TEGEN DE KWAKZALVEKIJ. - Vereniging tegen de Kwakzalverij

ging, in overleg met mij genomen, ten einde deze I 3°. Toynbee, de militaire cantines (ten getale
verspreiding nog bevorderlijk te zijn, is deze : Yoor- van drie) het Protestantsch Militair Tehuis, en Verloopig
zal, te beginnen met deze maand, bij wijze eenigingen van verschillenden aard;
van proef, op de exemplaren van het J/., die hier 4°. Ondernemers van stoombootdiensten, beurt-
ter stede worden verspreid, worden gedrukt dat zij schippers en vrachtrijders en voetboden op de om­
mogen worden weggegeven of van de plaatsen, liggende gemeenten; (ten einde ze ook naar buiten
waar zg ter lezing liggen, worden meegenomen, verspreid te krijgen.)
terwijl aan alle adressen, waaraan het wordt be­ 5°. De portiers van de verschillende ministeriën;
zorgd, een schrijven is gezonden, waarin de aan­ 6°. De Commissarissen van politie, de Direcdacht
hierop wordt gevestigd, met verzoek dit meeteurs van de telegraaf kan toren, Stationschefs en de
nemen (resp. weggeven), zooveel mogelijk in de administratie van de tram;
hand te willen werken en, als men dientengevolge 7°. De besturen van de Coöperatieve broodbak­
nog nieuwe exemplaren noodig mocht hebben, deze kergen hier ter stede (ten getale van vier);
bij mij aan te vragen. Een doctor, die voor zijne 8°. Adressen van verschillenden aard.
wachtkamer reeds^iQ exemplaren ontvangt, deelde Het aantal van de exemplaren, aan elk van deze
mij mede, dat hij daar boven de plaats waar zij ter adressen verzonden — hetzij in eens, hetzij totaal
lezing liggen, een papier had aangebracht, waarop in verschillende keeren — wisselt af van 4 (niet
hét verzoek stond, het M. mede te nemen en dat vier duizend maar vier) tot 6000. Dit laatste was
hiervan vooral door de eenvoudige burgerklasse steeds het bedrag dat aan het bestuur vaù eene van de
gebruik werd gemaakt, zoodat reeds na eenige coöperatieve broodbakkergen werd verzonden, ter­
dagen alle exemplaren meestal verdwenen waren. wijl het bestuur van eene andere van die bakkergen
Een doctor vertelde het volgende :
er 5000 van kreeg. Van het meerendeel van die
. Hij heeft veel practijk onder den kleinen burger­ adressen wisselde dit aantal verder af van 10 tot 100.
stand, en het Maandblad is bij hem altijd dadelijk Ik ben later eens bij de personen, aan wie ik de
weg ; de patiënten uit dien stand, die in de wacht­ blaadjes tot een eenigszins ruim bedrag ter verspreikamer
zitten te wachten, nemen het dikwijls mee; ding had toegezonden, gaan informeeren, of zij van
hg kreeg tot nog toe 2 exemplaren, maar nu heeft die verspreiding ook eenigen invloed hadden kun­
hij verzocht hem elke maand 20 te sturen. nen bespeuren ; die personen behoorden tot al de
Tevens moet hier nog met lof melding worden
hierboven genoemde categorieën. Hunne antwoor­
'gemaakt van den steun, dien de Tereeniging voor
den waren van zeer uiteenloopenden 'aard. De me­
dit doel ontvangt van eene jonge dame, Mejuffrouw
dici die armenpractijk hadden zeiden mij: zij had­
A. VAN ROSSUM, onderwijzeres op eene openbare laden
er niet het minste resultaat van gezien ; de
gere school, en van een jong ambtenaar aan de
eigenlijke arme is verstandelijk veel te min ont­
landsdrukkerij. De eerste ontvangt 18 exemplaren
wikkeld om te begrijpen, dat de raad, die hem door
per maand, die zij aan onderwijzers en onderwijze­
bestrijders van de kwakzalverij wordt gegeven , tot
ressen van openbare en bijzondere scholen hier ter
zijn eigen bestwil strekt. Anderen hadden niets van
stede te lezen geeft, opdat zij de leerlingen van
eenige werking bespeurd, en weer anderen zeiden
hunne klasse met overtuiging het gebruik van kwak-
mij, dat de blaadjes over het algemeen met veel
zalversmiddelen kunnen ontraden en in bijzondere
genoegen werden gelezen en dat zij daarom over­
gevallen de ouders het oordeel van bevoegden kunnen
tuigd waren, dat deze maatregel op den langen
doen kennen. Dit heeft dikwijls tengevolge, dat
duur wel een gunstigen invloed zou uitoefenen.
