Ezechiël: een bewogen grensganger - Protestantse Gemeente ...

Boven de vier wezens was een soort koepel 18 met de verblindende glinstering van ijskristal. Toen Ezechiël
nog verder omhoog keek, zag hij boven de koepel (het uitspansel) een schitterende troon, gedragen door
de vier geheimzinnige wezens en voorzien van metalen wielen die alle richtingen uit konden. 19 Op de
troon zetelde een gedaante met het uiterlijk van een mens. En een machtige stem klonk.
Ik wil proberen het visioen te duiden. Ik besef dat dat niet eenvoudig is. 20 Een visioenbeschrijving bedoelt
geen exacte weergave te geven van wat een visionair zag en hoorde, maar wil veeleer een symbolische
uitdrukking zijn van zijn ideeën en ervaringen. Een voorbeeld. Een visionair vertelde dat kleren wit gewassen
werden in het bloed van een lam (Openbaring 7). Lees je dit als een weergave van een werkelijk gebeurd
feit, dan wordt het onbegrijpelijk. Bloed is immers niet een geschikt product om kleren wit te wassen.
Lees je het als symbooltaal, dan verwijst ‘bloed van het lam’ naar het verlossingswerk van Christus, en
‘wit’ naar ‘reinheid’, ‘bevrijd zijn van schuld’. Ook in het visioen van Ezechiël hebben te maken met symbooltaal.
Elk detail heeft een verwijst naar iets. 21 De vraag is alleen waarnaar.
De beelden van het visioen zijn zowel gevoed door Israëls priesterlijke overlevering, waarmee Ezechiël
vertrouwd was, als door de Babylonische symboliek, die tijdens de ballingschap op hem had ingewerkt.
Ezechiël zal vier levende wezens, vier gezichten, vier vleugels. Vier was in de Babylonische mythologie het
18 Exodus 24:10 spreekt over ‘een plaveisel van safier, helder stralend als de hemel zelf’, Daniël 12:3 over een ‘fonkelend hemelgewelf’,
Openbaring 4 over een ‘glazen zee’ en Openbaring 22:1 over een rivier die helder is als kristal en ontspringt aan de troon
van God en van het lam.
19 De Zwitser Erich von Däniken (º 1935) meende dat Ezechiël een soort vliegende schotel moet hebben gezien, afkomstig van
een andere planeet. Zie E. von Däniken, Waren de goden kosmonauten? Herinneringen aan de toekomst. Onopgeloste raadsels uit het verleden,
Deventer: Ankh-Hermes, 1995 (31e druk). Gevestigde wetenschappers beschouwen het werk van Von Däniken als
pseudowetenschap of zelfs morosofie (een evident absurde waanwetenschappelijke theorie) en zijn van mening dat zijn conclusies
niet worden ondersteund door zijn argumenten. Zijn theorieën vallen onder de paleocontacttheorie (theorieën die stellen dat er in
de prehistorie contacten waren tussen mensen en geavanceerde buitenaardse beschavingen).
20 Het ‘troonwagen-visioen’, ook wel ‘merkaba-visioen’ genoemd, werd vooral bestudeerd in die kringen, waar men zocht naar
exoterische wijsheid. We treffen merkaba-speculaties aan in de zogenaamde Henoch-boeken (het Ethiopische, het Slavische en
het Hebreeuwse boek Henoch, tweede eeuw v. Chr. tot tweede eeuw na Chr.), en in de Qunramrollen (Dode Zeerollen). Sommigen
zoeken de oorsprong van de joodse mystiek in deze speculaties. Het visioen maakt meerdere duidingen mogelijk.
21 Symbooltaal lijkt op poëzie. Ze wil iets oproepen. Symbool komt van sym-ballein: samenvoegen. Een symbool brengt diverse
dingen bij elkaar. Een symbool heeft veel betekenislagen en kan dan ook meerdere dingen oproepen. Sommige mensen zien een
kruis aan de muur van een kerk en voelen dankbaarheid voor het levensgeschenk van Jezus, een ander voelt schuldgevoel omdat
hij tekort schiet, of het geeft een besef van Gods vergeving, of een weerzin tegen je opvoeding, hoop op een nieuw begin, een
herinnering aan je overleden echtgenoot, enzovoort. Een symbool heeft een werkingskracht: het doet iets. Het kan tot je spreken.
Symbolen zijn sterk cultuurbepaald. Ze dragen iets van de verzamelde wijsheid van mensen in zich. Een regenboog is daar een
goed voorbeeld van. Veel mensen reageren op een regenboog met een gevoel van hoop. Ergens schijnt de zon, ook al regent het
nu. In de Bijbel is de regenboog een teken van Gods vriendschap met mensen. In het verhaal van Noach hing God zijn krijgsboog
tussen de wolken als een herinnering aan zijn verbond met mensen: nooit meer God in oorlog met mensen (Genesis 6). Een
regenboog kan - als je dat verhaal kent - ook een existentiële laag in jezelf aanspreken als je je afvraagt of het leven - en jouw leven
- wel zin heeft.
10