kleintje muurkrant 378 - Stelling

kleintje MUURKRANT/ 18 april 2003, pag 6
h a d vrijw e l ze ke r e en du bbe -
le a g e nda . Wa nt de invlo ed
van a ll e rl e i niet a l te frisse
kunstha n de la ren bin nen de
c lu b is gro ot . Tuurlijk, die
kwame n vòòr de zo goe d a ls
a fge lope n be vrij dingso orlog
ook a l ruim en b re ed a an hu n
tre kken. On da n ks d e st re n ge
I ra a ks e w etg e ving t e gen de
u itvoe r va n Ira a ks e rfgoe d.
Ma a r het is toc h lu llig o m in
de p e rs t e worde n a a ng e -
me rkt a ls he le r a ls je e e n
stukje smokke lwa a r eta le e rt
bi j de TEFAF o f zoiets.
Da a rom w ille n de z e keurige
gie re n da t hu n b estuu rlijke
ve rtege nw o ordi ge rs in
Ba g hdad s ubito e rvoor zo r-
g en d a t die vre s e lijke d ict ato -
ria le w etg e ving wordt ve r-
soe p e ld. Da n kunn e n z e hu n
gesto le n w a a r m et e e n
ge ru st ha rt e n voo r e e n vett e
p rijs d oo rslu ize n na a r p a rti -
culie re o f o fficië le sc hatb e -
w a a rde rs . En m oc ht e e n va n
d e la a tste m o hikane n va n de
krit isc h e jou rn a listie k toc h
nog zijn be k ope n tre kken d a n
h e bbe n d e a fd e k-ju riste n e e n
za c ht e it je . Wa a r zo 'n b e vrij -
dings oorlo g a l niet go e d vo or
i s .
➔ ➔ ➔E c o n o m i e
voor beginners
Dz je nghis W. Bush he e ft pas-
g e le de n w e e r e e n s e e n fe rm
besluit ge no me n . Het
Pa kista a ns e Kha n Re s e a rch
L abo rato ries (K RL) krijg t de
kome nd e tw e e ja a r g e e n
Ame rika ans e s pul le tj es m e e r.
Contra ct o f g e e n c on tra ct. En
Musha ra f uite ra a rd flink ove r
zijn zi jk. De KRL is he t nu cl e -
a ire on de rzo e ks ce n tru m va n
Pa kista n e n h e e ft in mid de ls
a l we e r ja ren g e le de n zi jn
e e rst e e i g e le gd in d e vorm
va n e e n atoomb om metj e . Om
Ind ia op a fstand te ho uden.
Da a rvo or wa re n oo k w at
dra agra ke tje s n odi g e n die
z ouden z e ge k re g e n h e bbe n
va n d e Noord-Kore a a ns e
fi rma Cha ng W a ng S in yon g
Corp . Die roe p e n n u w e l da t
he t niet w a a r is e n dat z e
a lle e n ma a r kro e poe k ma k e n,
m a a r de Ame rika n en we t e n
we l be t e r. In ruil zou Noord -
Kore a da n w e e r van K RL e e n
n uc le a ire me cc a no doos he b -
ben ontva n ge n . Die z egt ook
dat h et nie t w a a r is ma a r
da a r h e e ft Dz je n ghis g e e n
boo dschap a an. K RL is ve r-
noemd na a r d r. Abd ul
Kha de e r Kh a n. De me t a llu rg
die do or Re lus te r Be e k e n de
BVD o oit to t de statu s va n
spi on is ve rhe ven. Ee n tit e l
w a a ro ve r ze in te chnis c he
o ptre kje s in A lme l o,
Am ste rdam e n De l ft z ich nog
da g e lijks e en sche ur kunn e n
la ch e n. N ede rland h e e ft
P a kista n te ge n ru ime ve rgoe -
ding ge w oo n op de nuc le a ire
ka a rt ge zet. N et a ls w e Ira k
oo it ke urig va n g iftige ro m-
me l he bb e n vo orz ie n, w a a r-
voo r Dz je ngh is nu nog z e ve n
kle u re n produ ce e rt in het toi -
l et a ch te r d e Ov a l Offic e .
