download - PvdA

Roo d
Ledenblad van de Partij van de Arbeid • 5e jaargang • nummer 2 • april 2008
THEMANUMMER KLIMAAT
De kritiek van Vermeend op
CO2-opslag en biomassa
Minister Cramer: ‘Daadkracht
belangrijker dan wetten’
Hoe het werkplan
van het partijbestuur
de koers versterkt
Diederik Samsom:
‘Tegen de waanzin van
een opblaasbare jacuzzi
kunnen we niet op’
Diederik Samsom (36), woordvoerder Milieubeleid in de Tweede Kamer
Sterk en sociaal

Frans de Loos wil graag iets aan de
maatschappij doen en niet blijven hangen
in louter geklaag over dingen die niet
goed gaan. Hij heeft gekozen voor een
bestuursfunctie in de politiek zodat hij
actie kan ondernemen.
2 ROOD april 2008
De Rode Loper wordt uitgerold voor PvdA-ers die normaal gesproken
achter de schermen werken. Meestal willen ze dat ook graag. Voor
een portret in Rood wordt deze keer een uitzondering gemaakt door
Frans de Loos, penningmeester en voormalig voorzitter van de afdeling
Geldermalsen en de regio Rivierenland.
‘Wat me aanspreekt in de politiek en met name
in de lokale politiek, is dat je dingen toch serieus
kunt veranderen. Volgens mij is dat in de regio
Rivierenland ook best gelukt.
Toen ik begon bij de afdeling Geldermalsen hadden
we een partijbestuur van twee personen met
dubbele functies. Op dit moment is het bestuur
voltallig en worden er weer discussies gevoerd
over thema’s die ons aanspreken. Je ziet dus dat
er wat gebeurt. Wat ik eigenlijk doe is faciliteren,
zodat degenen die inhoudelijk aan de politiek
willen werken, daar meer tijd aan kunnen besteden.
Zij kunnen met iets beginnen zonder zich
eerst druk te moeten maken over bijvoorbeeld
de kosten.’
De jaarlijks terugkerende procedures bij de PvdA
vindt De Loos niet zo belangrijk. ‘Er wordt veel
te veel tijd gespendeerd aan vragen als: is het
werkplan wel gestuurd of hoe zou de begroting
in elkaar moeten steken. Een kwart van de
begroting gaat op aan het jaarverslag. Dat zou
beter besteed kunnen worden aan promotiemateriaal
of aan een avondje in het lokale café
om met iedereen een pilsje drinken. Dat is veel
‘Maak politiek leuk’
interessanter dan een jaarvergadering met ons
vaste groepje mensen.’
Want gezelligheid werkt goed volgens Frans,
die zijn huiskamer als vergaderruimte gebruikt.
‘Het hoeft allemaal niet zo zwaar op de hand, we
moeten zorgen dat lokale mensen het in eerste
instantie gewoon gezellig vinden om te komen
praten. Zorg dat je ze aan je bindt, dat ze het
idee hebben dat het ook leuk is om een avond
aan politiek te besteden. Je moet opboksen
tegen een tv-avond of sportclub. Allemaal dingen
die veel leuker zijn dan een avondje in een
suf zaaltje te zitten.’
Frans zou graag zien dat de politiek daadkrachtiger
wordt: ‘Resultaten komen voort uit een
haalbaar plan. Besluitvorming gaat soms zo
traag dat uitgevoerde onderzoeken al verouderd
zijn voor er een besluit gevallen is. Zorg dat de
burger niet twintig jaar met een discussie wordt
opgezadeld, terwijl er eigenlijk niks gebeurt.
Daar wordt niemand enthousiast van. Het moet
wel de moeite waard zijn om mee te praten en er
moet ook daadwerkelijk iets gebeuren.’
Tekst Anne Marie Zimmerman
Foto Tessa Posthuma de Boer de
rode loper

5
18
5 FORUM
Reacties op de stelling:
Een rugzakje verbetert de kwaliteit
van de langdurige zorg.
6 INTERVIEW
Diederik Samsom: ‘Ik mis het
opspattende water nog dagelijks.’
9 VIJF VRAGEN AAN
Jan-Willem van de Kolk,
wethouder in Stadskanaal
Partijgenoten,
Zoals u weet ben ik de afgelopen weken samen
met mijn partijbestuur op pad geweest om met u,
en vele andere partijgenoten te discussiëren over
onze plannen voor de Partij van de Arbeid. Op een
van de bijeenkomsten werd mij de vraag gesteld
wat voor partij ik voor ogen heb: een ledenpartij
of een campagnepartij. Ik hoor die vraag wel meer, maar hoe vaker deze
gesteld wordt hoe curieuzer ik hem vind. We moeten namelijk beide zijn!
En dat hoor ik ook terug in het land. Wat het meest duidelijk naar voren
komt, is dat u het vaker en scherper over de inhoud wilt hebben. En dan
met name over de urgente vraagstukken van dit moment: Hoe vinden we de
juiste balans tussen fl exibiliteit en zekerheid op de arbeidsmarkt? Hoe gaan
we om met het integratiedebat op een wijze die recht doet aan de zorgen
en behoeften van zowel oude als nieuwe Nederlanders? Hoe zorgen we
voor toegankelijke, kwalitatief hoogwaardige en betaalbare publieke voorzieningen?
Dat gaat gebeuren kan ik u vertellen. Vóór de volgende verkiezingen
komen we samen tot een herkenbare sociaal-democratische koers.
Dat betekent veel debatten en inhoudelijke congressen zoals Labour dat in
Engeland organiseert.
10 PLATFORM
Hoe is het gebruik van duurzame
energie te stimuleren?
12 MENINGEN
PvdA-leden over het milieu en
de rol van de overheid en de burger
18 BERT KOENDERS
over zijn eerste jaar als minister van
Ontwikkelingssamenwerking
20 ACHTERGROND
Het ambitieuze werkplan van
het nieuwe partijbestuur
inhoud
6 10 12
20 22 24
22 ROOD IN DE REGIO
De JS gaat met de poten
in de modder.
24 INTEGRATIE
Hassan Najja, wethouder
in Venray, over ’t Brukske
27 ACTUEEL
De homo-emancipatienota
28 ACTUEEL
Nederland, de EU en
het klimaatbeleid!
van de voorzitter
Wáár u dat debat wilt voeren, verschilt. Veel van u zien graag meer inhoudelijke
activiteiten in uw afdeling. De bestuurders van de afdelingen vertellen
mij dat ze daarvoor graag meer ondersteuning zien. Daar gaan we dan ook
voor zorgen. Dat betekent trouwens niet dat debat alléén plaats moet vinden
op afdelingsniveau. Want veel van u hebben mij ook laten weten dat ze niet
of minder actief zijn in hun afdeling. Of dat u het over een ander onderwerp
wilt hebben dan dat uw afdeling aanbiedt.
Ook daaraan komen we tegemoet. Naast de afdelingen moet u als lid
een stem hebben op het congres en op een versterkt politiek forum. De
in houdelijke koers van onze beweging moet vormgegeven én gecontroleerd
worden door u. Geen macht zonder tegenmacht. Verderop in deze Rood
leest u meer over de plannen van mijn partijbestuur om onze partijorganisatie
te verbeteren. Want om met Felix Rottenberg te spreken: ‘De organisatie
bepaalt straks de kwaliteit van het argument.’
Lilianne Ploumen
voorzitter@pvda.nl, www.lilianneploumen.pvda.nl
Ps. De leden van het partijbestuur komen graag langs op de ledenvergaderingen
voorafgaand aan het congres om onze plannen toe te lichten!
april 2008 ROOD 3

ieven
Cartoon Peter Pontiac
Zo zijn onze manieren
Wie eerlijk-zijn moet leren uit een boekje, heeft
een groot probleem. Je bent het of je bent het niet.
In het verlengde ligt het potsierlijk en bedrieglijk
fenomeen van de gedragscode die ervoor moet
zorgen dat mensen die van nature niet integer
zijn, toch niet al te erg uit de bocht vliegen. Maar
je bent integer of je bent het niet. Als partij accepteren
we kennelijk van partijgenote Herfkens
dat ze het excuus aanvoert dat ze niet wist geen
recht te hebben op een huurtoeslag van vijftien
minimumjaarinkomens. Tegelijkertijd sturen we
een commissie van goede diensten af op een paar
Amsterdamse raadsleden om tot op de bodem uit
te zoeken of hun handelswijze het misschien niet
mogelijk maakt hen weg te sturen. Let op de negatieve
formulering in hun geval. Het ging om het
zoeken van fouten. Dat wordt breed uitgemeten in
Rood (Februarinummer 2008), het eerste niet.
Noch Herfkens, noch de Amsterdamse raadsleden
zijn vanuit zichzelf integer, maar van iemand
als Herfkens had je meer gebruik van haar intel-
4 ROOD april 2008
Heeft u Rood iets te melden?
Stuur uw brief naar: Partij van de Arbeid, Redactie Rood, postbus 1310,
1000 BH Amsterdam of mail naar: rood@pvda.nl.
(De redactie behoudt zich het recht voor brieven in te korten.)
ligentie mogen, nee, moeten verwachten. Haar
wordt door de partij de hand boven het hoofd
gehouden. Dat wil zeggen dat deze partij het zicht
op integriteit en wat daarbij hoort volledig kwijt is.
Dat geeft mij als lid een onbehaaglijk gevoel.
Rob Hamburger
Onderwijsvernieuwingen
De slotconclusie is dat de kerntaak, namelijk het
garanderen van goed onderwijs, is verwaarloosd.
Je moet wel lef hebben om tot zo’n oordeel te
komen als het gaat om een bedrijfstak van 40 miljard
euro per jaar. En het is ook erg makkelijk om
het werk en de inzichten van je voorgangers op
de mestvaalt te smijten. De afgelopen jaren zijn
tienduizenden allochtone kinderen met een forse
taal- en cultuurachterstand via scholen geïntegreerd.
Een prestatie van formaat van dat ‘dramatische
slechte’ onderwijs. Een veelgehoorde klacht
Amsterdam en de auto
De Pvda is – vooralsnog –mijn partij. Mijn auto, een Toyota Carina uit 1992, is voorzien van een
drieweg-geregelde katalysator. Elk jaar wordt in het kader van de APK-keuring de uitstoot van schadelijke
uitlaatgassen gemeten, en zonodig gecorrigeerd. Ik woon in Rotterdam. Daar mag ik van de
overheid met deze auto rijden. Ongeveer tien keer per jaar haal ik in Amsterdam-Oost mijn moeder
van 82 voor een ritje op. Ik schat dat ik hiermee jaarlijks 50 km binnen de Amsterdamse stadsgrenzen
rijd. Gaat de PvdA ervoor zorgen dat dat uitje voor mijn moeder binnenkort niet meer tot de
mogelijkheden behoort? Of zegt de PvdA-Amsterdam: ‘Vette pech, De Baat, dan koop je vanwege
die luttele kilometertjes die je jaarlijks binnen onze stadsgrenzen rondtoert, toch gewoon een nieuwe
auto.’ Of zal ik een brommer kopen, en mijn moeder op de bagagedrager zetten? Brommers
– waarvan inmiddels bekend is dat ze nog meer vervuilen dan vrachtwagens – mogen immers wel
gewoon rond blijven tuffen in Mokum! De boodschap lijkt me helder: de PvdA zit op een draconische
en buitenproportionele lijn met haar plannen om normale, moderne auto’s met katalysator
te weren uit Amsterdam. Hopelijk ontwikkelt u alsnog een plan waarmee wel op een evenwichtige
manier het probleem van te veel roet en rommel in de steden wordt getackeld.
J. de Baat
van ouders is lesuitval. Het vervolgonderwijs zit
in de houdgreep van de vo-raad en onderwijsbonden
die alsmaar meer vrije dagen willen.
Veertien weken vakantie, (ik heb er vijf) daarnaast
(geclusterde) adv-dagen en voor de ouderen
bapo-dagen, vut, prepensioen, Flo en het lerarentekort
is geschetst. Als de salarissen worden
verhoogd, wat bijna iedereen in de politiek roept
als oplossing (=paaien van kiezers!), dan is het
nettoresultaat dat er minder leerkrachten beschikbaar
zijn, want dat hogere salaris stelt hen in staat
om korter te gaan werken. Een oplossing die lucht
zou bieden: in de brugklassen één leerkracht
voor alle vakken; dat lost het dreigend tekort
aan vakleerkrachten op en haalt de ongewenste
opwaartse druk op de salarissen weg. Daarmee
komt toekomstig geld vrij voor andere wensen.
Nog een megatip: salarisverhoging koppelen aan
het terugdraaien van de adv! Adv is ingesteld in
een tijd van grote werkloosheid om het beschikbare
werk te herverdelen, maar die situatie is
omgeslagen: er dreigt nu een tekort.
Andries van Nielen
Serieus onderwijs, svp
Ik heb zelden met zo veel instemming een artikel
gelezen als dat van Arnold Heertje (Rood 1
2008). Een absoluut noodzakelijke aanvulling op/
samenvatting van het rapport van de onderwijscommissie.
Opvallend, dat naar aanleiding van
dit rapport tóch al weer een welhaast dwingende
suggestie wordt gedaan, zonder dat het veld daar
over geraadpleegd is en kan zijn: ‘de fusies niet
terugdraaien, geen nieuwe verwarring et cetera’,
terwijl misschien juist in die fusies een van de
oorzaken van de ontsporing ligt. Als het veld nu
eens duidelijk aangeeft dat fusies waar mogelijk
moeten worden teruggedraaid, zou dat kunnen
leiden tot het scheppen van een betere infrastructuur
voor alles wat daarna veranderd, vernieuwd
of vereenvoudigd wordt. Of is een terugdraaien
van fusies te bedreigend voor de grote laag van
managers, ontstaan door de fusies – een laag,
die een eigen leven is gaan leiden, en zich uiteraard
graag in stand wil houden? Een laag, waarin
misschien – het is al vaker gesuggereerd – heel
veel PvdA-ers zich hebben genesteld. Ik ben van
mening dat elke door het veld gedane suggestie
ernstig overwogen moet worden, zelfs al zou een
en ander kunnen leiden tot ‘verwarring’ – maar
een ‘verwarring’ die het gevolg is van iets dat ‘van
onderaf’ gewenst wordt, zal met inzet van alle
betrokkenen hanteerbaarder zijn dan wat dan ook
‘van bovenaf’ wordt opgelegd.
Joute Venhuizen

Samenstelling Michiel Reijnen Foto’s De Beeldredaktie
Roelf Schoenmaker (Stadskanaal, 52) is manager
algemene zaken in de ouderenpsychiatrie. Hij is namens de
PvdA gemeenteraadslid in Stadskanaal.
‘Te ingewikkeld’
‘Voor cliënten in de zorg is het veel te ingewikkeld om zelf hun zorgaanbieder
te selecteren. Dit geldt zeker voor de meest kwetsbaren, zoals
ouderen, (verstandelijk) gehandicapten en langdurig zorgafhankelijken
in de psychiatrie. Met het invoeren van een rugzakje zullen zij vaak
afhankelijk zijn van familie met verstand van zaken om de aanvragen en
verantwoording te regelen. Het huidige systeem van PGB (persoonsgebonden
budget, red.) laat dat ook zien. Wie is er nou in staat om de
juiste zorgaanbieder te kiezen? Waar meet je de kwaliteit aan af? Kortom,
het rugzakje is niet de manier om zorgaanbieders te dwingen de kwaliteit
te verbeteren.
PvdA forum
In het PvdA-forum drie opmerkelijke meningen van PvdAleden
over een actueel en relevant onderwerp. Deze keer:
de zorg. Bezoekers van de site konden reageren op de
stelling ‘Een rugzakje voor iedere cliënt in de ouderen-,
gehandicapten- en langdurige psychiatrische zorg is dé
manier om kwaliteit van de langdurige zorg te verbeteren.’
Coby Dijkema-Brienesse (Emmen, 65) was tot haar pensioen
directiesecretaresse bij het Consultatiebureau Alcohol en Drugs
Drenthe/VNN Verslavingszorg Noord-Nederland.
‘Geen privatisering zorg’
‘Openbaar vervoer, gezondheidszorg en het onderwijs moeten niet geprivatiseerd.
Bij het privatiseren krijgen we te maken met reclame. Dat geld
kan beter worden besteed aan de zorg zelf. Onderwijs, zorg en openbaar
vervoer zijn specifi eke overheidstaken, zowel qua toezicht, kostenbeheersing
als qua overzichtelijkheid in regelgeving. Het was beter geweest als de
overheid op deze drie terreinen de hand in eigen boezem had gestoken en
had gezorgd voor een welbewust beleid en navenante kosten. Nu worden
de gezondheidszorg, openbaar vervoer en onderwijs pas echt duur en voor
bepaalde bevolkingsgroepen zelfs onbetaalbaar.’
Jan Volbers (Enschede, 42) werkt als communicatieadviseur
bij de universiteit Twente.
‘Controle maakt systeem te duur’
‘Op zich is toekenning van een rugzakje geen verkeerd principe, iedereen
kan de meest optimale zorg kiezen voor de best mogelijke deal. Ik
maak me alleen zorgen over de invoering van het systeem. Vergelijk het
met het PGB in het (speciaal) onderwijs en je ziet dat een groot deel
van de beschikbare middelen verdwijnt door een massief opgetuigd
controleapparaat dat tracht toe te zien of de bestede middelen wel juist
terechtkomen. De kosten daarvan maken de zorg juist duurder waardoor
er minder geld beschikbaar is om aan de feitelijke zorg te besteden.
En zo’n massief controleapparaat is makkelijker te tackelen door
mensen met een gedegen opleiding en een hoger inkomen.’
U Kijk voor meer reacties op www.pvda.nl > forum
april 2008 ROOD 5