ouders, die hunne kinderen eerst door huismiddeltjes
Eene meer uitvoerige mededeeling omtrent de wer­
trachtten te genezen, op raad van die onderwijzers
king hob ik eindelijk van twee personen gekregen;
en onderwijzeressen met die kinderen naar een ge­
de een was een koffiehuishouder te Scheveningen,
neesheer gaan. Voorts werkt het de verspreiding
bij wien de visschers altijd komen eer zij in zee
vau het M. óók nog in de hand doordien de per­
gaan, aan wie hij dan exemplaren van het M. en
sonen aan wie zij het geeft, het weer aan hunne
van deze blaadjes uitreikte, die zij dan lazen als zij
familie en kennissen te -lezen verstrekken. De amb­
in zee waren ; hij had 850 exemplaren van de
tenaar in kwestie ontving vroeger reeds 125 exem­
blaadjes ontvangen, en hij zeide mij, dat de docplaren,
om ze order de werklieden aan de landstoren
in Scheveningen hadden gezegd, dat zij den
drukkerij te verspreiden, en »nu heeft hg tot dit­
invloed van .de verspreiding van die geschriften
zelfde doel de toezending van 40 exemplaren meer
reeds begonnen te bespeuren ; op mijn aanbod nam
gevraagd, omdat men hem er om vroeg.
hij nog de toezending aan van de exemplaren die
ik over had. (1500 exemplaren van het eene blaadje
en 2300 van het andere.)
2o. . Het verspreiden van losse blaadjes hier ter
stede en in Scheveningen.
De tweede, die mij meer uitvoerige mededeelin-
Dit zijn de blaadjes , waarvan ^in het M. van gen omtrent de werking van de verspreiding heeft
Maart 1897 is gezegd, dat het Bestuur van de | gedaan, was een lid van het bestuur van eene coöpe­
Vereeniging bij wijze van proef zou besluiten , ze ratieve brood bakkerij (500) (
onder personen uit de volksklasse te doen verspreidon,
en wel omdat het tot de overtuiging was gekomen,
dat het 21., van wege zijn betrekkelijk grooten
omvang en den inhoud van zijne artikelen niet
altijd voor die personen geschikt is.
Het eene blaadje droeg tot opschrift „Boerengeneesmiddelen",
en was een overdruk van een ingezonden
stuk voorkomende in het M. van Juni
1897; het andere heette „Genezing per brief" en
was ontleend aan verschillende artikelen , die over
dit onderwerp reeds vroeger in het M. waren verschenen.
Op beide blaadjes stond vermeld dat men er op
aanvrage aan mijn adres geheel kosteloos zooveel exemplaren
van kon krijgen als men verlangde.
Van deze blaadjes nu zijn door mijne zorg in het
laatst van het vorige en in het begin van dit jaar
in den Haag en Scheveningen tusschen de 22 en
23 dnizend exemplaren verspreid (*), en door toezending
aan de navolgende categorieën van adressen:
1°. De medici, die leden van de Vereeniging
zijn of armenpractijk uitoefenen;
2°. Het militair hospitaal, het gemeente-ziekenhuis
, particuliere ziekeninrichtingen en de polikliniek
;
x No. 3 : (5000). De verspreiding van deze blaadjes
had geen enkel resultaat opgeleverd, zoodat eene
tweede verspreiding overbodig was ;
No. 4 : * (6000). Zooals wel kon worden voorzien,
was niemand van de bestuursleden in staat
eene dergelijke opgave (namelijk zooals ik verzocht
had) te verstrekken.
Alles b geen genomen ben ik tot de overtuiging
gekomen, dat het verspreiden van zulke blaadjes
op den langen duur onder het meest ontwikkelde
deel van de volksklasse nut genoeg zal stichten,
mits men daarbij op de medewerking van geschikte
tusschenpersonen kan rekenen.
W. M. H. ANTEN.
's Gravenhage, 17 Aug. 1898.
Zalf tegen hersenziekte.
't Is onbegrijpelijk hoe het noodlottig geloof aan
sommige geheime middelen onder het volk blijft voortleven.
Tot deze verzuchting kwamen wij, toen ons
dezer dagen weder inlichtingen werden gevraagd
omtrent de zalf tegen hersenziekte, een Amsterdamsche
specialiteit. In geen jaren hadden wij iets van deze
zalf gehoord en dientengevolge ook niet meer daartegen
gewaarschuwd ; wij meenen thans niets beter
te kunnen doen dan hier nogmaals een waar verhaal
uit het Amsterdamsche volksleven over te
nemen; dat reeds in het Maandblad van Augustus
1882 door den heer P. Kruysse is gepubliceerd.
