De sigarennijverheid in Culemborg - Voet van Oudheusden

Detail van een briefhoofd waarop het vroegste merk van de firma
Dresselhuijs & Nieuwenhuijsen staat afgebeeld, (ca. 1897)
ƒ200,—, die hij op zijn reis naar Amerika als kajuitjongen
had verdiend. 9 Koos Nieuwenhuijsen
zou eenzelfde bedrag hebben ingebracht. 10 De
eerste tabak werd op een gehuurde zolderkamer
tot sigaren verwerkt. Dit eerste sigarenmakerijtje
noemden zij De Jonge Amerikaan. Een tijdgenote
schreef over deze begintijd aan een kleinzoon
van C. W.Dresselhuijs: 'Alles vlotte en liep
hen mee en men had plezier in die twee kwieke
jongens. Koos Nieuwenhuijsfen], een heel eerlijk
karakter, bezat heel veel kennis van tabak,
wat je grootvader weer aanvulde door bizondere
gave van verkoopen en door mede zijn buitengewoone
aantrekkelijk uiterlijk.' 11
De zaken gingen inderdaad voorspoedig en in
1873 bezaten ze in enkele plaatsen eigen verkooppunten.
Aan de Lange Meent verrees een
groot fabriekscomplex. De directie zetelde aan
de Tollenstraat 27 in een herenhuis, dat tot dan
toe bekend stond als logement De Bak, en dat
een nieuwe voorgevel had gekregen (in 1969 gesloopt).
Toen in 1889 aan de Varkensmarkt de
Trio-fabriek geopend werd, kreeg het complex
Het kantoor van de firma Dresselhuijs & Nieuwenhuijsen aan
de Tollenstraat 27.
aan de Meent al vlug de bijnaam 'De Ouwe
Keet'. De firma produceerde niet alleen sigaren,
maar beheerde ook een depot voor geïmporteerde
havana-sigaren. Koning Willem III erkende
in 1875 de goede naam van het bedrijf
door het predicaat Koninklijke te verlenen. In
1876 telde de sigarenfabriek 40 medewerkers, in
1881 zo'n 55 en op het hoogtepunt, in 1916,
300. 12
Door gebrek aan archivalia is het niet mogelijk
een exacter beeld te geven van de ontwikkeling
van de fabriek vanuit invalshoeken als het gevoerde
aankoopbeleid van de tabak, de kapitaalvoorziening
of de winstopbouw. De groei zal
dan ook geschetst moeten worden aan de hand
van andere gegevens, zoals de reeds genoemde
werkgelegenheidscijfers. Verder kunnen we letten
op de persoonlijke welstand van de fabrikanten.
Voor de periode 1869 — 80 bieden de kohieren
van de hoofdelijke omslag en de plaatselijke
directe belasting enig inzicht. De gemeente Culemborg
hief deze belasting op grond van inkomen,
bezittingen en uiterlijke tekenen van wel-