Indicatorenset Galblaasverwijdering - Zichtbare Zorg

Indicatorenset Galblaasverwijdering
Uitvraag 2012 over verslagjaar 2011
Definitieve versie – okt. 2011

Colofon
Internet: www.zichtbarezorg.nl/ziekenhuizen
E-mail: info@zichtbarezorg.nl
Samengesteld door:
Zorginhoudelijke indicatoren
Scientific Institute for Quality of Healthcare (IQ healthcare), UMC St Radboud
Significant
Plexus i.s.m. Vektis (ten behoeve van de praktijkvariatie-indicator)
Tot stand gekomen in opdracht en onder eindverantwoordelijkheid van de stuurgroep Zichtbare Zorg
Ziekenhuizen
Den Haag, oktober 2011
2

Inhoudsopgave
Deel 1: Zorginhoudelijke indicatoren 4
1. Algemene informatie over zorginhoudelijke indicatoren 5
2. Factsheets zorginhoudelijke indicatoren Galblaasverwijdering 7
3. Lijst te verzamelen variabelen 21
Bijlage 1: Verwerking commentaar consultatieronde indicatorenset 24
Galblaasverwijdering
Deel 2: Klantpreferentievragen 27
Bij deze indicatorenset zijn (nog) geen klantpreferentievragen opgesteld die ingaan
op het aanbod van de zorg
Afkortingenlijst 28
3

Deel 1: Zorginhoudelijke indicatoren
4

1. Algemene informatie over Zorginhoudelijke indicatoren Galblaasverwijdering
Indicatorwerkgroep
De werkgroep voor de ontwikkeling van de indicatorenset Galblaasverwijdering bestond in 2011 uit
de volgende personen:
NVvH: Dhr. Dr. B.A. van Wagensveld, chirurg, St Lucas Andreas Ziekenhuis Amsterdam
ZN: Dhr. Drs. G.W. Salemink, medisch adviseur Zorgverzekeraars Nederland
Dhr. Drs. T. Kuiper, medisch adviseur Achmea
Dhr. Dr. T. Verweij, medisch adviseur Menzis
Afstemming met bestaande richtlijnen
Voor deze indicatorengids is gebruikt gemaakt van de richtlijn ‘Onderzoek en behandeling van
galstenen’ (NVvH, 2007).
Populatiebepaling Galblaasverwijdering
De populatie van deze indicatorset bestaat uit patiënten die een operatieve galblaasverwijdering
hebben ondergaan voor galstenen. De volgende aandoeningen vallen onder deze indicatorenset:
- Symptomatische cholecystolithiasis,
- Symptomatische choledocholithiasis,
- Acute cholecystitis,
- Cholangitis.
Patiënten met asymptomatische galstenen worden niet chirurgisch behandeld en daarom worden ze
voor deze indicatorenset geëxcludeerd.
De eerste stap in het bepalen van de indicatoren is het vaststellen van de populatie. Voor alle
Zichtbare Zorg indicatorensets is vooralsnog als uitgangspunt gekozen om de populatie te bepalen
aan de hand van de gesloten Diagnose Behandel Combinaties (DBC’s).
De volgende DBC’s worden geïncludeerd:
- 0303.xx.323.202: cholecystitis / cholelithiasis, operatief met dagopname,
- 0303.xx.323.203: cholecystitis / cholelithiasis, operatief met klinische episode(n),
- 0303.xx.323.206: cholecystitis / cholelithiasis, KZD operatief met klinische episode(n),
- 0303.xx.323.302: cholecystitis / cholelithiasis, operatief-endotechniek met dagopname,
- 0303.xx.323.303: cholecystitis / cholelithiasis, operatief-endotechniek met klinische
episode(n),
- 0303.xx.323.306: cholecystitis / cholelithiasis, KZD operatief-endotechniek met klinische
episode(n).
De werkgroep heeft ervoor gekozen om alleen Heelkundige DBC’s te includeren; DBC’s van andere
specialismen (zoals MDL) worden geëxcludeerd.
De volgende Zorgverrichtingen zijn van toepassing:
- 35350: Cholecystectomie,
- 35355: Cholecystectomie per laparoscoop, inclusief eventueel peroperatief te verrichten
cholangiogram,
- 35300: Heropenen van de galwegen, eventueel papilla vateriplastiek, open procedure,
- 35301: Endoscopische heropenen van de galwegen, eventueel papilla vateriplastiek,
- 35320: Primair openen van de galwegen met bilidigestieve anastomose al dan niet met
cholecystectomie, open procedure,
- 35321: Endoscopisch primair openen van de galwegen met bilidigestieve anastomose al of
niet met cholecystectomie,
- 35351: Cholecystectomie inclusief choledochotomie, open procedure,
- 35356: Endoscopische cholecystectomie inclusief choledochotomie,
De indicatoren worden meegenomen in het verslagjaar waarin de DBC’s worden gesloten (zie figuur).
De lichtblauwe balk geeft de DBC weer en het zwarte puntje in de donkerblauwe balk de activiteit c.q.
verrichting. Voor inclusie moet een DBC gesloten zijn voor het einde van het verslagjaar. De
registratieperiode kan echter wel al voor het begin van het verslagjaar zijn begonnen.
5

