2 Bijbellezen en bidden als diaken - Diaconaal Steunpunt

Diaconaal Steunpunt
Inclusief
inlegvel met
Bijbelteksten
. .
Dienen . . Stimuleren
1

Inhoud
1 Persoonlijk Bijbellezen en bidden ................................................................ 4
1.1 Bijbellezen ......................................................................................................... 5
1.2 Obstakels ............................................................................................................ 5
1.3 Moment, Methode, Mediteer ...................................................................... 5
1.4 Tips ....................................................................................................................... 7
1.5 Gebed ................................................................................................................... 7
1.6 De schijf van 5 voor een gezond gebedsleven .................................... 8
2 Bijbellezen en bidden als diaken ................................................................. 11
2.1 In je eigen gebedsleven voor je wijk .................................................... 11
2.2 Persoonlijke voorbereiding op een (huis)bezoek .......................... 12
2.3 Tijdens een diaconaal (huis)bezoek ..................................................... 12
2.4 Na een (huis)bezoek .................................................................................... 14
2.5 Op de diaconievergadering ...................................................................... 14
3 Waarom? ...................................................................................................................... 16
4 Het (officiële) diaconale bezoek ................................................................... 18
4.1 Argumenten om niet te starten met Bijbellezen en gebed ......... 18
4.2 Het gebed aan het begin van het gesprek .......................................... 19
4.3 Bijbellezing na gebed .................................................................................. 20
4.4 Bijbellezing als afsluiting .......................................................................... 21
4.5 Afsluiten met gebed ..................................................................................... 22
4.6 Voorbij de koetjes en kalfjes .................................................................... 23
4.7 Verwachtingen van de gemeente ........................................................... 23
5 Tussentijdse bezoeken ....................................................................................... 25
6 Ziekenbezoek als voorbeeld ........................................................................... 26
© Diaconaal Steunpunt. Hergebruik alleen toegestaan met vermelding van de bron.
Bij het opstellen van deze handreiking is onder meer gebruik gemaakt van:
Dienstvaardig II - ds. C. van der Leest.
Resources for deacons (love expressed through mercy ministries) - Tim Keller
Diaken in de praktijk - H. van Well.
Voorbeeld handboek diaconie (zie website Diaconaal Steunpunt)
Diaconaal Steunpunt
www.diaconaalsteunpunt.nl
info@diaconaalsteunpunt.nl
3

4
1 Persoonlijk Bijbellezen en bidden
In een handreiking over Bijbellezen en bidden en Bijbellezen door
diakenen mag een stukje over persoonlijk Bijbellezen en bidden en
Bijbellezen niet ontbreken 1. Persoonlijk Bijbellezen en bidden zijn
immers onontbeerlijk voor je band met God. En als je als diaken vol
van de Geest wilt zijn en blijven (Hand 6:3) en als je vast wilt houden
aan het mysterie van het geloof (1 Tim 3:9) kun je niet zonder deze
twee.
Het gebruik van de Bijbel in je ambt als diaken begint bij het gebruik
van de Bijbel door jou zelf! Als je gewend bent om regelmatig voor
jezelf uit de Bijbel te lezen om erdoor gevoed, verstrekt, gecorrigeerd
en opgebouwd te worden (2 Tim 3:16), dan zul je de Bijbel in je
ambtswerk makkelijker openen. Voor bidden geldt hetzelfde.
Maar regelmatig Bijbellezen en bidden gaat niet (altijd) vanzelf. Je
herkent het vast wel. Hoe drukker je het hebt, hoe groter de kans dat
Bijbellezen en bidden er bij in schiet.
Als je het druk hebt: plan bewust aandacht voor je eigen relatie met
God! Zo zorg je dat je als diaken gevoed wordt vanuit je persoonlijke
omgang met God.
Kortom, maak bewust werk van Bijbellezen en gebed!
1 In deze handreiking wordt het onderwerp kort beschreven. Er is gelukkig erg veel materiaal
beschikbaar. Met een goede christelijke boekhandel en/of het internet kom je een heel eind.