interview
Hij was directeur van het groene energiebedrijf Echte Energie en campagneleider bij Greenpeace
Nederland. Nu is hij woordvoerder Milieubeleid in de Tweede Kamer. Diederik Samsom over zijn
band met Greenpeace, de dikke-ik, opblaasbare bubbelbaden en zijn Groene visie.
De optimist
in de grindbak
D
iederik Samsom: ‘Ik was 15 toen
Tsjernobyl ontplofte, wat een enorme
indruk maakte. In diezelfde tijd
las ik het boek van Thea Beckman
Kinderen van moeder aarde, het eerste deel van
een trilogie die gaat over de periode na de Derde
Wereldoorlog. Een aangrijpend boek waarin als
gevolg van de nucleaire clash die plaatsvond, de
wereldbol gekanteld was en Groenland in een
gematigd klimaat terecht was gekomen. Daar
ontstond een nieuwe maatschappij met duurzaamheid
als ultiem wezenskenmerk; de auto
was al wel uitgevonden, maar werd niet geïmplementeerd,
omdat men inzag dat dat alleen maar
vervuiling zou opleveren. Eigendom bestond
niet, alles was van iedereen. Gevangenissen
waren er ook niet. Esoterischer kon het allemaal
niet, maar ik was er in die puberjaren enorm
gevoelig voor. Ik wist al op jonge leeftijd dat de
natuur, het milieu het terrein was waarop ik me
ook later zou willen gaan richten.’
Dus was de keuze om nog tijdens uw studie
Natuurkunde aan de TU van Delft actie te
voeren bij Greenpeace niet meer dan een
logisch vervolg.
‘Ik was er helemaal op mijn plek. Het was een
combinatie van het werkklimaat en het gevoel
dat ik voor iets knokte dat zeer de moeite waard
was. Als we na een actie in de krant stonden
en er zelfs in de Tweede Kamer over werd
gesproken, kon je je geluk niet op; nu zou er wat
gaan veranderen. Het gebeurde alleen nooit.
Wanneer ik dan op de publieke tribune zat bij
de beraadslagingen had ik regelmatig het idee:
6 ROOD april 2008
ik spring naar beneden, ik moet ingrijpen – van
pure ergernis: nou doen ze er verdomme weer
niets mee!’
Was dat gevoel van onmacht de reden voor
uw overstap naar de politiek in 2001?
‘Het is mede de oorzaak geweest dat ik dacht:
weet je wat, laat ik het nou zelf eens daar gaan
doen. Misschien zal dat helpen. De andere
reden is dat ik bij Greenpeace na zeven jaar de
randen van het speelveld wel bereikt had. Ik was
nieuwsgierig naar methodes die wellicht meer
impact zouden hebben. De dag dat ik op de kandidatenlijst
kwam, ben ik vertrokken. Met pijn
in het hart, want ik mis het opspattende water
nog dagelijks, het kwajongensgedrag en het feit
dat je inderdaad denkt dat je er zo nu en dan in
slaagde iets los te maken. Dat er door ons iets
gebeurde, de verbazing en opwinding, vooral als
dat in het buitenland het geval was. Nederland is
een land waar Greenpeace langzaamaan geïnstitutionaliseerd
is in het krachtenveld. In Frankrijk
bijvoorbeeld lag dat nog heel anders, daar was
Greenpeace outcast, daar werd je soms nog
eens volledig in elkaar gebeukt door opgefokte
agenten. En niet terugslaan, hè. Dat mocht
niet, kregen we ook training in. Het was de
Gandhi-methode, non-violent direct action – dan
houden ze ook het snelste op met meppen. Iets
vernielen, schelden, ook ten strengste verboden.
Ergens zweeft er nog een soort instructievideo
met beelden van mij rond waarop staat hoe het
dus niet moet. Ik was niet gewelddadig, maar
schold wel. Kijk, als je armen en benen met
geweld op je rug gedraaid worden, wil je in een
opwelling wel uitschreeuwen: “Klootzak, hou
daar eens mee op!”’
Bij uw entree in de politiek in 2001 ging de
keuze tussen de PvdA en GroenLinks.
Wat heeft de doorslag gegeven?
‘Op dat moment twijfelde ik oprecht, maar de
keuze was uiteindelijk simpel. Omdat ik ervan
overtuigd ben dat je milieudoeleinden nooit
echt kunt waarmaken als je alle andere maatschappelijke
uitdagingen er niet tegelijkertijd
bij betrekt. Een milieuvraagstuk oplossen en de
rest min of meer laten liggen is te simpel en gaat
dus niet werken. Je kunt het GroenLinks niet
altijd verwijten, maar ze hebben er soms wel de
neiging toe. Een aluminiumsmelterij in Delfzijl
is natuurlijk een ramp voor het milieu, en zou
op grond daarvan dicht moeten. Maar er werken
wel honderden mensen en dat zijn honderden
hele goede redenen om goed na te denken of het
niet op een andere manier opgelost kan worden.
Dat type dilemma’s heb je bij de PvdA wel. En
dat hoort ook zo; pas als je je door dat soort
dilemma’s worstelt, los je echt iets op.
Ik kreeg een prachtige 33ste plek op de lijst,
volstrekt zeker van verkiezing werd mij verteld.
Ik rolde in 2001 de partij in op het toppunt van
haar macht. Er heerste het gevoel van: we rule
this country. Kok was acht jaar lang succesvol
premier geweest. Het kon niet meer stuk. Het
was geen vraag of Melkert de volgende premier
zou worden, maar met wie we zouden gaan
regeren. Ik ging er vrolijk in mee, als vanzelfsprekend
haast. De campagne die volstrekt dramatisch
verliep, net als de verkiezingen, toonde aan

dat in deze democratie niets vanzelfsprekend is.
Dat het fout gaat wanneer de gedachte is dat het
vanzelf gaat en er niet dagelijks gezocht wordt
naar een nog beter manier om de idealen waar
te maken. Dat je het altijd weer moet verdienen.’
Hoe was de overgang van fanatiek actievoerder
naar Kamerlid?
‘Ik wilde invloed, maar ik moet toegeven dat
ik in het begin vaak twijfelde: zit ik hier nu wel
zo goed? De overgang viel niet altijd mee. Ik
heb de eerste jaren in de oppositie nog wel de
relatief vrijblijvende rol als buitenstaander van
het beleid, die je ook bij Greenpeace had, nog
een tijdje kunnen botvieren – het betere hak-en
breekwerk. Dat was ook noodzakelijk want het
milieubeleid was onder Balkenende II een regelrecht
drama. Het hele gevoel van urgentie dat er
nu bij de kabinetsformatie was, ontbrak totaal bij
het vorige kabinet. Er was geen enkele drive om
ook maar ietsiepietsie meer te doen dan in Kyoto
afgesproken. En dat was eigenlijk al te veel. Alle
initiatieven die te duur of te lastig waren, wer-
den, hup, aan de kant geveegd, de subsidieregelingen
afgeschaft. De toenmalige staatsecretaris
van milieu Van Geel was daar verantwoordelijk
voor, die moest het dus regelmatig ontgelden.
Hij was degene die ik moest hebben. Dat vond
hij vaak zeer oneerlijk. In zekere zin was hij dat
kleine groene brokje in dat verder asgrauwe kabinet.
Ik heb hem bij zijn laatste debat nog een
hart onder de riem gestoken met een limmerick
waarvan de laatste zin was: “Van Geel was best
Groen, maar kwam vier jaar te vroeg”.’
Het moet toch ook een vrij machteloze periode
geweest zijn of heeft u het idee dat u wat bereikt
hebt in die vier oppositiejaren?
‘Om onze succesjes te kunnen vinden is een vergrootglas
nodig, vrees ik. Ik kreeg mijn plannen
om zonne-energie te subsidiëren niet eens door
de kamer. Laat staan dat ik het bedrijfsleven het
vuur aan de schenen kon leggen met strenge
normen. Die leunden achterover: laat hem het
maar doen. We hebben in die vier jaren wel het
klimaat helpen scheppen waardoor het mogelijk
Tekst Bas Barkman Foto Tessa Posthuma de Boer
‘We onderhandelen met
planeet aarde. En dat
is een keiharde tante,
die praat niet terug,
die warmt op’
was om nu goede afspraken te maken. We zijn
niet op onze handen blijven zitten, maar hebben
vanaf 2002 in een klein clubje hard gewerkt aan
een visie hoe we in de toekomst de energievoorziening
op een sociaal-democratische manier
zouden moeten regelen. Die visie is uiteindelijk
via ons verkiezingsprogramma vrijwel ongewijzigd
in het regeerakkoord terechtgekomen. Daar
ben ik hartstikke trots op.
De tijdgeest hielp ook. Er was sinds 2006 al een
maatschappelijke bewustwording over het milieu
gaande die nog eens aangejaagd werd door
mensen als Al Gore en zijn fi lm. We hebben daar
als partij goed gebruik van kunnen maken bij het
tot stand brengen van het akkoord omdat we
goed waren voorbereid. Maar het is het begin.
Nu moeten we nog zo ontzettend veel doen
om die enorme ambities ook waar te maken. Ze
waren relatief snel opgeschreven, maar dat was
peanuts vergeleken bij de uitvoering.’
Helpt het dat er nu een minster van Milieu is,
partijgenoot Jacqueline Cramer?
‘Ze heeft een heel andere positie dan de
vorige staatssecretaris van Milieu. Zij is op pad
gestuurd met doelstellingen die je alleen hardlopend
kan bijbenen en dan dreigt het gevaar
dat je vanaf het begin achter de feiten aanrent.
Daarom moeten we allemaal heel goed bij de
les blijven. Niks is gratis. Om resultaten te halen
hebben we elkaar nodig.’
Zijn die hoge milieunormen, zoals gesteld in het
regeerakkoord, wel haalbaar?
‘Ik was lyrisch over de milieuparagraaf toen het
april 2008 ROOD 7

DIEDERIK PRIVÉ
Ontroerd door: mooie verhalen: van bijzondere,
maar ook heel gewone mensen
Trots op: die verkoper van de daklozenkrant,
die zichzelf uit de goot en de drugs
plukte en weer een draai gaf aan zijn leven
Beste eigenschap: eigenwijs
Slechtste eigenschap: koppig
Belangrijkste drijfveer: mijn generatie heeft
de kans én de plicht planeet aarde te genezen,
voordat het te laat is
Hekel aan: cynisme, apathie en verongelijktheid
Boos over: onmenselijke onderdrukking
waar de wereld in onmacht en/of onwil
blijft toekijken (Gaza, Burma, Tibet,
Turkmenistan)
Mooiste moment: de dag dat mijn gehandicapte
dochter kon lopen, ze was toen
bijna 4
regeerakkoord er lag – die was precies zoals ik
gedroomd had. We gingen los! Maar de dag erna
liepen we zo de grindbak in, de grindbak van de
realiteit. Het streven is in 2020 dat 20 procent
van onze energievoorziening duurzaam moet
zijn. Nu is dat 2,4 procent, dat is een bizar groot
gat dat overbrugd moet worden. Dat overbrug
je niet op papier. Dat overbrug je als mensen
bereid zijn zonnepanelen te installeren en ondernemers
bereid zijn duurzaam te investeren.
Door het afschaffen van de subsidies door het
vorige kabinet in 2006 stond heel duurzaam
investerend Nederland op de achterste benen,
en daar zijn ze eigenlijk nog niet van bekomen.
Het is een cliché, maar vertrouwen komt te
voet en gaat te paard. Dat is dus een onderdeel
van die grindbak. Dat vertrouwen moeten we
terugwinnen, we moeten ervoor zorgen dat in de
bestuurskamers van de grote bedrijven het besef
komt dat de Nederlandse economie echt een
8 ROOD april 2008
Favoriete vrije avond: vrijdagavond thuis
op de bank met mijn vrouw
Actrice: Yvon Jaspers (als Moeder in
Knofje)
Muziek: Nauwelijks, wel veel
Nederlandstalig cabaret
Film: Rendition (zelden zo’n beklemmende
fi lm gezien)
Beste tv: The West Wing (voer voor
politieke junkies), CSI
Slechtste tv: de Becam en Frisia reclamespotjes:
sluw en gemeen
Mooiste reis: Karamoja, Noordoost
Uganda,
Mooiste plek: het einde van de Boschplaat,
Terschelling
PvdA-er: Ahmed Marcouch
Sport: waterpolo (niet mooi om naar te
kijken, maar geweldig om te doen)
Verlichting: spaarlampen en gelukkig ook
steeds meer LED (mooier en nog zuiniger)
Vervoer: trein, maar heus ook wel eens
de auto
Biologisch eten: lang niet altijd
Jacuzzi of washand: een douche
Makkelijkste wat iedereen voor het milieu
kan doen: eet één dag per week géén vlees.
(impact van 1 kilo vlees staat gelijk aan
een autorit van 250 kilometer of een 40
Wattlamp die 50 dagen continu aan staat).
‘De milieuparagraaf was precies zoals ik
gedroomd had. Maar de dag erna liepen
we zo de grindbak van de realiteit in’
andere richting opgaat en dat het voor hen het
verstandigst is om daar aan mee te doen en mee
te investeren in duurzame energie, duurzame
innovaties en duurzame werkgelegenheid.’
Zou het niettemin niet verstandiger zijn die
normen wat te versoepelen?
‘Dat is geen optie. Alsof het koehandel is waarin
we “het kunnen afmaken op een paar procent
minder”. Zo zit het klimaatprobleem niet in
elkaar. Als je het wilt zien als een onderhandeling,
dan onderhandelen we hier met planeet
aarde. En dat is een keiharde tante, die praat niet
terug, die warmt op. Moet er 5 of 10 procent af?
Dan stuur je bewust aan op het enorme risico
dat het klimaatsysteem uit de hand loopt. Het
maakt onze opdracht, die grindbak doorkomen,
alleen maar heftiger, maar lukken zal het.
Het is bij het milieu altijd een kwestie van de
lange adem, maar daar kom je niet mee weg.
Kiezers zijn heus niet dom. Die weten wel dat als
ze over vier jaar de gordijnen opendoen, het niet
zo is dat daar het groene duurzame landschap
ligt. Maar we moeten wel aantoonbaar laten zien
dat we op stoom zijn. Dat we concreet werken aan
het waarmaken van dat lange termijn perspectief.
Dat is nu de opdracht voor dit kabinet. Dat beeld
stijgt nog niet op uit de losse plannetjes. Men is er
in de samenleving nog niet echt van overtuigd dat
het ons menens is. Er is in het bedrijfsleven, maar
ook bij de gewone mensen in de straat een vorm
van lethargie: als het schip de wal raakt, praten we
nog wel eens verder, jongen.’
Begon u daarom de Dikke-ik-discussie en wond u
zich op over de opblaasbare jacuzzi?
‘De ergernis over de opblaasbare jacuzzi was een
metafoor voor de I want it all, and I want it nowmentaliteit.
Het trof me toen ik, hard bezig om
maatregelen om energiebesparing te bevorderen,
een folder zag met de zomerknaller voor 2007: de
opblaasbare jacuzzi voor in de tuin. Kijk, we kunnen
veel in de politiek: we kunnen normen stellen,
belastingen heffen, en wetten maken. Maar we
kunnen natuurlijk niet op tegen de waanzin van
een opblaasbare jacuzzi. De decadentie heeft zijn
grenzen. Een leefbare samenleving vraagt om
zelfbeheersing. Niet alleen op het gebied van sociale
omgangsvormen – je mept elkaar niet zomaar
op de muil – maar ook als het om consumptiegedrag
gaat.
Ik ben die Dikke-ik-discussie begonnen om het
besef te laten doordringen dat het uiteindelijk
gaat om die miljoenen kleine handelingen die wij
allemaal verrichten. Ik wil geen dominee zijn die
roept: dat mag allemaal niet.
Er is in de PvdA lange tijd een onderstroom
geweest van: als we er geen beleid van kunnen
maken, houd je je bek. Laat de mensen het dan
gewoon zelf weten. Ik ben het daar niet mee eens.
Ook al kan ik er geen beleid op maken, ik zal er op
blijven wijzen. En het kan! Ik zie parallellen met
het roken. Daar zijn door normstelling, fi scale
prikkels en heel veel voorlichting, de mensen
anders tegen aan gaan kijken. Bij mijn ouders
thuis stonden vroeger voor het bezoek de sigaretten
op de salontafel; dat was een daad van gastvrijheid,
nu is het a-sociaal. Dat heeft een generatie
geduurd, maar nu moet het veel sneller. Ik
denk dat de SUV, de PC-Hoofttractor, de eerste is
die het roken zal volgen. In Chelsea, een van de
duurste wijken van London en de bakermat van de
Chelsea-tractor, word je al een beetje schuin aangekeken
als je in zo’n ding rondrijdt. Met een
Prius ben je pas hot. Ik geef toe: het is maar een
kleine fl onkering, maar het doet mijn optimisme
opvlammen. Dus weg met cynisme en de moedeloosheid
– een duurzame toekomst kan wel!’

