De sigarennijverheid in Culemborg - Voet van Oudheusden

De sigarennijverheid in Culemborg - Voet van Oudheusden De sigarennijverheid in Culemborg - Voet van Oudheusden

voetvanoudheusden.nl
from voetvanoudheusden.nl More from this publisher
09.09.2013 Views

Verkoop en reclame De verkoop. In de 19de eeuw was bij het ambachtelijke bedrijf rechtstreekse levering aan particulieren regel. De Culemborgse sigarenmakerijen vormden hierop geen uitzondering. De in het achterhuis vervaardigde sigaren, snuif en tabak werden verkocht in de aan de straatkant gelegen winkel. Daarom was een gunstig vestigingspunt van belang. Het Marktveld was het meest geliefd. In de 19de eeuw treffen we daar de zaken van Wijzenbeek & Van Soelen, Van Heusden en M. Hijmans, die ook koffie en thee in zijn assortiment had opgenomen. Ook de firma Dresselhuijs & Nieuwenhuijsen bezat een eigen winkel aan de Markt. Verkoop vond verder plaats via filialen, handelsreizigers, uitgebreide correspondentie en persoonlijke contacten van de fabrikant. Dit geldt zowel voor de 19de als de 20ste eeuw. 1 Voor Culemborg valt dit te illustreren aan de hand van de firma Dresselhuijs & Nieuwenhuijsen. Toen Comelis Willem Dresselhuijs zich in 1853 associeerde met Jacobus Lambertus Nieuwenhuijsen spraken de twee een taakverdeling De Koninklijke Vereeniging van Nederlandsche Sigarenfabrikanten gaf met dit 'sigaren- tabernakel' acte de présence op de industriële tentoonstelling in Kaapstad (1904-05). Het diploma dat behaald werd op de tentoonstelling in Kaapstad.

af. Nieuwenhuijsen zou zich bezighouden met de fabricage, terwijl Dresselhuijs de verkoop voor zijn rekening nam. Hij trachtte de sigaren in eerste instantie in de omtrek aan de man te brengen, onder andere door het openen van een filiaal in Leerdam en diverse winkels elders. Volgens een advertentie in het vakblad De Tabaksplant uit 1873 bezat de firma op dat moment winkels te Culemborg, Den Haag, Rotterdam (twee), Vianen en Arnhem. Persoonlijke connecties verschaften toegang tot de markt in Amsterdam, waar Dresselhuijs met B.W. de Jong een grossierderij in ruwe tabak oprichtte. De Jong was ook procuratiehouder bij de Amsterdamse tabaksmakelaar Henri Dentz, met wie Dresselhuijs in de jaren 1890 vele zaken deed en die hem zo nodig bijstond bij de verkoop van Culemborgse sigaren. Met de intrede van zoon Willem Bernhard Dresselhuijs in de sigarenfabriek verruimde men het blikveld en begon men zich op de export te richten. Persoonlijke bemoeienis en inspanning legden de basis. Zo reisde Willem Bernhard zelf naar Zuid-Afrika, bij welke gelegenheid hij ontvangen werd door president Paul Kru- ger. Een constante export naar dat land, die tot aan de Tweede Wereldoorlog zou duren, was het gevolg. 2 Daarnaast maakte men gebruik van handelsreizigers. De Cadena had in de jaren 1930 zes reizigers voor het buitenland in dienst. 3 Bepalend voor het succes op de buitenlandse markt waren — naast een energieke aanpak — flexibiliteit en aanpassing aan de specifieke wensen van bepaalde exportmarkten. Zo kwam uit China een order voor 60 000 sigaren van het merk Mexican Planters, voorzien van een vorstenlandendek. Om de sigaar wikkelde men een havana-bast met etiket, dat vastgebonden zat met een kruisband van raffia. Voor dit karwei werden twintig thuiswerkers ingezet. Men verpakte de sigaren in kistjes van vijftig stuks, die op hun beurt weer per tien kistjes in een hermetisch gesloten blik, beplakt met etiket, gepakt werden. De Zuidamerikaanse markt stelde weer heel andere eisen. Men vroeg hier speciaal om het merk FCB, dat in zendingen van 200 - à 400 000 stuks scheep ging. Deze FCB was een zogenaamde scherpe bolknak, een lastig te maken model, waarvoor de firma Dresselhuijs & Nieuwenhuijsen meer, vakbekwame, sigarenmakers moest aanstellen. De verzending geschiedde in kistjes van dun cederhout. Voor Zuid-Afrika, waar de merken Faust, Kimberly Exhibition, Gold Fields en Sopla veel gevraagd waren, verpakte men de sigaren afzonderlijk in zilverpapier. De zendingen voor Engels-Indië (merk: Rembrandt), Singapore (merk: Vineta) en Nederlands-Indië sloot men direct in blikken, dus zonder extra houten kistjes. 4 Ook de firma De Ruiter liet rond 1903 in haar briefhoofden vermelden: 'Voor verzending naar tropische gewesten wordt door blikken verpakking speciale zorg gedragen.' 5 In contrast met de professionele exportmethodes van de grotere firma's staat de wijze waarop beginnende of kleine sigarenmakerijen hun produkten aan de man brachten. Via een eerste kennismaking in vrienden- en familiekring hoopten zij op een zich uitbreidende bekendheid. Op een lijst uit 1881, opgemaakt ten behoeve van de balans van de sigarenmakerij-annex-winkel van P.A. van Roon, aan het Marktveld, prijken de namen van tweeënzeventig debiteuren wegens gekochte sigaren. 6

