AmaNova Nieuws juli 2013 - Amadeus Lyceum

De experts Klassieke Talen en KCV
van links naar rechts: Marijn Lockefeer,
Tim Frangias en Mannus Goris
Hierbij de laatste Amanova van
dit schooljaar. Het aanbod is weer
gevarieërd: bijdragen over excursies,
persoonlijke ontboezemingen van
experts, een ongelooflijk mooi sonnet
van een leerling en een overzicht
van theatervoorstellingen die gaan
komen.
Alle lezers een fijne vakantie gewenst
namens de sectie Klassieke
Talen en KCV,
Marijn Lockefeer
Lees ook de algemene nieuwsbrief:
Amadeus Nieuws
COLOFON
Amadeus Lyceum, Burchtpoort 3,
3452 MD Vleuten, 030 677 43 38
www.amadeuslyceum.nl
Redactieadres: (Marijn Lockefeer en
Mannus Goris): gymnasium@amadeuslyceum.nl
projectmanagement: www.bdmw.nl
fotografie: leerlingen, bdmw, docenten, walter van zijl
basisontwerp: studio marie
Met 4 gymnasium naar het (nieuwe!)
Rijksmuseum in Amsterdam
Op 13 mei zijn we (Tim Frangias en ondergetekende)
met deze leerlingen naar het Rijksmuseum
geweest in het kader van een werkstuk
voor het vak KCV. Dit is een pilot voor een nieuw
onderwijsprogramma ‘Herken je Klassieken’
dat we met het museum samen hebben ontwikkeld.
Het programma houdt het volgende in:
Lees ook de algemene nieuwsbrief: Amadeus Nieuws
AmaNova
jaargang 3, nummer 3, juli 2013
Na een voorbereiding op school kiezen leerlingen
uit de vaste collectie van het museum
digitaal een paar kunstwerken uit die bij een
thema passen, dat hen aanspreekt. Ze gaan daarover informatie verzamelen
en geven hun visie op de kunstwerken. Dan gaan ze in de prentencollectie
van het museum (waarvan het meeste is opgeslagen), ook via de website, op
zoek naar prenten (etsen, tekeningen) die bij hun thema passen. Ze mailen
hun keuze door naar een educatief
medewerker van het museum die
speciaal voor hen de desbetreffende
prenten uit de opslag tevoorschijn
haalt en in de bibliotheek neerzet op
een afgesproken bezoekdag. Op die
dag gaan de leerlingen eerst naar de
bibliotheek waar ze een introductie
krijgen op de prentkunst (etstechniek
en dergelijke). Daarna bestuderen ze
‘hun’ prenten (dat kan dus best een
Rembrandt zijn!), maken een foto en
verwerken hun ideeën in hun werkstuk.
’s Middags volgt een bezoek aan het museum zelf. Na een korte tocht langs
de ‘highlights’ zoeken de leerlingen de door
hen gekozen kunstwerken op en geven, na een
korte voorbereiding, een presentatie daarover
aan begeleiders en medeleerlingen. Tenslotte
worden al deze zaken verwerkt in de opdracht
die ze hebben gekregen voor KCV.
Het was voor ons allemaal een voorrecht op
deze manier het nieuwe Rijksmuseum (gratis!)
te mogen zien. Iedereen was enthousiast,
over het museum, maar ook over de mogelijkheid
om een keuze te mogen maken uit nooit
tentoongestelde prenten. Heel bijzonder, dit
‘proefdraaien’.
Marijn Lockefeer
1/4

AmaNova
jaargang 3, nummer 3, juli 2013
Narcis - Narcisme - Narcissus: hoe van jezelf te houden? Een actueel thema.
Ik snap het soms niet: hoe verbazingwekkend actueel en duurzaam van waarde het denken, voelen en de kunsten van de
oudheid kunnen zijn. In de examenstof Latijn van het volgend jaar zit het verhaal van de Romeinse schrijver Ovidius (rond
het jaar nul) over de knappe jongeman Narcissus en zijn gedaanteverandering in een bloem. Net als bij het Oedipuscomplex
was de vernieuwer Freud degene die het afwijkende gedrag van te overvloedige zelfliefde de naam ‘narcisme’ gaf. Hij merkte
bij verhalen van bepaalde patiënten op de divan op dat die zich niet hechten aan anderen, voor hen geen waardering hadden,
zichzelf op een ziekelijke manier de hoogte in staken en zich bovenmatig zeker van zichzelf en arrogant gedroegen. Zij
fantaseerden hun succes in denken, seksuele prestaties, geldbezit, enz. bij elkaar. En zich inleven in anderen, geen sprake
van! Ook is er nauwelijks binding met hun ouders, uit wier wederzijdse liefde en hart zij geboren zijn. “Ikke, ikke, ikke, en de
rest kan stikken”, kreeg ik vroeger te horen als ik als jongste in het gezin van tien meende mijn ruimte te moeten innemen.
