De sigarennijverheid in Culemborg - Voet van Oudheusden

More documents

Recommendations

Info

DE PLANT Tabak behoort tot het plantengeslacht Nicotiana, fam. Solanaceae (de Nachtschaden), waartoe ook de aardappel en de tomaat gerekend worden. Economisch zijn alleen de soorten N. rustica (de 'Turkse' of'boerentabak') en met name de N. tabacum (de 'echte' tabak) van belang. De plant is Nicotiana tabacum, verbouw rond Culemborg van oorsprong tropisch (Zuid-Amerika), maar kan ook in de gematigde luchtstreken geteeld worden. De beste tabak komt echter uit de tropen. Tabak vraagt een luchtige, vrij zure bodem. Ideaal is vulkanische grond (zoals in Deli, op Sumatra), waarop de beste kwaliteit groeit. Tabakszaad is zeer fijn: één gram bevat ca. 14 000 zaad- Bloeiwijze van de Nicotiana tabacum (links) en bladeren van de N. rustica, de Boeren- of Viooltjestabak.
jes. Het wordt in beschaduwde kiembedden uitgezaaid, na twee weken verspeend en na een maand geplant. Tijdens de groei wordt de plant getopt; de bloeiwijze wordt verwijderd en soms ook enkele topbladeren. Ongeveer twee maanden na het planten worden de eerste — onderste — bladeren rijp, •wat te zien is aan de gele kleur en het omkrullen. Om een betere kwaliteit te verkrijgen, worden steeds maar twee a drie bladeren per plant geplukt, te beginnen met de onderste. Dit betekent dat het hele proces van zaaien tot en met oogsten tussen de 120 en 180 dagen in beslag neemt. De tabak die bestemd is voor het dekblad van sigaren (de beste kwaliteit), wordt verbouwd in een dichtheid van 25 000 planten per ha. Hierdoor krijgt de plant kleine, dunne en lichte bladeren. Sigarentabak kan op twee manieren worden gedroogd: door langzame natuurlijke droging of— snel — boven vuren. In het laatste geval krijgt hij een speciaal aroma. Het jermenteren (een broeiproces waarbij de temperatuur niet boven de ca. 6o°C mag komen) heeft tot doel de eiwitten, suikers en andere koolhydraten die de smaak nadelig kunnen beïnvloeden, af te breken. Ook het nicotinegehalte, dat wel 10% van het tabaksblad kan uitmaken, loopt dan terug. Het belangrijkste werkzame bestanddeel van de tabak is nicotine. Ze geeft tabak zijn kenmerkende geur. Nicotine is zeer giftig. Door het roken verbrandt echter de meeste nicotine, zodat het lichaam maar enkele milligrammen opneemt. Nicotine heeft bij een hogere dosering een rustgevende werking; de verslaving aan tabak wordt voor een belangrijk deel door deze stof veroorzaakt. Inlandse tabak. In de tweede helft van de 16de eeuw importeerde men in Europa op bescheiden schaal tabak uit de Nieuwe Wereld, of teelde men voor medicinale doeleinden tabaksplanten in kruidentuinen. 1 Toen de vraag toenam, begon in Europa de commerciële teelt. Voor Nederland ligt het begin in de periode 1610—20. Van meet af aan hebben Amsterdamse kooplieden een belangrijke rol gespeeld bij het ontwikkelen van de tabaksteelt, die ontstond rond de plaatsen Amersfoort, Nijkerk en Wageningen. Vanuit deze centra heeft het gewas zich naar aangrenzende gebieden verspreid, zoals de Utrechtse Heuvelrug, de Betuwe en het Land van Maas en Waal. De afwerking vond plaats in Amsterdam, dat de stapelplaats werd van tabak uit Utrecht, Gelderland en Overijssel, maar waarheen eveneens de bladeren uit Amerika verscheept werden. Amsterdam werd hét centrum van de Europese tabakshandel. De tabak werd op kleine akkers verbouwd en won gedurende de agrarische depressie van 1650-1750, toen de graanprijzen kelderden, snel aan populariteit als vervangend gewas. Het waren niet zozeer de grotere boeren, maar juist de keuterboeren, met hun kinderrijke gezinnen, die zich met de arbeidsintensieve teelt bezighielden. Menige familie wist zo het hoofd boven water te houden. Hoewel de populariteit als gewas in de 18de eeuw door de komst van de aardappel afnam, beschouwden velen de tabaksteelt nog in de 19de eeuw als een zegen voor de kleine boer. In de Geldersche Volksalmanak van 1852 verscheen een loflied op de tabak. 2 Het eerste couplet luidt: Wat houdt een talrijk huisgezin Op klein stuk gronds in stand? Wat schenkt, en dak, en dek, en brood, En schut voor armoe en voor nood? Tabago's geur'ge plant!
Page 3 and 4: De sigarennijverheid in Culemborg M
Page 5 and 6: Verantwoording Wie door Culemborg w
Page 7: De fabrikanten 68 4 DE SIGARENMAKER
