De sigarennijverheid in Culemborg - Voet van Oudheusden

DE ARBEIDSOMSTANDIGHEDEN
In het algemeen zaten de sigarenmakers in één
werkplaats bij elkaar, ook in de grotere sigarenmakerijen.
In de grote sigarenfabrieken werd de
werkruimte gedomineerd door de tribune, een
verhoogd plateau, vanwaar de meesterknecht,
of de baas zelf, toezicht hield. Hier werd de tabak
gewogen en uitgedeeld, en de sigarenmakers
brachten er hun sigaren in. Bij Dejaco zaten op de
tribune ook de deksorteerders, die het dekblad
gereed maakten voor verwerking.
Bij de grote bedrijven was er een vrij sterke arbeidsdeling,
die men op de kleine fabriekjes niet
kende. De functie van bijvoorbeeld deksorteerder
kwam alleen bij de grotere bedrijven voor.
Apart van de sigarenmakers werd in de grote
fabrieken - meestal door vrouwen of meisjes -
de tabak gestript. Voor een deel lieten de fabrikanten
dit werk ook in huisarbeid verrichten.
Op een aanvochtplaats was de droge tabak voor
het strippen en de andere bewerkingen voorbewerkt.
In de grotere bedrijven was hiermee iemand
speciaal belast, maar anders werd dit werk
door de baas of meesterknecht erbij gedaan. Bij
de Cadena werkte in de jaren '30 één tabaksbewerker
als vochter van de tabak. 1
Aparte ruimtes waren er verder vaak voor het
drogen van de tabak voor het binnengoed
(meestal een droogzolder), voor het sorteren,
De sigarenmakers
voor het ringen, en voor het drogen van de sigaren
een droogkamer. Bij Dresselhuijs & Nieuwenhuijsen
had men ook nog een eigen blikslagerij,
waar het verpakkingsmateriaal voor vooral
de exportsigaren werd gemaakt.
In dejaren '30 ontstonden in de grotere bedrijven
machine-afdelingen. Aan de bosjesmachine
werkten bij Dejaco jongens, bij de Cadena vooral
meisjes. De opkomst van de bosjesmachine
leidde tot een nieuwe specialisatie: het omblad
plukken. Aan aparte tafels gezeten, maakten
vrouwen en meisjes, met de hand, het omblad
klaar. Na de Tweede Wereldoorlog experimenteerde
men op de Cadena met hakmessen voor
het op maat snijden van het omblad. Deze werkwijze
veroorzaakte echter zoveel tabaksverlies
dat men de poging staakte. 2
Naast de produktieafdelingen waren er nog de
kantoorruimtes en de ruimtes voor de sanitaire
voorzieningen.
De werkomstandigheden waren vaak weinig
gunstig als gevolg van de stoffige en dompige
atmosfeer die het werken met tabak in slecht geventileerde
en onvoldoende schoongehouden
ruimtes opleverde. Problemen waren er soms
ook met de verlichting, de verwarming en de
toestand van het sanitair en de schaftlokalen.
Rond 1890 kwam er zicht op verbetering door
de instelling van de Arbeidsinspectie en door
wettelijke voorschriften op het gebied van de