Vijf jaar Wisenten in het Kraansvlak - ARK Natuurontwikkeling

De pilot
Aanleiding
Namens de provincie beheert PWN ruim 7300 hectare natuur
en is daarmee de grootste natuurbeheerder in Noord-Holland.
Onder het beheer vallen o.a. het Noordhollands Duinreservaat,
de Kennemerduinen en het Kraansvlak. De beide laatste duingebieden
maken deel uit van Nationaal Park Zuid-
Kennemerland.
Met lede ogen zien duinbeheerders al decennia lang aan dat
de duinen in hard tempo dichtgroeien. Stikstofrijke regen doet
een aanval op het van nature schrale duin en voert voedingsstoffen
aan waardoor grassen en struiken welig tieren.
Het unieke duinecosysteem dreigt daarmee verloren te gaan.
In een kettingreactie zien we specifieke duinplanten verdwijnen
en daarmee de bijbehorende insecten. Vogels die van
deze insecten afhankelijk zijn, ruimen na verloop van tijd ook
het veld. Het duin verwordt tot groene heuvels, met wuivende
grassen op de top en struiken in de dalen.
Twee elkaar opvolgende konijnenziektes in de 20e eeuw
hebben de stand zo gedecimeerd dat deze kleine knagers het
dichtgroeien van de duinen niet meer tegen kunnen houden.
Natuurbeheerders zetten daarom hulptroepen in. Paarden,
koeien en schapen zijn oude bekenden in het duin. Van oudsher
lieten bewoners van zeedorpen hun vee grazen in de
schrale duinen. Iedere soort heeft zo zijn eigen graasgedrag.
De een houdt van lang gras, de ander juist van wat korter gras.
De een knabbelt ook aan jonge uitlopers van struiken, een
ander schilt de bast. De vraag was of wisenten daar nog een
eigen dimensie aan toe kunnen voegen.
Gebied
Duingebied het Kraansvlak is circa 230 hectare groot, ligt tussen
Overveen en Zandvoort en is onderdeel van het Nationaal
Park Zuid-Kennemerland. Het Kraansvlak is van oudsher
gesloten voor publiek. Daarom leent het gebied zich bij uitstek
om in alle rust te onderzoeken of wisenten met hun graasgedrag
iets toevoegen aan het al bekende gedrag van andere
duinbegrazers.
In 2007 startte de wisentpilot in het Kraansvlak.
PWN faciliteert het gebied. ARK Natuurontwikkeling is
beheerder en FREE Nature eigenaar van de wisent-
kudde. Deze pilot duurt vijf jaar, tot 2012. Na afloop
volgt een evaluatie. Bij de start is afgesproken dat de
toekomst na 2012 open ligt.
In alle rust, want weliswaar leven wisenten in hun (oorspronkelijke)
leefgebieden in Polen, Wit Rusland en Oekraïne samen
met de plaatselijke bevolking, deze situatie kan niet één op
één worden overgeplaatst naar een gebied in het overvolle
Nederland. Hier is het publiek verder weg komen te staan van
samenleven met de natuur en hoe daarmee om te gaan.
Lang geleden hebben wisenten geleefd in onze omgeving.
Daar getuigen de botvondsten van wisenten en het reuzenhert
van op de bodem van wat nu de Noordzee is, maar toen een
voedselrijke rivierdelta.
Initiatiefnemers
Stichting Kritisch Bosbeheer, PWN, ARK Natuurontwikkeling
en Stichting Duinbehoud zijn de initiatiefnemers voor deze
pilot. Ze worden daarbij ondersteund door de Large Herbivore
Foundation, Provincie Noord-Holland en Ekogrön.
De universiteiten van Groningen, Utrecht en Nijmegen zijn
of waren betrokken bij het begeleidende wetenschappelijk
onderzoek.
Vijf jaar Wisenten in het Kraansvlak | 7