De sigarennijverheid in Culemborg - Voet van Oudheusden

steeds moeilijker om de goede naam van de Nederlandse
sigaar op peil te houden.' 90 Door de
hoge accijnzen en de dito tabaksprijzen zijn sigaren
voor de massa niet meer te betalen, vond
men. De situatie waarin de fabrikanten zich bevonden,
werd verwoord door 'een onzer bekendste
sigarenfabrikanten': 'Men schrijft ons
voor, onze grootte, onze wijze van werken, onze
winst, het gewicht van iedere sigaar, de prijs ervan.
Vóór 1940 werd iedere goede sigarenfabrikant
een jaar jonger en nu heeft hij kans 2 jaar per
jaar ouder te worden. Er valt niets meer uit te
leven, alle sport is uit het werk weg. De winst is
verzekerd, de concurrentie kan niet bijten, want
alles is bevroren en ieder zit onder een mandje.
Uitgroeien kan er niets. Iemand die zich safe
voelt, maakt het best onder zijn mandje, maar
anderen hebben kans van stikken.' De conclusie
luidt dan ook:'.. .als het half kan, deze knuist uit
Den Haag van onze kraag weg en direct en helemaal'.
91
Medio 1949 liet Den Haag de sigarenindustrie
inderdaad zo goed als los, met als gevolg dat de
producenten zich allemaal tegelijk op de schaarse
tabak wierpen. Dit joeg de prijzen op de veiling
in Frascati te Amsterdam en op de Beurs te Rotterdam
tot het tien- a twintigvoudige van het
vooroorlogse peil op. Voor de consument betekende
dit dat de 2-centssigaar geheel verdween,
de 15-cents zeer klein van model werd, en de
20-cents kwalitatief zijn geld maar nauwelijks
waard was. Kenners stelden dat men pas voor 25
cent een goede sigaar rookte; voor 30 cent een
prima sigaar, maar dat pas voor 40 cent iets fijns
in rook opging. 92 Aan de horizon gloorden
evenwel de eerste lichtpuntjes in de vorm van de
eerste pakken na-oorlogse java- en sumatra-tabak,
die weer ingevoerd werden.
Ondanks de weinig rooskleurige vooruitzichten
durfden enkele ondernemers het in Culemborg
aan direct na 1945 een sigarenfabriekje op te richten.
We noemen 'De Jantjes' (1946), Gebroeders
Van Meenen (1945-46) en Jo Derks (1945).
Het jaar 1950 zette voor de sigarenfabrikanten
somber in. De gezamenlijke verliezen in Nederland
beliepen zo'n f1 miljoen per maand, een
situatie die de regering noopte tot het per 1 december
van dat jaar laten vallen van de omzetbelasting
op sigaren. De tabaksprijzen bleven echter
nog steeds te hoog, namelijk vijf a tien keer
het vooroorlogse peil. In Culemborg beleefde
men, zoals een verslag het uitdrukte, bijna een
'debacle'. 93 De werkloosheid steeg schrikbarend
en alleen de toenemende vraag als gevolg van de
Koreaanse oorlog veroorzaakte in de zomermaanden
enige opleving. Na 1952 trad langzaam
verbetering in. Een stabielere grondstoffenvoorziening,
een accijnsverlaging in mei
1952 en dalende verkoopprijzen voor de consu-
De firma Heij & Blijenberg (de 'Jantjes') aan de Everwijnstraat
(beginjaren '50). Achteraan: J. H. Blijenberg, C. Lommers, J.
Sjoer en B. Vermeulen. Verder: mevr. Schoenmaker (links),
mevr. Vermeulen en haar toevallig op bezoek zijnde zusje;
gehurkt: J.J. Heij.