Om dubbelregistratie te voorkomen, dient – indien de indicator gebaseerd is op tellingen op
patiëntniveau – geselecteerd te worden op het unieke patiëntnummer. In alle andere gevallen wordt
geteld op verrichtingenniveau en telt iedere verrichting apart mee. Voor codes en instructies, zie de
variabelenlijst en rekenregels (tabellen 1 en 2).
Peildatum
De structuurindicatoren worden, in verband met de actualiteit, eenmaal per jaar op peildatum 1 maart
geregistreerd.
In- en exclusiecriteria
Om een eerlijke vergelijking tussen zorgaanbieders te kunnen maken, heeft de werkgroep in- en
exclusiecriteria vastgesteld. Zo kunnen patiënten bijvoorbeeld op leeftijd of comorbiditeit worden
uitgesloten. Ook kunnen extra eisen worden gesteld aan de DBC. Bijvoorbeeld de aanwezigheid van
een specifieke verrichting.
In- en exclusiecriteria hoeven niet per definitie voor alle indicatoren in de set gelijk te worden
toegepast. Soms dienen er bijvoorbeeld extra gegevens te worden verzameld om later te kunnen
corrigeren voor comorbiditeit, die de waarde van de indicator beïnvloedt. Op basis van de populatie
en de in- en exclusiecriteria wordt de noemer van de indicator vastgesteld.
Praktijkvariatie-indicator
De praktijkvariatie-indicator wordt volledig berekend en aangeleverd aan Zichtbare Zorg door Vektis.
Instellingen hoeven de benodigde variabelen niet zelf te verzamelen. Voor de volledigheid zijn de
methoden die Vektis hanteert voor het berekenen van de indicator weergegeven onder de factsheet
in de indicatorengids.
6

2. Zorginhoudelijke indicatoren Galblaasverwijdering
1. Opnamedagen na operatie
Relatie tot kwaliteit Galblaasverwijderingen worden veel uitgevoerd. Van belang is dat een
laparoscopische galblaasverwijdering niet leidt tot toename van
complicaties (galwegletsel) en dat converteren zoveel mogelijk voorkomen
wordt. Converteren en de behandeling van complicaties gaan gepaard met
een verlengde opnameduur. De opnameduur na laparoscopische
galblaasverwijdering kan daarom worden beschouwd als een indicator
voor de kwaliteit van zorg.
Operationalisatie Aantal opnamedagen (spreiding, mediaan, gemiddelde) vanaf de datum
van de laparoscopische galblaasverwijdering tot en met de datum van
ontslag uit het ziekenhuis
Definitie(s) Conversie: het ongepland tijdens de operatie omschakelen van
endoscopische naar open operatietechniek
Opnameduur: aantal dagen tussen datum laparoscopische
galblaasverwijdering en datum ontslag, waarbij de datum van ontslag ook
meetelt.
Mediaan: De middelste waarde uit een reeks
Gemiddelde: Het gemiddelde van de rij van waarnemingen
Aantal dagen afronden op hele dagen (

vergelijking met de klassieke open cholecystectomie (verschil van 3,1 dagen voor laparoscopisch en
2,8 dagen voor small-incision) (Keus, 2010).
Mogelijkheden tot verbetering
Deze indicator moet leiden tot een beter inzicht in gemiddelde, mediaan en spreiding van
opnamedagen na een laparoscopische galblaasverwijdering. De werkgroep verwacht dat op dit
moment nog veel variatie in opnameduur bestaat tussen de verschillende ziekenhuizen en dat er
mogelijkheden zijn voor verbetering.
Beperkingen bij gebruik en interpretatie
De indicator zegt indirect iets over complicaties van een laparoscopische galblaasverwijdering.
Aangezien er geen norm is gesteld, zegt het niks over de wenselijkheid van de duur van opname. De
indicator is geschikt als spiegelinformatie.
De werkgroep indicatorontwikkeling wil benadrukken dat het onwenselijk is om patiënten te snel te
ontslaan. Redenen voor verlengde opnameduur kunnen bijvoorbeeld leeftijd en comorbiditeit zijn (zie
ook het kopje Vergelijkbaarheid).
Inhoudsvaliditeit
De mate van bewijskracht voor deze indicator is D, wat wil zeggen dat de werkgroep hierover
consensus heeft bereikt. De werkgroep is van mening dat deze indicator een belangrijke relatie heeft
met de kwaliteit van zorg.
Statistisch betrouwbaar onderscheiden
Aangezien er voldoende variatie in de praktijk lijkt te bestaan, verwacht de werkgroep dat de indicator
voldoende tussen ziekenhuizen discrimineert en verbeteringen in kwaliteit van zorg zal registreren.
Vergelijkbaarheid
De werkgroep is van mening dat bijvoorbeeld een hogere leeftijd en comorbiditeit redenen voor een
verlengde opnameduur kunnen zijn. Ziekenhuizen met een oudere populatie zouden dus hoger
kunnen scoren op de opnameduur, wat dan niet direct hoeft samen te hangen met een mindere
kwaliteit van zorg.
Registratiebetrouwbaarheid
De werkgroep verwacht dat deze indicator onder gelijkblijvende omstandigheden (min of meer)
dezelfde resultaten oplevert. Maar de verantwoordelijkheid voor de registratiebetrouwbaarheid ligt bij
de aanleverende ziekenhuizen zelf.
De gevraagde gegevens worden voor een deel vastgelegd in DBC- en verrichtingenregistraties, deze
gegevens zijn relatief makkelijk terug te vinden. Voor het aantal geplande laparoscopische
galblaasverwijderingen, inclusief conversies, moet handmatig in het EPD, de status of het
operatieverslag gezocht worden.
Referenties
- NVvH. Richtlijn Onderzoek en behandeling van galstenen. Utrecht, 2007: Nederlandse
Vereniging voor Heelkunde.
- Keus F, Gooszen HG, van Laarhoven CJHM. Open, small-incision, or laparoscopic
cholecystectomy for patients with symptomatic cholecystolithiasis. An overview of Cochrane
Hepato-Biliary Group reviews. Cochrane Database of Systematic Reviews 2010, Issue 1.
8