Het zal zeker voor velen nieuw zijn en het is zeer
gewenscht, dat dergelijke feiten zooveel mogelijk
bekend werden.
»Wij bevinden ons in de voor het grootste gedeelte
uit een tamelijk ruime kamer bestaande woning van
een ambachtsman. De jonge vrouw behoort totde
huisvrouwen, die door zindelijkheid en orde hare
kleine omgeving tot een aangenaam verblijf weten
te maken voor hare echtgenooten, zoodat wij er
niet tegen op behoeven te zien daar te vertoeven,
om getuigen te zijn van hetgeen er voorvalt. Thans
echter heerscht een weinig wanorde in het vertrek,
en kan men het der vroaw aanzien, dat er iets aan
hapert; geen wonder, want sedert een paar dagen
en nachten heeft zij behalve de gewone huiselgke
bezigheden onverpoosd al haar tijd moeten wijden
aan haar kind, dat door een hevige ziekte is aangetast.
Zoo even heeft de dokter zijn bezoek gebracht,
de middelen voorgeschreven door hem noodig
geoordeeld en op de vraag der angstige moeder
of er gevaar was voor het leven van haar lieveling,
geantwoord, dat hij den toestand van het patientje
bedenkelijk achtte, maar indien zij stipt zijn raad
opvolgde, er wellicht kans bestond, dat de ziekte,
die zich nog slechts ontwikkelde, een gunstige wending
zou nemen. Hij zou des avonds nog eens
) ; hij deelde mij het terugkomen.
navolgende mede :
Het gros van de werklieden vond de verspreiding Twee belangstellende buurvrouwen hadden, soms
van deze blaadjes een zeer goeden maatregel en was hoorbaar zuchtend of nu en dan hoofdschuddend
van meening, dat met het uitgeven van zulke ge­ onder diep stilzwijgen, het bezoek van den geneesschriften
moest worden voortgegaan, tot dat de heer bijgewoond, met de grootste aandacht al zijn
zoogenaamde mindere man een afschrik van kwak­
handelingen bespied, en niet minder scherp geluiszalverij
had gekregen. Van deze werklieden, 500
terd naar de woorden door hem gesproken. Na
in getal, werkten er 400 op eene groote fabriek,
zijn vertrek werd de stilte al zeer spoedig verbroken,
toen een der buurvrouwen de opmerking maakte,
waar zij exemplaren van die blaadjes mee naar toe
dat zij aan alles wel had kunnen merken, dat het
namen ; op die manier werkten zij krachtig tot
lieve schaap, al kwam de dokter er niet voor uit,
hunne verspreiding mee. Om al deze redenen zou
de hersenziekte had, en dat zij wel wist, wat ze
hij het erg jammer vinden, als met het verspreiden
doen zou, als het haar kind was.
van zulke blaadjes niet werd voortgegaan.
Het zal wellicht sommige lezers van dit verslag Wel, wat zoudt gij dan doen buurvrouw ?" vroeg
wel interesseeren, eens te° zien, hoe uiteenloopend I de moeder, terwijl een traan aan hare oogen ontde
s P r0Q de resultaten zgn die het toezenden van g> »ik kan toch niets meer doen dan hetgeen
blaadjes aan de besturen van deze vier bakkerijen | de dokfcer verordineert, en dag en nacht bg mgn
heeft opgeleverd; daarom laat ik hier volgen wat! kmd wakeQ ea hefc verzorgen,"
leden van hare besturen mij in hoofdzaak hebben „'Wat ik doen zou?" was het antwoord, meteen
geantwoord op de vragen die ik hun had gedaan : blik op de andere vrouw, die met een bedenkelijk
gelaat haar oog gevestigd hield op de wieg, waarin:
No. 2: (300). Hier was geen resultaat verno-! het kind zacht kreunend nederlag, „wel ik zou je
( ) Waar in dit verslag van exemplaren van deze blaadj es
wordt gesproken, worden hiermede altyd exemplaren van elk van
deze blaadjes afzonderlek bedoeld.
men, en naar de meening van mjjn berichtgever danken, ijs op 't hoofd van het arme wurm, om
was dit met een enkel blaadje ook moeielijk te i het nog kou op de hersentjes te laten vatten, en
verwachten
om het die liflafjes van medecijnen te geven, die
toch niemendal helpen,; neen mensch, als ik jou was
(*) De cjjfers, hier en verder by de vermelding van de be- ^ n ^QQ^ ik g a a w de pot VOOr de hersenziekte,
staren van deze bakkeryen tnsschen twee haakjes geplaatst, duiden
het getal exemplaren aan, dat hun was toegezonden. en zou het kind daarmee insmeren. Die pot heeft