Bro od op d e pla n k is he t
de vies. En dat mo et in
Wa s hington toc h e e n be ke n d
ge luid z ijn . De VS e xp orte ren
ook ie de r uitroe iing smid de l
dat je be d enken kan. Om he t
da n la t e r w e e r g roots c he e ps
t e kunne n ve rnie t igen. Zo
hou je d e prod uctie van die
do de lijke shit op g a ng om je
e co nom ie o p pe il te houd e n
e n uit e ra a rd de z a kke n va n
d e produc ent en ge vu ld. En
da n noem je h et w e rkge l e -
g e nhe id. Te sim pe l? Ma a r
w e l w a a r.
SBoekwinkel
"Fort van Sjakoo" is
voorlopig gered. Een contract met het
Woningbedrijf Amsterdam biedt de
mogelijkheid om de winkelruimte aan
de Jodenbreestraat te kopen. Deze maand
start het Fort een campagne om het
benodigde geld bij elkaar te sprokkelen.
door Freek Kallenberg
Juli 2001 ontving boekwinkel het Fort van Sjakoo, specialist in linkse politieke
boeken en tijdschriften, een brief van het geprivatiseerde Woningbedrijf
Amsterdam (WBA) met de mededeling dat de huur per 1 september met
maar liefst 900 procent zou worden verhoogd. Deze verhoging tot rond de
2500 euro per maand kon en wilde het Fort uiteraard niet betalen.
Het WBA was echter lange tijd onvermurwbaar. Een verkennend gesprek om
over de enorme huurverhoging te praten werd binnen tien minuten afgekapt.
Bezwaarschriften werden terzijde gelegd, klachten niet in behandeling genomen
en de tientallen protestbrieven van sympathisanten met een flauwe
standaardbrief afgedaan.
Toen bleek dat het Fort niet op de eisen van het WBA in wilde gaan, stapte
deze naar de kantonrechter om een marktconforme huur van 2500 euro af te
dwingen. De rechter besloot echter om niet direct te vonnissen, maar riep
een Bedrijfshuur Adviescommissie (BHAC) in het leven die onderzoek moest
doen naar de werkelijke marktwaarde van de winkelruimte. Tot ongenoegen
van het WBA kwam deze commissie in de zomer van vorig jaar uit op een
marktconforme huur van slechts 1369 euro per maand. Nog steeds teveel
voor het Fort, maar bijna de helft van het bedrag dat het Woningbedrijf vroeg.
compromis
De uitspraak van de commissie en de wetenschap dat de woede van het Fort
over de huurverhoging en de golf van boze reacties ook politiek draagvlak
hadden, brachten het WBA ertoe toch maar eens serieus met het Fort om de
tafel te gaan zitten. En zowaar, de partijen kwamen tot overeenstemming.
Met ingang van 1 januari 2003 wordt de huur de komende vijf jaar elk jaar
met 100 procent verhoogd totdat de door de BHAC vastgestelde marktconforme
huur is bereikt. Bovendien heeft het Fort de mogelijkheid de winkelruimte
voor tweederde van de marktwaarde te kopen: met alle kosten erbij
komt dit op 234.000 euro.
Uiteraard heeft het Fort niet zoveel geld en zal ook een hypothecaire lening
over dit bedrag tot onbetaalbare maandlasten leiden. Volgens Fort-medewerker
Merijn kunnen ze zelf één ton lenen om op acceptabele maandlasten uit
te komen. De resterende 134.000 euro moet dus uit andere bronnen komen.
Merijn is hier optimistisch over: "Het afgelopen jaar hebben we heel veel
steunbetuigingen gehad. Het moet dus mogelijk zijn om dat bedrag bij elkaar
te krijgen." Oud-medewerkers en hun netwerk van al dan niet vermogende
vrienden en kennissen, bevriende uitgeverijen, boekwinkels en alle andere
mensen en instellingen die het Fort een warm hart toe dragen, kunnen de
komende weken een bedelbrief verwachten. "Elk tientje is meegenomen",
benadrukt Merijn. "We hebben het liefst giften, maar renteloze leningen zijn
eveneens welkom. Ook kunnen er obligaties gekocht worden. We zijn nu nog
met een hoop bureaucratische rompslomp bezig maar binnenkort gaat de
campagne van start."
Dat moet ook wel, want de tijd dringt. Het Fort moet voor 1 juli laten weten of
ze de ruimte wil kopen en heeft tot eind dit jaar de tijd om het benodigde geld
bij elkaar te sprokkelen. Mocht dit niet lukken, dan zal het Fort volgens Merijn
alsnog naar een andere ruimte moeten uitkijken. De huur zal per 1 januari
2004 immers nogmaals verdubbelen en onbetaalbaar worden.
politiek
jakoo heeft weer toekomst
De aankoop van het pand is dus grotendeels een noodsprong, geeft Merijn
toe. "De rechter zou in principe in januari uitspraak doen. Dan hadden we
ontruimd kunnen worden en liepen we het risico dat we alsnog met terugwerkende
kracht de huurverhoging 5100 gulden moeten betalen. Wat dat betreft
stonden we met onze rug tegen de muur."