2. Heropname (Gegevens worden geleverd door Vektis)
Relatie tot kwaliteit Indien een patiënt een galblaasverwijdering ondergaat kan dit soms leiden
tot een heropname. Een heropname is vaak het gevolg van één of
meerdere complicaties. Complicaties kunnen onvermijdbaar zijn maar
kunnen ook het gevolg zijn van onvoldoende kwaliteit van zorg
(bijvoorbeeld een suboptimale operatietechniek bij de primaire operatie,
suboptimale peri-operatieve zorg of suboptimale indicatiestelling).
Operationalisatie Percentage patiënten dat binnen 30 dagen na de galblaasverwijdering
heropgenomen is geweest
Teller Aantal patiënten dat binnen 30 dagen na de galblaasverwijdering
heropgenomen is geweest
Noemer Aantal patiënten met een galblaasverwijdering
Definitie(s) Heropname: Een opname is een heropname als de patiënt opgenomen
wordt voor een complicatie, zoals bloeding, infectie en galwegletsel
gerelateerd aan de galblaasverwijdering. De heropname hoeft niet altijd
plaats te vinden in hetzelfde ziekenhuis of behandelcentrum waar de
primaire operatie heeft plaatsgevonden. Op dit moment bestaat er geen
instellingsoverstijgende registratie. Aangezien de zorgverzekeraar de
verzekeringsnemer wel instellingsoverstijgend kan volgen, kan deze
heropname in een andere instelling dan het primaire behandelcentrum
analyseren.
In- /exclusiecriteria Inclusie: alle galblaasverwijderingen (open en laparoscopische)
Bron Vektis data: landelijke database van declaratiegegevens van
zorgverzekeraars
Ziekenhuizen hoeven deze indicator niet zelf aan te leveren*
Meetfrequentie 1x per jaar
Verslagjaar 01-01-2011 tot en met 30-01-2011*
Rapportagefrequentie 1x per verslagjaar
Type indicator Uitkomst
Meetniveau Patiëntniveau
Kwaliteitsdomein Veiligheid
* Let op indien onverhoopt toch gebruik moet worden gemaakt van de ziekenhuisregistratie: De
galblaasverwijdering moet hebben plaatsgevonden tussen 01-01-2011 en 31-12-2011 (van invloed
op de noemer). Omdat voor de indicator tot 30 dagen na de operatie gekeken moet worden, kan de
heropname hebben plaatsgevonden tussen begin 2011 en 30-01-2012 (van invloed op de teller).
Achtergrond en variatie in kwaliteit van zorg
Een patiënt kan na een operatie opnieuw opgenomen worden omdat de operatie tot complicaties
heeft geleid. Complicaties kunnen onvermijdbaar zijn, maar kunnen ook het gevolg zijn van
onvoldoende kwaliteit van zorg (bijvoorbeeld een suboptimale operatietechniek bij de primaire
operatie, suboptimale peri-operatieve zorg, suboptimale indicatiestelling) (IGZ, 2009).
Complicaties van een galblaasverwijdering kunnen onder anderen bloeding, infectie of galwegletsel
zijn. De waarneming van gal zonder evidente galblaasperforatie kan duiden op een galwegletsel. Bij
het vermoeden of vaststellen van een galwegletsel moet de hulp van een in galwegchirurgie
gespecialiseerde chirurg worden ingeroepen. Wanneer deze expertise niet in huis voorhanden is,
dient overleg met een expert elders in het land en/of overplaatsing plaats te vinden (NVvH, 2007).
Mogelijkheden tot verbetering
Deze indicator moet leiden tot een beter inzicht in het aantal heropnames na een
galblaasverwijdering. De werkgroep verwacht dat op dit moment nog veel variatie bestaat tussen de
verschillende ziekenhuizen en dat er voldoende mogelijkheden zijn voor verbetering.
Beperkingen bij gebruik en interpretatie
De meeste indicatoren kunnen worden gelezen als hoe hoger de score, des te beter de geleverde
kwaliteit van zorg. Dit geldt niet voor indicator 2. Hoe hoger de score op deze indicator, hoe minder
9