1.1 Bijbellezen
De Bijbel is een belangrijk middel om te groeien in je relatie met God
(Joh 17:17, 2 Tim 3:16). De Bijbel bevat immers het hart van God: zijn
liefde, trouw, geduld en barmhartigheid. We leren God er in kennen.
Maar ook zijn wil voor ons leven. De regels van Zijn Koninkrijk zijn
volledig tegengesteld aan de normen en waarden van deze wereld.
Daarom is het goed om steeds weer terug te gaan naar Gods woord en
je eigen leven steeds te toetsen aan de normen en waarden van Zijn
koninkrijk.
1.2 Obstakels
Bij het Bijbellezen kun je allerlei hindernissen tegenkomen. De Bijbel is
een moeilijk boek. Een boek dat studie vraagt. Daarnaast is het een dik
boek met meer dan 1500 pagina’s. Door de veelheid aan verschillende
soorten boeken is het extra moeilijk om er overzicht en inzicht in te
krijgen.
Daarnaast zijn er ook obstakels die meer bij onszelf liggen. We hebben
geen tijd en rust omdat we zo druk zijn. Of we voelen ons hulpeloos:
hoe pak je het aan? Sowieso is lezen niet meer zo populair. Veel
mensen zijn visueel ingesteld. Soms is er sprake van onwil en geen
discipline. Of het heeft gewoon geen prioriteit. Dan ligt het in onze
band met God. Als God aan de rand van je leven zit, wat is dan het nut
van Bijbellezen?
1.3 Moment, Methode, Mediteer
Veel mensen vinden het moeilijk om regelmatig Bijbel te lezen. Het
schiet er zo vaak bij in. Maar met een beetje discipline en planning kom
5

6
je vaak al een heel eind. Zorg dat je een plan hebt. Natuurlijk is het
mooi als je zo enthousiast bent dat het allemaal vanzelf gaat. Maar we
hebben al geconstateerd dat de werkelijkheid soms weerbarstig is.
Daarom is het verstandig om het planmatig
aan te pakken.
De volgende drie M’s helpen je op weg:
1. Moment: Kies een vast moment: het is makkelijker om elke dag een
vast moment te hebben dan om elke dag weer te moeten beslissen of
en wanneer je gaat lezen. Plan tijd daarom tijd. Leg de lat daarbij niet
te hoog. Liever dagelijks 10 minuten en dat volhouden en groeien dan
beginnen met 30 minuten en het niet volhouden. Teleurstelling is vaak
geen goede motivatie.
2. Methode: Zorg voor een leesrooster 2 zodat de hele Bijbel aan bod
komt. De opbouw van een leesrooster zorgt ook voor afwisseling zodat
je bijvoorbeeld niet weken achter elkaar in de profeten zit te lezen.
Op de sportschool krijg je ook een persoonlijk ontwikkel plan. Om op
te bouwen en de kans op slagen zo groot mogelijk te maken. Je
progressie wordt daaraan afgemeten. Het werkt motiverend en
stimulerend. Gebruik daarom een Bijbelleesrooster zodat je een
persoonlijk plan hebt en zodat je kunt afvinken. Er zijn genoeg
’roosters in omloop. Zo hoef je niet steeds na te denken wat je zult
lezen. Kijk ook eens naar het diaconale Bijbelleesrooster dat via
www.diaconaalsteunpunt.nl is te downloaden.
2 In een jaar het NT lezen? Kijk eens op http://driemaalvijf.wordpress.com/ voor een rooster met
25 lezingen per maand. Daarmee heb je dus elke maand 5 of 6 vrije dagen en dus kun je een keer
een dag missen zonder direct achter te lopen op je rooster; als je een keer mist, frustreert dat dus
niet!

3. Mediteer: Overdenk minimaal 1 woord, zin of vers dat je hebt
gelezen en laat het op je inwerken. Zo kan het woord van God door zijn
Geest je steeds meer veranderen. Houdt zo dagelijks in een paar regels
bij wat je is opgevallen.
1.4 Tips
Hieronder nog een aantal praktische tips:
Hulpmiddelen: gebruik deze om de tekst meer te laten leven. Je
kunt tegenwoordig de hele bijbel als luister-Bijbel als mp3
downloaden voor in de auto. Abonneer jezelf via
www.dagelijkswoord.nl/ en ontvang elke dag een korte
overdenking via mail. Gebruik een Bijbelleesrooster om de bijbel
door te lezen. Via www.tijdmetjezus.nl kun je dagelijks
Bijbelmoment lezen. Gebruik een Bijbels dagboek of een
beknopt commentaar op de bijbel. En niet te vergeten, gebruik
de Studiebijbel (www.bijbelinperspectief.nl).
Evalueer: hoe doe ik het nu, hoe gaat het, aanpassing nodig?
Stimuleer: ook hierin ben je aan elkaar gegeven. Stimuleer
elkaar. Als je elkaar niet kunt stimuleren, hoe ga je dan ooit de
gemeente stimuleren?
“Als je het te druk hebt om te bidden, heb je het te druk!” D. A Carson
1.5 Gebed
De Bijbel roept ons op om te bidden. Het belang ervan blijkt ook uit het
voorbeeld de Here Jezus zelf en uit die van de eerste christelijke
gemeenten. Hieronder een kleine selectie van Bijbelteksten:
7

