1994 - 4 - Orchideeën Vereniging Vlaanderen

Nederlandse Orchideeen Vereniging
Bestuur
E Meeuwissen, voorzitter
J.C. van Haltumweg 5, 1187 ZN Amstelveen
020-6434755
secretariaat: tijdelijk zie voorzitter
AJT Hovens, penningmeester
De Plaggenhouwer 1, 5971 LB Grubbenvorst
077- 661226 na 18 ullr
T van den Heuvel, tijdschrift-manager
Westerse Drift 53, 9 752 LC Haren 050-341420
tevens fax 050-341420
HM Jordens-Schlahmilch, pr-.commissie
Hoekenbllrglaan 21, 2275 TC Voorburg
070-3952471
Leden
PG van der Horst
Ribespad 23, 3852 GL Ermelo 0341 753482
T Mulder-Roelfsema,
Hertenlaan 8, 6705 CB Wageningen
08370- 13863
W Prins, ledenadministratie
Zwartendijk 39a, 2681 UI/1 Monster, 01749-48699
J Wetsteyn
Warmoestraat 33, 6678 BW Oosterhout Gld
08818-1498
Redactie
NA van der Cingel.
Hooiweg 185, 9765 EG Paterswolde,
05907-91902, fax 05907-9201 1
A Klaassen
Krayenhoffstraat 2, 1222 RW Hilversum
035-832033, fax 035-839064
Realisatie
Drukkerij Knijnenberg, produktie
Zuiderhoofdstraat 70, 1561 AP Krommenie
Kopij
Bijdragen voor 'Orchideeen', te zen den aan
Redactie Orchideeen, Hooiweg 185, 9765 EG
Paterswolde, resp. v66r 1 februmi , 1 april, 1 junl,
1 augustus, 1 oktober en 1 december, dus ruim
2 maanden voor verschijning.
Verschlj'ningsdatum
'Orchideeen ' ontvangt u rond het midden van de
even maanden
Bibliotheek
A. Klaassen
Krayenhofstraat 2, 1222 RW Hilversum,
035-832033, fax 035-839064
Advel1eniies
Voor advertenties wende men zich uitsluitend
schnftelijk tot de heer T van den Heuvel, W Drift 53,
9752 LC Haren. Advertenties inzenden voor
16 februari , 13 april, 8 junl, 22 augustus,
19 oktober en 25 december
Contriblltie
Voor het kalenderjaar f 45, -, jeugdleden tim 18
jaar f 22,50, huisgenootleden (ontvangen geen
tijdschrift) f 10, -. Betaling op postgiro nr. 191 .1 91
of bankrek. nl'. 11.77.12.949 tnv penningmeester
van de Nederlandse Orchideeen Vereniging te
Grubbenvorst of na ontvangst van de
acceptgirokaart
De Orchideevriend Belgie
Secretanaat
Maurice Casteleyn, Ossenstraat 70, 9000 Gent
Contributie
500 Bfr door storting of overschrijving op rekening
737 -51 10609 -1 3 van De Orchideevriend,
Bronstraat 21 te 9700 Mater
Belgische Orchideeen Vereniging
Zetel
Jo Jansen, Fortlaan 16, 2070 Zwijndrecht
Secretarlslpenn. A. Colart, Vuurkrui slaan 4,
26 10 Antwerpen
Lidgeld
Orchika (Orchideeenkiub An twerpen) 450 BFr,
inbegrepen tijdschrift Orchika (6 nummers).
Orchika + Orchjdeeen 1050 BFr.
Bijdragen te storten op rekening 068-2089058-93.
2
Spetie de Tes tic II et III ­
Wi/dorchid.
H STI CVLJ SrECJES Ii.
Pierandrea Mattioli
II
Vijf eeuwen orchideeen in beeld (3)
In 1544 maakte de Italiaan Pierandrea Mattioli (of Matthiolus),
gebor-en in Sienna in 1501 en overleden in Trente in 1577 een
kruidenboek. Mattio li was lijfarts van paus Leo X en geneesheer ean
het hof van keizer Ferdinand, die hem in de adelstand verhlef en
naar Praag haalde. Later werd hij ook nog lijfarts van keizer
Maximiliaan II, broer van Ferdinand. Hij schreef een com mentaar op
de boeken van Dioscorides, de maker van het allereerste kru e/1boek
onder de titel Cammentarii in Sex Libras Pedacii Oioscondis.
Hij gebruikte daarvoor afbeeldingen uit diverse boeken, o. a UI het
Herbarium van Brunfels en Llit Ilet boek Opera Batanica van de
Zwitser Konrad Gesner (1516-1 565). Dit boek had een encyclopedie
van het plantenrijk moeten worden, maar versoheen pas lang
na Gesner's dood tussen 1751 en 1771. Gesner was de ploOier
van de Alpenflora en maakte veel goede afbeeldingen .
Hij liet er zo'n 1500 na, waarvan diverse in het kruidboek van
Matthiolus werden opgenomen.
Mattioli's boek werd een echte bestseller en verscheen in hel DUlts,
Latijn , Italiaans, Nederlands, TSjechisch en Frans. Elke latere heruitgave
kreeg meer illustraties mee, de laatste had er maer dan
1000. Er werden van de eerste edities 30.000 exemplarer verkocht.
Elke uitgever zou daar vandaag de dag graag voor tekenen.
Latere edities hadden tekeningen van Georgio Liberale en WoIfg
Meyerpeck. De tekeningen waren gearceerde houtsneden in
zwartwit. De kopers van de boeken namen soms de kwast ter hand
om de afbeeldingen in te kleuren. Diverse afbeeldingen waren
gemaakt naar gedroogde herbariumplanten die in warm water
waren geweekt. Oat kwam uiteraard de kwaliteit niet ten goede.
Er zijn zelfs tekeningen uit het geheugen gemaakt, nadat de planten
verloren waren gegaan.
Van wiens hand de hier afgebeelde orchideeen zijn laat zich moeilijk
achterhalen. Oat de kwaliteit het niet haalt bij de eerder afgebeelde
orchideeen in deze serie zal niemand ontgaan. Het is zelfs niet
goed mogelijk om te bepalen om welke soorten het gaat .
De omhooggerichte spoor van de linkse orchidee doet denken aan
Orchis moria . De rechtse afbeelding doet meer denken aan een
Ophryssoort.
Het bijschrift Testic Lili species II (en III) verwijst naar het Latijnse
w oord voor teelbal o f testikel en heeft dezelfde betekenis als het
Griekse woord orchis.
Brannen:
Lys de Bray. The Art of Botanical //Iustration (1989)
H. G 0. de Wit: Ontwikke/ingsgeschiedenis van de bia/ogie. Pudoc
(1982).
(vdC)