Ook van de politiek viel niks meer te verwachten, meent Merijn. "Hansje Kalt
van Amsterdam Anders heeft vorig jaar nog wel een motie ingediend waarin
de gemeente gedwongen wordt iets te doen aan het verdwijnen van ideële
en sociale instellingen uit de binnenstad als gevolg van de stijgende huurprijzen.
Deze motie is ook aangenomen, maar de wethouder heeft deze vervolgens
naast zich neergelegd. Wel zegde hij een onderzoek toe naar de situatie
in de binnenstad. Deze is ook verricht, maar de resultaten zijn nog
steeds niet naar buiten gebracht." Bovendien is het de vraag of het Fort zelf
iets zou opschieten met een beleid waarin sociale en ideële instellingen
steun krijgen van de gemeente. Merijn: "Zowel de gemeente als het
Woningbedrijf hebben altijd gesteld dat wij een boekwinkel zijn en dus een
commerciële huur moeten kunnen betalen. Zo niet, dan zijn we volgens hen
gewoon een slechte boekwinkel."
Het Fort is echter geen 'gewone' boekwinkel. Het verkoopt geen boeken
omdat ze goed verkopen, maar omdat de medewerkers - allemaal vrijwilligers
- het belangrijk vinden om ze te verkopen. Deze intentie van het Fort mag
volgens Merijn niet veranderen: "Totnutoe was het niet nodig bedrijfsmatig te
denken. Als een van de medewerkers graag een bepaald boek wilde bestel -
len, werd dat bijna altijd gedaan, zonder erbij na te denken of er wel geld
voor was. Op het moment dat er teveel geld naar de huur of de hypotheek
moet, houdt dat op. Dan wordt het aanbod kleiner en wordt het misschien
minder leuk om bij het Fort te werken. Hierdoor krimpt het aantal vrijwilligers
en dus de diversiteit in het aanbod." Volgens Merijn is het uiteindelijk belangrijker
dat het Fort blijft bestaan met haar huidige karakter dan dat de winkel -
ruimte blijft bestaan. "Als het niet anders kan zetten we het Fort ergens
anders voort, maar het afgelopen jaar hebben we geen enkele betaalbare
alternatieve ruimte kunnen vinden. We willen niet ergens in een achteraf
straatje zitten omdat we ook een zichtbare etalagefunctie in de stad willen
hebben."
Daarnaast heeft de plek historische waarde. Het pand aan de
Jodenbreestraat 24 werd tijdens de Nieuwmarkt-buurtprotesten in 1975
gekraakt. In 1977 werd op de begane grond van dit woon/werkpand een
alternatief wijkcentrum annex boekwinkel het Fort van Sjakoo geopend.
Nadat de gemeente het pand onder druk van de wijkbewoners van vastgoedeigenaar
Gran Vista kocht, werd het in 1989 gelegaliseerd. Het Fort en de
bewoners kregen afzonderlijke huurcontracten en woonden en werkten er
voor betaalbare huren én naar alle tevredenheid. Deze idylle werd echter
wreed verstoord toen de gemeente in de loop van de jaren negentig in de
ban raakte van de vrije markt. De huizen en grondprijzen werden vrijgegeven
en het inmiddels geprivatiseerde Woningbedrijf zag evenals de woningcoöperaties
de kans schoon om de huren te verhogen. Met als gevolg dat de een
na de andere sociale of ideële instelling, kleine zelfstandige en beroepsgroep
(huisartsen) zich gedwongen zag maar de biezen te pakken omdat de
huur niet meer op te brengen was.