8
Lucas 5,16 ‘Hijzelf trok zich geregeld terug op eenzame plaatsen
om er te bidden’.
Kol 4: 2 ‘Blijf bidden en blijf daarbij waakzaam en dankbaar’.
Ef 6:18 ‘Bid voortdurend’.
Phil 4:6 ‘Wees over niets bezorgd, maar vraag God wat u nodig
hebt en dank hem in al uw gebeden’.
1 Thes 5:16 ‘Wees altijd verheugd, 17 bid onophoudelijk, 18 dank
God onder alle omstandigheden, want dat is wat hij van u, die
één bent met Christus Jezus, verlangt’.
Je bent in alles (Joh 15:5) afhankelijk van God. Ook voor het groeien in
liefde, dienstbaarheid, barmhartigheid, geduld, wijsheid, inzicht en
kracht. Deze eigenschappen komen je niet vanzelf aanwaaien, maar ze
zijn wel nodig om te groeien als Christen. Daarnaast heb je deze
eigenschappen hard nodig in het uitoefenen van je ambt! Alleen God
kan ze jou geven. Hij wil ze ook geven. Je mag Hem daarom vragen in je
gebed. Maar gebed is meer dan vragen. Daarover meer in de volgende
paragraaf.
De schijf van vijf
1.6 De schijf van 5 voor een gezond gebedsleven 3
voor een gezond
Zoals je voor een gezonde levensstijl gebruik kunt maken van een schijf
gebedsleven
van vijf, zo kan dat ook voor een gezond gebedsleven. De volgende vijf
onderdelen vormen samen ‘de schijf van vijf voor een gezond
gebedsleven’:
1. Stil bidden
2. Aanbidden
3. Verootmoedigen
3 Met dank aan ds. Jos Douma. Voor meer informatie over de schijf van vijf, kijk hier:
http://biddenishetbestebegin.wordpress.com/schijf-van-5/

4. Danken
5. Vragen
1. Stil bidden
Het is goed om, voor je gaat bidden, even stil te worden. Ook van
binnen. Zo richt je je gedachten op de eeuwige en machtige God, je
hemelse Vader.
Bidden is daarnaast meer dan het spreken van woorden, het
uitspreken van zinnen. Er mag plaats zijn voor stil gebed: gewoon,
zonder woorden, rusten in de liefdevolle aanwezigheid van God.
2. Aanbidden
God is het meer dan waard om door ons geloofd en geprezen te
worden. Hij is in alle opzichten groot en goed en genadig, liefdevol en
levend! In aanbidding (lofprijzing) geven we God de eer die Hem
toekomt om wie Hij is en hoe Hij is.
3. Verootmoedigen
Verootmoedigen (van het woord ‘ootmoed’ dat precies het
tegenovergesteld is van ‘hoogmoed’) betekent: je voor de grote God
klein weten en beseffen hoe ontzettend nodig je Hem hebt en hoe
ontzettend onmisbaar zijn genade is die vergeeft, geneest en bevrijdt.
De schijf van vijf
voor een gezond gebedsleven
9

10
4. Danken
Dankbaarheid is een levensstijl die we kunnen oefenen. Dat doen we
door ons in ons bidden altijd te realiseren hoeveel God ons geeft,
hoezeer we in allerlei opzichten gezegende mensen zijn.
5. Vragen
Veel van onze gebeden bestaan vooral uit vragen. Dat is niet erg
gebalanceerd. Maar als de andere vier onderdelen een plek hebben in
ons gebedsleven, is er alle ruimte om biddend aan God te vragen wat
wij en anderen nodig hebben.
Je kunt bidden in cirkels (van dichtbij tot verder weg): eerst voor jezelf,
dan voor je gezin, je familie, vrienden, je (diaken)wijk (zie ook 2.1),
gemeente, woonplaats, Nederland, en tenslotte voor de wereld.
Bidden in cirkels
van dichterbij
tot verder weg

