Demodicosis bij de hond - Dierenkliniek Sleeuwijk

Demodicosis bij de hond
Demodicosis bij de hond is een huidaandoening die veroorzaakt wordt door demodexmijten
(demodex canis) in de huid (fig 1).
De mijt wordt geacht een normale “bewoner” te zijn van de huid die leeft in de haarfollikels
en voedt zich op deze plaats met cellen en afscheidingen van de huid. Wanneer deze mijt een
grotere hoeveelheden voorkomt, zal de huid daar met ontsteking op reageren en krijgen we
het ziektebeeld te zien.
fig 1.
Verschijnselen
Demodicosis wordt meestal gezien bij rashonden op een leeftijd van minder dan een jaar. De
rassen die zeer gevoelig voor demodex zijn zijn o.a. de Shar Pei, West Highland White
Terrier, Schotse Teriier, Engelse Bulldog en Boston terrier. De aandoening is onder te
verdelen in de gelocaliseerde demodicosis en de gegeneraliseerde demodicosis.
Gelocaliseerde vorm
Onder de gelocaliseerde vorm wordt verstaan het ziektebeeld wat meestal op een leeftijd van
3 tot 6 maanden ontstaat, waarbij er roodheid van de huid en haaruitval op een beperkt aantal
plaatsen (minder dan 6) aanwezig is. Frequent zal de ziekte spontaan genezen in 6 tot 8 weken
tijd. De voorkeursplaatsen zijn het hoofd, en dan vooral rond de ogen en bek, en de
voorpoten.
Gegeneraliseerde vorm
Onder de gegeneraliseerde vorm wordt verstaan dat bij dit ziektebeeld minimaal 6-12 plekken
op het lichaam zijn aangetast. Bij de gegeneraliseerde vorm onderscheiden we demodicosis
die de eerste 18 maanden van het leven ontstaat (juveniele vorm) of de vorm die op oudere
leeftijd ontstaat (volwassen vorm).
Juveniele vorm: typische leeftijd voor de aanvang van de ziekte is tussen 3 en 18
maanden. Meerdere plekken op het lichaam zijn rood van kleur, er treedt haaruitval op
en vaak pigmentatie van de huid. Als gevolg van het graven van de mijten door de
versie 1108 1

opperhuid treden er ontstekingen op, vooral bij Engelse Bulldoggen worden deze
ontstekingen frequent gezien. Genezing van deze vorm is meestal mogelijk, soms zal
zelfs bij deze vorm spontane genezing optreden.
Volwassen vorm: deze bijzondere vorm van demodicosis ontstaat meestal op een
leeftijd van 4 jaar of ouder. Bij deze dieren is meestal niet eerder in hun leven
demodicosis geconstateerd. De oorzaak is meestal gelegen in het feit dat de weerstand
van de hond is afgenomen, waardoor de mijten die op het lichaam aanwezig waren
zich stormachtig kunnen vermeerderen en klachten kunnen veroorzaken. De klachten
zijn gelijk aan die van de juveniele vorm. De oorzaak van de vermindering van de
weerstand kan gelegen zijn in het feit dat er iets in het lichaam niet goed gaat. Hierbij
kan gedacht worden aan te langzaam werkende schildklier (hypothyreoidie), ziekte
van Cushing, tumoren en behandeling met medicijnen die het immuunapparaat
onderdrukken (b.v. cytostatica of prednison-achtige stoffen). De genezing wordt in een
belangrijke mate bepaald of de onderliggende ziekte wordt ontdekt en adequaat
aangepakt kan worden zodat het immuunapparaat zich kan herstellen.
Pododemodicosis
Indien de tenen en de tussenteenhuid ook door demodexmijten worden “bevolkt” spreken we
van pododemodicosis. Deze uitingsvorm van demodicosis wordt regelmatig bij de
gegeneraliseerde vorm waargenomen. Vooral het ontstoken raken van de tussenteenhuid is
erg pijnlijk voor de hond. Hij zal dan vaak ook minder zin hebben om te lopen of/en het
aanraken van de tenen is pijnlijk.
Diagnose
De diagnose wordt in de regel gesteld door het maken van een diep huidafkrabsel van de
verdachte plekken. In het afkrabsel zullen dan de mijten te zien zijn zoals in figuur. Bij
pododemodicosis is het soms niet mogelijk om een goed afkrabsel te maken omdat de huid
dusdanig ontstoken is dat de opperhuid te sterk gezwollen is. In het laatste geval is
diagnosestelling mogelijk door het nemen van huidbiopten. In de huidbiopten zal de
patholoog dan de demodexmijten waarnemen.
Oorzaak
Pups:
Er wordt verondersteld dat de meeste pups in het nest al worden besmet met demodexmijten
door de teef. Bijna alle pups hebben voldoende afweer om de mijt te overwinnen, echter
sommige pups hebben een probleem met een bepaald type afweer (T-lymfocyten) tegen de
demodexmijt. Daarnaast kunnen hormoonwisselingen (b.v. loopsheid) een stormachtige groei
van het aantal mijten geven.
Volwassen honden:
Hierbij dient naar de onderliggende oorzaak gezocht te worden. Zoals hierboven beschreven
is het belangrijk om een goede werking van de schildklier en de bijnierschors bevestigd te
krijgen, dit om aandoeningen zoals hypothyreoidie en ziekte van Cushing uit te sluiten. Het
uitsluiten van chronische ziekten van lever en nier dient te gebeuren en er moet getracht
worden uit te sluiten dat er tumoren in het lichaam aanwezig zijn.
versie 1108 2