wordt voldaan aan goede zorg. Het is mogelijk de score te lezen als (100-x), waarbij x de score is op
de indicator. Dan geldt wel weer het principe ‘hoe hoger de score, hoe beter de zorg’.
Inhoudsvaliditeit
De mate van bewijskracht voor deze indicator is D, wat wil zeggen dat de werkgroep
indicatorontwikkeling hierover consensus heeft bereikt. De werkgroep is van mening dat deze
indicator een belangrijke relatie heeft met de kwaliteit van zorg.
Statistisch betrouwbaar onderscheiden
Aangezien er voldoende variatie in de praktijk lijkt te bestaan, verwacht de werkgroep dat de indicator
voldoende tussen ziekenhuizen discrimineert en verbeteringen in kwaliteit van zorg zal registreren.
Vergelijkbaarheid
Comorbiditeit of de leeftijd van de patiënt kunnen leiden tot meer heropnames maar de werkgroep is
van mening dat controle voor eventuele verschillen in demografische en sociaal-economische
samenstelling van patiëntengroepen niet nodig is.
Registratiebetrouwbaarheid.
De werkgroep verwacht dat deze indicatoren onder gelijkblijvende omstandigheden (min of meer)
dezelfde resultaten oplevert. Maar de verantwoordelijkheid voor de registratiebetrouwbaarheid ligt bij
de aanleverende ziekenhuizen zelf.
De benodigde informatie wordt door zorgverzekeraars geregistreerd en aangeleverd aan Vektis. Het
gaat hierbij zowel om verzekerdengegevens als gedeclareerde DBC’s. De gedeclareerde DBC’s
hebben tijdens het aanleveringsproces van ziekenhuis via de verzekeraar aan Vektis verschillende
validatieslagen ondergaan. De data zijn inclusief declaraties van zelfstandige behandelcentra (ZBC’s)
voor zover het verzekerde zorg betreft, en kennen voor wat betreft de ziekenhuiszorg een
dekkingsgraad van 95-99%. De landelijke Vektis bestanden zijn een betrouwbare data bron, waarin
beschikbare data juist en volledig zijn vastgelegd.
Referenties
- IGZ. Prestatie-indicatoren ziekenhuizen: Basisset 2010. Utrecht, 2009: Inspectie voor de
Gezondheidszorg.
- NVvH. Richtlijn Onderzoek en behandeling van galstenen. Utrecht, 2007: Nederlandse Vereniging
voor Heelkunde.
10

3. Dagbehandeling
Relatie tot kwaliteit Laparoscopische galblaasverwijderingen kunnen veilig worden uitgevoerd
in dagbehandeling. Bovendien is het patiëntvriendelijk en kosteneffectief.
Operationalisatie Percentage patiënten met een laparoscopische galblaasverwijdering
uitgevoerd in dagbehandeling
Teller Aantal patiënten met een laparoscopische galblaasverwijdering uitgevoerd
in dagbehandeling
Noemer Aantal patiënten met een laparoscopische galblaasverwijdering
Definitie(s) Dagbehandeling wordt gedefinieerd als opname en ontslag op dezelfde
dag
In- /exclusiecriteria n.v.t.
Bron DBC-registratie
Meetfrequentie Continu
Verslagjaar 01-01-2011 tot en met 31-12-2011
Rapportagefrequentie 1x per verslagjaar
Type indicator Procesindicator
Meetniveau Patiëntniveau
Kwaliteitsdomein Effectiviteit, doelmatigheid, patiëntgerichtheid
Rekenregels
Indicator 3 Dagbehandeling Formule
Teller Voor de teller wordt uitgegaan van de populatie patiënten
die is verzameld voor de noemer. Selecteer vervolgens
het aantal patiënten met dagbehandeling.
Noemer Selecteer alle patiënten met een laparoscopische
galblaasverwijdering
Deze noemer is hetzelfde als de selectie voor indicator 1
# patiënten noemer
waarvoor G7 geldt
Aantal patiënten
waarvoor G1 en G2
gelden
Achtergrond en variatie in kwaliteit van zorg
Laparoscopische cholecystectomie is een behandeling voor symptomatische galblaasziekten. Sinds
begin jaren ’90 kan de laparoscopische cholecystectomie uitgevoerd worden in dagbehandeling
(Kasem, 2006). Onderzoek toont aan dat laparoscopische cholecystectomie uitgevoerd in
dagbehandeling een veilige en acceptabele behandeling is (Gurusamy, 2008; Kasem, 2006; Blatt,
2003; Ji, 2010). De Cochrane review van Gurusamy (2008) vond geen significante verschillen in
complicaties, opnameduur, heropnames, pijn, kwaliteit van leven, patiënttevredenheid en terugkeer
naar normale activiteiten tussen patiënten in de dagbehandeling en degenen met een
ziekenhuisopname.
Mogelijkheden tot verbetering
Het percentage patiënten dat een galblaasverwijdering in de dagbehandeling krijgt is afhankelijk van
de planning en logistiek van het ziekenhuis. Bij een lage score op de indicator zouden deze factoren
verbeterd kunnen worden.
Beperkingen bij gebruik en interpretatie
Het percentage galblaasverwijderingen uitgevoerd in dagbehandeling hoeft niet 100% te zijn; leeftijd,
comorbiditeit en de wens van de patiënt kunnen redenen zijn om af te zien van dagbehandeling. De
indicator zegt iets over de organisatie van de instelling, het zegt echter weinig over de kwaliteit van
de behandeling.
Inhoudsvaliditeit
Het uitvoeren van een laparoscopische cholecystectomie in dagbehandeling is een veilige en
effectieve behandeling van patiënten met symptomatische galstenen. De mate van bewijskracht
11

hiervoor is A1 (Gurusamy, 2008), dat wil zeggen dat er systematische reviews bekend zijn die
tenminste enkele gerandomiseerde vergelijkende klinische onderzoeken van goede kwaliteit, omvang
en consistentie bevatten, waarbij de resultaten van de afzonderlijke onderzoeken consistent is.
Statistisch betrouwbaar onderscheiden
Aangezien er voldoende variatie in de praktijk lijkt te bestaan, verwacht de werkgroep dat de indicator
voldoende tussen ziekenhuizen discrimineert en verbeteringen in kwaliteit van zorg zal registreren.
Vergelijkbaarheid
Leeftijd, comorbiditeit en wens van de patiënt kunnen redenen zijn om af te zien van een
dagbehandeling en beïnvloeden dus deze indicator.
Registratiebetrouwbaarheid
De werkgroep verwacht dat deze indicator onder gelijkblijvende omstandigheden (min of meer)
dezelfde resultaten oplevert. Maar de verantwoordelijkheid voor de registratiebetrouwbaarheid ligt bij
de aanleverende ziekenhuizen zelf.
De gevraagde gegevens worden vastgelegd middels DBC-registraties, waardoor de gegevens relatief
makkelijk terug te vinden zijn.
Referenties
- Kasem A, Paix A, Grandy-Smith S, El-Hasani S. Is laparoscopic cholecystectomy safe and
acceptable as a day case procedure? J Laparoendosc Adv Surg Tech A 2006;16:365-8.
- Blatt A, Chen S. Day-only laparoscopic cholecystectomy in a regional teaching hospital. ANZ J
Surg 2003;73:321-5.
- Ji W, Ding K, Li LT, Wang D, Li N, Li JS. Outpatient versus inpatient laparoscopic
cholecystectomy: a single center clinical analysis. Hepatobiliary Pancreat Dis Int 2010;9:60-4.
- Gurusamy KS, Junnarkar S, Farouk M, Davidson BR. Day-case versus overnight stay for
laparoscopic cholecystectomy. Cochrane Database Syst Rev. 2008;(3):CD006798.
12