2 Bijbellezen en bidden als diaken
Bijbellezen en bidden hebben dus een belangrijke plek in je eigen
leven. De plek van de Bijbel en bidden in je eigen leven zal ook van
invloed zijn op de plek ervan in je ambtswerk.
Er zijn verschillende momenten in je werk als diaken waar Bijbellezen
en bidden een plek kan krijgen:
1. In je eigen gebedsleven voor je wijk;
2. Als persoonlijke voorbereiding op een (huis)bezoek;
3. Tijdens een (huis)bezoek (zie verder in H3 t/m H5);
4. Na een (huis)bezoek;
5. Op de diaconievergadering;
6. (In de eredienst – dit onderdeel valt buiten deze handreiking 4).
In dit en volgende hoofdstukken worden deze momenten verder
uitgewerkt.
2.1 In je eigen gebedsleven voor je wijk
Als diaken ben je vaak op de hoogte van moeiten en zorgen die mensen
hebben in je wijk. Ook heb je zicht op het diaconaal functioneren van
de wijk. Je ziet hoe offervaardigheid, gastvrijheid en barmhartigheid al
of niet echt vorm krijgt.
Dit alles levert diverse gebedspunten op. Leg deze regelmatig in je
eigen gebed voor aan God. Je kunt daarvoor een lijst met concrete
gebed- en dankpunten bijhouden.
4 Voor meer informatie kun je de handreiking ‘Rol van de diaken in de eredienst’ van
www.diaconaalsteunpunt.nl downloaden.
11

12
Mijn gebedspunten:
bidden voor mevr. Jansen. Ze is erg verdrietig dat haar man is overleden
bidden voor financiële situatie van gezin X. Werkloos. Zorgen.
bidden voor Peter. Hij voelt zich eenzaam.
bidden dat God offervaardigheid van bepaalde wijkleden nog meer zal vergroten
bidden dat God Jan en Ina bereid maakt zich weer dienstbaar op te stellen in de wijk
danken voor de gave die mevrouw Jansen heeft om mensen welkom te laten voelen
danken voor grote gastvrijheid van familie Moucha
2.2 Persoonlijke voorbereiding op een (huis)bezoek
Het Bijbellezen in een bezoek kun je goed voorbereiden. Je kunt van te
voren een Bijbelgedeelte kiezen dat je wilt lezen. Vervolgens kun je een
passende korte opening en een aantal vragen bedenken om het
gesprek in te gaan (zie ook par. 4.3).
„Mijn bemoediging/richtingaanwijzers/antwoorden moeten geïnspireerd
zijn door de Heilige Geest‟
Een diaken
Daarnaast is het belangrijk om voor je op bezoek gaat dit in gebed voor
te leggen aan God die je stuurt. Zelf ben je vaak onbekwaam en zie je
alleen de buitenkant van de ander. Benoem dit in je gebed. Bid of de
Heilige Geest je kracht, liefde, geduld, inzicht, barmhartigheid, een
luisterende houding en de juiste woorden wil geven. Bid dat de ander
Christus in jou mag ontmoeten.
2.3 Tijdens een diaconaal (huis)bezoek
De plek van Bijbellezen en bidden op het diaconale bezoek wordt
bepaald door het doel van het diaconale bezoek. Wat wil je er als
diaken mee bereiken?

Het werk van de diaken is gericht op de opbouw van een dienende
gemeenschap. Een gemeenschap waarin niemand gebrek lijdt, en
waarin de leden naar elkaar en anderen omzien. Dat is het beeld dat de
Bijbel geeft over het functioneren van het lichaam van Christus. Vanuit
Gods woord mogen de diakenen dat beeld dan ook steeds weer aan de
gemeente voorhouden. Juist ook in het diaconale bezoek.
Maar niet elk bezoek is hetzelfde. Niet elk bezoek heeft hetzelfde doel.
Daarom wordt in het vervolg onderscheid gemaakt tussen twee
soorten (huis)bezoeken:
a) Een (officieel) diaconaal bezoek
Het doel van zo’n diaconaal bezoek is gericht op het:
a. Opwekken van gemeenteleden tot dienen, zowel intern als
extern
b. Informeren bij gemeenteleden naar eventuele moeiten
b) Tussentijdse bezoeken
Het doel van deze bezoeken is minder gericht op het opwekken tot
dienen en meer gericht op het opbouwen en onderhouden van de
relatie, meeleven en vertroosten.
Denk aan kennismakingsbezoeken, ziekenbezoeken, bezoek bij
blijde gebeurtenis, inloopbezoekjes, etc. Ook in dergelijke bezoeken
kan Bijbellezen en gebed trouwens prima een plek krijgen.
In de volgende hoofdstukken wordt verder uitgewerkt hoe Bijbellezen
en bidden een plek kunnen krijgen in deze bezoeken.
13