af. Nieuwenhuijsen zou zich<br />

bezighouden met de fabricage,<br />

terwijl Dresselhuijs de verkoop<br />

voor zijn reken<strong>in</strong>g nam. Hij<br />

trachtte de sigaren <strong>in</strong> eerste <strong>in</strong>stantie<br />

<strong>in</strong> de omtrek aan de<br />

man te brengen, onder andere<br />

door het openen <strong>van</strong> een filiaal<br />

<strong>in</strong> Leerdam en diverse w<strong>in</strong>kels<br />

elders. Volgens een advertentie<br />

<strong>in</strong> het vakblad <strong>De</strong> Tabaksplant<br />

uit 1873 bezat de firma op dat<br />

moment w<strong>in</strong>kels te <strong>Culemborg</strong>,<br />

<strong>De</strong>n Haag, Rotterdam<br />

(twee), Vianen en Arnhem.<br />

Persoonlijke connecties verschaften<br />

toegang tot de markt<br />

<strong>in</strong> Amsterdam, waar Dresselhuijs<br />

met B.W. de Jong een<br />

grossierderij <strong>in</strong> ruwe tabak oprichtte.<br />

<strong>De</strong> Jong was ook procuratiehouder<br />

bij de Amsterdamse<br />

tabaksmakelaar Henri<br />

<strong>De</strong>ntz, met wie Dresselhuijs <strong>in</strong><br />

de jaren 1890 vele zaken deed<br />

en die hem zo nodig bijstond<br />

bij de verkoop <strong>van</strong> <strong>Culemborg</strong>se<br />

sigaren.<br />

Met de <strong>in</strong>trede <strong>van</strong> zoon Willem<br />

Bernhard Dresselhuijs <strong>in</strong> de<br />

sigarenfabriek verruimde men<br />

het blikveld en begon men<br />

zich op de export te richten.<br />

Persoonlijke bemoeienis en <strong>in</strong>spann<strong>in</strong>g<br />

legden de basis. Zo<br />

reisde Willem Bernhard zelf<br />

naar Zuid-Afrika, bij welke<br />

gelegenheid hij ont<strong>van</strong>gen<br />

werd door president Paul Kru-<br />

ger. Een constante export naar<br />

dat land, die tot aan de Tweede<br />

Wereldoorlog zou duren, was<br />

het gevolg. 2<br />

Daarnaast maakte men gebruik<br />

<strong>van</strong> handelsreizigers. <strong>De</strong><br />

Cadena had <strong>in</strong> de jaren 1930 zes<br />

reizigers voor het buitenland<br />

<strong>in</strong> dienst. 3<br />

Bepalend voor het succes op de<br />

buitenlandse markt waren —<br />

naast een energieke aanpak —<br />

flexibiliteit en aanpass<strong>in</strong>g aan<br />

de specifieke wensen <strong>van</strong> bepaalde<br />

exportmarkten. Zo<br />

kwam uit Ch<strong>in</strong>a een order<br />

voor 60 000 sigaren <strong>van</strong> het<br />

merk Mexican Planters, voorzien<br />

<strong>van</strong> een vorstenlandendek.<br />

Om de sigaar wikkelde<br />

men een ha<strong>van</strong>a-bast met etiket,<br />