4. Volume
Relatie tot kwaliteit Zorg vergt deskundigheid en ervaring. Dit aspect weegt zwaar vanuit
veiligheid- en patiëntenperspectief. Patiënten geven aan dat zij graag
behandeld willen worden door een arts die vaak een bepaalde handeling
doet; het vaker verrichten van de handeling vergroot de vaardigheid.
Operationalisatie 4a Hoeveel chirurgen op uw ziekenhuislocatie voeren galblaasverwijderingen
uit op de peildatum?
Operationalisatie 4b Hoeveel patiënten hebben een galblaasverwijdering ondergaan op uw
ziekenhuislocatie in het verslagjaar?
Definitie(s) n.v.t.
In- /exclusiecriteria 4a en b: Exclusief ANIOS en AIOS
Bron 4a: Ziekenhuisregistratie
4b: DBC-registratie
Meetfrequentie 4a: 1x per jaar
4b: continu
Peildatum 4a: 01-03-2012
Verslagjaar 4b: 01-01-2011 tot en met 31-12-2011
Rapportagefrequentie 4a: 1x per jaar
4b: 1x per verslagjaar
Type indicator 4a: Structuur
4b: Proces
Meetniveau 4a: Specialistniveau
4b: Patiëntniveau
Kwaliteitsdomein Veiligheid, effectiviteit, patiëntgerichtheid
Rekenregels
Indicator 4b Volume Formule
Tel alle patiënten die een galblaasverwijdering hebben ondergaan in het
verslagjaar op uw ziekenhuislocatie.
# patiënten
waarvoor G5 en G6
gelden
Achtergrond en variatie in kwaliteit van zorg
De prevalentie van galblaasstenen varieert in westerse landen tussen de 13% en 22%, afhankelijk
van de risicofactoren. Risicofactoren voor het ontstaan van cholesterol galstenen zijn: leeftijd,
vrouwelijk geslacht, obesitas, fors gewichtsverlies, zwangerschap, etniciteit, parenterale voeding,
oestrogenen gebruik, octreotide gebruik en positieve familie-anamnese. In Nederland worden per jaar
21.000 cholecystectomieen uitgevoerd (NVvH, 2007). Complicaties van een cholecystectomie
kunnen onder andere galwegletsel en bloedingen zijn.
Onderzoek toont bij steeds meer aandoeningen aan dat de kwaliteit beter is naarmate het team dat
bij de zorg betrokken is meer ervaring heeft (Begg, 1998; Birkmeyer, 2001; Dudley, 2004; Luft, 1979;
Ross, 2010). Dit hangt samen met onder meer de aan- of afwezigheid van technologische
voorzieningen, de ervaring van de betrokken artsen, de kwaliteit van de eventuele operatieve
interventie en nazorg, en andere zorgaspecten (IGZ, 2004). Zogenoemde hoogvolume
zorgaanbieders hebben in dit type studies veelal een significant lagere ziekenhuismortaliteit, minder
complicaties en betere overall resultaten dan laagvolume zorgaanbieders (Murray 2006, Halm 2002).
Mogelijkheden tot verbetering
Voor niet-acute zorg geldt dat patiënten kunnen worden doorverwezen of expertise van
gespecialiseerde centra kan worden aangetrokken.
Beperkingen bij gebruik en interpretatie
Het aantal patiënten (operationalisatie b) kan niet één-op-één worden gedeeld door het aantal
specialisten (operationalisatie a), aangezien er verschillende factoren van invloed zijn zoals omvang
13