14
2.4 Na een (huis)bezoek
Neem na een bezoek de tijd om God te danken voor zijn hulp! Zeker als
je Hem er van te voren om hebt gevraagd. Vraag of God ook wil
doorwerken en of Hij je werk wil zegenen en het effect van je gebreken
wil minimaliseren.
Blijf ook bidden voor je wijkleden in je eigen gebed (zie 2.1 In je eigen
gebedsleven voor je wijk).
2.5 Op de diaconievergadering
Laat Bijbellezen en bidden een wezenlijk plek innemen op de agenda
van de diaconievergadering. Voorkom dat het niet meer is dan een
standaard opening en afsluiting van de vergadering die er nou eenmaal
bij horen. Ook hier geldt, als je geen tijd hebt om op een vergadering te
bidden, is je agenda te vol en moet je dingen schrappen!
De voorzitter tegen een later binnenkomende diaken: „Kom snel binnen,
je hebt nog niets gemist, we hebben alleen nog maar de opening gedaan‟
Concreet kun je over de plek van Bijbellezen en bidden op de diaconie
vergadering aan het volgende denken:
‘Oefen’ jezelf in het hardop bidden en Bijbellezen door op de
vergadering de opening en het bidden aan het begin en eind
steeds te rouleren onder de diakenen. Zo wen je aan je eigen
stem en kun je ook leren van anderen;
Maak een rooster met wie wanneer de opening verzorgt;

Maak eens gebruik van de openingen die beschikbaar zijn op de
website van het Diaconaal Steunpunt. Stuur ze van te voren rond
zodat iedereen er thuis alvast over kan nadenken;
Laat iemand aantekeningen maken van gebedspunten die tijdens
de vergadering naar voren komen en verdeel die aan het eind om
er samen voor te bidden;
Laat elke diaken, na rapportage van zijn bezoeken, bidden en
danken voor de betreffende wijkleden;
Bid ook voor elkaar!
Het boekje ‘Dienst Doen’ van Herman van Well bevat een
diaconaal jaar leesrooster met allerlei diaconale onderwerpen 5.
Als diaconie kun je afspreken dat je samen dit rooster volgt. Op
de vergadering kun je opvallende zaken (die misschien ook
bruikbaar zijn in je ambt) met elkaar delen.
5 Het rooster is te downloaden op www.diaconaalsteunpunt.nl/downloads/diaconaalbijbelleesrooster/1360/
15

16
3 Waarom?
Een diaconale en liefdevolle gemeenschap wordt gevoed vanuit Gods
woord. Het is daarom niet meer dan logisch dat de Bijbel en het gebed
een plek hebben in het diaconale bezoek. Toch is niet iedereen hiervan
overtuigd.
Een eerste reden daarvoor is dat Bijbellezen en bidden teveel zou
botsen met de praktische kant van het diaconale bezoek. Maar juist in
het diaconale bezoek kan het vele praktische dat gebeurt in het rijke
perspectief van de gemeenschap met God en met elkaar worden
geplaatst. Gods liefde is de motor achter ons praktische diaconale
doen. En wat past daar beter bij dan samen luisteren naar en spreken
met die liefdevolle God?
Een andere reden is dat men vindt dat de diaken het bezoek van de
ouderling niet moet willen imiteren. Het is inderdaad waar dat
diakenen het huisbezoek van de ouderling niet moeten willen nadoen.
Maar wat is er op tegen als de twee bezoeken gemeenschappelijke
elementen hebben? Het huisbezoek van een ouderling wordt toch niet
alleen bepaald door Bijbellezen en bidden? De verschillen in de
bezoeken zal toch vooral blijken door de gespreksonderwerpen die ter
tafel komen?
Misschien moet de vraag of een diaken op een bezoek een plek geeft
aan Bijbellezen en bidden wel vooral afhangen van wat het doel is van
het ambt van diaken?! Waar is het werk van de diaken op gericht? Is
het niet de opbouw van een liefdevolle en dienende gemeenschap? Een

gemeenschap waarin niemand gebrek lijdt, en waarin de leden zelf
naar elkaar en de samenleving omzien? Dat is het beeld wat de Bijbel
geeft over het functioneren van het lichaam van Christus. Dat is het
beeld dat diakenen steeds weer aan de gemeente mogen voorhouden.
Ook en juist in het bezoek. En dat kan alleen maar vanuit de Bijbel.
Maar hoe pak je dat dan aan? Wanneer bid je en wanneer lees je een
stuk uit de Bijbel? En dan? Is de volgorde daarbij nog van belang? De
volgende hoofdstukken geven daarvoor een concrete handreiking.
17

