Blik vooruit - Vrije Universiteit Amsterdam

voor een community ontbreekt. Pas als je verder
komt in het onderwijs kan de community of learners
een plek krijgen.’
Hoe iemand tegen de toepasbaarheid van communities
of learners in het eerste jaar aankijkt, blijkt
veel te maken te hebben met de interpretatie van
het concept. De kanttekeningen van critici worden
breed erkend, maar sommige geïnterviewden
zien toch mogelijkheden, bijvoorbeeld door
de community of learners vorm te geven als een
meester-gezel systeem, of door aanpassing in de
onderzoeksvragen die centraal staan. ‘De vragen
kunnen in eerste instantie liggen op het grensvlak
van de kennis van de student. Van daaruit kun je
steeds verder opschuiven naar het grensvlak van
de kennis van de wetenschap’, zo meent een docent.
Een andere docent wijst erop dat een community
of learners ook vorm kan krijgen doordat
de docent in colleges zijn of haar eigen onderzoek
bespreekt en vragen en dilemma’s hierbij ter
discussie stelt: ‘Laat de docent voorbeeldmatig
werken. Studenten kunnen op hun eigen niveau
meedenken. Dit is leerzaam voor studenten, maar
biedt de docent ook de mogelijkheid om te reflecteren
op zijn werk.’
De interpretatie en inzetbaarheid die geïnterviewden
aan de community of learners toedichten, blijken
onder andere afhankelijk van de omvang van
de opleiding in kwestie. Zoals eerder genoemd
is het bij grote studentenaantallen moeilijk om
kleinschalig onderwijs vorm te geven. Bij grote
studies worden de groepen kleiner naarmate de
studie vordert. Een bestuurder: ‘Pas dan kun je
echt iets doen met het idee van de community.’
Excellentie en differentiatie
Wanneer de geïnterviewden spreken over de toekomst
van het onderwijs aan de VU komt het
thema excellentie vaak naar voren. Geïnterviewden
interpreteren excellentie hierbij niet alleen in
termen van talent, maar vooral ook in termen van
motivatie en instelling.
Een directeur noemt dat excellentie als een mentaliteit:
’Het gaat erom dat studenten het beste
uit zichzelf halen, dat ze proberen boven zichzelf
uit te stijgen.’
De VU moet studenten hiertoe motiveren en eisen
stellen, maar ook de nodige begeleiding bieden.
Als een student bijzonder gemotiveerd is, moet
de VU daarop inspelen. Bijvoorbeeld door extra
werkgroepen of onderzoeksprojecten te bieden.
Als de motivatie bij de
student ontbreekt, moet
de VU proberen deze op
te wekken of aan te wakkeren.
Een student: ‘Er
wordt te veel uitgegaan
van de intrinsieke motivatie
van de student. Je
moet studenten echt het
gevoel geven dat ze het
ergens voor doen.’
Een bestuurder: ‘De VU zou meer
een beroep moeten doen op
studenten om elkaar te helpen: Je
ziet in het eerste jaar al vrij snel
welke studenten het zeker gaan
halen. Waarom daag je die nou
niet uit om hun medestudenten
– die dat willen – gewoon te
laten helpen? En dat moet je
dan op een of andere manier
stimuleren, waarderen, benoemen,
je moet er iets voor teruggeven.
Zo stimuleer je studenten om
medeverantwoordelijkheid te nemen
voor hun medestudenten en breng
je mensen bij elkaar.’
Men is het erover eens
dat de VU studenten
moet helpen een pad te
kiezen dat aansluit bij
hun interesses en capaciteiten.
Veel geïnterviewden
delen de studenten (expliciet of impliciet)
onder in twee groepen: een grote groep gemiddelde
studenten, die voornamelijk studeert om
een diploma te halen en weinig betrokkenheid
voelt bij de VU (de ‘grote bulk’) en een kleine
groep betrokken, gemotiveerde studenten.
Dit onderscheid leidt tot een fundamentele vraag:
op wie moet het onderwijs aan de VU gericht zijn?
Gaat de VU voor de grote bulk of richt ze zich
123