De sigarennijverheid in Culemborg - Voet van Oudheusden

Tekening uit een exportcatalogus van de 'Royal Trio Cigar Works'. Ze toont de fantasiecomplexen in Culemborg en Woensel. Alleen
de Triowijk vertoont gelijkenis met de werkelijkheid. De directie spreekt van '.. .neat and comfortable houses (...) affording lodgement
to over500 ofour labourers'.
MOEILIJKE JAREN
Landelijk bezien brachten de jaren 1880 voor de
Nederlandse sigarenindustrie een periode van
stagnerende groei. 25 De Culemborgse sigarennijverheid
toont evenwel een ander beeld. De
economische groei, uitgedrukt in het aantal arbeidsplaatsen,
bleef aanhouden, althans voor
deze tak van nijverheid in zijn totaliteit. Een
meer gedetailleerde benadering maakt duidelijk
dat de toeneming van het aantal arbeiders louter
te danken was aan twee juist in deze crisisjaren
opgerichte grootbedrijven: de NV Trio en Cornelis
Laan's Sigarenfabriek.
De kleine ondernemingen met een gemiddelde
bezetting van zo'n tien werknemers werden wel
degelijk de dupe van de neergaande lijn. Waren
er in 1886 nog tien kleine sigarenmakerijen met
94 sigarenmakers, in 1891 waren deze getallen
gehalveerd tot vier met 47 arbeiders. 26 Minstens
een van hen ging er failliet, namelijk Abraham
Salomon Wijzenbeek, die zijn fabriekje had aan
het Marktveld. 27 In hetzelfde jaar, 1892, boden
M.A. en J. Piek een sigarenfabriek te huur aan,
bij welke gelegenheid ze zich haastten erbij te
schrijven dat het pand aan het Kerkplein ook als
bergplaats geschikt was. 28
Ook nu dienen we weer een nuancering aan te
brengen. Juist uit de jaren 1881-91 beschikken
we over archivalisch cijfermateriaal van de