zekerheid. De bijdragen én de uitkeringen zijn
op dit moment zonder enige nuance hetzelfde
in de drie gewesten. Is er iemand gebaat bij
het creëren van verschillen? Ja, de werkgevers
indien ze daardoor minder zouden moeten
bijdragen. Maar minder bijdragen betekent
minder middelen voor uitkeringen.
Wie meent dat een Vlaamse sociale zekerheid
goedkoper zou zijn, vergeet dat lagere uitkeringen
gaan volgen. Of willen de Vlaamse
werkgevers echt de bijdragen verlagen en
de uitkeringen verhogen? Het beeld dat een
Vlaamse sociale zekerheid minder duur is dan
de verondersteld verkwistende Waalse
sociale zekerheid, zal zeer snel moeten
worden bijgesteld. Werkloosheid is een
hardnekkiger probleem in Wallonië en
Brussel dan in Vlaanderen, maar qua
bruggepensioneerden en qua tijdskrediet
haalt Vlaanderen veel meer uit de
federale pot. Dat geldt ook voor de pensioenen,
zeker de komende jaren. En de
pensioenen zijn op dit moment bedroevend
laag, een besparing in deze sector
kan niet zonder drama’s.
En worden morgen de regio’s in Vlaanderen
met hogere werkloosheid op hun
beurt ook uit de Vlaamse sociale zekerheid
gewipt? En wat met een sociale
zekerheid die gefinancierd zou worden
met bijdragen op basis van tewerkstelling
in Brussel, maar waarvan de uitke-
ring dient te gebeuren op basis van bijvoorbeeld
een Vlaamse woonplaats? Vlaanderen
zou moeten gaan bedelen in Brussel. Ook hier
geldt dat werkgevers met meerdere vestigingen
niet tuk zullen zijn op een gediversifieerde administratie
in de betaling van bijdragen naargelang
de werknemer in
Vlaanderen, Brussel of
Wallonië werkt.
Kortom, het simplistische
verhaal van een op
te splitsen sociale zekerheid
biedt geen concreet antwoord op uitvoering
en de gevolgen. We willen wijzen op één
eigen Vlaamse voorziening die nauw bij de
sociale zekerheid aansluit: de Vlaamse zorgverzekering.
In tegenstelling tot de federale
sociale zekerheidsbijdragen waarvan de bijdrage
gerelateerd is aan de inkomenshoogte,
heeft Vlaanderen het principe gehanteerd van
een gelijke bijdrage voor iedereen. Hoge inkomens
en lage inkomens betalen evenveel. Niks
dat overblijft van het solidariteitsprincipe.
Overigens is er van enig paritair beheer in die
Vlaamse variant niets merkbaar. Het is meer
dan een waarschuwing aan sociaal verzekerden,
aan ons allemaal dus. Vlaanderen doet
het niet socialer dan het federale stelsel en
hanteert andere principes dan deze die aan de
grondslag liggen van ons sociaal zekerheidsstelsel.
Nieuw is hier niet per definitie beter.
Zo komen we bij een terrein waar er een zogenaamde
consensus aan het ontstaan is: de
regionalisering van het arbeidsmarktbeleid.
Het is goed om te weten dat op het gebied van
arbeidsbemiddeling de regio’s al de volle bevoegdheid
hebben. Ook vorming en opleiding
zijn geregionaliseerd. Waarover gaat het dan
nog? Hier duikt de term ‘activeringsbeleid’
op.
De gewestelijke bemiddelingsdiensten (VDAB
in Vlaanderen) kunnen werklozen begeleiden,
aansporen enz. in hun zoektocht naar werk.
Zij hebben evenwel niet de bevoegdheid om te
sanctioneren. Die bevoegdheid ligt bij de nationale
RVA (Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening).
In Vlaanderen wil men maar wat graag
die sanctionerende activering in handen krijgen.
De Vlaamse regering wil het allemaal wat
flinker doen.
Het feit dat op dit mo-
ment 50-plussers niet
verplicht geactiveerd
kunnen worden, is haar
al langer een doorn in
het oog. De omschrijving
van wat een passende dienstbetrekking
is zou wat soepeler moeten. Selectiviteit in het
aanvaarden van een job moet voor werkloze
Vlamingen minder makkelijk worden. Daar
draait het discours van de Vlaamse werkgevers
eigenlijk om. De bestaande regelgeving maakt
sanctioneren van werkweigering perfect mogelijk.
Er is geen reden te bedenken waarom we in
Vlaanderen strengere regels moeten hanteren
dan elders. Uitgerekend op het moment dat
met mobiliteitspremies werklozen uit regio’s
met hoge werkloosheid (Wallonië) zouden
worden aangemoedigd om in een regio met
lagere werkloosheid (delen van Vlaanderen)
te gaan werken, wordt het bewijs geleverd dat
niet het verder opsplitsen van dit beleid maar
meer samenwerking juist nodig is.
De sp.a lanceerde in juni haar voorstellen voor
een sociale staatshervorming. Daarin wordt
gepleit voor een regionale bevoegdheid bij het
toestaan van brugpensioen bij een herstructurering,
voor het bepalen van de gevallen
waarin uitzendarbeid kan worden toegelaten,
voor het toekennen van bijkomende loonlastverminderingen
voor specifieke doelgroepen.
Ook arbeidsmigratie zou een gewestelijke bevoegdheid
moeten worden, en het stelsel betaald
educatief verlof moet gemeenschapsbevoegdheid
worden.
De basisgedachte achter deze redenering is dat
Vlaamse werknemers en Vlaamse werklozen
anders zijn dan hun Waalse of Brusselse lotgenoten
en dus andere rechten en plichten behoeven.
Dat is nu juist een indeling die
ons niet terecht lijkt en niet zint. Taal
maakt iemand niet tot een ander mens.
Kortom we zijn op onze hoede bij elke
lokroep van staatshervormers die menen
dat dit ‘beter is voor de mensen’.
Een staat is een levend geheel en zal ontegensprekelijk
in zijn besluitvormingsstructuur
blijven en moeten evolueren.
Het democratische einddoel is zeker
nog niet in zicht, het kan dus allemaal
beter. Maar de vraag op welke manier
de burger dichter betrokken kan worden
bij de Europese besluitvorming, die
sluipend enorm aan invloed wint, lijkt
me vanuit werknemersstandpunt een
meer pertinente vraag dan de zoektocht
naar hier of daar een regionale bevoegdheid
meer of minder.