Maar ja, dat maakt mij gelukkig nog geen narcist. Want die maakt het veel en veel bonter als je daarvan mag spreken.
Maar ja, hoe komt Freud nou bij zo’n persoonlijkheid om die associatie met Narcissus te krijgen? Ovidius heeft in zijn
weergaloze dichtwerk “Metamorphosae” vele verhalen geschreven die over gedaanteveranderingen gaan, meestal na een
overmoedige daad of misdaad van een mens. Deze betreft Narcissus, een jongeman wiens moeder (slachtoffer van een
verkrachting door een riviergod) al van de blinde ziener (wat een mooie contradictio in terminis!) Teiresias gehoord had
direct na zijn geboorte: hij leeft zolang hij niet zichzelf kent. Wat een lot! En al zestien jaar lang had Narcissus meisjes en
jongens hooghartig afgewezen toen de praatgrage nimf Echo hem ontdekte bij zijn jacht op herten. Echo was zelf ook al
slachtoffer geweest van de wraakzuchtige Juno, beschermster van de echtelijke trouw, omdat zij Juno met praatjes over
koetjes en kalfjes had afgeleid toen Juppiter met een nimf vreemd ging. Sindsdien mocht zij alleen de laatste woorden van
een ander herhalen!! Enfin, Echo meteen volslagen verliefd op Narcissus natuurlijk. En zij kan de prachtige Metroman á la
Beckham niet aanspreken vanwege Juno’s straf alleen zijn laatste woorden herhalen. Die passage in Ovidius is een van de
meest fraaie in zijn werk en epische dichtkunst, die ontmoeting die geen ontmoeting kan worden. En Echo kwijnt vanwege
die verliefdheid helemaal weg en sterft van onbeantwoorde verliefdheid (hoeveel van de lezers hebben zoiets niet ervaren!).
Maar ja, Narcissus had niets in de gaten, kon ook niets in de gaten hebben. En weer op jacht, overviel hevige dorst hem. En
hij nijgt voorover, brengt zijn gezicht naar het wateroppervlak en ziet een wonderschoon gelaat! Hij is op slag verliefd en
wil die persoon bij zich hebben, zich met hem verbinden. En steeds buigt hij voorover en ontmoet hem en verdomme, als
hij weer overeind komt, verdwijnt hij weer. O, wat een kwellend onvervuld verlangen! Narcissus blijft in deze zinsbegoocheling
en in dit verdriet hangen; de tranen vertroebelen het beeld van zijn tegenbeeld en Ovidius laat hem in een aandoenlijke
monologue intérieure zeggen: “Waar blijf je als ik reik?” Prachtige tekening van een ervaring van vele verliefden! Narcissus
kwijnt weg, zijn schoonheid wordt vaal en hij sterft. Ovidius eindigt dit onder je huid kruipende verhaal van alle tijden met
deze regels:
“Zelfs in het dodenrijk bleef hij zichzelf bekijken in
het water van de Styx. Zijn zusters, waternimfen, weenden
en sneden zich als offer voor hun broer een haarlok af.
Bosnimfen weenden mee en na hun wenen weende Echo.
Brandstapel, doodsbed, hout voor fakkels, alles lag al klaar,
maar nergens was zijn lichaam. Waar dat was geweest, ontdekten
zij wel een gele bloem, gevat in witte bladerkrans.”
(vertaling M.d’Hane Scheltema) De NARCIS!
Facebook, LinkedIn, Hyves, foto’s van jezelf met mobieltjes, enz. enz., gelukkig tonen die grotendeels een gezonde, gematigde
vorm van zelfliefde van: “Kijk mij nou: ik mag er zijn, ik mag er wezen, ik vind mijzelf de moeite waard om te tonen.”
Prachtig toch hoe onze jeugd ons volwassenen dat leert!
Mannus Goris
Het Team van Klassieke Talen en KCV
wenst iedereen een prettige vakantie!