5 vragen aan…
Tekst Anne Marie Zimmerman Foto Tessa Posthuma de Boer
JAN-WILLEM VAN DE KOLK (45) is sinds
1998 wethouder in Stadskanaal. Hij heeft in
zijn portefeuille onderwijs, jeugd, welzijn, zorg,
wijkontwikkeling en cultuur. Daarnaast is hij
eerste loco-burgemeester van Stadskanaal.
1 Typisch Jan-Willem van de Kolk? ‘Ik vind
het leuk om op hoofdlijnen te besturen. Ik houd
me met veel thema’s bezig. Niet dat ik bij elke
vergadering aanschuif, maar wel als het gaat om
de koersbepaling. Tegelijkertijd wil ik ook midden
in de samenleving blijven staan. Ik probeer altijd
bereikbaar en toegankelijk te zijn. Ik denk dat mensen
ook wel aangeven dat ik dat ben.’
2 Waar moet meer aandacht voor komen
binnen de politiek? ‘Voor de inkomensverschillen.
Het lijkt soms wel of het tijdperk van de herenboeren
in Oost-Groningen weer is teruggekomen.
Gezien de huizen die op dit moment gebouwd worden;
daar sla je echt achterover van, zo groot. Het
contrast met de mensen die in een armoedepositie
zitten, is erg groot. Ik wil ook graag meer aandacht
voor werknemers, die geen rechten opbouwen
en tegen hamburgercontracten hun werk moeten
doen. Verder ontbreekt er een heldere visie als het
gaat om de relatie tussen gemeente, provincie en
rijk. Op het moment dat de gemeente een aantal
taken erbij krijgt, hoor je ook een visie te hebben
over wat je vanuit Den Haag overhevelt naar de
gemeente. We kunnen leren van de Scandinavische
landen die consequent kiezen voor sterke gemeenten
en een slanke rijksoverheid. Dat gestoei tussen
gemeente, provincie en het rijk duurt te lang. Daar
moeten eens knopen worden doorgehakt.’
3 Hoe beïnvloedt de politiek uw privéleven?
‘Privé en politiek lopen bij mij in elkaar over
en dat vind ik niet erg. Politiek gaat over mensen
en dat dringt ook door in het privé domein. Als ik
in Stadskanaal over de markt loop, dan schieten
mensen me aan. Het belemmert mij niet. Ik geniet
van de gemeenschap en vind het ook z’n charme
hebben. Van de 100 mensen zijn 99 heel fatsoenlijk
en netjes. Laten we dat alsjeblieft niet vergeten.’
4 Waar heeft u slapeloze nachten van?
‘Ik slaap heel goed, maar te vaak lijken problemen
in achterstandssituaties van generatie op generatie
door te gaan. Het doorbreken daarvan houdt me
wel erg bezig.’
5 Wat zijn uw ambities? ‘Ik was lijsttrekker
en ik vind het van belang dat het bestuursakkoord
goed wordt vormgegeven en uitgevoerd. Ik wil
resultaten boeken, mijn verantwoordelijkheden
waarmaken en daar keihard voor gaan. De daad bij
het woord voegen en het initiatief blijven houden.
Daar wil ik mijn stinkende best voor doen.’
april 2008 ROOD 9

MEDIA
Hoe hoger de prijs van een vat olie, hoe aantrekkelijker het wordt
om in alternatieve energie te investeren. Aldus Trouw van 1 maart.
‘Hoge olieprijs levert druk
maar geen doorbraak’
Alternatieven voor olie laten nog op zich wachten
Doordat de olieprijs naar magische
hoogten reikt, krijgt duurzame energie
een krachtige impuls. Deze week piekte
de olieprijs naar 100 dollar per vat.
Windturbines, biobrandstoffen, zonnecellen
worden daardoor aantrekkelijker
om in te investeren. ‘Zonder meer’,
zegt Hans Peter Weikart, econoom
aan de Wage ningen Universiteit. Maar
ook andere technologieën, zoals kernenergie,
krijgen door de hoge olieprijs
de wind in de rug. ‘En vergeet niet
dat olieconcerns als Shell zijn gaan
10 ROOD april 2008
investeren in activiteiten als diepzeeexploratie,
die nu lonend zijn.’
Ook Remko Ybema van onderzoeksinstituut
ECN wil zich niet blindstaren
op die 100 dollar. Bedrijven als Shell en
overheden rekenen in hun achterhoofd
met een olieprijs van rond 50 dollar
per vat, en baseren daarop hun beslissingen,
zegt hij. ‘Het is niet zo dat van
de ene op de andere dag deze praktijk
verandert, omdat een vat deze week
voor bijna 100 dollar stond genoteerd.
De prijs zal op en neer blijven gaan.’
Op nu.nl: Een Nederlands project voor de productie van biogas
in Vietnam heeft woensdag in Brussel een prijs gewonnen
voor duurzame energie.
‘Nederlands project voor
biogas wint energieprijs’
Het biogasproject van ontwikkelingsorganisatie
SNV bestaat uit installaties
die door middel van fermentatie van
dierlijke en menselijke uitwerpselen
gas oplevert waarop een kooktoestel
kan draaien of een gaslamp kan branden.
De poep van twee koeien of vier
varkens is al genoeg om voldoende biogas
te produceren. Zo’n installatie kost
rond de 300 euro, maar dat is in een
paar jaar al terugverdiend. De werking
is ook beter voor de mensen omdat er
geen ongezonde rook vrijkomt, zoals
bij koken op brandhout. In Nepal heeft
het project ook nog eens voor 10.000
banen gezorgd in de bouw van de
installaties en het onderhoud.
OP PVDA PLATFORM KOMEN PARTIJDEBAT,
De wereld is verslaafd aan olie, gas
en kolen. De negatieve effecten van
onze verslaving aan deze fossiele
brandstoffen op het klimaat zijn echter
reden tot grote bezorgdheid. Daarom
moeten we het gebruik van duurzame
energie stimuleren. Maar hoe?
En: hoe maken we het betaalbaar?
Dorette Corbey is PvdA-woordvoerder duurzaamheid
in het Europees Parlement. ‘Ook zonder olie
is er genoeg energie, maar we moeten die duurzame
energie wel een kans geven. Dat kan op drie manieren.
Allereerst moeten we de energiebedrijven verplichten
om duurzame energie op te wekken. Ten tweede moeten
we consumenten subsidies geven, voor zonnepanelen
bijvoorbeeld. En de belemmeringen die er nu zijn, moeten
we wegnemen. Duurzame energieleveranciers hebben
bijvoorbeeld nu vaak geen toegang tot het energienetwerk,
waardoor ze het wel kunnen schudden. De grote
energiebedrijven hebben te veel macht over de netwerken.
Daar wordt in de EU een enorme strijd over gevoerd
en ik heb steeds meer hoop op een goede uitkomst.’
Verder vindt Corbey dat er meer geïnvesteerd moet worden
in technologisch onderzoek: ‘Revolutionaire ideeën
zoals de laddermolen van Ockels of de blauwe energie
van Wetsus moeten verder worden onderzocht, ook al
is dit soort onderzoek duur en zijn de risico’s moeilijk
te berekenen. Maar wanneer het gefi nancierd wordt met
publiek geld heeft het als voordeel dat de patenten openbaar
en voor iedereen beschikbaar zijn.’
BESTAANDE TECHNIEKEN
Heleen de Coninck, onderzoeker bij Energieonderzoek
Centrum Nederland, is uiteraard overtuigd van het belang
van onderzoek, maar zij benadrukt dat het essentieel is
dat bestaande technologie rendabel gemaakt wordt: ‘We
hebben de techniek, we weten hoe het moet, maar het
is nog te duur omdat de markt nog niet de juiste prijs
betaalt. De nadruk leggen op onderzoek is vaak een legitimatie
om niets te doen. Met onderzoek alleen reduceer je
de uitstoot niet. Al zijn veel onderzoekers voor meer geld
voor onderzoek, het is juist voor onderzoekers frustrerend
als er niks gebeurt met wat je ontwikkelt, omdat het
doodbloedt op de markt.’ De Coninck vindt de plannen
van het kabinet een verademing vergeleken bij het zwalkende
beleid van de afgelopen jaren. ‘Dat was erg slecht
voor de sector duurzame energie, die nu ook nauwelijks
meer aanwezig is. Het kabinet heeft wel het een en
ander te bewijzen. Ze zetten hoog in en stellen scherpe
doelstellingen, maar ze moeten oppassen dat ze zichzelf
niet overschreeuwen en vervolgens hun beloftes niet na
kunnen komen. Het budget moet toereikend zijn; je moet

INTERNET EN REGULIERE MEDIA BIJ ELKAAR. DEZE KEER: ALTERNATIEVE ENERGIE
je beleid wel laten aansluiten op je doelstellingen. Neem nu de nieuwe
Subsidieregeling Duurzame Energie, het lijkt erop dat die regeling ontoereikend
is voor het halen van de duurzame energiedoelen.’
EEN AANSPREKEND PERSPECTIEF
Het kabinet wil dat 20 procent van onze energie uit duurzame energie
bestaat in 2020. Vanaf 1 april kan er aanspraak gemaakt worden op de
Subsidieregeling Duurzame Energie (SDE), waarmee projecten op het
gebied van hernieuwbare elektriciteit, hernieuwbaar gas en warmtekracht-koppeling
gestimuleerd worden. In totaal wordt er bijna 1,4 miljard
euro uitgetrokken tot 2015. Volgens Willem Vermeend, hoogleraar
fi scale economie, is het een druppel op de gloeiende plaat. ‘Natuurlijk is
het een stap in de goede richting, maar we redden het er niet mee. Er is
maar één fundamentele oplossing voor het energieprobleem: wereldwijd
Start Zoek Contact
Een aantal reacties zijn kort maar krachtig, zoals
van Marja Meulenbelt: ‘Mee eens, zou wel deze
bijdrage voor lage inkomens willen compenseren,
misschien via de belasting.’ Of Maarten van
Hulst: ‘Eens met de stelling en niet laten (ver)
leiden door: Ja, maar of indien of eerst anderen.
Zo komen we er niet. Positief oppakken als een
uitdaging van grote importantie.’ Maar er zijn ook
kritische geluiden, zo zegt Daan van de Wege:
‘Laat de energiebedrijven met hun enorme winsten
en salarissen hiervoor opdraaien.’ Volgens
Roger Dols is er geen verder onderzoek nodig,
platform
Tekst Ottolien van Rossem Beeld Affi che Verstandig met energie, 1976
‘CO2-opslag
en biomassa
zijn lapmiddelen’
energie uit waterkracht, zon en wind. Daar moeten we ons op concentreren,
niet op al die andere zaken als CO2-opslag en biomassa, dat zijn
lapmiddelen.’ Volgens Vermeend moeten we nu de keuze maken en ons
concentreren op deze drie energiebronnen. Dan gaat het in Nederland
vooral om zon en wind. Volgens Vermeend heeft een dergelijke keuze
alleen maar voordelen: ‘Het klimaatprobleem wordt fundamenteel
aangepakt, Nederland wordt minder afhankelijk van onberekenbare leveranciers
van olie en gas en ons land creëert ook een sterke innovatieve
duurzame bedrijfstak, die dan wereldwijd koploper kan zijn. Het is goed
voor ons leefmilieu, schone lucht, minder vervuiling én je creëert banen.
Ik heb rekensommen gemaakt en als we nu deze keuze maken kunnen
we in 2030 de helft van ons elektriciteitsgebruik uit deze bronnen putten.
Een prachtig aansprekend perspectief.’
Minister Cramer is van plan om met Vermeend en anderen te brainstormen
over wat de regering en het bedrijfsleven samen nog meer kunnen
doen om duurzame energie te stimuleren. Ook kijkt ze naar andere landen
als Engeland, waar ze het Carbontrustfund hebben opgezet, een constructie
waardoor de markt zelf veel meer durft te investeren. Of
Duitsland, waar de overheid het aandeel duurzame energie wettelijk heeft
vastgelegd. ‘Al deze ontwikkelingen ben ik aan het voorbereiden, maar
helaas heb ik die niet in een week geregeld. Ik wil meters maken met alles
wat al kan, zodat het zichtbaar is voor de samenleving. Tegelijkertijd zitten
we niet stil.’
DISCUSSIE In I de d rubriek b i k Di Discussie i op pvda.nl d l ddeze kkeer dde stelling: t lli ‘E ‘Europese hhuishoudens i h d
moeten 2 procent meer voor hun energie gaan betalen, zodat de EU met dat geld onderzoek kan
fi nancieren naar alternatieve energiebronnen aan een Europees technologie-instituut.’
maar politieke moed: ‘Die 2 procent is onnodig.
Met de rapporten van bestaande, relevante onderzoeken
naar alternatieve energiebronnen kan men
waarschijnlijk een volledig huizenblok vullen. De
politiek moet zijn nek uitsteken voor alternatieve
energie of het onderwerp laten vallen (dit laatste
is wat mij betreft geen optie). Frankrijk en de EU
heeft met het ITER-project laten zien wat het betekent
om je nek uit te steken. Zij trekken 5 miljard
uit voor het rendabel maken van kernfusie, een
schone en wellicht de meest betrouwbare en veelbelovende
alternatieve energiebron.’ Ad Hessels
ziet onderzoek als een kans om de burger bij
Europa te betrekken:‘Onderzoek naar alternatieve
energiebronnen is een normale – belangrijke –
taak voor de Unie. Er komt ongetwijfeld een zeer
negatieve reactie als hiervoor een extra heffi ng
wordt ingesteld. Het moet dus uit de normale
middelen; op een energieke en positieve manier
gebracht zodanig dat de burger zegt: “Europa daar
héb je wat aan, daar gebeurt tenminste iets”.’
U Discussieer
mee op www.pvda.nl
> discussie
april 2008 ROOD 11

meningen
Gaan we al bewust genoeg met het milieu om? Wat is
de rol van de overheid en wat de verantwoordelijkheid
van de burger? Rood ging te rade bij drie PvdA-leden.
12 ROOD april 2008
Iain Wilso Wilson (34) is beleidsmedewerker bij de poli-
tie en is nnamens
de PvdA gemeenteraadslid in
Alphen aan aa den Rijn
‘In Neder Nederland redden we ons wel. Wij hoeven
ons hier nniet
zo’n zorgen te maken: die dijkverho-
ging kom komt er wel als het moet. Maar ik maak me
grote zor zorgen om arme landen zoals Bangladesh,
waarvoor de gevolgen van de klimaatverandering
ingrijpender ingrijpen zullen zijn.
Het Het is nie niet eenvoudig te zeggen wat het westen
kan doen. doen De belangrijkste inzet moet komen
uit de llanden
zelf. Het is belangrijk dergelijke
lande landen economisch sterker te maken, open
onz onze grenzen nog meer voor internationale
ha handel. Dit is de enige manier waarop deze
la landen uiteindelijk duurzaam kunnen pro-
du duceren zonder roofbouw te plegen op hun
hu hulpbronnen. Zo kunnen ze zelf geld ver-
dien dienen om bestand te zijn tegen de gevolgen
van de kl klimaatveranderingen.
Wat me sstoort
is dat wij ons vingertje opsteken
naar Chin China: jullie moeten niet allemaal een auto
kopen. Te Terwijl wij hier zelf massaal in veel te grote
auto’s ro rondrijden. We praten veel over energiebe-
sparing, mmaar
doen weinig: men koopt wel spaar-
lampen,
maar vaker het licht uitdoen: ho maar. En
waarom mmoet
elk openbaar gebouw volgehangen
worden mmet
fl atscreens? Zelf let ik wel een beetje
op mijn eenergieverbruik,
maar met dat consumin-
deren wil
het ook bij mij eerlijk gezegd nog niet
altijd lukk lukken.
Als ik min minister was, zou ik het belastingstelsel
vergroen vergroenen. Energieverbruik moet zwaarder
belast wo worden, zodat we dagelijks geconfronteerd
worden mmet
waar we mee bezig zijn. Want een
gedragsv gedragsverandering is noodzakelijk.’
‘Het ‘H belastingstelsel
vergroenen’ v
‘Tijd voor
Channa Minke (27) is consultant en adviseert
organisaties bij veranderingstrajecten.
‘Soms ben ik het vertrouwen kwijt en denk
ik dat we een grote lange weg volgen die
steeds slechter wordt. Maar wanneer dan
het verdrag van Bali bijvoorbeeld wordt
getekend, word ik toch hoopvoller. Gelukkig
wordt er veel over klimaat gepraat. Er zijn
echter zulke enorme economische belangen
mee gemoeid, dat ik vrees dat het moeilijk
wordt om landen als China en de VS mee te
krijgen en dat we het tij niet meer kunnen
keren.
De lokale overheid kan ook een belangrijke
rol spelen bij het tegengaan van de gevolgen
van klimaatveranderingen. Kijk bijvoorbeeld
naar hoe men in Amsterdam bepaalde
auto’s wil weren. Maatregelen moeten vooral
Europees zijn. We kunnen als Nederland
wel iets afspreken, maar als bijvoorbeeld
België daarin niet meegaat, heeft het weinig
nut. En we kunnen pas iets bereiken als we
de economische pijn delen met anderen.
‘Een prestige-award
voor het bedrijfsleven’