van de aanstelling van de medisch specialist en het feit dat een medisch specialist op meerdere
locaties werkzaam kan zijn.
Inhoudsvaliditeit
Uit een literatuurstudie komt naar voren dat een hoger volume galblaasverwijderingen per ziekenhuis
en chirurg leidt tot minder complicaties (Murphy, 2010; Csikesz, 2010). De bewijskracht voor de
stelling dat een hoger volume galblaasverwijdering leidt tot betere uitkomsten is C. Dit wil zeggen dat
er enkele niet-vergelijkende onderzoeken bekend zijn.
Statistisch betrouwbaar onderscheiden
Aangezien er voldoende variatie in de praktijk lijkt te bestaan, verwacht de werkgroep dat de indicator
voldoende tussen ziekenhuizen discrimineert en verbeteringen in kwaliteit van zorg zal registreren.
Vergelijkbaarheid
Bij deze indicator spelen bias en case-mix geen rol.
Registratiebetrouwbaarheid
De werkgroep verwacht dat de indicator onder gelijkblijvende omstandigheden (min of meer)
hetzelfde resultaat oplevert. Maar de verantwoordelijkheid voor de registratiebetrouwbaarheid ligt bij
de aanleverende ziekenhuizen zelf. De benodigde informatie wordt door ziekenhuizen geregistreerd
in de zorgactiviteiten-registratie en DBC-registratie. Deze indicator is daarmee op een betrouwbare
manier te meten en de resultaten zijn goed retrospectief controleerbaar.
Referenties
- Begg CB, Cramer LD, Hoskins HJ, Brennan MF. Impact of hospital volume on operative mortality
for major cancer surgery. JAMA 1998;280:1747-1751.
- Birkmeyer JD, Finlayson EVA, Birkmeyer CM. Volume standards for high-risk procedures:
Potential benefits of the Leapfrog initiative. Surgery 2001;130:415-22.
- Csikesz NG, Singla A, Murphy MM, Tseng JF, Shah SA. Surgeon volume metrics in laparoscopic
cholecystectomy. Dig Dis Sci 2010;55:2398-405.
- Dudley RA, Johansen KL, Bran R, Rennie RJ, A Milstein. Selective referral to high-volume
hospitals estimating potentially avoidable deaths. JAMA 2000;283:1159-66.
- Halm EA, Lee C, Chassin MR. Is volume related to outcome in health care? A systematic review
and methodologic critique of the literature. Ann Int Med 2002;137:511-20.
- NVvH. Richtlijn Onderzoek en behandeling van galstenen. Utrecht, 2007: Nederlandse
Vereniging voor Heelkunde.
- IGZ. Rapport prestatie-indicatoren ziekenhuizen. Utrecht, 2004: Inspectie voor de
Gezondheidszorg.
- Murphy MM, Ng SC, Simons JP, Csikesz NG, Shah SA, Tseng JF. Predictors of major
complications after laparoscopic cholecystectomy: surgeon, hospital, or patient? J Am Coll Surg
2010;211:73-80.
- Murray GD, Teasdale GM. The relationship between volume and health outcomes – a review.
Scott Med J 2006;51:17-22.
- Ross JS, Normand ST, Wang Y, Ko DT, Chen J, Drye EE, Keenan PS, Lichtman JH, Bueno H,
Schreiner GC, Krumholz HM. Hospital volume and 30-day mortality for three common medical
conditions. N Engl J Med 2010;362:1110-18.
14

LET OP!
Onderstaande indicator over praktijkvariatie hoeft niet in detail overeen te komen met de uiteindelijke
formulering van deze indicator, omdat aanscherping en discussies over de methodiek nog steeds
kunnen plaatsvinden. De registratielast voor ziekenhuizen voor deze indicator is beperkt omdat de
gegevens door Vektis worden aangeleverd.
5. Praktijkvariatie (Gegevens worden geleverd door Vektis)
Relatie tot kwaliteit Voor het bereiken van een goed patiëntenresultaat is een juiste
indicatiestelling essentieel. Enige mate van praktijkvariatie is
onvermijdelijk. De samenstelling van een patiëntenpopulatie is immers niet
voor ieder ziekenhuis gelijk, patiëntenpreferenties kunnen verschillen, en
de wetenschappelijke evidence laat vaak ruimte open voor interpretatie.
Indien er echter na het corrigeren voor relevante populatiekenmerken nog
steeds significante variatie optreedt, is dit een indicatie voor mogelijke
over- en/of onderbehandeling.
Operationalisatie 5a Aantal patiënten met een galblaasverwijdering (cholecystectomie) op
gemeenteniveau per 100.000 verzekerden in de gemeente, gecorrigeerd
voor relevante patiëntkenmerken.
Teller 5a Totaal aantal patiënten dat een galblaasverwijdering (cholecystectomie)
heeft ondergaan.
Noemer 5a Totaal aantal verzekerden in de gemeente/100.000
Operationalisatie 5b Aantal patiënten met een galblaasverwijdering (cholecystectomie) op
ziekenhuisniveau per 100.000 inwoners in het verzorgingsgebied van het
ziekenhuis, gecorrigeerd voor relevante patiëntkenmerken.
Teller 5b Totaal aantal patiënten met een galblaasverwijdering (cholecystectomie)
Noemer 5b Totaal aantal verzekerden in verzorgingsgebied van het ziekenhuis voor
galblaasverwijdering/100.000
Definitie(s) Praktijkvariatie indicatiestelling operatieve interventie: Verschillen tussen
ziekenhuizen in de mate waarin patiënten met vergelijkbare klachten een
operatie ondergaan.
Verzorgingsgebied: cluster van (fracties) van postcodegebieden waaruit
patiënten naar het ziekenhuis komen voor behandeling van galblaas en -
stenen.
In- /exclusiecriteria Exclusie: verzekerden zonder woonadres in Nederland
Bron Vektis data: landelijke database van declaratiegegevens van
zorgverzekeraars
Sociaal en Cultureel Planbureau. Statusscores, factorscore sociale status
2006 per postcodegebied. Wordt gebruikt voor correctieberekening
Ziekenhuizen hoeven deze indicator niet zelf aan te leveren
Meetfrequentie Continu
Meetperiode 01-01-2010 tot en met 31-12-2010
Rapportagefrequentie 1x per verslagjaar
Type indicator Proces
Meetniveau Patiëntniveau
Kwaliteitsdomein Effectiviteit, doelmatigheid
Achtergrond en variatie in kwaliteit van zorg
In 2004 concludeerde de Raad voor de Volksgezondheid en Zorg (RVZ) dat in Nederland variaties in
electieve interventies tussen regio’s bestonden die niet onderdeden voor die in de VS (RVZ, 2004).
Recent onderzoek in Nederland laat opnieuw zien dat de verschillen groter zijn dan verwacht op
basis van patiëntkenmerken (leeftijd en inkomen) (van Beek, 2009).
De prevalentie van galblaasstenen varieert in westerse landen tussen de 13% en 22%, afhankelijk
van de risicofactoren. In Nederland worden per jaar 21.000 cholecystectomieen uitgevoerd (NVvH,
2007).
15