Lees ook de algemene nieuwsbrief: Amadeus Nieuws
2/4

Persoonlijke ontmoetingen bij een Griekenlandreis
Lees ook de algemene nieuwsbrief: Amadeus Nieuws
AmaNova
jaargang 3, nummer 3, juli 2013
Tijdens mijn reizen naar Griekenland ben ik soms zo geïnspireerd geraakt dat het bijna was alsof ik echt Grieken ‘ontmoette’
die 2500 jaar of langer geleden daar leefden. Van een paar van die ‘ontmoetingen’ wil ik u iets vertellen.
Medea. Deze vrouw, koningsdochter uit een ver, voor de Grieken barbaars land, werd verliefd op de Griek Jason die haar
land bezocht om het Gulden Vlies te bemachtigen. Ze ging ver, erg ver om met Jason uit haar land met het Vlies te kunnen
ontsnappen: ze vermoordde haar eigen broer! In Griekenland aangekomen werd ze na een aantal
jaren opzij gezet door haar man die er dacht beter van te worden door met een koningsdochter uit
eigen stad, Korinthe, te trouwen. Wanhopig, in de steek gelaten, ontheemd in een voor haar vreemde
omgeving zag ze geen andere uitweg dan… het vermoorden van haar eigen kinderen.
Wij waren in de Perachora, een kaap tegenover Korinthe. Het weer was prachtig, we kregen een rondleiding
in de tempel van de godin Hera, Medea kwam ter sprake; ze was na haar wanhoopsdaad hierheen gevlucht.
Of het door de hitte kwam of door het bezielde verhaal van de gids, ik zag ineens de wanhopige vrouw voor
me die de tempel in stormde en zich in tranen op de vloer stortte, het bloed van haar kinderen nog aan haar
handen en op haar kleding. Ik hoorde haar gillen en daarna snikkend de godin aanroepen om vergeving en
om wraak voor haar egoïstische echtgenoot. Ze schreeuwde om haar kinderen, ze vervloekte zichzelf om
haar daden. Ik was weg van deze wereld…
Sokrates. U zult van hem hebben gehoord: de beroemde Atheense filosoof die de machthebbers
van zijn tijd tegen zich in het harnas joeg door zijn niets en niemand ontziende zoektocht naar de
waarheid. Hij werd tenslotte opgesloten in de gevangenis op de Agora, het centrum van Athene; zijn
verdedigingsrede voor de rechters (door zijn leerling Plato opgetekend) is beroemd geworden. Hij
werd uiteindelijk ter dood veroordeeld en stierf door de gifbeker in 399 voor Christus.
Een reis leidde natuurlijk ook naar Athene en in Athene naar de Agora. Het beeldende verhaal van
een Griekse begeleider bracht iedereen in de sfeer van een marktplein van 2400 jaar geleden, vol
handelaars en druk pratende en gebarende Grieken. Levendig is een zwak woord, lawaaiig komt
dichter in de buurt…
Ineens zie ik een groepje opgewonden mannen staan, ik loop erheen, alleen, weg van mijn gezelschap; langzamerhand verandert
de omgeving, de mannen lijken anders gekleed. In hun midden staat een wat oudere, stevig gebouwde man met een grijze
baard en doordringende ogen. Kalm, maar zeer nadrukkelijk stelt hij zijn vragen aan de Atheense mannen die er uiteindelijk
achter komen dat wat ze dachten zeker te weten, helemaal niet zo zeker is. Plotseling verschijnen er figuren die er als
een soort officials uitzien; ze pakken Sokrates, die zich niet verzet, vast en leiden hem in de richting van het desmoterion de
staatsgevangenis. Ik loop een stukje achter hen aan tot… ik vastgepakt wordt door iemand die ik eerst niet herken, maar die
een Nederlandse collega blijkt te zijn. “Wat ben jij aan het doen?” is zijn vraag.
De mijnen van Laurion. Athene’s rijkdom was voor een groot deel te danken aan de zilvermijnen van Laurion, een plaats
ten westen van Athene, in de bergen. Er was niet veel nodig om je de erbarmelijke omstandigheden voor te stellen waaronder
de slaven moesten werken als je ingang van de lage, vochtige, diep in de berg
afdalende gangen zag. Wat ik voor me zag, bleken veel van mijn groepsgenoten ook
gezien te hebben.