De Nederlandse overheid kan met fi nanciële
prikkels consumenten overhalen alen
om hun gedrag te veranderen. Zo is
sinds kort de bijtelling voor de gemidmiddelde leaseauto fl ink gestegen. Hierdoor erdoor
is men eerder geneigd om een schonere honere
auto te leasen. De leasemaatschappijen ppijen
hebben een enorm wagenpark, dus us een
dergelijke maatregel heeft zeker effect. ffect.
Als ik minister was zou ik een prestigestigeaward voor het bedrijfsleven in het et leven
roepen. Bedrijven kunnen hier naar ar
meedingen door met maatregelen
te komen die bijdragen aan
een beter milieu. Door dit breed
uit te meten in de media kun je
ervoor zorgen dat bedrijven tegen
elkaar op gaan bieden. Corporate
Social Responsibility is tegenwoordig dig
hartstikke in.’
Tekst Michiel Reijnen Foto’s De Beeldredaktie
harde maatregelen’
Willem van Raamsdonk (67) is gepensioneerd ontwikkelings-
neurobioloog. Hij ga gaf les op de universiteit van Amsterdam
‘Het klimaatvraagstu
klimaatvraagstuk is een vraagstuk voor de internationale
sociale beweging: ho hoe armer je bent, hoe groter de zorgen
over het klimaat. Op
nationaal niveau betalen de mensen aan
de onderkant het ge gelag, bijvoorbeeld omdat ze vaak in minder
goed geïsoleerde hu huizen wonen. Internationaal worden de
armste landen getro getroffen. Tekorten aan fossiele brandstoffen
zullen de brandsto brandstofprijzen en de voedselprijzen opdrijven,
wat honge hongersnoden tot gevolg kan hebben. Dezelfde
landen zzullen
ook het hardst worden getroffen door
natuur natuurrampen, zoals overstromingen of droogte.
Nede Nederland moet een voortrekkersrol vervullen bij
het oontwikkelen
van technologie voor opwekken
van
energie, bijvoorbeeld door projecten met
the thermisch-elektrische zonne-energie te subsi-
dië diëren en verder te helpen ontwikkelen. Deze
sy systemen kunnen in principe de hele wereld
vvan
voldoende energie voorzien en kunnen
wworden
gebruikt voor ontzilting van zee-
wwater
op plaatsen waar drinkwater of water
voo voor landbouw schaars is. Het is daarom
tragis tragisch dat het innovatieplatform met als voor-
zitter prem premier Balkenende, zich hier zo laatdunkend
over heeft
uitgelaten.
Ook burger burgers moeten bezuinigen waar het kan. Zelf
heb ik mijn
dak vol met zonnepanelen en ik leef zo veel
mogelijk klim klimaatneutraal. De minister van Milieu zou
moeten stim stimuleren dat voor huishoudens progressieve
energietarieve
energietarieven ingevoerd worden, dat betekent: hoe
meer energie je
gebruikt, hoe duurder de energie wordt.
Gebruik je wein weinig, dan wordt de energie juist goedkoper.
Zo stimuleer je
energiebesparing. En de minister moet veel
meer werk make maken van het innovatieplatform. De fase dat
we zeggen “We mo moeten iets gaan doen”, is voorbij. Het is tijd
voor harde maatre maatregelen.’
‘Nederland moet een
voortrekkersrol vervullen’
april 2008 ROOD 13

De aandacht voor het milieu door de eeuwen heen
Onze voorouders maakten zich er nog niet echt druk over. We werden eigenlijk pas echt
wakker nadat de Club van Rome zijn bezorgdheid over de toekomst van de wereld voor
het voetlicht bracht. De geschiedenis van het milieubeleid in vogelvlucht.
En toen was er
Het Milieu
De aandacht voor de teloorgang van
het milieu als schaduwzijde van
de snel toegenomen welvaart na
de Tweede Wereldoorlog kwam
op gang aan het einde van de
jaren zestig van de vorige eeuw, toen in Rome
een groep jonge wetenschappers bijeenkwam.
Deze Club van Rome besprak de samenhang
van wereldproblemen, zoals de bevolkingsgroei,
voedselproductie, industrialisatie, de uitputting
van natuurlijke hulpbronnen en vervuiling van
het milieu. Dat leidde in 1972 tot de publicatie
van het rapport Grenzen aan de Groei. Dat rapport
stelde dat de groei van de welvaart tot
14 ROOD april 2008
vreselijke gevolgen zou leiden, voor mens en
dier. De Club van Rome maakte in Nederland
een enorme indruk, niet in het minst omdat in
diezelfde periode de studentenbeweging van
mei ’68 de samenleving in haar greep kreeg en
diezelfde generatie in de analyse van de Club
van Rome mede een onderbouwing vond voor
haar maatschappijkritiek.
DE BASIS
In 1973 trad het kabinet Den Uyl aan en werd
de voormalige Amsterdamse wethouder Irene
Vorrink minister van Volksgezondheid en
Milieuhygiëne. Maar het kabinet Den Uyl had
maar in zeer beperkte mate aandacht voor
de kwesties van natuur en milieu. De Tweede
Wereldoorlog stond nog in ieders geheugen
gegrift en de periode van de wederopbouw was
nog maar net achter de rug. Iedere arbeider een
eigen auto, was de gedachte, ook van Joop den
Uyl. Toch legde Irene Vorrink de basis voor het
latere milieubeleid met wetten op luchtverontreiniging,
geluidhinder en bodembescherming.
Intussen werd het land opgeschrikt door bodemverontreiniging
in Lekkerkerk, werden er acties
gevoerd tegen de bouw van de kerncentrale in
het Zeeuwse Borssele en tegen de kerncentrale
in het Gelderse dorpje Dodewaard. Greenpeace
1968 1970 1971 1972 1979 1986
1968 8 oprichting ht h i Club b van Rome
1973 oliecrisis i
1970 start Anti Kernenergie beweging
1973 bouw kerncentrale Borssele
1971 oprichting Greenpeace
1973 – 1977 Irene Vorrink minister van Volksgezondheid en Milieuhygiëne
1972 publicatie Grenzen aan de Groei – Club van Rome.
1979 bodemvervuiling Lekkerkerk

Tekst Jan Schuurman Hess Foto’s IISG, e.a. achtergrond
maakte naam met haar acties tegen het doodknuppelen
van jonge zeehonden en later tegen
het dumpen van kernafval in de diepzee.
EERSTE MILIEUBELEIDSPLAN
Ook en vooral internationaal werd de zorg
voor het milieu een thema. In de Europese
Economische Gemeenschap (EEG) werd een
directoraat generaal (ministerie) voor het
milieu opgericht; Laurens Jan Brinkhorst (D’66)
speelde daarin een leidende rol. Tegen die achtergrond
voerde de Nederlandse rijksoverheid
ook een ambtelijke reorganisatie uit die ertoe
leidde dat in de jaren tachtig een eerste volwaardige
minister van Milieu werd benoemd: Pieter
Winsemius van de VVD.
In 1989 werd het eerste milieubeleidsplan
gepresenteerd dat namens de Partij van de
Arbeid door milieuminister Hans Alders
geactualiseerd werd. De overheid nam als uitgangspunt
voor het beleid ‘de vervuiler betaalt’
en als centraal perspectief ‘een duurzame
ontwikkeling’. Geheel in het verlengde van de
Nederlandse overlegeconomie werden met het
bedrijfsleven afspraken gemaakt over milieudoelstellingen.
Hans Alders was daarin stellig:
‘Zonder medewerking van het bedrijfsleven lukt
het in ieder geval niet een omslag in de milieuvervuiling
te bereiken.’
NA TSERNOBYL
Een schok was de kernramp in Tsjernobyl in
1986. Die implosie van de kerncentrale liet sporen
na over de gehele aarde. Sinds Tsjernobyl
werd kernenergie nergens meer als een serieuze
optie voor energieontwikkeling beschouwd,
temeer daar het afvalprobleem van kernenergie
tot op de dag van vandaag niet is opgelost.
Hans Alders werd opgevolgd door Margreeth de
Boer, in het eerste kabinet Kok, dat als centraal
thema ‘werk, werk, werk’ had. Het milieubeleid
was niet langer een politieke prioriteit. In het
optimistische decennium van de jaren negentig
werden de milieudoelstellingen door iedereen
erkend, maar heerste de gedachte dat innovatieve,
technologische en zakelijke afspraken
voldoende zouden zijn om de doelen te bereiken.
In internationaal verband zijn afspraken
gemaakt om het gebruik van stoffen die de
ozonlaag aantasten, terug te dringen. Ozonlaagafbrekende
stoffen en de productie en import
van cfk’s (die bijvoorbeeld in spuitbussen en
koelvloeistof zaten) zijn in EU-landen sinds 1
januari 1995 verboden. Maar de grote ontwrichting
van het milieu werd niet tot staan gebracht,
integendeel.
NIEUWE DOELSTELLINGEN
Waren er in 1950 Nederland 140.000 automobielen;
rond de eeuwwisseling reden in
Nederland zes miljoen auto’s rond en nu, begin
2008 al 6,9 miljoen. Mensen werden steeds
welvarender, maakten steeds meer kilometers,
vooral door de lucht, en namen dus een steeds
grotere ‘milieugebruiksruimte’ in.
Op wetgevend vlak werden zowel door
Margreeth de Boer als door haar opvolger Jan
Pronk milieuplannen met nieuwe doelstellingen
beschreven. De doelstelling voor 2030 werd:
‘gezond en veilig leven in een aantrekkelijke
omgeving temidden van vitale natuur, zonder
biodiversiteit aan te tasten of natuurlijke hulpbronnen
uit te putten’. Meer dan ooit werd
getracht middels internationale afspraken tot
resultaten te komen. In het verdrag van Kyoto
werden de eerste afspraken gemaakt om de
uitstoot van broeikasgassen terug te dringen.
Daarmee werd gehoopt dat de klimaatverandering
zou kunnen worden tegengegaan.
VN-KLIMAATTOP
Een innoverend milieubeleid en een duurzame
economische toekomst zijn prioriteiten van het
huidige kabinet Balkenende-Bos, dat met
Jacqueline Cramer na jaren ook weer een volwaardige
minister van Milieu heeft. Het meest
bijzondere van dit kabinet is dat deze prioriteit
door alle departementen wordt onderschreven.
Zo is duurzaamheid in het landbouwbeleid, het
verkeersbeleid en in het economisch beleid en
zelfs in de ‘groene’ begroting als een rode draad
herkenbaar. Onlangs vond op Bali de
VN-klimaattop plaats. Het huidige Kyotoakkoord
uit 1997 loopt af in 2012 en in Bali werden
besluiten genomen over een nieuw verdrag.
Het klimaatverdrag moet leiden tot een bredere
aanpak van de al ontstane problemen door klimaatverandering
en tot wereldwijde maatregelen
die verdergaande klimaatverandering tegengaan
met ook commitment van landen als de
VS, China, India en ontwikkelingslanden.
Tegelijkertijd krijgt dit kabinet grote kritiek op
haar voornemens om vergunningen af te leveren
voor de bouw van maar liefst vijf kolenenergiecentrales.
1989 1994 1997 1998
2007
1989 eerste milieubeleidsplan
1986 kernramp Tsjernobyl
1989-1994 Hans Alders minister van VROM
1994-1998 Margreeth de Boer minister van VROM
1997 Kyoto Verdrag
1998-2002 Jan Pronk minister van VROM
2007 –heden Jacqueline Cramer minister van Ruimte en Milieu
2007 onderhandelingen Bali-verdrag
april 2008 ROOD 15

Landelijke Adviesgroep
Ouderenbeleid
NIEUWS
Nr. 2 • april 2008 • samenstelling: redactie Rood
UIT DE PARTIJ
Een van de actiefste groepen binnen onze partij
is de Landelijke Adviesgroep Ouderenbeleid
(de LAO). Deze groep adviseert Kamerfractie en
partijbestuur ten aanzien van alle aspecten die van
belang zijn voor de oudere generaties. De LAO
organiseert ook – zo mogelijk met lokale of gewestelijke
groepen ouderenbeleid – bijeenkomsten en
mini-symposia.
Naast de eigen website www.pvda.nl/lao, waar alle
informatie over adviezen en activiteiten terug te
vinden is, brengt de LAO regelmatig een digitale
nieuwsbrief uit, die wordt toegezonden aan alle
55plus-PvdA-leden die over een mailadres beschikken.
Zij worden dringend gevraagd de nieuwsbrief
enkele malen te kopiëren ten behoeve van de
oudere leden die (nog) geen mailadres hebben. De
LAO telt vijftien leden, verspreid over het land en
met kennis op diverse terreinen van het ouderenbeleid.
Belangstellenden kunnen zich richten tot
Maria Dijkman op het Partijbureau (mdijkman@
pvda.nl of 020-5512238).
WETENSWAARDIGHEDEN, OPVALLENDE ZAKEN EN ACTUALITEITEN UIT DE REGIO, HET LAND EN UIT EUROPA
De voettocht door Zeeland
‘Als ik later groot ben,
stem ik op de PvdA’
Vanaf april, wanneer een nieuwe programmering
wordt gestart, zal Jan Schuurman Hess
bovendien wekelijks verslag doen via radio en
televisie. De Zeeuwse inspectietocht is te volgen
via www.devoettocht.pvda.nl.
het ook leuk zijn om lid te zijn en actief binnen
een politieke partij. Al wandelend ervaar ik de
enorme afstand van het openbaar bestuur tot
het leven van alledag.’
De regionale Omroep Zeeland volgt de belevenissen
van de Zeeuwse sociaal-democraat.
Hulst – Een inspectietocht voor de democratie,
geïnspireerd door Pieter Jelles Troelstra, zo
noemt het Zeeuwse PvdA-lid Jan Schuurman
Hess zijn wekelijkse voettocht door Zeeland.
Half januari is hij met die tocht begonnen, in
het uiterste puntje van oostelijk Zeeuwsch-
Vlaanderen. Tot en met de Europese verkiezingen
in juni volgend jaar zal hij elke vrijdag
door Zeeland wandelen, soms alleen, soms
met partijgenoten, maar ook met mensen van
andere politieke partijen. In de loop van de tijd
zullen alle facetten van de samenleving aan
bod komen. Schuurman Hess: ‘De Partij van
de Arbeid in Zeeland maakt een moeilijke tijd
door; veel afdelingen zijn er slecht aan toe. Men
is eenzijdig gericht op de positie in gemeenteraad
en provincieraad, maar een politieke partij
moet meer zijn dan dat. Je moet willen weten
wat er in de samenleving aan de hand is en
letterlijk aanspreekbaar zijn. Bovendien moet
Twee jaar geleden bestelde
Lonneke Nijhof midden in verkiezingstijd
een PvdA-rompertje
en slab. Op 22 november 2007
werd haar dochter Iris Suzanne
Bol geboren. Lonneke: ‘Ik kom
uit een “rode familie” en daarom
vonden we het leuk om een PvdArompertje
te bestellen. En nu kan
Iris het eindelijk aan. Hopelijk
gaat ze later ook PvdA stemmen.
Wanneer ze mag gaan stemmen, zal ik zal zeker de foto uit de kast
halen en haar herinneren aan haar afspraak.’
Noot van de redactie: de rompertjes waren een campagneartikel en
kunnen helaas niet meer besteld worden.
1 mei op de Paasheuvel
De landelijke 1 mei viering zal dit jaar in De Zonnehal worden gehouden. De Zonnehal op de
Paasheuvel is een symbool van de geschiedenis van de socialistische beweging. Op de pinksterkampen
op de Paasheuvel werd sterk de nadruk gelegd op drie thema’s: scholing, clubgevoel en
ideologische waarden. Een analogie met nu laat zich raden: al deze thema’s staan in het rapport
van de Commissie Vreeman als aanbeveling. Hoe deden ze dat toen en hoe willen we dat nu doen?
Er is onder meer een discussie hierover met partijvoorzitter Lilianne Ploumen, waarnemend fractievoorzitter
Mariëtte Hamer, JS-voorzitter Michiel Emmelkamp en oud-leden van de Arbeiders Jeugd
Centrale. Staatssecretaris van Sociale Zaken Ahmed Aboutaleb zal spreken over het belang van
arbeid voor de PvdA toen en nu. Het Alkmaars Straatorkest verzorgt de muziek. Meer informatie en
aanmeldingen op www.pvda.nl

