De sigarennijverheid in Culemborg - Voet van Oudheusden

More documents

Recommendations

Info

te houden, toen door betalingsachterstanden van klanten enige tienduizenden guldens schuld ontstond. 82 Bij een andere kleine firma, de Nipezo, lag in 1939 een voorraad van zo'n 150000 stuks onverkochte sigaren op de planken. 83 Het verrrichten van thuiswerk heeft in de sigarenindustrie een verleden dat terug gaat tot in de 19de eeuw. Deze huisindustrie kende twee vormen: 1 als aanvulling op het fabrieksmatige proces, bijvoorbeeld strippen; 2 een volkomen afgewerkt produkt leverend. In steden als Kampen, Eindhoven en Den Bosch nam de huisindustrie een belangrijke plaats in. Zo liet de Kampense firma Boele in 1892 al haar sigarenmakers, 180 in getal, in huisarbeid werken. 84 In 1911 werkten in Kampen 800 personen in de huisindustrie, onder hen 300 sigarenmakers. 85 Volgens het in 1911 uitgebrachte rapport over de huisindustrie in Nederland kwam thuiswerk in Gelderland weinig voor en geschiedde zelfs het strippen veelal in de fabrieken en met name was dit het geval in Culemborg. 86 Wel was er sprake van sigarenmakers die overdag op de fabriek werkten en 's avonds thuis nog sigaren rolden als bijverdienste. Op hen werd nog wel eens neergekeken. Zo schreef een Culemborger in 1903 in De Sigarenmaker over een plaatselijke vakgenoot die thuis overwerkte: 'Een ... Bondslid die wekelijks ƒ20,— verdient, en geen noemenswaardig gezin heeft te onderhouden, werkt hier niet bij een avondbaas, o neen, egoist als hij is, werkt hij voor zich zelf thuis; prachtige sigaren mijnheer voor ƒ1,25. En dat, terwijl er honderdtallen op straat staan. Bah, afschuw voor zulke menschen.' 87 Hoewel het verrichten van thuiswerk sinds 1920 en de Tabakswet van 1921 officieel aan banden Noodbanderol zoals gebruikt in de Tweede Wereldoorlog; met stempel Kantoor Accijnzen Culemborg. was gelegd, loonde het voor fabrikanten toch de moeite om sommige werkzaamheden aan arbeiders thuis te blijven uitbesteden. Men riskeerde dan wel een aanvaring met de vakbonden. Dit overkwam de fabriek Dejaco, die per 1 januari 1931 moest stoppen met het uitbesteden van de vervaardiging van kistjes aan thuiswerkers. 88 DE NAOORLOGSE PERIODE De Tweede Wereldoorlog betekende voor de gehele Nederlandse sigarenindustrie een periode van stagnatie. De aanvoer van tabak stokte, per-
Onder een reuzensigaar zitten directie en personeel van sigarenfabriek Dejaco genoeglijk bijeen. De foto werd genomen bij het 23-jarig bestaan, in 1946. soneelsleden werden gedeporteerd naar Duitsland en verminderde de vraag naar sigaren sterk. Veel fabrieken sloten de poorten. Officieel telde Nederlandin 1943 1125 sigarenmakerijen, waarvan er op 31 december van dat jaar evenwel slechts veertien in bedrijf waren. 89 Een enkele probeerde de produktie op gang te houden met inlandse tabak, die men soms vooraf in grote teilen kookte. Particulieren konden hun zelf geteelde tabak laten verwerken tot de bekende amateurtabak. De dreun die de oorlog uitdeelde, heeft nog jarenlang op de sigarennijverheid nagewerkt en we kunnen constateren dat de vooroorlogse si- tuatie niet meer is teruggekeerd. De eerste jaren na de bevrijding waren verre van florissant. De overheid distribueerde de beschikbare tabak en hief bovendien hoge accijnzen. De Kamer van Koophandel en Fabrieken voor Gelderland schreef in haar jaarverslag over 1948: 'De vraag naar sigaren was uiteraard veel groter dan het produktievermogen der industrie. Het in 1948 geldende verwerkingspercentage was gebaseerd op 36% van 1939. De tabakspositie is zeer moeilijk, ten gevolge van de deviezenschaarste, terwijl bovendien Amerikaanse tabakken moesten worden verwerkt, welke voor "kwaliteits"-sigaren niet geschikt zijn. Hierdoor wordt het
Page 3 and 4:
De sigarennijverheid in Culemborg M
Page 5 and 6:
Verantwoording Wie door Culemborg w
Page 7 and 8:
De fabrikanten 68 4 DE SIGARENMAKER
Page 9 and 10: jes. Het wordt in beschaduwde kiemb
Page 11 and 12: toback off tobackblaederen, achter
Page 13 and 14: velijk voorƒ 105,— aan tabak. Er
Page 15 and 16: INLEIDING De nijverheid in Culembor