18
4 Het (officiële) diaconale bezoek
Het doel van een officieel diaconaal bezoek heeft zoals gezegd twee
kanten. Bij beide heeft Bijbellezen en bidden een belangrijke plek:
a. De gemeente opwekken tot dienen, zowel intern als extern
Als diaken mag je vanuit Gods woord oproepen tot dienen
b. Op de hoogte stellen van eventuele moeiten
Als diaken mag je vanuit Gods woord vertroosten en bemoedigen
Bijbellezen en bidden kan dus goed in beide aspecten terugkomen. Dat
kan aan het begin van een gesprek (zie 4.2 en 4.3) of aan het eind ervan
(zie 4.4 en 4.5).
4.1 Argumenten om niet te starten met Bijbellezen en gebed
Drie vaak genoemde argumenten die worden gegeven om niet met
Bijbellezen en bidden te beginnen zijn:
1. Het is abrupt en kunstmatig in een gesprek.
2. Het roept een gedwongen sfeer op.
3. Wat doe je als je al in een goed gesprek zit?!
Ad. 1. Het zou abrupt zijn om van koetjes en kalfjes naar gebed te gaan.
Maar de overgang van koetjes en kalfjes naar het thema dat je wilt
bespreken is altijd enigszins abrupt, ook als je niet uit de bijbel leest. Je
moet er toch een keer aan geloven anders blijft het bij koetjes en
kalfjes. Onthoud dat je met een doel komt. Soms is een (enigszins)

abrupte overgang nodig om daar te komen (Zie ook 4.6 Voorbij de
koetjes en kalfjes ).
Ad.2. Beginnen met Bijbellezen en gebed kan natuurlijk een
gedwongen sfeer oproepen, maar het hoeft zeker niet zo te zijn. Zorg in
elk geval dat je goed bent voorbereid! Daarnaast mag je hier ook in
groeien. En dan zul je zien dat er steeds minder sprake is van een
gedwongen sfeer.
Ad.3. Als je al in een goed gesprek bent is het natuurlijk goed om het
gesprek af te maken. Dan kun je vervolgens kiezen wat je doet.
Communiceer wel aan het gemeentelid, maar ga er vooral ontspannen
mee om!
a. Is het grootste deel van het bezoek nog te gaan?
“We hebben al heel wat met elkaar besproken en zijn dus al
begonnen. Zullen we samen bidden en Bijbellezen voor we verder
gaan?”
b. Heb je het grootste deel van het bezoek al gehad?
“Even iets anders. Gewoonlijk beginnen we met gebed en
Bijbellezen, maar we zijn al druk bezig, dat het me beter lijkt om
deze keer aan het eind te lezen en te bidden, akkoord? Laten we nu
gewoon verder gaan. U zei zonet ….”
4.2 Het gebed aan het begin van het gesprek
Je kunt een diaconaal gesprek goed beginnen met gebed. Je kunt dan
samen om een zegen vragen over het gesprek. Bid om inzicht, wijsheid,
openheid, een opbouwend gesprek, dienstbaar aan opbouw van elkaar.
19

20
Het is niet de bedoeling om in het gebed het programma van de avond
aan te kondigen. Ook is het openingsgebed niet de plek voor allerlei
voorbedes. Hou het dus kort en gericht op het doel.
4.3 Bijbellezing na gebed
Het grote voordeel van het beginnen met Bijbellezen en gebed is dat je
een duidelijk signaal afgeeft: ik kom hier niet om alleen over koetjes en
kalfjes te praten, maar ik kom praten over het hoofddoel van mijn
ambt: hoe staat het met uw aandeel in het dienen van de ander?
Bijbellezen schept zo een duidelijk kader voor het gesprek.
Hieronder volgen enkele concrete aandachtspunten:
Bedenk dat je doelstelling is: samen een gesprek voeren over
een bepaald (diaconaal) onderwerp.
Lees een kort stukje dat je thuis hebt gekozen en voorbereid
(zie ook het kader Hoe kies je en tekst).
Hoe kies je een tekst?
i. Zoek op een trefwoord in
de online Bijbel.
ii. Zie de Bijbelteksten op het
bijgevoegd inlegvel.
iii. Gebruik de tekstwijzer van
Centrum dienstverlening.
iv. Gebruik tekstverwijzingen
in de belijdenisgeschriften
en/of de formulieren.