Word PES activist
Afrikadag en lezing
Evert Vermeer 2008
De Partij van Europese Socialisten (PES) biedt de leden van de
PvdA en andere sociaal-democratische partijen in Europa de
mogelijkheid om PES activist te worden. Activists kunnen gemakkelijk
in contact komen met partijleden uit andere landen. Via
het internet worden er fora en blogs aangeboden. Internationaal
secretaris en PES bestuurslid Marije Laffeber: ‘De PES is begonnen
met de voorbereiding van een Europees verkiezingsmanifest.
Het is de eerste keer dat de PES hierbij naast partijen ook
individuele leden betrekt. Een leuke, verfrissende werkwijze die
we als PvdA van harte toejuichen.’ In de toekomst zullen de
mogelijkheden voor activists verder worden uitgebreid. Inmiddels
zijn er meer dan tienduizend activists. Meer weten of zelf activist
worden? Bezoek: www.pes.org.
Zwerfafval,
een zaak van ons allemaal
Bedankt
Op zaterdag 19 april vindt de Afrikadag 2008 plaats in Den
Haag. Dit jaar zal Joaquim Chissano, voormalig president van
Mozambique, een speciale aftrap van de dag verzorgen door
de Evert Vermeer lezing uit te spreken op maandag 14 april.
Chissano ontving vorig jaar november de Ibrahim Prize for
Achievement in African Leadership voor zijn bijdrage aan vrede
en democratie in Afrika. Tijdens het plenaire programma
spreken zowel minster Koenders als Paul Collier, auteur van het boek The Bottom Billion.
Wij verwelkomen u graag op maandag 14 april om de Evert Vermeer lezing bij te wonen in
De Duif te Amsterdam. Voor aanmeldingen kijk op www.evertvermeer.nl.
Ook dit jaar organiseert de EVS weer dé dag over Afrika en ontwikkelingssamenwerking.
Het keuzeprogramma bestaat uit ruim vijftig debatten, lezingen en workshops. U kunt in
gesprek gaan met Jan Pronk over internationale solidariteit, een literaire workshop met
Adriaan van Dis bijwonen of het debat tussen de verschillende woordvoeders van ontwikkelingssamenwerking
aanschouwen. Onderwerpen als fragiele staten, verkiezingen in
Angola en moderne kunst in Afrika komen aan bod. Voor meer informatie kunt u terecht
op www.afrikadag.nl. Op deze site is vanaf 27 maart ook het volledige plenaire- en keuzeprogramma
te vinden. U kunt zich ook via de site inschrijven voor de dag.
Locatie: Haagse Hogeschool, tijdstip: 10.00-18.00, kosten: € 8,50.
PvdA-fractievoorzitter Jacques Tichelaar wil iedereen bedanken
voor de getoonde interesse, medeleven, kaartjes en bloemen
die hij de afgelopen tijd heeft ontvangen. Enige tijd geleden
onderging Jacques een bypassoperatie. Die operatie is goed verlopen
en Jacques werkt inmiddels hard aan zijn herstel. Mariëtte
Hamer vervangt Jacques Tichelaar gedurende zijn afwezigheid
als fractievoorzitter van de PvdA. Wilt u Jacques sterkte wensen,
dan kunt u contact opnemen met zijn medewerkster Corry van
Eendenburg, zij zorgt ervoor dat het bij hem terechtkomt:
c.veendenburg@tweedekamer.nl.
Op initiatief van internationaal-secretaris Marije Laffeber en
Europarlementariër Jan Marinus Wiersma heeft het partijbestuur
besloten een landelijk PvdA Europanetwerk in te stellen. Deze
nieuwe Europa-werkgroep staat open voor alle leden die interesse
hebben om mee te praten over Europese onderwerpen en natuurlijk
ook voor diegenen die hun kennis hierover willen vergroten.
Discussieer mee via ‘mijn pvda.nl’ door u aan te melden voor de
webgroep Europa. Door u aan te melden blijft u ook automatisch
op de hoogte van data en locaties van de bijeenkomsten van het
Europa netwerk. Zie voor meer informatie ook: www.pvda.nl/
internationaalsecretariaat.
Sinds hij in 2005 met pensioen ging, ruimt Willem
Vos (68) dagelijks zwerfafval in zijn omgeving
op. In 2006 richtte hij de Stichting Vrijwillige
Zwerfafval Opruimers (SVZO) op. ‘Onze stichting
stelt zich ten doel om een samenwerking tot stand
te brengen tussen burgers, overheid en bedrijfsleven
om zwerfafval, volksergernis nummer één in
Nederland, tot een minimum terug te dringen.’
Vos wil met de stichting alle individuele opruimers
in het land een hart onder de riem steken, hun
opruimwerk verenigen en het probleem van zwerfvuil
op de politieke agenda plaatsen. Het liefst zou
Vos de groep vrijwilligers ook uitbreiden tot 80.000
á 100.000 mensen. Vos: ‘Het opruimen van zwerfafval
is niet alleen nuttig, het stimuleert ook de
gezondheid als onderdeel van de dagelijkse beweging.
En wie wil er geen opgeruimde wijken, plantsoenen,
parken en landschappen? Je hoeft niet de
hele dag of de hele week op te ruimen, zo nu en
dan een blikje of papiertje opruimen, dat maakt al
een wereld van verschil. Door met mensen en organisaties
bewust met zwerfafval om te gaan willen
wij een mentaliteitsverandering opgang brengen.
Het is een zaak van ons allemaal.’
Wilt u de SVZO vrijwillig een handje helpen bij
hun activiteiten? Meer informatie vindt u op
www.svzo.nl of stuur een mail naar info@svzo.nl.
Jongste bestuur
in Nederland
Landelijk PvdA-Europanetwerk
vormen we een progressief blok. Het vorige
bestuur was wat ingezakt en wij willen de
grondbeginselen van de PvdA weer duidelijker
op de kaart zetten en onze rol in PACT
vergroten. We willen meer actie uitstralen
en ook dat jongeren weer wat actiever
worden.’
Aalsmeer – Het bestuur van de PvdA
in Aalsmeer is het jongste bestuur van
Nederland. Voorzitter Auke Ham (27),
secretaris Chris Aertssen (27) en penningmeester
Jelle Buisma (26) zitten sinds
begin 2007 in het bestuur.
Auke Ham wil de lokale politiek nieuw
leven inblazen. ‘We hebben sinds 2000
een lijstverbinding met D66 en GroenLinks
genaamd PACT (Progressieve Aalsmeerse
Combinatie Tweeduizend). Dit is een praktisch
verbond om een krachtig tegenwicht
te bieden aan de conservatieve meerderheid
in de Aalsmeerse gemeenteraad. Zo
HEEFT U OOK NIEUWS VANUIT UW AFDELING DAT INTERESSANT KAN ZIJN VOOR HET HELE LAND? MAIL HET ONS DAN TOE: ROOD@PVDA.NL

Ontwikkelingssamenwerking Tekst Michiel Reijnen Foto Bob Bronshoff / Hollandse Hoogte
Stem van de ar
Hij is nu ruim een jaar minister
van Ontwikkelingssamenwerking.
Net als bij zijn werk als Kamerlid
staat voor hem een progressieve
politiek centraal; een sociaal beleid,
aangepast aan de huidige tijd. Bert
Koenders over zijn eerste jaar.
Hoe is het eerste jaar bevallen?
‘Het is geweldig om mede aan de knoppen te zitten op
zo’n portefeuille. Vanuit ontwikkelingssamenwerking
ben je eigenlijk bezig met de vier grote problemen van
deze tijd. Internationaal is er sprake van enorme groei en
globalisering. Maar bij de verdeling ervan zie je – en dat
is het eerste probleem – de ongelijkheid toenemen tussen
en binnen landen. Het tweede probleem is dat grote
delen van de wereld te weinig kans maken de Millennium
Ontwikkelingsdoelen te halen, omdat ze bijvoorbeeld
in oorlog zijn. Daarom krijgen de zogenoemde ‘fragiele
staten’, zoals Soedan, Kongo of Afghanistan ook extra
aandacht.
Juist de armste landen worden getroffen door een aantal
grote problemen die samenhangen met klimaatsveranderingen,
denk aan overstromingen in Bangladesh.
Ten slotte zet ik me in voor de gezondheid en rechten
van vrouwen en meisjes in ontwikkelingslanden, die het
meest kwetsbaar zijn, maar zonder wie de ontwikkeling
van het land niet mogelijk is. Bijvoorbeeld door te
streven naar een afname van moeder- en kindsterfte en
geweld tegen vrouwen aan te kaarten. Vanuit het kabinet
kun je de wereld natuurlijk niet sturen, maar je kunt wel
een katalysator zijn en met politieke initiatieven zaken
proberen te veranderen.’
Is er een overeenkomst in hoe deze verschillende problemen
op te lossen?
‘Uiteindelijk moeten de mensen het daar oplossen. Wij
richten ons op de grondoorzaken: de verdeling van land,
inkomensverdeling en het voorkomen van confl icten. Zo
zorgen we dat de armste bevolking ook toegang krijgt tot
land, bijvoorbeeld via kadasters, via steun aan landhervorming
of het uitkopen van landeigenaren. En we doen
veel aan het creëren van werk, door stimulering van het
midden- en kleinbedrijf. Nogal wat jongeren tussen de 15
en 25 hebben geen werk en worden vaak gemobiliseerd
om de confl icten van allerlei politici uit te vechten.’
18 ROOD april 2008

men
U noemt klimaatveranderingen en de gevolgen daarvan
voor ontwikkelingslanden als een van de grootste
problemen. Hoe gaat u hier mee om?
‘We moeten ervoor zorgen dat de landen die het
minste hebben bijgedragen aan de enorme CO2uitstoot,
nu niet de grootste kosten betalen. Dat
gebeurt echter wel, kijk maar naar verwoestijningproblemen,
overstromingen, schaarsteproblemen
en het risico van grote vluchtelingenstromen.
De kern van klimaatpolitiek vanuit ontwikkelingsperspectief
is dat je zaken internationaal eerlijker
moet verdelen. Dat is de kern van de progressieve
milieuagenda waar ik naar streef. Dat probeer ik zo
praktisch mogelijk in te vullen. Hoe zorgen we nu
bijvoorbeeld dat er ook geld gaat naar de armste
landen als we straks in Nederland emissierechten
gaan veilen? Het is een Europese afspraak dat je
als vervuilend bedrijf moet gaan betalen voor je
CO2-uitstoot. Ik vind dat je een gedeelte van dat
geld nationaal moet gebruiken om de dramatische
gevolgen van klimaatverandering voor ontwikkelingslanden
te verminderen, los van het budget van
ontwikkelingssamenwerking.
We werken ook in engere zin aan oplossingen. Zo
beschermen we de grote bossen in de wereld en
werken we hard om de certifi cering van biomassa
tot stand te brengen. En we proberen te zorgen voor
energie voor de armen: in een land als Oeganda is
slechts vijf van de honderd mensen aangesloten op
het elektriciteitsnetwerk, de energie die ze gebruiken
komt voornamelijk uit brandhout. Dat is ongezond,
slecht voor het milieu en je kunt je wel voorstellen
dat geen land of investeerder daar wil investeren.
Moderne energie is immers een voorwaarde voor
ontwikkeling en de investering daarin vindt niet
automatisch via de markt plaats.’
In hoeverre kan men dergelijke investeringen ook
van opkomende economieën als China en India
verwachten?
‘Ze moeten mee doen maar op een totaal andere
manier dan wij. Wij hebben veel meer verplichtingen
en dragen een veel grotere verantwoordelijkheid.
Gezamenlijk moeten die rijkere ontwikkelingslanden
en de rijkste landen ervoor zorgen dat in die armste
landen de grote klimaatrisico’s verminderd worden.’
Wat voor rol heeft u binnen het kabinet en binnen
de internationale gemeenschap?
‘Je moet ervoor zorgen dat het geld goed en effectief
wordt gebruikt. Je moet altijd kritisch kijken of
belastinggeld goed terechtkomt, je hebt tenslotte
een verplichting aan de Nederlandse belastingbetaler.
We hebben een zero tolerance beleid ten aanzien
van corruptie. Als Nederlandse minister kun je niet
in je eentje de wereld veranderen. Maar je moet wel
zorgen dat je in de Trevezaal de stem van de armen
bent. En ik moet heel actief zijn in de internationale
ontwikkelingsdiplomatie, bijvoorbeeld als het gaat
over confl ictbeslechting in Afrikaanse landen.’
U ziet erg veel ellende, verliest u wel eens
het vertrouwen?
‘Emotioneel is het zwaar en politiek is het ingewikkeld.
Problemen zijn groot en je moet constant
keuzes maken: zet ik het geld voor ontwikkelingssamenwerking
in op het juiste programma, weet ik
zeker dat een maatregel de mensen waarvoor ik wil
opkomen, ook voldoende helpt? Het is niet zwaar
in de zin van dat je zwaar verslagen terugkeert van
een bezoek. Integendeel. Ik vind dat er wereldwijd
ontzettend veel mensen bezig zijn met ontwikkeling,
zoals het stimuleren van ICT en het opzetten
van serieuze programma’s van micro- en mesokredieten.
Na elk bezoek kom je gemotiveerd terug en
weet je dat er nog heel veel te doen is.’
Wat doet Bert Koenders over tien jaar?
‘Het mooiste zou zijn als ontwikkelingssamenwerking
dan niet meer nodig is. Dat zal helaas niet zo
zijn. In welke vorm is nog onduidelijk, maar ik houd
me dan in ieder geval nog bezig met een van die vragen
van internationale solidariteit en samenwerking.
Dat is toch de grote opdracht van deze tijd.’
‘Je kunt de wereld natuurlijk niet sturen,
maar je kunt wel een katalysator zijn’
profi el
april 2008 ROOD 19

Werkplan partijbestuur
Beleid naar
beginsel
Ambitieus, tieus, dat is het werkplan van het nieuwe bestuur geworden. Met aanbevelingen
en werkwijzen kwijzen waar individuele leden en afdelingen mee aan de slag kunnen. Voorzitter
Lilianne e Ploumen, partijbestuurslid Anja van Gorsel en vice-voorzitter Jan Hamming over
hoe dde PvdA d voortaan wil il gaan bi binden, d scouten, opleiden l id en campagnevoeren.
H
et nieuwe werkplan dat
het partijbestuur net
heeft afgerond, barst van
de ideeën om zowel de
inhoudelijke koers als de organisatie
van de partij te versterken. De inspiratie
voor het werkplan zegt Lilianne
Ploumen uit haar achtergrond én uit
haar verkiezingstournee te hebben
gehaald. ‘Als je kijkt naar de achtergrond
van de partijbestuursleden,
inclusief die van mezelf, dan zie
je dat we veel te danken hebben
aan de sociaal-democratie. Velen
van ons hebben zelf de brug tussen
onderklasse en middenklasse
bewandeld. Door hard te werken en
te leren, en dankzij de kansen die
we gehad hebben. Dat ideaal van
emancipatie is nog steeds actueel.
Voor andere mensen, voor nieuwe
groepen mensen. En daar maak ik
me sterk voor.
Maar we worden nu ook geconfronteerd
met andere vraagstukken:
Hoe vinden we de juiste balans
tussen fl exibiliteit en zekerheid op
de arbeidsmarkt? Hoe gaan we om met t he het
t in inte integratiedebat te tegr gr g at atie ie iede de deba ba b t op een e eeen
en
wijze die recht doet aan de onzekerheden en e vvan
vvan
an á ááll
á áálle
ll lle e Ne NNederlanders? de derl rl rlan an a de d rs rs? ? Ho Hoe
zorgen we voor toegankelijke en betaalbare publieke voorzieningen in
de huidige tijd? Met Vreeman is het partijbestuur van mening dat de
koppeling tussen beginselen en beleid bij deze vraagstukken aandacht
verdient. In het werkplan is deze ambitie vervat in een partijbreed
debat over de onderwerpen arbeid, integratie en publieke sector,
20 ROOD april 2008
wa waar waarvoor ar projecten worden opgezet en
wa waar waarover ar inhoudelijke congressen wor-
de dden n georganiseerd. Uiteindelijk moeten
de d de dde
d ddebatten
resulteren in een gedeelde
ko koer koers er over deze onderwerpen.’
Om O Om zo veel mogelijk leden te betrek-
ke kken n een
nieuwe mensen aan de partij te
bi bbinden nd n worden er voorstellen gedaan
vo voor
or uitbreiding van de ledendemo-
cr crat cratie. at a i Eén ervan is het spreek- en
st stem stemrecht em e van individuele leden op
co ccongressen ng waar, volgens Ploumen,
gr grot grote ot ote behoefte aan is. ‘Veel leden van
on oonze ze partij zijn niet langer actief in de
af afde afdelingen, de deze leden horen we te
we wweinig in i en weten we dan ook slecht aan
on oons s tte
binden. Dat moet anders, daar-
om w
w wwillen
we groepen en netwerken
én é én iin
i iindividuele
leden een stem geven
op h
h hhet
congres náást onze lokale afge-
va vaar vaardigden.’ ar ard
Da Daar Daarnaast ar a wil Ploumen de afdelingen
be bete beter te toerusten voor het vele werk op
lo loka lokaal ka kaa niveau. Opleidingen voor ver-
te ttegenwoordigers ge g
en bestuurders. Het
he hherstellen rs rst van de ombudsfunctie. Door
af afde afdelingen de die zelf aangeven het hoofd
mo moei moeilijk ei eili li lijk jk j bov b bboven
ov o en wwat
w wwater
at ater er e t tte
te e ku kunn kunnen nn nnen en e hhou
hhouden,
ou op maat te ondersteunen. En
do ddoor or a aact
activiteiten ct ctiv iv ivit it i ei e te t n vi via
a ee eeen n pr pprojectfonds oj ojec ec ectf tf t on o d
te ondersteunen zodat de PvdA
weer zichtbaar wordt in wijken en dorpen.
WERVING & SELECTIE
Een van de taken van het partijbureau is het werken aan een systeem
voor werving, selectie, scouting en functioneringsgesprekken. Anja

