Blik vooruit - Vrije Universiteit Amsterdam

More documents

Recommendations

Info

voor een community ontbreekt. Pas als je verder komt in het onderwijs kan de community of learners een plek krijgen.’ Hoe iemand tegen de toepasbaarheid van communities of learners in het eerste jaar aankijkt, blijkt veel te maken te hebben met de interpretatie van het concept. De kanttekeningen van critici worden breed erkend, maar sommige geïnterviewden zien toch mogelijkheden, bijvoorbeeld door de community of learners vorm te geven als een meester-gezel systeem, of door aanpassing in de onderzoeksvragen die centraal staan. ‘De vragen kunnen in eerste instantie liggen op het grensvlak van de kennis van de student. Van daaruit kun je steeds verder opschuiven naar het grensvlak van de kennis van de wetenschap’, zo meent een docent. Een andere docent wijst erop dat een community of learners ook vorm kan krijgen doordat de docent in colleges zijn of haar eigen onderzoek bespreekt en vragen en dilemma’s hierbij ter discussie stelt: ‘Laat de docent voorbeeldmatig werken. Studenten kunnen op hun eigen niveau meedenken. Dit is leerzaam voor studenten, maar biedt de docent ook de mogelijkheid om te reflecteren op zijn werk.’ De interpretatie en inzetbaarheid die geïnterviewden aan de community of learners toedichten, blijken onder andere afhankelijk van de omvang van de opleiding in kwestie. Zoals eerder genoemd is het bij grote studentenaantallen moeilijk om kleinschalig onderwijs vorm te geven. Bij grote studies worden de groepen kleiner naarmate de studie vordert. Een bestuurder: ‘Pas dan kun je echt iets doen met het idee van de community.’ Excellentie en differentiatie Wanneer de geïnterviewden spreken over de toekomst van het onderwijs aan de VU komt het thema excellentie vaak naar voren. Geïnterviewden interpreteren excellentie hierbij niet alleen in termen van talent, maar vooral ook in termen van motivatie en instelling. Een directeur noemt dat excellentie als een mentaliteit: ’Het gaat erom dat studenten het beste uit zichzelf halen, dat ze proberen boven zichzelf uit te stijgen.’ De VU moet studenten hiertoe motiveren en eisen stellen, maar ook de nodige begeleiding bieden. Als een student bijzonder gemotiveerd is, moet de VU daarop inspelen. Bijvoorbeeld door extra werkgroepen of onderzoeksprojecten te bieden. Als de motivatie bij de student ontbreekt, moet de VU proberen deze op te wekken of aan te wakkeren. Een student: ‘Er wordt te veel uitgegaan van de intrinsieke motivatie van de student. Je moet studenten echt het gevoel geven dat ze het ergens voor doen.’ Een bestuurder: ‘De VU zou meer een beroep moeten doen op studenten om elkaar te helpen: Je ziet in het eerste jaar al vrij snel welke studenten het zeker gaan halen. Waarom daag je die nou niet uit om hun medestudenten – die dat willen – gewoon te laten helpen? En dat moet je dan op een of andere manier stimuleren, waarderen, benoemen, je moet er iets voor teruggeven. Zo stimuleer je studenten om medeverantwoordelijkheid te nemen voor hun medestudenten en breng je mensen bij elkaar.’ Men is het erover eens dat de VU studenten moet helpen een pad te kiezen dat aansluit bij hun interesses en capaciteiten. Veel geïnterviewden delen de studenten (expliciet of impliciet) onder in twee groepen: een grote groep gemiddelde studenten, die voornamelijk studeert om een diploma te halen en weinig betrokkenheid voelt bij de VU (de ‘grote bulk’) en een kleine groep betrokken, gemotiveerde studenten. Dit onderscheid leidt tot een fundamentele vraag: op wie moet het onderwijs aan de VU gericht zijn? Gaat de VU voor de grote bulk of richt ze zich 123
124 op de gemotiveerde groep – met het risico dat een grote groep studenten dan zal afhaken? Verschillende geïnterviewden geven aan dat de VU zich vooral moet richten op de grote massa. Een bestuurder: ‘Je moet de massa proberen te motiveren het beste uit zichzelf te halen door hen uit te dagen en eisen te stellen.’ Dit betekent dat de VU zich niet alleen moet richten op topstudenten, maar juist ook aandacht moet hebben voor de gemiddelde student. Men benadrukt dat de VU hierbij wel een minimumniveau moet bewaken: als een student het academische niveau niet aankan of zich niet voldoende wil inzetten is hij niet op zijn plaats aan de VU. In verschillende interviews kwamen twijfels naar voren over of de huidige studenten aan het gewenste niveau voldoen. ‘Hiermee degradeer je het onderwijs’, aldus een student. Ook moet de excellente student niet uit het oog worden verloren: ‘Gemotiveerde studenten worden in het huidige onderwijs teleurgesteld. De lat ligt te laag, uitdaging ontbreekt.’ Men wijst op differentiatie als middel om het onderwijs zo goed mogelijk aan te laten sluiten bij verschillende groepen studenten. Een docent: ‘Je moet studenten uitdagen en begeleiden op het niveau waar ze op dat moment aan toe zijn.’ Differentiatie is hiermee enerzijds een manier om excellentie een plaats te geven (bijvoorbeeld in extra werkgroepen, honoursprogramma’s en selectieve masters), maar biedt anderzijds ook mogelijkheden voor de ondersteuning van studenten die dat nodig hebben. Kwaliteit van de docent Docenten spelen een centrale rol in onderwijskwaliteit, zo benadrukken velen. Als de VU haar onderwijs wil verbeteren, moet de focus liggen op de docent. Uit alle geledingen klinkt een roep om meer aandacht voor de kwaliteit, scholing en waardering van docenten. Selectie kan de kwaliteit van docenten direct beinvloeden. Geïnterviewden benadrukken dat een goed onderzoeker niet vanzelfsprekend een goed docent is. Een docent: ‘Onderwijs geven is echt een vak, een moeilijk vak.’ Niet iedereen ambieert een rol als docent en niet iedere medewerker is hiervoor even geschikt. Hier zou meer rekening mee gehouden moeten worden bij de interne taakverdeling. Docenten worden niet of zeer beperkt voorbereid op hun onderwijstaken. Men gaat er te makkelijk vanuit dat mensen met kennis van zaken ook in staat zijn goed onderwijs te geven. Een docentopleider: ‘Veel mensen gaan voor een groep staan zonder dat ze enige pedagogische of didactische bagage hebben. Dan grijp je al snel terug op wat je weet en wat je eerder hebt gezien. We komen uit een cultuur van overdracht. Daar blijven docenten dan ook vaak in hangen.’ Professionalisering is nodig om het repertoire van docenten te verbreden en hen voor te bereiden op het geven van uitdagend en activerend onderwijs.
Page 1 and 2: 116
Page 3 and 4: Ter afsluiting van dit boek richten
Page 5 and 6: 120 zoals dilemma gestuurd onderwij
Page 7: 122 Begin vanaf het begin Opvallend
Page 11 and 12: 126 Jos Beishuizen blikt vooruit Jo
Page 13 and 14: 128 Aansluitingsprogramma vwo-VU bi
Page 15 and 16: 130 het onderwijs. Wij verwachten v
Page 17 and 18: 132 Nawoord De Onderwijsvisie VU di
Page 19 and 20: 134 merken van nu. Ik bedank Gert-J
Page 22 and 23: 136

Blik vooruit - Vrije Universiteit Amsterdam

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?