Na het lezen hoef je geen korte preek te houden. De bedoeling
van het lezen is om het kader en het doel van het gesprek aan
te tonen: er zal worden gepraat met de Bijbel als norm!
Geef in een paar zinnen weer wat voor jou de kern is van het
stukje.
Geef in een paar zinnen weer wat de relatie is met het
onderwerp.
Sluit vervolgens af met een open vraag.
Deze onderdelen kun je thuis voorbereiden. Gebruik eventueel een
spiekbriefje in je Bijbel met daarop een aantal sleutelwoorden,
openingszinnen en vragen. Liever een wat mechanisch begin van een
goed gesprek dan dat je heel soepel niet echt over het onderwerp in
gesprek komt!
En vergeet niet, oefening baart kunst! De eerste keer is altijd moeilijk!
Je kunt dit ook als diaconie samen voorbereiden op de
diaconievergadering. Met elkaar kun je dan bedenken wat je
in elk geval in de huisbezoeken aan de orde wilt stellen. Ook
kun je samen een Bijbeltekst bespreken en daarbij een
aantal vragen bedenken.
4.4 Bijbellezing als afsluiting
Je kunt er ook voor kiezen om het gesprek niet te beginnen maar te
eindigen met het lezen van de Bijbel. Een paar opmerkingen daarover:
Lees een paar verzen van een door jou geselecteerde tekst;
Geef in een paar zinnen weer wat voor jou de kern is;
21

22
Geef in een paar zinnen weer wat de relatie is met dat wat is
besproken;
Let op: er kan weer een gesprek ontstaan… laat dat gebeuren!;
Welk Bijbelgedeelte kies je?! Wat past? Bedenk dat het gesprek anders
kan zijn verlopen dan je van te voren had bedacht. Denk hierom bij het
voorbereiden. Zoek een tekst die past bij wat je wil bespreken, maar
houdt een (meer algemeen) gedeelte achter de hand voor andere
situaties. Zorg bijvoorbeeld voor een lijstje met Bijbelteksten in je
Bijbel met een summiere aanduiding waarvoor de tekst geschikt is.
Hiervoor kun je ook natuurlijk het bijgevoegde inlegvel gebruiken.
4.5 Afsluiten met gebed
Als je een goed gesprek hebt gehad dan valt er toch gewoon heel veel
in gebed aan God voor te leggen?! Denk bijvoorbeeld aan:
Het opdragen van het gezin;
Verheugende dingen die zijn gedeeld;
Moeiten die zijn besproken;
Was het een moeilijk gesprek waarin je de ander moest
stimuleren tot diaconale inzet? Wees dan voorzichtig in je
gebed. Gebruik algemene termen, zodat de ander kan
meebidden:
“Here U was bij ons in dit moeilijke gesprek. Wilt U wat is
besproken ook zegenen en tot opbouw laten zijn?!”
Het afsluitende gebed kun je als diaken alleen doen, maar je kunt het
ook samen doen. Vraag de ander in elk geval of er concrete punten zijn
voor het gebed.

4.6 Voorbij de koetjes en kalfjes
Een gesprek begint vaak met koetjes en kalfjes. Daar is niks mis mee.
Sterker nog, het is nodig in de opbouw van een goed gesprek. Maar op
een bepaald moment zul je een bruggetje willen maken naar het
onderwerp waarover je wilt praten.
Doe dat liever niet zo:
‘U begrijpt natuurlijk wel dat we niet de hele avond over koetjes en
kalfjes komen praten.’
‘Het is allemaal best gezellig zo, maar laten we nu ter zake
komen…’
De bovenstaande voorbeelden impliceren sterk dat het voorgaande
gesprekje niet belangrijk was. Dat geeft weinig vertrouwen aan de
ander en staat een open gesprek in de weg.
Probeer het eens zo:
‘ Ons gesprek is al goed begonnen. Als u het goed vindt wil ik nu iets heel
anders aansnijden. Maar voordat ik dat doe, is er misschien iets
waarover u liever eerst zou willen praten? Zo niet, dan zou ik ter
inleiding eerst iets uit de Bijbel willen lezen, nl…. ‘
4.7 Verwachtingen van de gemeente
Helaas is het nog steeds zo dat velen van een diaken niet verwachten
dat hij tijdens het bezoek ook een stuk uit de Bijbel leest en bidt. Het
ontbreken van deze verwachting kan een drempel zijn om dit ook
daadwerkelijk te doen.
23