Tekst Tessel Schouten Foto Thomas Schlijper achtergrond
van va van n Go Gors Gorsel, rs r el el, , pa ppartijbestuurslid rt rtij ijb en oprichter van werving en selectiebedrijf
ti tieb eb e ed edri ri rijf jf PPub
PPublic
ub ubli li lic c Sp Spirit, wil dat deze zaken geregeld worden voor
alle al alle le n
niv niveaus iv ivea ea eaus us waa w wwaarop
aa aaro ro r mensen functioneren. Van de deelraden in
de gro g ggrote
ro rote te sste
s ssteden
te tede de den n to tot
en met het Europees Parlement. ‘We geven
aan aa aan n hoe ho hoe e het he het t pr pproces oc oces es kan worden geprofessionaliseerd. Als je werkelijk
ke keli li lijk jk wil wwilt
il ilt t da dat
t fu func functies nc nct door de beste mensen worden vervuld,
zowel zo zowe we wel l in a
afd afdelingen, fd f el elin in inge ge gen gemeenteraden als in colleges, dan moet je
scherp sc sche he h rp zzij
zijn. ij ijn. n. n D
DDan
Dan an iis
is een permanente scoutingcommissie aan te
bevelen. be b ve vele len. n. n A AAls
Als ls h hhet
het et e g gga
gaat om diversiteit in de samenstelling van een
raad ra raad ad a o oof
of f co coll college, ll l eg ege, e, zzu
zzul
je vooraf profi elen moeten maken waarin
wordt wo word rd rdt t aa aang aangegeven ng n eg e ev e en welke specifi eke kennis/kunde en competenties
te tent nt n ie ies s er eer n nnod
nodig od odig ig zij z zzijn.
ij Dat geeft de mogelijkheid om breder te
zoeken zo zoek ek eken en dan d ddan
an nu. nnu.
u. u Als AAls
ls l het gaat om de kwaliteit van de inbreng van
gekozenen, ge geko ko k ze zene ne nen, n, dan d ddan
an h hhe
hebben die recht op minimaal een keer per jaar
een ee een n ge gesp gesprek sp s re rek k ov oover er d
dde
vraag hoe ze het doen. Dan staat niemand
voor vo v or o vver
vverrassingen
er erra ra rass ss ssin in i ge gen n na een zittingsperiode.
Kortom, Ko Kort rt rtom om om, , he het
t PB ge g ggeeft
niet alleen het belang aan van deze
onderwerpen, on o de derw rw rwer er e pe pen maa maar aa a ook de ondersteuning. Hoewel de leden
in het land het uiteindelijk wel zelf moeten doen.’ Speciaal
aandachtspunt is het wethouderschap. Volgens van Gorsel een
ongeloofl ijk mooi, leuk en goed betaald beroep. ‘Daar moeten
we meer mensen voor kunnen interesseren. Oók kandidaten uit
het bedrijfsleven en andere sectoren die (voor de PvdA) minder
voor de hand liggen. Als we beschikken over een database met
namen en profi elen van wethouderskandidaten kunnen we
eenvoudig de juiste match maken. En op die manier de afdelingen
goed bedienen.’ Naast functieprofi elen wil van Gorsel dat
er teamprofi elen komen. Die maak je door na te denken over
de opgave die er voor een stad, een dorp of het land ligt. Als
er in een stad problemen zijn in oude wijken dan is het handig
iemand in de raad te hebben die daar verstand van heeft. Het
gaat ook natuurlijk om aanvullende competenties, met elf Johan
Cruyffen krijg je heus niet het beste resultaat! Een divers samengesteld
gezelschap is in dit profi el te beschrijven. Dus ook
zaken rondom diversiteit.’
PERMANENTE CAMPAGNE
Verantwoordelijke voor het onderdeel permanente campagneteams
op lokaal niveau is Jan Hamming, vice-voorzitter (en
tevens wethouder). Hamming, die zelf ruime ervaring heeft met
campagnevoeren in Tilburg, vindt dat de vrijwilligers veel meer
steun verdienen. ‘Zeker als je voortdurend campagne wilt voeren.
Wat wij als PB gaan stimuleren en helpen organiseren is
het opzetten van permanente lokale teams die getrokken worden
door een betaalde functionaris. Een raadslid of een wethouder
dus. Of voor mijn part een burgemeester.’ En daar hebben
ze het zeker niet te druk voor volgens Hamming. ‘Te druk?
Welnee, wij zitten toch namens de partij op die posten?! En we
krijgen goed betaald. Campagnevoeren hoort erbij.’ Het in deze
opzet permanent campagnevoeren heeft veel voordelen volgens
Hamming. Zo maakt de koppeling met het lokale bestuur het
eenvoudiger om genomen beleidsmaatregelen aan burgers uit
te leggen en is het stimulerend voor vrijwilligers om steeds een
lokale bestuurder aan zijn of haar zij te vinden. ‘De club wordt
hechter. Dat motiveert en maakt het effectief en leuk.’
HET WERKPLAN
Het nieuwe bestuur grijpt ook de kans om adviezen uit onder
andere het rapport Vreeman (over de verkiezingsnederlaag
van november 2006) om te zetten in actie en daden. En niet
alleen met het oog op volgende verkiezingen, maar ook omdat
de partij daarmee aantrekkelijker wordt voor meer leden. Felix
Rottenberg vatte de noodzaak van een sterke landelijke organisatie
die service verleent aan alle afdelingen en leden, ooit
bondig samen met de woorden ‘de organisatie bepaalt straks
de kwaliteit van het argument’. Onder dit motto stelt het partijbestuur
zeer summier samengevat het volgende voor:
WAT? Krachtige koppeling van beginselen en beleid
HOE? Door een breed inhoudelijk debat in de partij aan te
gaan dat moet resulteren in een scherpere koers. Drie thema’s
staan daarbij centraal: arbeid, integratie en publieke sector.
WAT? Richting geven aan debat, voortgang stimuleren en strategische
hoofdlijnen voor permanente campagne formuleren
HOE? Door het in het leven roepen van een Strategisch
Beraad bestaande uit de politieke leiding en voorgezeten door
de partijvoorzitter.
WAT? Permanente programmacommissie voor alle verkiezingsprogramma’s
en het desgevraagd aanleveren van bouwstenen
voor lokale programma’s
HOE? Een deel van de leden van de programmacommissie
voor de Europese Verkiezingen wordt ook lid van de programmacommissie
voor de Tweede Kamer. Deze permanente leden
houden de inhoudelijke ontwikkelingen binnen de partij continu
bij. Zo zorgen we ervoor dat we het programma continu
schrijven en niet een half jaar voor de verkiezingen. De partijvoorzitter
geeft leiding aan deze permanente club leden.
WAT? Meer invloed voor leden
HOE? Stem- en spreekrecht voor leden op congressen, een
omgevormd politiek forum naar een politieke ledenraad en
adviesraad verenigingszaken, meer discussie in partijmedia.
WAT? Goede relatie tussen landelijke organisatie en afdelingen
HOE? Ondersteuning afdelingen met maatwerk en helpen van
zwakke afdelingen, projectfonds regionale activiteiten, veel meer
aandacht voor (ondersteuning bij) werving en selectie.
WAT? Permanente campagne
HOE? Door het lokaal ondersteunen van permanente campagneteams
en het uitwisselen van ervaringen tussen lokale permanente
teams en het landelijk permanente campagneteam.
Meer weten over de plannen van het PB? Kijk dan op
www.pvda.nl > bibliotheek > werkplan Partijbestuur 2007–2009
‘Een partij in beweging, om de kwaliteit van onze idealen’.
Het werkplan wordt op het congres van 13 en 14 juni besproken.
april 2008 ROOD 21

Jong-rood de straat op
De Jonge Socialisten gingen in Lewenborg de straat op ‘De PvdA is te veel een bestuurderspartij
geworden,’ aldus JS-voorzitter Michiel Emmelkamp, die de actie op poten had gezet. ‘De partij had
altijd een ombudsfunctie, iedereen kon er terecht voor advies en hulp. Dat is verloren gegaan.’
‘Poten in de modder’
L
ewenborg. Een Groningse volkswijk, dertig jaar
geleden uit de grond gestampt. Veel grote huizen
met lage huren. Een kinderrijke buurt, maar ook rijk
aan problemen. De Jonge Socialisten beginnen hun
bezoek aan deze wijk in bejaardentehuis en ontmoe-
sluiten. Veel winkels stoppen en het centrum dreigt te verpauperen.
Er wonen hier veel multi-problem gezinnen,’ zegt
Noorda. Jager: ‘De problemen worden van generatie op generatie
doorgegeven. Veel alcohol- en drugsverslaving. 80 Procent
van de mensen die ik spreek, heeft hoge schulden.’ Waarom
tingscentrum Het Stuurhuis. Daar spreken ze met twee mede- hebben ze deze baan eigenlijk gekozen? ‘Het is gewoon mooi
werkers van de Maatschappelijke en Juridische Dienstverlening: om te zien hoe sommige jongens weer opbloeien, als je ze
Mieke Noorda, een struise dame met het hart op de goede langs alle instanties hebt geloodst en ze weer aan de slag kun-
plaats en Anno Jager, al meer dan tien jaar straathoekwerker. nen.’ Maar: ‘Elk jaar krijgen we schouderklopjes en vervolgens
‘We zijn vroeg het bed uit op onze vrije zaterdag,’ zegt Noorda bezuinigingen.’
opgewekt. Haar zonnige humeur wordt niet in het minst Plaatselijk JS-er Roy Breederveld vraagt welk beleid nodig is.
gedeerd door het ontploffende koffi ezetapparaat. Maar een Jager: ‘Stel duidelijke regels en laat jongeren het in hun porte-
steekje onder water kan ze niet onderdrukken: ‘Alles ontploft en monnee voelen als ze zich niet aan de afspraken houden. Maak
vervolgens kunnen we het zelf opruimen. Net de PvdA.’ De lan- de hulpverlening meer samenhangend. Die eilandjes moeten
delijke partij kan haar goedkeuring niet langer wegdragen. ‘Best weg.’ De twee maatschappelijk werkers zijn blij met de werk- of
als je op je zeepkistje gaat staan. Maar dat moet je het vervol- leerplicht voor jongeren tot 27 jaar, maar sceptisch over de uitgens
ook waarmaken. Ik heb het gevoel dat jullie nu het contact voering. ‘Jongeren hebben behoefte aan duidelijkheid en dwang.
kwijt zijn met het volk.’ Emmelkamp, pijnlijk getroffen: ‘We zijn Goede begeleiding en strenge regels.’ Met eerdere ‘leerwerk-
hier nu, om naar jullie te luisteren.’ Een stuk of tien jonge sociaprojecten’ hebben ze slechte ervaringen. ‘We hadden Groningen
listen druppelen binnen en gaan om tafel zitten.
at work. Dat kwam neer op schroefjes draaien. Dan denkt zo’n
jongere ook: sodemieter maar op met je uitkering, ik verdien
Er wordt een korte inleiding over de problemen van de wijk meer als dealer. En zo’n project duurt twee jaar, daarna is het
gegeven: het winkelcentrum zou al heel lang opgeknapt wor- weer terug naar af. Geen nazorg, niks.’ De twee worden hartelijk
den, maar keer op keer wordt de renovatie uitgesteld door bedankt voor hun tijd en voor alle informatie die over de JS-ers is
eigenaar Rodamco. Het vastgoedbedrijf wil het winkelcentrum uitgestort. ‘Graag gedaan… Doe er wat mee!!’ zeggen ze.
22 ROOD april 2008
CAREL HAZEVELD (70)
Mening over de PvdA: ‘Mening? Ik ben al jaren lid.
Ik hoor erbij!’
Sprak met: Jonge Socialisten Jan-Binne Hulshoff en
Rick Jonker.
‘Ik was laatst op een bijeenkomst in de Lutherse kerk.
Ik had niet gereserveerd, moest boven zitten. Van een
afstandje luisteren naar wethouders en functionarissen
met hun politieke verhaaltje. Maar Jan met de pet
komt niet aan het woord. Toch moet ik Wouter Bos een
compliment geven. Een jonge vent vertelde dat zijn
vriendin, al lange tijd in Nederland, het land uit gezet
dreigde te worden. Voordat hij eindelijk het woord
kreeg, moest hij wel eerst vijf of zes keer zijn vinger
opsteken. Bos vroeg om de gegevens en beloofde snel
en persoonlijk antwoord. Zo hoort het. Dat gaf me een
beter gevoel dan de anderhalf uur daarvoor.’
Tekst Bas den Herder Foto’s JS

Op naar het winkelcentrum. Het gezelschap is gegroeid.
Rode jassen worden uitgedeeld. Er zijn Jonge Socialisten
uit Groningen, maar ook uit Drente en vice-voorzitter
Merel Schogt is zelfs uit Amsterdam gekomen. In het
winkelcentrum komen ook raadsleden aanlopen. En het
joviale Tweede Kamerlid Marjo van Dijke, in een uitbundige
jas met veel kunstbont. De passanten zijn opvallend
positief over hun buurtje en over het winkelcentrum. De
Groningse raadsleden Arjan de Rooij, Jan Spakman en
Bert Oost zwaaien regelmatig naar bekenden. Een vrouw
vraagt aan De Rooij hoe het zit met een slecht onderhouden
parkje in de buurt. De Rooij belooft actie. Gronings
JS-er Jacob Roel Meijering en plaatselijk afdelingsvoorzitter
Jorn Michels spreken met een Antilliaanse vrouw die PvdA
stemt. Ze is tevreden over de sfeer in de wijk en over het
vele groen. ‘Iedereen kent elkaar, een leuke omgeving.’
De buurt kent veel trouwe stemmers. 40 Procent stemde
op de PvdA tijdens de afgelopen landelijke verkiezingen
op de sociaal-democraten. Maar de aanhang mort. Waar
de lokale politici vriendelijk bejegend worden, moet de landelijke
politiek het regelmatig ontgelden. We horen ze te
weinig, is de klacht. Er wordt niet geluisterd naar de man
in de straat.
Na afl oop is de JS-voorzitter er nog stelliger van overtuigd
dat de PvdA er meer op uit moet. ‘Veel mensen waren verbaasd.
Ze hadden nog nooit iemand van onze partij
gezien op straat.’ Dat moet structureel veranderen, aldus
Emmelkamp. ‘PvdA-ers kunnen goed besturen, maar mensen
merken daar maar bar weinig van.’ De Haagse werkelijkheid
wordt te belangrijk. Daarom hebben de JS het project
‘poten in de modder’, waar deze dag deel van uitmaakte.
De PvdA is nog veel te weinig een partij, waar
mensen zich thuis voelen en terecht kunnen met hun problemen.
Als alle PvdA-ers nou eens de straat op zouden
gaan.’ De Jonge Socialisten geven alvast het goede voorbeeld.
EDDY RIJO (15) EN MARK TOERING (12)
Wonen hier sinds: geboorte (Mark), ‘al een hele tijd’
(Eddy)
Spraken met: Jonge Socialisten Margriet Assen en Merel
Schogt
Wat kan de politiek voor jullie doen? ‘We willen netten in
de doelen van ons voetbalveldje bij de Meerpaal. En een
hoger hek erachter. Nu moeten we de hele tijd de bal uit
de sloot halen.’
TWAN KIEVITS (47)
Beroep: Leerkracht op basisschool
Sprak met: gemeenteraadslid Arjan de Rooij.
‘Leuk om Arjan hier tegen het lijf te lopen. We zingen allebei
in een koor. Dat is het leuke van deze wijk, één groot
verenigingsleven. Ik stem normaal GroenLinks, tenzij het
landelijk echt belangrijk wordt. Dan stem ik wel PvdA.’
rood in de regio
AGENDA JS
16 maart: Haagse Roos
JS Den Haag verkent een probleemwijk
en deelt een roos uit aan een wijkbewoner
die een mooi project heeft ontwikkeld.
Meer info: www.js.nl/denhaag .
28 maart: Straatactie Zwolle
JS Zwolle gaat in gesprek met kiezers.
Meer info: www.js.nl/zwolle
12 april: Straatactie Geuzenveld/
Slotermeer
JS Amsterdam gaat in gesprek met
bewoners op de markt. Meer info: www.
js.nl/amsterdam.
19 april: Straatactie Zwolle
JS Zwolle gaat in gesprek met kiezers.
Meer info: www.js.nl/zwolle.
3 mei: Straatactie Amsterdam-Noord
JS Amsterdam gaat in Vogelaarwijk in
gesprek met bewoners op de markt.
Meer info: www.js.nl/amsterdam.
Kijk voor de meest actuele agenda op
www.js.nl/potenindemodder.
‘Alles ontploft en vervolgens kunnen
we het zelf opruimen. Net de PvdA’
april 2008 ROOD 23

integratie: een drieluik
Het succes van de
brede-wijk-aanpak
‘
Mijn deur staat altijd open, bij elk overleg,
tenzij het persoonlijk en vertrouwelijk is,
natuurlijk. Transparantie en betrokkenheid
voorstaan is ook een houding die
zich uit in kleine dingen, zoals een openstaande deur,’
zegt Hassan Najja, wethouder in Venray en manager bij
een multinational. Hij is een nieuwkomer in de partij
en in de gemeentelijke politiek, maar hij lijkt zijn draai
al gevonden te hebben.. ‘Dit is heerlijk werk, echt waar.’
En dan doelt hij op de integrale manier waarop een
achterstandwijk in Venray wordt opgeknapt, met wel
twintig betrokken organisaties en instellingen, en met
een actieve betrokkenheid van de bewoners.
OMSLAGPUNT
Hassan Najja kwam op zijn achtste naar Nederland;
zijn vader werkte hier als gastarbeider, zoals dat toen
werd genoemd. Een enorme overgang voor Najja, maar
hij vond snel zijn draai. Hij voelde zich volkomen thuis
in Noord-Limburg, en was, zo verklaarde hij in interviews,
zich er niet van bewust dat hij anders was dan
andere Limburgers, tot Pim Fortuyn en Theo van Gogh
werden vermoord. Niet veel later werd Najja op gruwelijke
wijze geconfronteerd met de werkelijkheid, toen
zijn acht jaar oude dochtertje door extreem rechtse
jongeren van haar fi etsje werd getrokken en in elkaar
werd getrapt. ‘Die tijd na de moord op van Gogh was
een afschuwelijke periode,’ zegt Hassan nu, ‘maar deze
periode is misschien nog wel gevaarlijker. We doen
weer alsof er niets aan de hand is en er niets is veranderd,
maar de onderbuikgevoelens, mede gevoed door
sentimenten in de media, zijn er wel degelijk. Ik heb
liever dat iemand me slaat, dan dat hij zwijgend allerlei
gedachten voor zich houdt.’
VAN HUIS UIT
Najja’s maatschappelijke betrokkenheid heeft hij van
huis uit meegekregen. ‘Het is begonnen bij mijn vader,’
zegt de wethouder, ‘hoewel hij de taal niet volledig
begreep, verstond hij voldoende om te weten dat hij
Joop den Uyl kon bewonderen. Mijn vader begreep dat
Den Uyl het goed voor had met de gastarbeiders, omdat
de politicus iedereen gelijk behandelde. Later, toen ik
over sociaal-maatschappelijke vraagstukken ging naden-
24 ROOD april 2008