Mogelijkheden tot verbetering
Wetenschappelijke verenigingen kunnen scherpere indicatiestelling opnemen in richtlijnen. Op
langere termijn kunnen zij mogelijk een norm vaststellen van het gewenste aantal interventies op
populatieniveau.
Op ziekenhuisniveau kunnen professionals zich op de hoogte stellen van de indicaties waarvoor
voldoende bewijs is dat een interventie werkzaam is c.q. werkzamer is dan alternatieve
behandelmogelijkheden. Dit kan over- en onderbehandeling voorkomen.
De laatste jaren is veel onderzoek gedaan naar patiënten preferenties. Met name bij preferentiegevoelige
zorg (‘preference-sensitive care’) blijkt dat bij goede en volledige voorlichting, idealiter
gecombineerd met beslissingsondersteuning, patiënten vaker neigen naar minder invasieve
behandelingen dan door behandelaars wordt verondersteld (Wennberg, 2009).
Beperkingen bij gebruik en interpretatie
De indicator is geschikt als spiegelinformatie en kan bij onverklaarbare variatie aanleiding geven voor
de wetenschappelijke vereniging om kritisch naar de indicatiestelling voor galblaasverwijdering te
kijken. De werkgroep raadt tevens aan om komend jaar de data van deze indicator zorgvuldig te
bekijken.
Nederlandse patiënten die in het buitenland worden behandeld maken geen deel uit van de Vektis
database, omdat deze declaraties zelden via DBC’s verlopen. De consequentie hiervan is dat in de
regio’s van Nederland die grenzen aan België of Duitsland de interventiepercentages lager kunnen
uitvallen.
Inhoudsvaliditeit
Sinds 1988 doet het Dartmouth Atlas Project (Dartmouth Atlas Project, 2011) in de Verenigde Staten
onderzoek naar variatie in zorg, waarbij grote variatie wordt gemeten in aantal interventies per 1.000
Medicare ingeschrevenen. De Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD)
vergelijkt in haar Health Data zorggebruik tussen verschillende landen op basis van het aantal
interventies per 100.000 inwoners, waarin eveneens grote verschillen worden gevonden. Aansluitend
op deze literatuur maakt deze indicator op ziekenhuisniveau het aantal interventies per 100.000
inwoners inzichtelijk.
Door het verschuiven van de budgetfinanciering naar productfinanciering (betaling per DBC) komt de
praktijkvariatie rond indicatiestelling opnieuw op de agenda in Nederland. Praktijkvariatie komt vooral
voor bij aandoeningen waarbij de indicatie niet zwart/wit is. Denk bijvoorbeeld aan een relatief
gezonde patiënt met een versleten heup, waarbij het besluit tot operatie veel discretionaire ruimte
kent.
Zowel over- als onderbehandeling heeft vaak een directe koppeling met de zorginhoudelijke kwaliteit
van geleverde zorg. Bij overbehandeling kan er sprake zijn van onnodige risico’s: meer interveniëren
dan waar medisch gezien aanleiding voor is, betekent het blootstellen van patiënten aan de risico’s
en/of bijwerkingen die per definitie aan een interventie zijn verbonden. Bij onderbehandeling, aan de
andere kant, krijgen patiënten niet de zorg die zij eigenlijk nodig hebben, waardoor de kans op
optimale zorguitkomsten wordt verkleind.
Vergelijkbaarheid
Het gebruik van zorg is niet alleen gerelateerd aan de diagnose, maar ook aan populatiekenmerken
zoals leeftijd, geslacht, sociaaleconomische status en comorbiditeit (Heijmans, 2006; Pomp, 2009;
Wennberg, 1996). Als er significante verschillen zijn in deze kenmerken per ziekenhuis, dan is het
belangrijk om daarvoor te corrigeren. Zonder correcties voor deze kenmerken (zorgzwaartecorrectie)
ontstaat een vertekend beeld van het zorggebruik. Met behulp van de beschikbare databases is
uitgebreide correctie mogelijk op basis van declaratie- en verzekerdengegevens.
Ook na correctie voor patiëntkenmerken blijft het mogelijk dat de zorgzwaarte van een ziekenhuis die
een derdelijns functie vervult (dat wil zeggen dat dit ziekenhuis patiënten doorverwezen krijgt van
behandelaren in andere ziekenhuizen) zwaarder is dan dat van een centrum dat geen derdelijns zorg
vervult. Om te voorkomen dat deze indicator bij dergelijke ziekenhuizen onjuist geïnterpreteerd kan
worden, wordt bij de presentatie van de resultaten het percentage doorverwijzingen vanuit een ander
ziekenhuis vermeld. Onderzocht zal worden of en hoe hiervoor dan ook vervolgens daadwerkelijk
gecorrigeerd dient te worden.
Per indicator wordt voor alle gedefinieerde kenmerken onderzocht welke een significante invloed
hebben door middel van een regressieanalyse. Voor deze kenmerken wordt gecorrigeerd. Afhankelijk
16