dat vastgebonden zat met<br />

een kruisband <strong>van</strong> raffia. Voor<br />

dit karwei werden tw<strong>in</strong>tig<br />

thuiswerkers <strong>in</strong>gezet. Men<br />

verpakte de sigaren <strong>in</strong> kistjes<br />

<strong>van</strong> vijftig stuks, die op hun<br />

beurt weer per tien kistjes <strong>in</strong><br />

een hermetisch gesloten blik,<br />

beplakt met etiket, gepakt<br />

werden. <strong>De</strong> Zuidamerikaanse<br />

markt stelde weer heel andere<br />

eisen. Men vroeg hier speciaal<br />

om het merk FCB, dat <strong>in</strong> zend<strong>in</strong>gen<br />

<strong>van</strong> 200 - à 400 000<br />

stuks scheep g<strong>in</strong>g. <strong>De</strong>ze FCB<br />

was een zogenaamde scherpe<br />

bolknak, een lastig te maken<br />

model, waarvoor de firma<br />

Dresselhuijs & Nieuwenhuijsen<br />

meer, vakbekwame, sigarenmakers<br />

moest aanstellen. <strong>De</strong><br />

verzend<strong>in</strong>g geschiedde <strong>in</strong> kistjes<br />

<strong>van</strong> dun cederhout. Voor<br />

Zuid-Afrika, waar de merken<br />

Faust, Kimberly Exhibition,<br />

Gold Fields en Sopla veel gevraagd<br />

waren, verpakte men<br />

de sigaren afzonderlijk <strong>in</strong> zilverpapier.<br />

<strong>De</strong> zend<strong>in</strong>gen voor<br />

Engels-Indië (merk: Rembrandt),<br />

S<strong>in</strong>gapore (merk: V<strong>in</strong>eta)<br />

en Nederlands-Indië sloot<br />

men direct <strong>in</strong> blikken, dus zonder<br />

extra houten kistjes. 4 Ook<br />

de firma <strong>De</strong> Ruiter liet rond<br />

1903 <strong>in</strong> haar briefhoofden vermelden:<br />

'Voor verzend<strong>in</strong>g<br />

naar tropische gewesten wordt<br />

door blikken verpakk<strong>in</strong>g speciale<br />

zorg gedragen.' 5<br />

In contrast met de professionele<br />

exportmethodes <strong>van</strong> de<br />

grotere firma's staat de wijze<br />

waarop beg<strong>in</strong>nende of kle<strong>in</strong>e<br />

sigarenmakerijen hun produkten<br />

aan de man brachten. Via<br />

een eerste kennismak<strong>in</strong>g <strong>in</strong><br />

vrienden- en familiekr<strong>in</strong>g<br />

hoopten zij op een zich uitbreidende<br />

bekendheid. Op een lijst<br />

uit 1881, opgemaakt ten behoeve<br />

<strong>van</strong> de balans <strong>van</strong> de sigarenmakerij-annex-w<strong>in</strong>kel<br />

<strong>van</strong> P.A. <strong>van</strong> Roon, aan het<br />

Marktveld, prijken de namen<br />

<strong>van</strong> tweeënzeventig debiteuren<br />

wegens gekochte sigaren. 6

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!