deel 2
ken, merkte ik dat mijn standpunten met die van de Partij
van de Arbeid overeenkwamen. Nadat ik een paar keer door
een vriend werd meegenomen naar een debatavond, hier in
de omgeving, heb ik me aangemeld als lid. Ik ben de Rosaleergang
gaan doen, kwam met allerlei mensen in aanraking
die diezelfde weg volgden en vervolgens heb ik me opgegeven
voor de gemeenteraadsverkiezingen. Ik kwam op nummer
vier als hoogste nieuwkomer op de lijst. En we wonnen nog
ook. We gingen van vier naar zes zetels.’
’T BRUKSKE
Najja werd parttime wethouder voor leefbaarheid en communicatie.
Hij maakte grote indruk met de integrale aanpak
van de achterstandswijk ’t Brukske. Hier wonen vele nationaliteiten
en culturen door elkaar en hoewel de bewoners over
het algemeen tevreden zijn over hun woningen en de wijk,
bestaat in de rest van de gemeente toch vooral een negatief
beeld van ’t Brukske. Om te voorkomen dat op korte termijn
door een opeenstapeling van problemen de wijk in een negatieve
spiraal zou terechtkomen, wil de gemeente de wijk waar
mogelijk opknappen.
‘Aanvankelijk dacht ik als nieuwkomer, dat we het beste
konden beginnen met het schrijven van een nota en het
doen van een onderzoek. Maar de ambtenaren zeiden dat al
gedaan te hebben: “We kennen de problemen, het is allemaal
eerder al beschreven.” Toen ik naar die rapporten vroeg, kwamen
ze aan met twee stapels nota’s, bij elkaar meer dan een
meter papier. Goed, dan geen nota, oordeelde ik en ik hoorde
een zucht van verlichting. Vervolgens heb ik alle partijen bij
elkaar gebracht en de bewoners uitgenodigd om gezamenlijk
te bepalen, vraaggericht en dus met betrokkenheid van de
bewoners, hoe we deze wijk, waarin de helft van de bevolking
een niet-Nederlandse achtergrond heeft, zouden kunnen
opknappen. Politie, jeugdwerk, woningbouwvereniging,
de twee ‘zwarte’ basisscholen van de wijk, iedereen doet
mee. Met als doel het verbeteren, vernieuwen van de wijk.
Inmiddels heeft de aanpak al zoveel enthousiasme en kracht
Tekst Jan Schuurman Hess Foto Gemeente Venray
De integratie van verschillende bevolkingsgroepen is
voor de Partij van de Arbeid een urgent politiek thema.
Dat onderstreepte ook de commissie Vreeman in haar
rapport. Een interview met Hassan Najja, wethouder
in Venray, over de aanpak om de leefbaarheid in
woonwijk ’t Brukske te verbeteren.
ontwikkeld dat sommigen onze gezamenlijke aanpak als het
doel beschouwen.’
BIJDRAGE
Communicatie is een sleutelwoord in de aanpak van
’t Brukske. De basis hiervoor werd gelegd door een uitgebreid
onderzoek naar opvattingen en inzichten van bewoners en
organisaties. Vervolgens werd het doel van de brede-wijk-aanpak
vastgesteld. In november lag het masterplan er, waarin,
opnieuw, communicatie van, door en met organisaties en
bewoners de spil is waar alles om draait. Tot in de kleinste
details is daarover nagedacht. Het draagvlak dat daardoor
ontstaat, zowel bij bewoners als bij de verschillende instellingen,
organisaties en bedrijven die bij de wijk betrokken zijn,
maakt verdere stappen en ontwikkelingen mogelijk.
‘Voor mij is belangrijk welke bijdrage ik kan leveren aan de
samenleving. Natuurlijk speelt mijn achtergrond mee bij wie
ik ben en wat ik doe, maar de basis is toch dat ik, met mijn
capaciteiten, me kan inzetten voor de samenleving. Het zou
het mooiste zijn wanneer een ieder, ongeacht achtergrond of
positie, een beetje zou bijdragen aan de samenleving. We vragen
niet veel, maar als iedereen wat zou doen, dan zou de
samenleving er zoveel beter voor staan. We vergeten zo gauw
dat we allemaal, ieder individu, een deel zijn van de samenleving,
van deze gemeenschap. En ik vind dat je van iedereen
mag vragen om deel te nemen, en ja, dat begint met het leren
van de taal, met het leren kennen van de buurt, van de bibliotheek,
van de sportclub van de kinderen. Tegelijkertijd moeten
we leren dat de verschillen tussen de mensen onze samenleving
verrijken. Ik ben ervan overtuigd dat de Nederlander
niets heeft tegen moslims, of tegen buitenlanders, maar
alleen vraagt of ze mee willen doen in deze gemeenschap.’
Dit is het tweede deel van een drieluik over de aanpak van een
integratie. Volgend nummer Patrick Janssen, burgemeester van
Antwerpen.
‘We doen weer alsof er niets aan de hand is, maar
de onderbuikgevoelens zijn er wel degelijk’
april 2008 ROOD 25

opinie
Welvaart en milieubehoud lijken met elkaar in tegenstelling. De Landelijke werkgroep Milieu en Energie
toont aan dat er wel degelijk mogelijkheden zijn voor een combinatie waar iedereen wel bij vaart.
Ecologische innovatie als speerpunt
A
Al in 1972 schreef de Club van Rome ‘dat de mensheid niet kan
blijven doorgaan zich met toenemende snelheid te vermenigvuldigen
en materiële vooruitgang als hoofddoel te beschouwen,
zonder daarbij in moeilijkheden te komen. Dat we de keuze hebben óf
nieuwe doelstellingen te zoeken teneinde onze toekomst in eigen hand te
nemen, óf ons te onderwerpen aan de onvermijdelijk wredere gevolgen
van ongecontroleerde groei.’ Tot op heden echter geven de cijfers aan dat
we als samenleving er niet in slagen ongecontroleerde groei tegen te gaan.
Het gebruik van energie en grondstoffen stijgt elk jaar en de natuur reageert
veel sneller dan wetenschappers hadden verwacht. Naar verwachting
is het Noordpoolijs al in 2013 gesmolten.
Hoewel onze ministers milieu en klimaat hoog op de politieke agenda
zetten en het kabinet ook een aantal doelstellingen heeft aangekondigd
zoals het terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen, is een radicale
ommezwaai in het duurzaam leven in Nederland niet nabij. Er worden nog
steeds beslissingen genomen die met die doelstellingen confl icteren: het
stimuleren van economische groei, het aanleggen van meer asfalt, het uitbouwen
van industriële vleesproductie, de bouw van kolencentrales en het
uitbreiden van de capaciteit voor vuilverbranding.
Wanneer we serieus iets aan klimaatverandering willen doen en willen
voorkomen dat de aarde ‘koorts’ krijgt, dan moeten we op korte termijn
mondiaal de uitstoot van broeikasgassen met 80 procent verminderen.
Een enorme opgave; maar niet onmogelijk en het directe effect is natuurlijk
beperkt. Maar als Nederland technologisch koploper wordt als het gaat om
besparende technologie, recyclebare producten en duurzame energieopwekking,
dan stralen de effecten uit naar andere landen.
De zoektocht naar nieuwe concepten is wel degelijk in volle gang. Er zijn
antwoorden en oplossingen, maar deze dringen onvoldoende door in ‘de
waan van alledag’. We willen er twee noemen:
Duurzame energie groeit wereldwijd met spectaculaire cijfers. In 2007 is
evenveel windcapaciteit bijgebouwd als Nederland dat jaar verbruikte.
Burgers kunnen met kleine installaties zelf elektriciteit en warmte opwekken
(mini-WKK). Als PvdA kunnen we bepleiten dat alle stroom op duurzame
wijze wordt opgewekt. En als dat het streven is, hoeven we niet mee
te werken aan de bouw van kolencentrales die de drijfveer temperen om
te innoveren. Decentrale, duurzame energieopwekking schept veel meer
nieuwe banen.
Een ander voorbeeld is automobiliteit. Die is nog steeds gebaseerd op de
brandstofmotor. Het leidt tot de uitstoot van fi jn stof en allerlei andere
schadelijke uitstoot. Roetfi lters en hybride auto’s zijn niet de oplossing.
De brandstofmotor is een achterhaalde uitvinding geworden. Wat wél een
26 ROOD april 2008
oplossing biedt is elektrische aandrijving op basis van accu’s. Er bestaan
al elektrische auto’s met een bereik van 400 kilometer. Waarom dan geen
fabriek oprichten waar de Nederlandse ‘Elektrische Volkswagen’ met
uitwisselbare accupakketten wordt gemaakt? Ecologische innovatie staat
niet op gespannen voet met sociale doelstellingen. Integendeel. Het is een
bron van voldoening schenkende werkgelegenheid.
Een belangrijke reden voor de crisis van de sociaal-democratie is het
tanende geloof in de maakbaarheid van de samenleving via overheidsingrijpen.
Indien je echter slim met overheidsregelgeving omgaat, kun je met
beperkte middelen juist veel bereiken. En de markt zit hierop te wachten.
Juist de markt behoeft prikkeling: er zijn commerciële redenen om innovatie
tegen te gaan, omdat het de exploitatie van bestaande installaties, technologieën
en investeringen bedreigd. Zo stond Shell onlangs op de stoep
bij de europarlementariërs omdat ze de handel in emissierechten wilden
tegenhouden.
Gecontroleerde zelfregulering is een van die middelen om als overheid te
sturen. Als voorbeeld: de APK voor auto’s waarbij de markt zelf wettelijke
kwaliteitseisen bewaakt. Het is goedkoop en effectief. Fiscale wetgeving is
een ander instrument. Door een wijziging in de bijtelling van leaseauto’s is
er een run ontstaan op sommige zuinige auto’s. En de onlangs geïntroduceerde
verpakkingsbelasting stimuleert producenten meer aan preventie
en hergebruik te doen. Het is dus goed mogelijk met eenvoudige (fi scale)
wetgeving te sturen zonder dat het leidt tot bureaucratie.
Wanneer we als partij de kernwaarden ‘groen’ aan ‘sterk en sociaal’ kunnen
verbinden, is het mogelijk kiezers die zich zorgen maken over klimaatverandering,
opnieuw aan ons te binden. Wanneer de PvdA een helder geluid
laat horen dat een uitweg biedt uit de schijntegenstelling tussen welvaart
en milieubehoud, betreedt ze een nieuw politiek terrein dat aansluit bij de
bezorgdheid van de kiezer. Het is daarom jammer dat het partijbestuur
bij haar speerpunten ‘ecologische innovatie’ nog niet noemt. Ecologische
innovatie is een brede noemer die de speerpunten arbeid, integratie en
publieke sector in zich verenigt.
De LME beschikt over een breed kennisnetwerk en is bereid om op
nationaal en op lokaal niveau bij te dragen aan discussie en vooral aan
informatieverstrekking. Er is veel meer mogelijk dan nu wordt gedaan
en ook op lokaal niveau liggen veel beschikbare – maar grotendeels
onbenutte – mogelijkheden.
Harmen Bos secretaris Landelijke werkgroep Milieu en Energie
Rood heeft ruimte voor een goed betoog. Rood stelt graag iets aan de kaak. In de rubriek Opinie kunt u uw ei kwijt. Heeft u een uitgesproken
mening, of iets anders te zeggen dan wat al gezegd is over een maatschappelijk of politiek thema? Zet uw betoog op papier en stuur het ons:
Redactie Rood, Postbus 1310, 1000 BH Amsterdam, of per e-mail: rood@pvda.nl.

Tekst Ottolien van Rossem Illustratie CoverMechanics/Moker actueel
Gewoon
homo
zijn
Eind vorig jaar stemde de
ministerraad in met de homoemancipatie
nota ‘Gewoon homo
zijn’ van minister van Onderwijs,
Cultuur en Wetenschap Ronald
Plasterk. Onlangs behandelde de
Tweede Kamer de nota. Plasterk
oogst veel lof met de nota, van
praktisch alle politieke partijen,
maar ook van belangenorganisaties
als het COC. Wat staat er
precies in de nota?
Een op de vijftien mensen is homoseksueel.
Uit onderzoek blijkt dat veel homo’s
en lesbiennes zich de afgelopen jaren
vaker onveilig voelen en dat homoseksualiteit
in veel gevallen niet bespreekbaar is.
Vandaar het doel van de nota: sociale acceptatie.
Plasterk: ‘In de eerste golf van de homo-emancipatie
werd er een eind gemaakt aan het strafbaar
stellen van homoseksualiteit, in de tweede
werd er gestreden voor wettelijke gelijkstelling,
bekroond met de mogelijkheid van het homohuwelijk.
In de derde golf is sociale acceptatie
het doel. Ik kom veel op grote schoolgemeenschappen,
waar ik te horen krijg dat daar geen
homo’s zijn. Dat klopt natuurlijk niet. Blijkbaar
voelen leerlingen en leerkrachten zich niet vrij
om voor hun geaardheid uit te komen.’ Homoemancipatie
is volgens Plasterk voor sociaaldemocraten
een voor de handliggend thema:
‘Het gaat echt over vrijheid en emancipatie. Je
leeft maar een keer en je moet vrij kunnen zijn
om te zijn wie je bent.’
EEN DUIDELIJK SIGNAAL
Het kabinet stelt in de nota vijf praktische doelen
om sociale acceptatie te bevorderen: het
bespreekbaar maken van homoseksualiteit in
verschillende bevolkingsgroepen, het aanpakken
van geweld en intimidatie tegen homoseksuelen,
het stimuleren van maatschappelijke
allianties, landelijk en lokaal, het bijdragen aan
een homovriendelijke omgeving op school, op
het werk en in de sport en het vervullen van
een actieve internationale voortrekkersrol. Dit
jaar zal het kabinet 2, 5 miljoen uittrekken voor
het homo-emancipatiebeleid en dat bedrag
zal oplopen tot 2011. Het eerste belangrijke
resultaat van de nota was het ondertekenen
van een Koplopersovereenkomst met de vier
grote steden.‘Met het onderteken van de overeenkomst
geven de vier steden een duidelijk
signaal af dat iedere burger een plek heeft in hun
stad, ongeacht achtergrond, ongeacht seksuele
voorkeur. Maar het is meer dan een signaal, er
worden ook concrete maatregelen genomen om
discriminatie, intimidatie en geweld krachtiger
te bestrijden.’ In april wordt er een vergelijkbare
overeenkomst met zeventien andere gemeenten
gesloten.
EEN TOP NOTA
PvdA-woordvoerder in de Tweede kamer Anja
Timmer is enthousiast: ‘Het is een top nota,
Plasterk heeft het heel goed gedaan, het is duidelijk
uitgesplitst per ministerie, er heeft nog
nooit zo’n evenwichtige nota op dit onderwerp
gelegen. De Kamer is heel royaal geweest met
complimenten, ook de oppositie.’ Ook uit de
homobeweging komt lof, Henk Krol, hoofdredacteur
van de Gay Krant schrijft op zijn
website: ‘Hoe dan ook, we gaan er met de nota
van Ronald Plasterk op vooruit. Niet eerder lag
er zo’n compleet plan van aanpak.’ Voorzitter
van het COC Frank van Dalen op de website
van het COC: ‘Drie jaar geleden zag de overheid
homobeleid nog als corvee…, nu is er structurele
subsidie en een minister die de belangrijkste
wensen tot zijn beleid promoveert.’ Ook het
PvdA-netwerk homo-emancipatie is blij met de
nota. Voorzitter Gaatse de Vries: ‘We zien ook
dat ander ministeries ermee aan de slag gaan.
Bert Koenders vraagt naar de behandeling van
homoseksualiteit bij buitenlandse ambassadeurs
en ook bij Defensie wordt er veel gedaan.’
ZORGEN
Maar er zijn nog wel zorgen. Timmer: ‘Ik maak
me zorgen over de acceptatie in het onderwijs.
Er zijn veel scholen die geen aandacht aan
homo-emancipatie besteden. Dat kan niet. Maar
hoe zorg je dat het wel gebeurt? We willen het
niet verplichten, dat hebben we van de commissie
Dijsselbloem geleerd. Maar er moet wel iets
gebeuren. Nu zijn er hele goede initiatieven,
zoals de gay & straight allianties van het COC,
dat is een groep leerlingen die actief zijn op
school om homofobie een halt toe te roepen.
Mede op mijn aandringen gaat daar nu gelukkig
meer geld naartoe.’ Ook De Vries maakt zich
zorgen over het onderwijs: ‘Onderwijs is de
basis. Maar het blijft nog vaag hoe het homoemancipatiebeleid
uitgezet wordt op scholen,
daar is een kwalitatief goed programma voor
nodig en ook een kwalitatief goede meting van
de doelstellingen. Hoe meet je sociale acceptatie,
hoe meten we straks dat het beter gaat?’
Plasterk heeft de Tweede Kamer toegezegd een
afzonderlijke nota over home-emancipatie in het
onderwijs te schrijven.
Plasterk heeft ook toegezegd mee te varen met
de Canal Parade: ‘We zullen aanwezig zijn met
een OC-gay boot, ik weet nog niet hoe die eruit
zal zien, daar heb ik nog geen offi cieel besluit
over genomen, maar de passagiers mogen
komen zoals zij zelf graag willen.’
februari 2008 ROOD 27

Nederland, de EU en het klimaatbeleid
Nederland moet een van de schoonste en zuinigste energielanden in Europa worden en de Europese
Unie wil wereldwijd koploper worden op het gebied van duurzaamheid. Jacqueline Cramer, minister
van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer, over haar ambitieuze plan en Frans
Timmermans, staatssecretaris van Europese Zaken, over het klimaatbeleid in Brussel.
Duurzaamheid moet een
Jacqueline Cramer: ‘Je moet mensen laten zien dat ze
zelf veel kunnen doen en dat het iets oplevert, anders
krijgen we de overgang naar een duurzame economie
en duurzaam gedrag nooit van de grond.’
In het werkprogramma ‘Schoon en Zuinig’ staat te lezen
dat in 2020 de uitstoot van broeikasgassen met 30 procent
naar beneden moet vergeleken met 1990, we moeten van
één naar twee procent energiebesparing en 20 procent
van onze energie moet uit duurzame energie bestaan. Om
die doelen te bereiken is Cramer druk bezig met afspraken
‘Geef mensen handvatten,
anders gebeurt er nooit iets’
28 ROOD april 2008
maken: met het bedrijfsleven, met het MKB, maar ook met
gemeenten. Het ministerie zet dit jaar samen met gemeentes
een programma op, gericht op zes duurzaamheidsthema’s.
Er zijn innovatiegelden vrijgemaakt voor technische vernieuwing,
maar het is vooral gericht op de dingen die nu al
kunnen. Gemeenten moeten samen met de burgers en instellingen
zoals scholen of ziekenhuizen acties op gaan zetten.
Zo kan een school afspreken met een club van handige leraren,
leerlingen en ouders in een weekend het schoolgebouw
te isoleren, dat levert al snel een energiebesparing van 20 procent
op en de kosten zijn snel terugverdiend. Cramer roept
alle PvdA-ers op om mee te doen: ‘We kunnen een heleboel
van de grond krijgen, het moet een soort virus worden. Begin
in je eigen wijk, dan zien mensen dat er veel kan en gaan ze
over hun eigen energieverbruik nadenken. Want je kunt er
honderd wetten tegen aan gooien, maar als je mensen niet de
handvatten geeft om het ook voor elkaar te krijgen dan gebeurt
er niets.’
KLIMAATTOP BALI
Minister Cramer was namens Nederland aanwezig op de klimaattop
op Bali. Ze vond het een enerverende ervaring: ‘Het
was heel spannend, ik zat ’m af en toe wel te knijpen want de
spanningen liepen hoog op, de tegenstellingen waren groot
en er hing veel af van de uitkomst. Samen met de EU-landen
probeerden we aan de ene kant de ontwikkelingslanden mee
te nemen in het proces en aan de andere kant de Verenigde
Staten erbij te betrekken. Onze inspanningen waren dus cruciaal,
het was zeer inspannend om te weten hoe we ons wel en
niet moesten opstellen, hoe hard of hoe meegaand. De laatste
middag gebeurde er iets wat ik nog nooit meegemaakt heb op
internationale conferenties; Ban Ki Moon en de president van
Indonesië deden een moreel appèl op ons om de zaal niet te
verlaten, voordat we onze maatschappelijke verantwoordelijkheid
hadden genomen.’ Cramer is tevreden met het resultaat,
maar vindt het wel jammer dat het niet gelukt is om de scherpere
doelstellingen over het verlagen van CO2 uitstoot in de
hoofdtekst op te nemen. ‘Maar door de formuleringen in de
hoofdtekst hebben we veel haakjes om daar later op terug te
komen en hebben we in feite de landen die het Kyoto-verdrag
niet ondertekenden, nu wel aan forse doelstellingen gecommitteerd.’
Cramer benadrukt dat het niet betekent dat we er
zijn: ‘We moeten twee jaar lang keihard werken om de plannen
in te vullen en uit te werken zodat we op de volgende klimaattop
in Kopenhagen harde afspraken kunnen maken.’