Page 17 and 18: tiaire sector samen. In dat jaar we
Page 19 and 20: tale worden geïmporteerd.' 11 Omst
Page 21 and 22: teitjenever, die vrijwel geheel in
Page 23 and 24: Het maken van een sigaar Voordat ee
Page 25 and 26: laadjes uit één zij. Afhankelijk
Page 27 and 28: de omblaadjes en maakte je een bosj
Page 29 and 30: oud, soms ouder dan het bedrijf dus
Page 31 and 32: van de Culemborgers daarin? Uit het
Page 33 and 34: Tabel 3.2 Belastingaanslagen Culemb
Page 35 and 36: jaar. Beide compagnons brachten ied
Page 37 and 38: pectus, die in februari 1916 bij de
Page 39 and 40: kleine Culemborgse sigarenmakerij a
Page 41 and 42: Foto uit de hiervoor genoemde expor
Page 44 and 45: alleen voor binnenlands gebruik bes
Page 46 and 47: Een van de kleinere bedrijven, siga
Page 48 and 49: waarde met een bodem van ƒ15,—pe
Page 50 and 51: Tabel 3.7 Werkgelegenheid in 1916,
Page 52 and 53: Zoals uit de betonconstructie blijk
Page 54 and 55: Bezien we het aantal arbeidsplaatse
Page 56 and 57: MECHANISERING EN RATIONALISERING Ve
Page 58 and 59: van de modernste installaties; kant
Page 62 and 63: steeds moeilijker om de goede naam
Page 64 and 65: in 1959. 96 Behalve de grootbedrijv
Page 66 and 67: De laatst overgebleven sigarenmaker
Page 68 and 69: vroegtijdig in de fabriek aanwezig
Page 70 and 71: als 'van bosjesmaker tot sigarenmag
Page 72 and 73: Goilberdingerstraat. 18 In een late
Page 74 and 75: minimale hoogte van de werkruimten,
Page 76 and 77: Plattegrond van de fabriek van Dres
Page 78 and 79: wel gezegd: "We gaan niet aan de ga
Page 80 and 81: Overzicht van een deel van de Dejac
Page 82 and 83: kosten van levensonderhoud zeer ong
Page 84 and 85: een loon hebben kunnen halen vanƒ7
Page 86 and 87: De fabriek van Sjoer met het person
Page 88 and 89: den doorgepraat; men vond snel een
Page 90 and 91: Ook nam men wel vrijaf om een eigen
Page 92 and 93: gokker. Dan werd er potverdomme 's
Page 94 and 95: doken werd, maar dit zal zich voorn
Page 97 and 98: troon deed zich waarschijnlijk het
Page 99 and 100: naar toe te gaan en ze vroegen: "Wa
Page 101 and 102: quentie in het wisselen van werk en
Page 104 and 105: Hilversum 111 bestond nog niet Het
Page 106 and 107: van a tot z vertelde. Dan zat-ie da
Page 108 and 109: Men denkt bijvoorbeeld aan beter on
Page 110 and 111:
ging ruw te keer. Des winteravonds,
Page 112 and 113:
aden en gereedschappen over. Natuur
Page 114 and 115:
REPERCUSSIES VAN DE STAKING De werk
Page 117 and 118:
Liederen gezongen bij het driejarig
Page 119 and 120:
Na 3 maanden strijd. Een deel van d
Page 121 and 122:
Tabel 5.1 Aantal leden van de Culem
Page 123 and 124:
af. Nieuwenhuijsen zou zich bezigho
Page 125 and 126:
Gekleurd houten reclamebord van de
Page 127 and 128:
Als bronnen voor dit overzicht hebb
Page 129 and 130:
de oprichting van een sigarenmakeri
Page 131 and 132:
Muurschildering op de zijgevel van
Page 133 and 134:
Tabaksfabriek Gelria, aan de Tweede
Page 135 and 136:
Op 6 december ïgys legde een brand
Page 137 and 138:
geval was. De Provincie stuurde een
Page 139 and 140:
Jacobus Schuyt (Beverwijk, *17-6-18
Page 141 and 142:
J. KUYPERS J. Kuypers wordt vermeld
Page 143 and 144:
Nog in 1883 vroeg Middelbeek vergun
Page 145 and 146:
vaardigd); Meeuwtje (Panatela, lekk
Page 147 and 148:
Enkele jongens aan het werk in siga
Page 149 and 150:
spuitmiddel gebruikten. De sigaren
Page 151 and 152:
van Uden. De zaak wordt dan voortge
Page 153 and 154:
ontvingen zij jarenlang geen divide
Page 155 and 156:
Merken: het hoofdmerk was Cadena, e
Page 157 and 158:
drik Coenraad Dresselhuijs, Karel P
Page 159 and 160:
De drie directeuren van de Trio-sig
Page 161 and 162:
Gerrit Vermeulen trad op als gevolm
Page 163 and 164:
Bronnenoverzicht LITERATUUR Bedrijf
Page 165 and 166:
•Bevolkingsregister • Stukken b
Page 167 and 168:
13 Klep e.a.. De kohieren. 14 Sluyt
Page 169 and 170:
de ontwikkeling van de kosten van l
Page 171 and 172:
VERKOOP EN RECLAME 1 Vergelijk ook
Page 173 and 174:
Illustratieverantwoording Tenzij an
show all

De sigarennijverheid in Culemborg - Voet van Oudheusden

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?