Zwetende, magere, hijgende mannen, amper in staat met elkaar te praten en als ze dat
deden klonken er allerlei talen door elkaar. Het voortdurende hakken hoorden ze haast
niet meer, doof geworden door dat steeds weer klinkende geluid dat nergens heen kon.
Uur na uur, tot gek wordens toe . Diep medelijden beving me en verontwaardiging…
Ik heb veel van die ontmoetingen gehad op die reis. Ik vergeet ze nooit meer. En mochten we ooit met leerlingen van het
Amadeus een Griekenlandreis gaan ondernemen, hoop ik dat ze op zijn minst een paar van deze ontmoetingen hebben!
Marijn Lockefeer
3/4

Theatervoorstellingen in Utrecht
Dinsdag 15 oktober 2013: Tristan und Isolde
Nationale Reisopera
Donderdag 7 november 2013: Monteverdish
ISH (12+)
Donderdag 15 maart 2014: Dido en Aeneas, liefde en hel
Barokopera Amsterdam
Maandag 17 maart 2014: Elektra
Het Nationale Toneel/Casper Vandeputte
Dinsdag 25 maart 2014: Julius Caesar
Het Zuidelijk Toneel
Woensdag 2 april 2014: Oresteia
Noord Nederlands Toneel
Lees ook de algemene nieuwsbrief: Amadeus Nieuws
AmaNova
jaargang 3, nummer 3, juli 2013
Toneelgroep Aluin heeft in de loop van het theaterseizoen een aantal voorstellingen op afroep beschikbaar, voorlopig:
Ken je Klassiekers (bijbelfragmenten)
Oedipous Unplugged
Classic tour
NB: in de volgende Amanova’s zal op de inhoud van de voorstellingen worden ingegaan.
Excursie Archeon
Maandag 17 juni heeft een select gezelschap uit leerjaar 1 mogen genieten
van een excursie naar het Archeon. Op het programma stonden nu…
de Romeinen. Logisch. Na een jaar van kennismaking met de Griekse
wereld is het aan het eind van leerjaar 1 hoog tijd om de Romeinse wereld
te leren kennen. ‘Leven langs de limes’… een thema dat in 2 gymnasium
zal worden uitgebreid met Nijmegen/Xanten en in de derde met
een excursie naar Keulen. In de ochtend van deze warme dag zijn onze
leerlingen druk in de weer geweest met allerlei onderzoeksopdrachten.
Ook krijgen zij uitgebreide instructie van iemand uit de Romeinse
wereld: een archeotolk. Gehuld in passende kledij leidde zij de leerlingen
onder andere langs een offerplaats en het praetorium. De leerlingen
kregen niet alleen informatie, maar gingen ook aan de slag met ‘zichzelf
in de Romeinse oudheid’. Aan het eind van de middag maakten de
leerlingen nog een compleet gladiatorengevecht mee. Gesitueerd in
een mooi stukje natuur bleek het Archeon een heel inspirerende plek.
De kinderen werden al doend erg enthousiast en stelden goede vragen.
‘Ik ga gymnasium doen, omdat ik dit soort dingen zo boeiend vind…het
houdt mij echt bezig hoe de mensen van toen leefden. Die gladiatoren
raken mij… je zou maar een soort van handelswaar zijn dat als vermaak
wordt gebruikt’. Onze excursie naar het Archeon past aan het eind van
leerjaar 1, aangezien de leerlingen die in het gymnasium zullen instromen
natuurlijk ook Latijn krijgen. Wij hebben de ervaring, dat onze
leerlingen dit soort excursies het meest waarderen als er een goede
afwisseling is tussen denken, doen en vooral: creatief verwerken. Het
heeft veel mooie uitwerkingen van onderzoeksvragen opgeleverd in de
vorm van mooie essays. Onze aspirant-gymnasiasten wilden zich dan
ook duidelijk profileren en deze excursie kwam bij vrijwel elk sollicitatiegesprek
gymnasium ter sprake!
Sonnet Ikaros
Overmoedig wilde hij zweven,
Zijn enthousiasme kon hij niet intomen,
Dit was als één van zijn dromen,
Uitleg werd door vader gegeven.
De zon was zijn vijand,
Net als het water,
Dat merken deed hij later,
Hoogmoedig vertrok hij van het land.
Zwevend hoog en laag,
Opeens was hij weg,
Waar was de vraag.
Niet geluisterd naar zijn vader,
De gevolgen niet overzien,
Het water was de dader.
Teuntje Poortvliet, 2K
4/4