De sigarennijverheid in Culemborg - Voet van Oudheusden

Otto de Beus keek een aantal jaren later nog eens
achterom en gaf zijn visie op het gebeurde: 'Wat
hadden wij hier eene flinke afdeeling. Wat stond
de kans mooi van te overwinnen. En wat waren
de stakers zich bewust van hunne handelingen.
En ... 't spijt mij dat ik het zeggen moet, door
middel van een paar onderkruipers en door het
ontactisch optreden van het bestuur, daar ...,
daar viel de boel in duigen. Weg was de broederband,
weg was de solidariteit en ook de opofferende
moed der Culemborgsche vrouwen verdween
in de diepte. En wat ging er niet om in het
binnenste van hen die weer naar de fabrieken
werden gedreven, uitgeput van ellende, met de
verzuchting: Die vervloekte staking. Met die
staking verdween ook de bloeiende afd. Culemborg
van het toneel.' 49
HERNIEUWDE VAKBONDSACTIVITEITEN
Nadat de afdeling van de Sigarenmakersbond en
van de Sociaal-Democratische Bond ter ziele
waren gegaan, was er gedurende enkele jaren
weinig activiteit.
In 1894 ontstond weer organisatie, nu eerst op
confessionele grondslag. In september van dat
jaar kwam een afdeling van de RK Werkliedenvereniging
St. Joseph tot stand, 'toegankelijk
voor iedere katholieken werkman', die spoedig
een ziekenfonds oprichtte, waardoor het ledenaantal
al snel boven de honderd uitsteeg. In oktober
werd een bestuur gekozen bestaande uit G. de
Leeuw, president; G. de Haas, vice-president; Th.
de Leeuw secretaris; H. Ausems, penningmeester
en Joh. Wammes, commissaris van orde. 50 In december
1895 werd als onderafdeling van de Culemborgse
St. Josephvereniging een plaatselijk
Tabakbewerkersgilde St. Willibrordus opge-
richt, terwijl vrijwel tegelijkertijd (heroprichting
plaatsvond van een afdeling van de Nederlandsche
Sigarenmakers- en Tabakbewerkersbond.
Een jaar later telde het gilde twintig leden.
51
In 1901 sloten de katholieke tabakbewerkers zich
aan bij de Nederlandsche Roomsch-Katholieke
Tabaksbewerkersbond. Als doelstelling staat in
de Culemborgse reglementen geschreven: '...
elkanders Godsdienstige en Maatschappelijke
belangen behartigen en het ambacht tegen oneerlijke
concurrentie te verdedigen'. 52 Naast de
gebruikelijke middelen om dit doel te bereiken,
zoals geregelde bijeenkomsten en het instellen
van een fonds voor werklozen, weduwen en ouderen,
zijn er enkele specifieke wensen opgenomen:
'te trachten zooveel mogelijk de heiliging
van Zon- en Feestdagen te bevorderen' en 'zooveel
mogelijk te streven naar Godsdienstige en
Maatschappelijke verheffing der vakgenooten'.
53 De contributie bedroeg vijf cent per 'week
en werd door speciale fabriekscommissarissen
geïnd. Voorzitter werd G. Gerritsen, secretaris A.
Swaerdens.
'In stilte', aldus de zeer actieve Otto de Beus,
groeide de heropgerichte afdeling van de NISTB
en begin januari 1898 waren in Culemborg
'bijna alle vakgenoten weer verenigd'. 54 In optimistische
stemming vierde men het driejarig bestaan
met een feestavond, waarop een aangekocht
vaandel werd getoond 'dat op vele der
aanwezigen een grootsche indruk maakte'. 'Een
globe op rood fluweel geborduurd waarop, in
goud, twee aan elkander reikende handen, één
uit het westelijk, de ander uit het oostelijk halfrond
komende. Dit alles werd omgeven door
een kunstig in goud geborduurde lauwertak.'
H.J.J. Eichelsheim hield een feestrede, waarmee
hij 'menige boezem aan het trillen' bracht en