Behandeling
Indien er sprake is van een duidelijk onderliggende oorzaak, waardoor de afweer van de hond
verminderd wordt, dient eerst deze aandoening (indien mogelijk) verholpen te worden.
Daarnaast is het belangrijk om de mijten die zich in de opperhuid bevinden te doden. Op dit
moment zijn er twee diergeneesmiddellen geregistreerd voor de behandeling van demodicosis
en dat zijn Ectodex en Advocate®. Alle andere middelen zijn niet geregistreerd als
diergeneesmiddel voor de behandeling van demodicosis en mogen alleen gebruikt worden
indien blijkt dat Ectodex of Advocate® bij de betreffende hond niet werkzaam is.
De standaardbehandeling voor de gelocaliseerde vorm bestaat uit om de dag de plekken te
behandelen met Ectodex®. Indien het de gegeneraliseerde vorm betreft zal de behandeling
met Ectodex bestaan uit: 1 dag de voorste helft van de hond, 1 dag de achterste helft van de
hond en 1 dag rust. Het middel dient verdund op de huid aangebracht te worden m.b.v. een
kleine spons. Hierbij dient u altijd keukenhandschoenen te dragen, het is immers een gif!
Indien het middel op een langharige hond aangebracht moet worden, zal eerst de vacht
geschoren moeten worden. Het gif moet immers op de huid aangebracht te worden, anders
blijft er teveel gifstof in de vacht achter.
Na het aanbrengen van het middel dient het niet uitgespoeld te worden, dit betekent wel, dat
de hond in een goed geventileerde ruimte moet worden gehouden en er dient voorkomen te
worden dat de hond het middel oplikt van zijn vacht. De eerste vergiftigingsverschijnselen
van Ectodex zijn braken en sufheid.
Mocht de behandeling met Ectodex® niet aanslaan dan stappen we meestal op het oraal
toedienen van Ivomec® dagelijks.
Het middel Advocate® is geregistreerd voor het behandelen van demodex, maar inmiddels
wordt internationaal de behandeling met enkel Advocate® bij dieren met een echte demodex
infectie niet als effectief beschouwd. Avocate® kan wel ingezet worden bij het onder controle
houden van een dier wat eenmaal demodex heeft gehad.
Erfelijkheid
Gezien het feit dat bij jonge honden met demodicosis er mogelijk een erfelijke vorm van
minder goed functioneren van het immuunapparaat aanwezig is, dient men zich af te vragen
of het juist is om met dieren die lijder zijn van demodicosis te gaan fokken. Indien een reu
en/of teef meerdere nesten heeft verwekt/gegeven waar een of meerdere pups met demodex in
voorkomen, moet men zich bedenken dat we waarschijnlijk met een erfelijke vorm van het
niet goed functioneren van het immuunapparaat tegen de demodexmijt te maken hebben.
versie 1108 3