24
Maar deze verwachting kun je makkelijk zelf positief beïnvloeden.
Communiceer van te voren (bijvoorbeeld via het kerkblad) dat dit ook
onderdeel is van het diaconale bezoek. Daarmee is het voor
gemeenteleden duidelijk en neem je voor jezelf een drempel weg.
Maak eens gebruik van een diaconaal thema voor de
huisbezoeken. Op www.diaconaalsteunpunt.nl zijn een
aantal voorbeelden te downloaden die zo gebruikt kunnen
worden.

5 Tussentijdse bezoeken
Naast de meer ‘officiële’ diaconale bezoeken zijn er ook allerlei
mogelijkheden voor tussentijdse bezoeken. Deze hebben een ander
doel en kunnen op een andere manier worden ingevuld. Ze zijn meer
gericht op persoonlijke omstandigheden en bijzondere gebeurtenissen.
Maar ook hier kunnen Bijbellezen en bidden een prima plek hebben.
Een aantal opmerkingen daarover:
Dergelijke bezoeken hoeven niet te beginnen met Bijbellezen en
gebed. Maar het mag natuurlijk wel!
Afsluiten met gebed doe je naar bevind van zaken. De relatie met
God moet aan het eind van het gesprek door bidden en
Bijbellezen niet een volstrekt nieuw element worden in dat
gesprek.
Als moeiten en problemen zijn besproken, of iets wat van
wezenlijk belang is voor de bezochte, is (Bijbellezen en) bidden
goed! Ook al is de band met God niet nadrukkelijk aan de orde
geweest.
Vraagt het gesprek als het ware om zo’n afsluiting? Aarzel dan
niet. Sterker nog, wees er op gespitst dat een gesprek met gebed
kan eindigen!
Laat je niet leiden door gewoonten of het verwachtingspatroon
van de ander want dan worden deze patronen nooit doorbroken.
Bijbellezen en bidden hoeven in dergelijke gesprekken niet altijd
samen te gaan!
25

26
6 Ziekenbezoek als voorbeeld 6
Hieronder wordt als voorbeeld een ziekenbezoek verder uitgewerkt.
Voorbereiding:
- zorg dat je zoveel mogelijk te weten komt over de conditie
waarin de persoon lichamelijk en geestelijk is;
- selecteer een Bijbelgedeelte dat past bij wat je weet. Denk na
over welke opmerkingen je daarbij wilt maken;
- bid voor je op bezoek gaat.
Bedenk het doel:
- bij herstel: doel van bezoek is blijdschap en God danken;
- bij acute ziekte of geen diagnose: doel is om te richten op
Gods liefdevolle verzorging en zijn controle over alle
omstandigheden, en wijzen op het belang van omgang met
God;
- bij pijn of als de ziekte functioneren in de weg staat : richt op
geduld en de baten van het lijden.
Lees uit de Bijbel (een kort stukje):
Bid:
- vraag eventueel wat betrokkene zelf wil lezen. Anders lees je
het geselecteerde gedeelte.
- vraag of er specifieke punten zijn;
- sluit aan bij zijn gevoelens van de ander;
6 Uit ‘resources for deacons’ van Tim Keller

Vertrek:
Daarna:
- maar draai tijdens het gebed naar die eigenschap van God die
tegemoetkomt aan de nood van de patiënt. Bijvoorbeeld:
o bij gevoel van schuld –> dank voor Gods vergeving
o in de war –> bid voor op Gods wijsheid
o eenzaam –> bid en dank voor Gods liefde en aanwezigheid
o angstig en bezorgt –> bid en dank Gods macht en controle;
- begin dus daar waar de ander zich bevind, maar breng hem
waar hij moet zijn!
- zeg dat je voor ze zult bidden (en doe dat dan ook!).
- bid om Gods zegen over wat je hebt gezegd en voor de patiënt.
27

28
Deze brochure geeft praktische tips voor het
persoonlijk Bijbellezen en bidden.
Daarnaast gaat het in op de mogelijkheden voor
Bijbellezen en bidden in het ambtswerk van de
diakenen.
Nu ook met een inlegvel met diaconale Bijbelteksten.
Diaconaal Steunpunt