Page 11 and 12: toback off tobackblaederen, achter
Page 13 and 14: velijk voorƒ 105,— aan tabak. Er
Page 15 and 16: INLEIDING De nijverheid in Culembor
Page 17 and 18: tiaire sector samen. In dat jaar we
Page 19 and 20: tale worden geïmporteerd.' 11 Omst
Page 21 and 22: teitjenever, die vrijwel geheel in
Page 23 and 24: Het maken van een sigaar Voordat ee
Page 25 and 26: laadjes uit één zij. Afhankelijk
Page 27 and 28: de omblaadjes en maakte je een bosj
Page 29 and 30: oud, soms ouder dan het bedrijf dus
Page 31 and 32: van de Culemborgers daarin? Uit het
Page 33 and 34: Tabel 3.2 Belastingaanslagen Culemb
Page 35 and 36: jaar. Beide compagnons brachten ied
Page 37 and 38: pectus, die in februari 1916 bij de
Page 39 and 40: kleine Culemborgse sigarenmakerij a
Page 41 and 42: Foto uit de hiervoor genoemde expor
Page 44 and 45: alleen voor binnenlands gebruik bes
Page 46 and 47: Een van de kleinere bedrijven, siga
Page 48 and 49: waarde met een bodem van ƒ15,—pe
Page 50 and 51: Tabel 3.7 Werkgelegenheid in 1916,
Page 52 and 53: Zoals uit de betonconstructie blijk
Page 54 and 55: Bezien we het aantal arbeidsplaatse
Page 56 and 57: MECHANISERING EN RATIONALISERING Ve
Page 58 and 59:
van de modernste installaties; kant
Page 60 and 61:
te houden, toen door betalingsachte
Page 62 and 63:
steeds moeilijker om de goede naam
Page 64 and 65:
in 1959. 96 Behalve de grootbedrijv
Page 66 and 67:
De laatst overgebleven sigarenmaker
Page 68 and 69:
vroegtijdig in de fabriek aanwezig
Page 70 and 71:
als 'van bosjesmaker tot sigarenmag
Page 72 and 73:
Goilberdingerstraat. 18 In een late
Page 74 and 75:
minimale hoogte van de werkruimten,
Page 76 and 77:
Plattegrond van de fabriek van Dres
Page 78 and 79:
wel gezegd: "We gaan niet aan de ga
Page 80 and 81:
Overzicht van een deel van de Dejac
Page 82 and 83:
kosten van levensonderhoud zeer ong
Page 84 and 85:
een loon hebben kunnen halen vanƒ7
Page 86 and 87:
De fabriek van Sjoer met het person
Page 88 and 89:
den doorgepraat; men vond snel een
Page 90 and 91:
Ook nam men wel vrijaf om een eigen
Page 92 and 93:
gokker. Dan werd er potverdomme 's
Page 94 and 95:
doken werd, maar dit zal zich voorn
Page 97 and 98:
troon deed zich waarschijnlijk het
Page 99 and 100:
naar toe te gaan en ze vroegen: "Wa
Page 101 and 102:
quentie in het wisselen van werk en
Page 104 and 105:
Hilversum 111 bestond nog niet Het
Page 106 and 107:
van a tot z vertelde. Dan zat-ie da
Page 108 and 109:
Men denkt bijvoorbeeld aan beter on
Page 110 and 111:
ging ruw te keer. Des winteravonds,
Page 112 and 113:
aden en gereedschappen over. Natuur
Page 114 and 115:
REPERCUSSIES VAN DE STAKING De werk
Page 117 and 118:
Liederen gezongen bij het driejarig
Page 119 and 120:
Na 3 maanden strijd. Een deel van d
Page 121 and 122:
Tabel 5.1 Aantal leden van de Culem
Page 123 and 124:
af. Nieuwenhuijsen zou zich bezigho
Page 125 and 126:
Gekleurd houten reclamebord van de
Page 127 and 128:
Als bronnen voor dit overzicht hebb
Page 129 and 130:
de oprichting van een sigarenmakeri
Page 131 and 132:
Muurschildering op de zijgevel van
Page 133 and 134:
Tabaksfabriek Gelria, aan de Tweede
Page 135 and 136:
Op 6 december ïgys legde een brand
Page 137 and 138:
geval was. De Provincie stuurde een
Page 139 and 140:
Jacobus Schuyt (Beverwijk, *17-6-18
Page 141 and 142:
J. KUYPERS J. Kuypers wordt vermeld
Page 143 and 144:
Nog in 1883 vroeg Middelbeek vergun
Page 145 and 146:
vaardigd); Meeuwtje (Panatela, lekk
Page 147 and 148:
Enkele jongens aan het werk in siga
Page 149 and 150:
spuitmiddel gebruikten. De sigaren
Page 151 and 152:
van Uden. De zaak wordt dan voortge
Page 153 and 154:
ontvingen zij jarenlang geen divide
Page 155 and 156:
Merken: het hoofdmerk was Cadena, e
Page 157 and 158:
drik Coenraad Dresselhuijs, Karel P
Page 159 and 160:
De drie directeuren van de Trio-sig
Page 161 and 162:
Gerrit Vermeulen trad op als gevolm
Page 163 and 164:
Bronnenoverzicht LITERATUUR Bedrijf
Page 165 and 166:
•Bevolkingsregister • Stukken b
Page 167 and 168:
13 Klep e.a.. De kohieren. 14 Sluyt
Page 169 and 170:
de ontwikkeling van de kosten van l
Page 171 and 172:
VERKOOP EN RECLAME 1 Vergelijk ook
Page 173 and 174:
Illustratieverantwoording Tenzij an
show all

De sigarennijverheid in Culemborg - Voet van Oudheusden

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?