Tekst Ottolien van Rossem Foto’s Duco de Vries / Jurgen Huiskes
virus worden
‘JE MOET ALS LIDSTAAT JE NEK UITSTEKEN’
Frans Timmermans: ‘Je kunt eigenlijk alleen iets betekenen
voor het milieu als je het op mondiale schaal doet, je
bereikt dan alleen iets als je Europees leiderschap toont en
Europees leiderschap komt er alleen als je ook als lidstaat je
nek uitsteekt.’
In 2020 wil de EU dat 20 procent van ons energiegebruik
uit hernieuwbare energiebronnen komt en brandstoffen
voor transport moeten voor 10 procent uit biobrandstoffen
bestaan. Ook wordt het bestaande systeem voor handel in
emissierechten, de rechten om CO2 uit te stoten, uitgebreid.
Deze rechten worden nu grotendeel gratis verdeeld, maar
op termijn moeten alle emissierechten worden geveild.
Timmermans is blij met de plannen voor het veilen van
emissierechten: ‘Het allerbelangrijkste van het systeem is
dat je de vervuiling beprijst, wat er uit de schoorstenen komt
is niet kosteloos. Het heeft gevolgen voor het milieu en daar
koppelen we nu een prijs aan. Zo prikkel je het bedrijfsleven
om zuiniger te gaan produceren, want dat levert concurrentievoordeel
op. Er ontstaat zo een systeem waarin de meest
zuinige en energie-effectieve producenten spekkoper zijn.’
CONCURRENTIEPOSITIE
Timmermans ziet ook in het bedrijfsleven een omslag in
het denken over duurzaamheid. Een streng milieubeleid
werd altijd gezien in termen van concurrentienadeel, maar
Timmermans ziet dit verschuiven: ‘Nu men zich bewust
wordt van het bijna apocalyptische gevolg van niets doen,
begint men ook de meerwaarde te zien van actie ondernemen.
Uiteindelijk zal iedereen het moeten doen, dus degene
die er het snelst bij is heeft een voorsprong.’ Dat betekent
volgens Timmermans wel dat de overheid het bedrijfsleven
zekerheid moet geven, zodat men durft te investeren. ‘We
hebben de afgelopen jaren enorme achterstand opgelopen,
met name in de hernieuwbare energiesector. We moeten
onze ambitie vastleggen en het bedrijfsleven investeringszekerheid
geven op de langere termijn. Dat is de afgelopen
jaren niet gebeurd; er werden regelingen ingevoerd en vervolgens
weer ineens afgeschaft. Uit het bedrijfsleven hoor ik:
“Daag ons maar uit, stel ons normen, maar wees niet wispelturig.”
Dat vind ik een terechte eis van de industrie.’
ALLIANTIES SMEDEN
De nationale ambitie van Nederland is nog hoger dan die van
de EU. Binnen de EU smeedt Timmermans verbonden met
landen met vergelijkbare ambities. ‘Het begint met allianties
sluiten met landen die ook harder willen gaan, zoals Engeland,
Spanje, Duitsland, Scandinavië. En in Frankrijk begint het ook
om te slaan. Er is een aardige club mensen die hetzelfde willen.’
Zelfs over de Verenigde Staten is Timmermans niet pessimistisch:
‘Ik denk dat er in de VS al ontzettend veel gebeurt. We
hebben de neiging om ons te concentreren op wat de administratie
in Washington – in dit geval niet – doet. Maar ik heb
laatst ook gesproken met een aantal gouverneurs van verschillende
staten, die zelf vaak een streng milieubeleid voeren zoals
Californië. Zij zeggen allemaal dat wie er ook wint; de nieuwe
president zal een klimaatbeleid hebben. Dat is iets waar Europa
zich op moet voorbereiden, Europa moet met uitgestoken hand
staan op het moment dat die nieuwe president er is. Zo gaan
we het klimaatbeleid tot een succes maken.’
U Voor milieutips zie www.pvda.nl > duurzaam
actueel
‘Op termijn
moeten alle
emissierechten
worden geveild’
april 2008 ROOD 29

varia
Prijsvraag Wat gebeurt hier? Foto Roel Rozenburg
Heeft u een idee of scherpe associatie bij deze foto of
wéét u gewoon welk politiek moment hier wordt verbeeld?
30 ROOD april 2008
OPLOSSINGEN BREINBREKER 19: Horizontaal: 1. Pauw en Witteman; 8. Republikeinen; 9. Motorola;
12. Oncologen; 15. Apin; 16. Angstschreeuw; 17. Et; 18. Rust; 20. Liefhebber; 22. Napret; 23. Intern verdeeld
Verticaal: 1. Persconferentie; 3. Emballage; 4. Inkomenstoetsen; 5. Twist; 6. Aanhouder; 7. Straatwaarde;
10. On; 11. Overstemmen; 13. Opstelten of Op stelten; 14. Git; 19. Turven; 21. Beeld
Breinbreker 21
HORIZONTAAL: 1. Zodanig ’t mikpunt zijn dat je ’t
er warm van krijgt (5+4+6); 7. Willekeurig twee maal
gewonnen (2+6+2+5); 10. Enorme prehistorische ingreep
(15); 13. (Geen) Pleegzuster Bloedwijn (14); 16. Zeer
klein gehucht (5); 17. Vijf bloedvaten zorgen voor de
kinderen (7); 18. Koorknaap (3); 20. Klaar met studeren?
(6); 22. Straf voor zeer criminele hangjongeren? (4);
23. Post uit Engeland (4); 24. Niet rechtstreeks handelen is
strafbaar (7); 25. Achteraf is het makkelijk praten (9).
VERTIKAAL: 1. Zeer directe manier van interviewen
(2+2+3+2+6); 2. Ballenvanger (7); 3. Massaal naar buiten
gaan (10); 4. Snel rond (3); 5. Slimme toon (3); 6. Getal
onder de streep (6); 8. Ondergrondse journalistiek (9);
9. Eerste Hulp Na Ongelukken (12); 11. Experimenteel
feestartikel (11); 12. Anticonceptie voor op reis (10);
14. Tijdelijke zitplaats (8); 15. Dode baron? (7); 19. Klaar
voor de start? (2); 20. Koude Arabier? (4).
Stuur uw oplossing vóór 28 april naar PvdA, redactie
Rood, Postbus 1310, 1000 BH Amsterdam. De winnaar
ontvangt een PvdA-pet en een PvdA-regenponcho.
DE PRIJSWINNAAR VAN DE BREINBREKER IN HET
VORIGE NUMMER IS: Leonie Tijdink uit Gouda.
Zij wint het boek Op zoek naar progressief Amerika,
het WBS jaarboek 2007
Bedenkt u puzzels ?
Mail ons: rood@pvda.nl!
Schrijf dan een origineel, krachtig onderschrift dat de foto
ver duidelijkt. De winnaar ontvangt een PvdA-pet en een
PvdA-regenponcho.
Stuur uw oplossing vóór 28 april naar:
PvdA, redactie Rood,
Postbus 1310,
1000 BH Amsterdam
of mail uw oplossing naar rood@pvda.nl.
In de volgende editie van Rood wordt het werkelijke
onderschrift bij de foto prijsgegeven.
De winnaar van de prijsvraag
uit Rood nr. 1 is Wim
Bender uit Zuidhorn. ‘Nee
mevrouw, vakkenvuller... niet
zakkenvuller.’ werd door de
redactie als meest origineel
bestempeld. Het werkelijke
onderschrift luidde: April1998.
PvdA fractieleider Wallage op
verkiezingscampagne in de
EDAH supermarkt in de Bijlmer.

Uitgesproken
WIE IS DIE MAN
EIGENLIJK?
Het kan geen enkele PvdA’er zijn ontgaan:
er is een biografi e over Joop den
Uyl verschenen. Anet Bleich beschrijft in
Joop den Uyl, 1919-1987, Dromer en doordouwer
het leven van Den Uyl op basis
van zijn archief, interviews en andere
bronnen. Talloze PvdA-politici onder
anderen Wouter Bos, noemen hem hun
grote voorbeeld. Het partijbestuur van
de PvdA schrijft in het werkplan voor
de komende jaren dat zij de beginselen
van de PvdA niet ter discussie wil stellen,
maar ‘in het kielzog van Joop den
Uyl, stap voor stap verbeteringen na
(…) streeft, in de traditie van praktisch
reformisten’. PvdA’ers plaatsen zich
graag in de traditie van Joop den Uyl. Bij
de VVD zijn ze van oudsher wat minder
over hem te spreken, een traditie die ook
Mark Rutte heeft opgepakt, toen hij het
huidige Kabinet toeriep dat het tweede
Kabinet Den Uyl er toch gekomen is. Al
met al horen we de naam Den Uyl zo
vaak vallen dat je soms denkt: hoe zat het
ook alweer? Of voor de jongeren onder
ons: wie is de man eigenlijk? In welke
traditie plaatst het partijbestuur zich? En
waarom is Den Uyl het voorbeeld voor
veel van onze politici? De biografi e van
Den Uyl kan helpen om deze vragen te
beantwoorden. Wie geïnteresseerd is kan
tegen in levering van onderstaande bon
het boek tegen gereduceerd tarief kopen.
Josje den Ridder
Joop den Uyl, 1919-1987, Dromer en
doordouwer, uitgeverij Balans, € 35,-
KORTING VOOR PVDA-LEDEN
Het boek van Anet Bleich
Joop den Uyl, 1919-1987,
Dromer en doordouwer
voor slechts € 32,50 in plaatst van € 35,–.
Bij inlevering van deze bon bij uw boekhandel
met korting te verkrijgen tot 1 juli 2008.
Actienummer: 901-50203
Uitgeverij Balans, ISBN: 9789050188180
agenda
Maart
Zaterdag 29
PvdA Duurzaamheidsfestival, 13.00 uur
Museon, Den Haag, info: www.pvda.nl
April
Zaterdag 5
CLB-festival, Burgers Zoo Arnhem aanvang:
14.00 uur, meer info: www.lokaalbestuur.nl
Woensdag 16
CLB-wethoudersmiddag,
meer info: www.lokaalbestuur.nl
Donderdag 17
Europa landentour: Letland,
Apeldoorn. Info: www.alfredmozerstichting.nl
Zaterdag 19
Afrikadag, HHS Den Haag, info: www.evs.nl
23 april
CLB Burgemeestersdag,
meer info: www. Lokaalbestuur.nl
Mei
Donderdag 1
1 mei viering / Paasheuvel, info: www.pvda.nl
10-12 mei
JS Pinksterkamp met o.a. Minister Cramer,
meer info: www.js.nl
Juni
Vr. 13 en Za 14
PvdA-Congres, Breda, meer info binnenkort
op www.pvda.nl
anet bleich
joop
denuyl
1919–1987
dromer en
doordouwer
b a l a n s
Rood
Ledenblad van de Partij van de Arbeid
5e jaargang • nummer 2 • aprili 2008
Colofon
Rood is het positief/kritische ledenblad van
de-Partij van de Arbeid waarin leden van de
partij centraal staan. Leden worden van harte
uitgenodigd te reageren op de inhoud van Rood
en de redactie van ideeën, suggesties of-kopij
te voorzien. Rood verschijnt zes maal per jaar
en wordt gratis verspreid onder de leden van
de PvdA in een oplage van 63.000-exemplaren.
Niet-leden kunnen een abonnement aanvragen
via de leden administratie (ledenadministratie@
pvda.nl of-020-5512290). Rood verschijnt ook in
gesproken vorm voor mensen met een leeshandicap.
Info: FNB, tel.: (0486) 486486.
Partij van de Arbeid
Herengracht 54 / Postbus 1310
1000 BH Amsterdam
020-5512155 / www.pvda.nl
Redactieadres:
Postbus 1310, 1000 BH Amsterdam
rood@pvda.nl
Redactie:
Angelina Scalzo (hoofd communicatie),
Jan Schuurman Hess, Michiel Reijnen,
Ottolien van Rossem
Eindredactie:
Roselie Kommers
Art direction en vormgeving:
Studio Pollmann, Amsterdam
Medewerkers aan dit nummer:
Bas Barkman, Wouter Bos (column), Harmen
Bos, Bas den Herder, Michael Juffermans
(Breinbreker), Lilianne Ploumen, Josje
den Ridder, Tessel Schouten, Anne Marie
Zimmerman
Fotografi e:
De Beeldredaktie, Hollandse Hoogte,
Jurgen Huiskes, IISG, Tessa Posthuma de Boer,
Roel Rozenburg, Duco de Vries
Cartoon:
Peter Pontiac, Bussum
Illustratie:
CoverMechanics/Moker, Amsterdam
Lithografi e:
Grafi media Amsterdam
Drukwerk:
vdBJ / Print Support, Bloemendaal
Rood verschijnt onder verantwoordelijkheid
van het partijbestuur.
Overname van (delen van) artikelen, foto’s of illustraties
alleen na uitdrukkelijke toestemming van-de-uitgever.
ISSN 1574-2733
mei 2007 ROOD 31

Foto Mark van den Brink / Hollandse Hoogte
De volgende Rood verschijnt eind mei
column
Duurzaam duurzaam
Tijdens de formatie hadden we het vaak met elkaar aan de stok over
duurzaamheid. Dat zat zo. Herman Wijffels heeft sterke meningen
over het onderwerp. Dat was ook één van de redenen om hem als
informateur te vragen: met zijn meningen over de noodzaak van een
socialer en groener Nederland konden we het vaak eens zijn.
Maar wat bleek? Hermans eigen CDA stond er heel anders in!
Het debat draaide om twee visies op duurzaamheid. In Hermans
visie gaat duurzaamheid over ongeveer alles, over people, planet en
profi t. Dus ook over maatschappelijk verantwoord ondernemen, ook
over de wijkaanpak, ook over integratie en ga zo maar door. Bij de
CDA-onderhandelaars gaat het eigenlijk puur over planet: natuur en
milieubeleid. Hij is er, ben ik bang, gedurende de formatie niet in
geslaagd zijn vrienden van het CDA op dit punt te overtuigen.
De vraag is of dat erg is. Conceptueel heeft Wijffels natuurlijk gelijk,
en Jacqueline Cramer ook, die precies het zelfde vindt. Maar er zit
wel een risico aan een benadering waarin zo ongeveer alles onder
duurzaamheid valt: de focus verdwijnt, de aandacht verwatert en het
draagvlak erodeert. Ik ben dus iets praktischer ingesteld: als ik het
begrip duurzaamheid niet nodig heb om iets buiten de wereld van
milieu en natuur te beargumenteren, zal ik het niet snel gebruiken.
Toch heb ik het laatst wel een keer gedaan. Ik hield in het hol van de
leeuw, bij de ondernemers van VNO-NCW, een lezing over duurzame
globalisering. Ik gaf toen heel bewust een Wijffeliaanse invulling aan
het begrip duurzaam. Door het nu eens niet te hebben over groen
ondernemen, maar door aandacht te vragen voor het feit dat als de
ondernemers draagvlak willen behouden voor grensoverschrijdend
ondernemerschap, ze gebaat zijn bij een duurzaam draagvlak. En
dat kunnen ze alleen verkrijgen door ervoor te zorgen dat de lasten
en de baten van globalisering eerlijker verdeeld worden dan nu het
geval is. Vervolgens had ik nog maar een paar zijstraten nodig om
bij hun favoriete onderwerp uit te komen: topinkomens! En dat was
geen grap. Ik ben ervan overtuigd dat het bestaan van excessieve
beloningen het draagvlak voor globalisering veel schade doet. Het is
dus in het belang van de ondernemers zelf om eerlijk te delen. Pas
dan zijn ze duurzaam duurzaam.
Wouter Bos, politiek leider
(De volledige lezing is te vinden via www.wouterbos.nl onder speeches)