Ezechiël: een bewogen grensganger - Protestantse Gemeente ...

hield Ezechiël een fel requisitoir waarmee hij volgens sommigen de bouw van een heiligdom in ballingschap
torpedeerde (20). In het vijfentwintigste jaar van zijn ballingschap, in het veertiende jaar na de val
van Jeruzalem, kreeg hij een visioen van een nieuwe tempel (40). Veertien fragmenten in het boek zijn van
een datum voorzien (1:1, 2; 3:16; 8:1; 20:1; 24:1; 26:1; 29:17; 30:20; 31:1; 32:1; 32:17; 33:21 en 40:1). Deze
data, die van 594 (of 593) tot april 571 (of 570) v. Chr. gaan, staan grotendeels in chronologische volgorde
en dragen ertoe bij dat het boek goed gestructureerd lijkt te zijn.
Zevenmaal komt de formulering voor: ‘Ik werd door de
hand van de Eeuwige gegrepen’ (1:2, …, 37:1, 40:1), telkens als
inleiding op een visioen. Drieënnegentig keer komt de formule:
‘En je zult weten dat ik de Eeuwige ben’ voor. De visioenen zijn
steeds volgens hetzelfde schema opgebouwd: (1) inleidingsformule,
(2) opwekking om te luisteren, (3) zending of vermaning, (4)
opdracht om te spreken, (5) ongeacht het gevolg.
Het lijkt aannemelijk dat de kern van het boek - twee verzamelingen
van redevoeringen tegen Israël, Juda en Jeruzalem, en tegen
de niet-Israëlitische volken – teruggaat op eigenhandige aantekeningen
van Ezechiël en dat de hoofdstukken 40-48 teruggaan op
een later geschrift van hem. Daarnaast zullen er kleinere verzamelingen
van redevoeringen hebben bestaan, gedeeltelijk opgetekend
door Ezechiël, gedeeltelijk door zijn leerlingen. Latere redacteuren
hebben het geheel wellicht bijeengebracht en uitgebouwd zijn tot
het bestaande boek. Het redactiewerk is enige jaren nadat de Babylonische
ballingschap beëindigd was (538 v.Chr.) afgerond. De
Septuaginta-tekst (vertaling van de Hebreeuwse tekst in het
Grieks, gemaakt tussen circa 250 v.Chr. en 100 v.Chr.) verschilt in
Mozaïek van de profeet Ezechiël
veel opzichten van die van de Masoretische tekst (de door joodse
Bijbelgeleerden vastgestelde geautoriseerde tekst). In sommige gevallen is niet uit te maken of de tekst
oorspronkelijk van Ezechiël is of van later hand.
De uiteindelijke vorm van het boek Ezechiël komt overeen met die van andere profetische verzamelde
werken. Het bestaat uit drie delen:
1. Roepingsvisioenen van Ezechiël (1-3)
2. Bedreiging
a. over Israël, Juda en Jeruzalem (4-24)
- belegering en val van Jeruzalem worden in symbolische handelingen uitgebeeld (4-5)
- aanklacht tegen de afgodendienst: Israëls einde nadert (6-7)
- visioen over Jeruzalems zonde en straf daarvoor (8-11)
- beelden van deportatie en angst (12)
- Ezechiël klaagt de valse profeten aan (13:1-14:11)
- het oordeel is onafwendbaar (14:12-23)
- twee symbolen voor Jeruzalem: brandhout en hoer (15-16)
- symbolische voorstelling van het lot van Jojakin en Zedekia (17)
- over persoonlijke aansprakelijkheid (18)
- klaaglied over de ondergang van het koningshuis (19)
- terugblik op de geschiedenis: de ontrouw van het volk (20:1-32)
- belofte van een nieuwe uittocht (30:33-44)
- andere symbolische uitbeeldingen van Jeruzalems zonde en straf (21-22)
- Samaria en Jeruzalem: twee hoeren (23)
- twee symbolische uitbeeldingen: een roestige pot, het optreden van de profeet zelf (24)
b. over de niet-Israëlitische volken (25-32)
- tegen de buurvolken Ammon, Moab, Edom en de Filistijnen (25)
- tegen Tyrus en Sidon (26:1-28:33)
- belofte voor de veiligheid van Israël (28:24-26)
6