Het Fort en het Latijns Amerika Centrum (LAC), dat van de gemeente eveneens
een onbetaalbare huurverhoging kreeg opgelegd, namen samen met de
Vrije Ruimte het initiatief tot een campagne om deze kaalslag in het centrum
tegen te gaan. Dit leidde onder andere tot de genoemde motie van Hansje
Kalt, maar hierna lijkt de campagne doodgebloed, geeft ook Merijn toe. "In
het begin zijn we er hard mee aan de slag gegaan, maar na de bezetting van
het kantoor van het WBA zakte het een beetje in. Het was niet duidelijk hoe
het nu verder moest en de mensen die in het Fort werken, hebben ook nog
tienduizend andere dingen te doen."
onderzoek
Het probleem lijkt te zijn dat elke club die geconfronteerd wordt met een huurverhoging
vooral voor zichzelf vecht. Het Fort en het LAC hebben wel de
samenwerking gezocht en geprobeerd het probleem in een breder perspectief
te plaatsen, maar een stedelijke coalitie van ideële instellingen, huisartsen,
fysiotherapeuten, kunstenaars, ambachtslieden en kleine winkeliers is
niet van de grond gekomen. Iedereen vecht zijn eigen strijd en stopt ermee
als het voortbestaan is gered of er geen enkel perspectief blijkt te zijn.
Waarom worden de koppen niet meer bij elkaar gestoken? Merijn: "Daar hebben
we het wel over gehad. Maar de capaciteit ontbrak om een grootschalig
onderzoek te doen naar de situatie. Welke clubs worden er nu werkelijk
bedreigd of zijn al verdwenen? Bovendien is het de vraag hoe breed je zo'n
onderzoek en de campagne moet maken. Beperk je je tot sociale instellingen
of betrek je ook het verdwijnen van kleine kruideniertjes en andere winkels
erbij?"
Het Fort heeft ook gesprekken gevoerd met andere huurders van het
Woningbedrijf om gezamenlijk actie te ondernemen. "Daaruit bleek toch dat
wij een andere winkel hebben", zegt Merijn. "Wij werken met vrijwilligers en
kunnen het risico lopen failliet te gaan. Veel andere instellingen en bedrijven
niet. Daarom konden wij het veel harder spelen dan veel andere clubs. Zo'n
proces bij de BHAC is al een enorm risico omdat je met terugwerkende
kracht een hogere huur opgelegd kunt krijgen. Dat konden wij doen, maar de
andere kozen er vaak voor een deal te sluiten."
Steun het Fort. Stort je bijdrage op girorekening 9484062 ten name van
Stichting Stort voor het Fort, Amsterdam. Meer informatie via de internetpagina's
op www.xs4all.nl/~sjakoo
Pindakaas of semtex
De eenvoudigste handelingen worden in dit post-WTC-tijdperk
gevaarlijk. Over straat lopen, zeker als het de verkeerde straat,
of het verkeerde moment, of verkeerd gezelschap betreft; het
wordt vastgelegd met camera's.
Voldoet je snoet aan bepaalde kenmerken dan kom je via de lijn
van camera, databestand en oortje van de portier of bewaker een
disco of zelfs V&D niet meer in. De geneugten van facial recogni -
tion. Pluk ze.
In de VS lopen nu de eerste processen tegen bibliothecarissen
die het leengedrag van bibliotheekgebruikers weigeren door te
geven aan de nieuwe super inlichtingendienst Homeland Security.
Ook in de VS gaan kabel-tv-maatschappijen verplicht worden om
via een retoursignaal te registreren welke huiskamer naar wat
kijkt.
In Engeland worden de GSM-masten gebruikt als radar om op die
manier je positie exact te kunnen bepalen, en dus niet zo onnauwkeurig
als 'in het gebied van de mast'. Maar dit is slechts een
eerste stapje naar meer, veel meer. Binnen 10 jaar is iedereen
GPS-gelabeld, dat wil zeggen traceerbaar. Zo is het nu al moge -
lijk voor 'verontruste' ouders om een GPS-chip in hun kind te
laten implanteren; iets minder draagkrachtige ouders kunnen nu
al hun toevlucht zoeken tot horloges met GPS-chips.
In de jaren 80 van de vorige eeuw werd er schande van gesproken
dat ieder mens in tegen de honderd databestanden zat. Nu zitten
we in tegen de duizend en slaapt iedereen lekker, mat zijn airmiles
en chipknip als big brother devices onder het kussen.
Te wild allemaal? In het proces tegen Volkert vd G is op basis van
inhoudsanalyse vastgesteld in welke periode de pindakaas die in
een potje aangetroffen werd geproduceerd is. Hoe? Eenvoudig:
per productiepartij blijkt die kaas chemisch gelabeld te worden,
net als Semtex, maar dat is voor een beetje Kleintje lezer gesneden
koek, nietwaar?
Orwell: van waakhond tot watje.
Zand
Het
bedrijfsleven e.o.