Vijf jaar Wisenten in het Kraansvlak - ARK Natuurontwikkeling

Wetenschappelijk
onderzoek
Veel vragen
We weten weinig van het gedrag, de voedsel- en habitatkeuze
van wisenten en hun rol in het ecosysteem. De weinige
ecologische studies die zijn gedaan, komen vrijwel allemaal
uit één studiegebied: Het bos rond Białowieza (Polen) of ze
richtten zich op andere aspecten dan de ecologie, bijvoorbeeld
op genetica en epidemiologie. De kennis over de populatie in
Białowieza is redelijk goed maar deze populatie wordt sterk
beheerd (intensief bijgevoerd tijdens de winter en aantalregulatie
ruim onder de natuurlijke draagkracht door afschot). Met
bestaande en deels ook nieuwe onderzoekmethoden zijn in
het Kraansvlak nieuwe inzichten opgedaan over de ecologie
van de wisent onder natuurlijke omstandigheden.
Om meer te weten te komen over de voedselkeuze van wisenten
zijn mestmonsters geanalyseerd en is de kwaliteit van een
aantal plantensoorten onderzocht. Daarnaast zijn de wisenten
rechtstreeks geobserveerd om te bepalen welke plantensoorten
ze eten en hoe hun gedrag is ten opzichte van elkaar.
Een ander onderzocht aspect is het terreingebruik van de
wisenten. Hiervoor zijn gegevens verkregen uit de GPS-GSM
halsbandzenders, die sommige wisenten om hadden.
Ter vergelijking is in de nabijgelegen Kennemerduinen een
kudde Schotse Hooglanders (wildlevende runderen) van een
halsbandzender voorzien. Na toevoeging van een kudde
Koniks (wildlevende paarden) aan het wisentengebied (oktober
2009), is ook deze diersoort gezenderd. De toevoeging
van Koniks maakte het mogelijk om de verschillen in voedsel-
Eén van de vooraf opgestelde doelen van de
wisentpilot is het onderzoeken van de ecologie
van wisenten, hun invloed op hun leefomgeving,
de vergelijking en interactie met andere grazers en
de ervaring met publiek. Deze kennis is belangrijk
voor natuurbeheerders in Nederland en voor het
algemene beeld van de wisent. Buiten Oost-Europa
wordt namelijk maar weinig onderzoek aan wisen-
ten verricht. Reden te meer om de diverse vragen
op wetenschappelijke wijze te bestuderen.
keuze, terreingebruik en onderling gedrag te bestuderen.
Met behulp van transecten is het effect van de wisenten op
struweel en gras gemeten.
Een ander belangrijk onderzoeksaspect is het effect dat de
wisenten hebben op de diversiteit aan dieren en planten.
Wisenten hebben door hun gewicht, andere dieetkeuze en hun
liefde voor het nemen van zandbaden een ander en mogelijk
groter effect op de samenstelling en structuur van de vegetatie
dan paarden en runderen. Het dynamische milieu dat zo
ontstaat, biedt kansen aan veel soorten organismen die hiervan
afhankelijk zijn en juist zo kenmerkend zijn voor de duinen.
Daarnaast is onderzocht hoe recreanten en bezoekers de
aanwezigheid van wisenten in de Nederlandse natuur beleven
en hoe wisenten zich naar mensen toe gedragen. Voor de
toekomst van wisenten in de Nederlandse natuur is het
namelijk van groot belang om te weten of wisenten naar
mensen toe nieuwsgierig, aanvallend, verdedigend of juist
contact vermijdend reageren.
Opzet onderzoek
Een belangrijke impuls voor het onderzoek was de toekenning
van een beurs door het Prins Bernhard Cultuurfonds in 2007.
Deze beurs heeft de Rijksuniversiteit Groningen (Dr. Ir. Joris
Cromsigt, Prof. Han Olff) en de Radboud Universiteit Nijmegen
(Ralf Verdonschot, Dr. Hans Esselink) in staat gesteld om
onderzoek op te starten aan het begin van de pilot. Op de
eerste plaats zijn van deze beurs de GPS zenders aangeschaft.
Vijf jaar Wisenten in het Kraansvlak | 15