Blik vooruit - Vrije Universiteit Amsterdam

Geïnterviewden
Jeroen van Andel (Onderwijscentrum), Femke
den Boer (Marketing en Communicatie), Lex Bouter
(Rector Magnificus), Micha van Eeden (Economie
en Bedrijfswetenschappen), Nellie Harms
(Aard en Levenswetenschappen), Erna Klein Ikkink
(Dienst Studentenzaken), Peter Kerkhof (Sociale
Wetenschappen), Ingmar Leijen (Economie
en Bedrijfswetenschappen), Anja Oskamp (Rechten),
Carmen Peters (Onderwijscentrum), Doret
de Ruyter (Psychologie en Pedagogiek), Sjoerd
Sinke (Onderwijscentrum), Lizeth Sloot (Exacte
Wetenschappen), Taede Sminia (oud Rector Magnificus),
studente (Pedagogiek en Psychologie),
Harmen Verbruggen (Economie en Bedrijfswetenschappen)
en Joris van Wijk (Rechten).
Uitgangspunten: kernwaarden van de VU
Alle geïnterviewden baseren hun ideeën over de
toekomst – expliciet of impliciet – op ideeën over
waar de VU van oudsher voor staat en aspecten
die behouden moeten blijven. Vaak refereerden
ze aan kenmerken die zij ‘typisch VU’ vonden:
maatschappelijke betrokkenheid, aandacht voor
academische vorming en reflectie, focus op diversiteit
en de filosofische, ethische en levensbeschouwelijke
aspecten van onderwijs. Zij zien de
VU als een universiteit die degelijk is en structuur
biedt, die streeft naar persoonlijke aandacht voor
studenten en waar belang wordt gehecht aan discussie
over waarden en normen en het omzien
naar elkaar. Deze aspecten vormen uitgangspunten
voor een blik vooruit. Een bestuurder: ‘De VU
heeft veel sterke kanten en die moeten we vooral
niet kwijtraken.’
Academisch burgerschap als doel
De geïnterviewden dragen academisch burgerschap
als doel van het onderwijs een warm hart
toe. Daarbij denken ze aan het opbouwen van
een kennisbasis, de ontwikkeling van een kritische
geest en analytisch vermogen en het leren
toepassen en ter discussie stellen van kennis.
Maar ook aan de ontwikkeling van creativiteit
en nieuwsgierigheid, die ten grondslag liggen
aan innovatie. Een bestuurder: ‘De maatschappij
heeft mensen nodig die niet langs één lijntje zijn
opgevoed, maar juist geleerd hebben om vragen
te stellen en ook oplossingen te verzinnen. En
niet schromen om creatief te zijn en met wilde
ideeën te komen.’ Academisch burgerschap heeft
naast een intellectueel aspect ook een moreel aspect:
verschillende geïnterviewden spraken over
de maatschappelijke verantwoordelijkheid van
academici; hun morele
verplichting om bij te Een bestuurder: ‘Drie jaar is eigenlijk
dragen aan het verbete- te kort voor de academische vorming
ren van de samenleving. van studenten. Dat is proppen in een
Een bestuurder: ‘Vroe- toch al overvol studieprogramma.
ger noemden we dat no- Waarom breiden we de bachelor niet
blesse oblige: studenten uit naar vier jaar? Dan kan dat ook
moeten begrijpen dat een zelfstandig uitstroommoment
als je de kans krijgt om zijn naar de arbeidsmarkt. En
academische standing te kunnen studenten eerst gaan werken
bereiken, dat niet alleen of nadenken wat ze willen en veel
maar ten eigen voordele gerichter hun master kiezen.’
strekt, maar dat je daarmee
ook een extra maatschappelijke verantwoordelijkheid
op je schouders neemt. Wij moeten studenten
daar sensitief voor maken.’
De geïnterviewden zijn het erover eens dat academische
vorming een kernaspect van het onderwijs
moet zijn om academisch burgerschap te ontwikkelen.
Wel is het de vraag hoe dit praktisch moet
worden ingevuld. Hierbij spelen het type en de
omvang van de opleiding een belangrijke rol. De
academische vorming van een politicoloog dient
anders te worden ingevuld dan die van een scheikundige.
En potentieel waardevolle werkvormen,
119