van voortschrijdend inzicht of de beschikbaarheid van data kan in de toekomst de verzameling van
onderzochte populatiekenmerken worden aangepast.
Specifiek voor de indicatorenset galblaasverwijdering:
Correctie vindt plaats op de volgende patiëntkenmerken (mits significant):
• Leeftijd
• Geslacht
• Sociaal economische status
• Diabetes
De werkgroep wil ook corrigeren voor de volgende variabelen. Correctie op deze variabelen is echter
nog niet mogelijk.
• Obesitas
• Fors gewichtsverlies
• Zwangerschap
• Etniciteit
• Parenterale voeding
• Oestrogenen gebruik
• Octreotide gebruik
• Positieve familieanamnese
Registratiebetrouwbaarheid
De benodigde informatie wordt door zorgverzekeraars geregistreerd en aangeleverd aan Vektis. Het
gaat hierbij zowel om verzekerdengegevens als gedeclareerde DBC’s. De gedeclareerde DBC’s
hebben tijdens het aanleveringsproces van ziekenhuis via verzekeraar aan Vektis verschillende
validiatieslagen ondergaan. De data zijn inclusief declaraties van ZBC’s voor zover het verzekerde
zorg betreft, en kennen voor wat betreft de ziekenhuiszorg een dekkingsgraad van 95-99%. De
landelijke Vektis bestanden zijn dan ook een betrouwbare databron, waarin beschikbare data juist en
volledig zijn vastgelegd.
Nederlandse patiënten die in het buitenland worden behandeld maken geen deel uit van de Vektis
database, omdat deze declaraties zelden via DBC’s verlopen. De consequentie hiervan is dat in de
regio’s van Nederland die grenzen aan België of Duitsland de interventie-percentages te laag kunnen
uitvallen.
De databron van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) die wordt gebruikt voor de
correctieberekening wordt gezien als betrouwbaar. De correctieberekening maakt gebruik van de
statusscores gepubliceerd door het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP), een maat voor de
sociaaleconomische status van een postcodegebied. Het is een maat die is samengesteld uit drie
elementen: inkomen, werkgelegenheid en opleidingsniveau. Bij de bepaling van patiëntkenmerk P10
(SES) wordt een koppeling gemaakt op basis van de postcode van de verzekerde en de SCP
gegevens.
Berekening praktijkvariatie-indicator
De praktijkvariatie-indicator wordt volledig door Vektis aangeleverd. Instellingen hoeven de
onderstaande variabelen niet zelf te verzamelen en de berekeningen niet zelf toe te passen. Voor de
volledigheid worden de methoden die Vektis hanteert voor het berekenen van de indicator hieronder
weergegeven.
Variabelen
Voor de bepaling van deze indicator wordt gebruik gemaakt van Vektis data die op patiëntniveau zijn
vastgelegd. Dit gebeurt aan de hand van een variabelenlijst. Een variabele is een te verzamelen
data-element. Het betreft zowel patiëntkenmerken (zie Tabel 1) als DBC-registraties (zie Tabel 2).
Een toelichting op de DBC-coderingen is te vinden aan het eind van deze paragraaf.
Regionale populatiekenmerken kunnen de vergelijkbaarheid van de praktijkvariatie indicator
verstoren. Hiervoor wordt gecorrigeerd. De correctieberekening maakt gebruik van de statusscores
gepubliceerd door het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP), een maat voor de sociaaleconomische
status van een postcodegebied. Het is een maat die is samengesteld uit drie elementen: inkomen,
17

werkgelegenheid en opleidingsniveau. 1 Bij de bepaling van patiëntkenmerk P10 (SES) wordt een
koppeling gemaakt op basis van de postcode van de verzekerde en de SCP gegevens.
Tabel 1: Patiëntkenmerken uit Vektis data
Type Patiënt- Naam Waarden Instructie
kenmerk kenmer
k nr.
Algemeen P1 Patiënt-id
P2 Postcode patiënt XXXX
P3 Geslacht M/V
P4 Geboortedatum Dd/mm/jjjj
P5 Leeftijd … jr Berekenen m.b.v. datum
openen DBC en
geboortedatum
Postcode P10 SES Indeling Koppelen op basis
gekoppeld
categorie SES postcode verzekerde aan
SCP gegevens
FKG P20 2 Diabetes Type I Ja/Nee Patiënt valt in FKG 16
P21 Diabetes Type II met
hypertensie en cholesterolmedicatie
(IIa)
Ja/Nee Patiënt valt in FKG 6
P22 Diabetes Type II overig (IIb) Ja/Nee Patiënt valt in FKG 9
Tabel 2: Variabelen uit DBC gegevens van Vektis
Variabele Naam Waarden Instructie
V1 Initiële DBC
0303.11.323.XXX Voor bepalen
aandoening
verzorgingsgebied
V2 DBC operatief 0303.11/21.323.202/203/206/3
02/303/306
Voor bepalen teller
V3 Datum openen
operatieve DBC
Dd/mm/jjjj
V7 Mogelijke verwijs DBC 0303.XX.323.1XX In ander ziekenhuis dan
zkh van operatie (V2)
V8 Datum openen
mogelijke verwijs DBC
Dd/mm/jjjj
V9 Tijd tussen mogelijke
verwijs DBC en
operatieve DBC
V9 = V3 – V8
V10 Verwijzing van ander Ja/Nee Indien sprake is van V7 en
ziekenhuis
(V9 ≤ 90) dagen).
1 Voor meer informatie zie
http://www.scp.nl/Organisatie/Onderzoeksgroepen/Wonen_Leefbaarheid_Veiligheid/Lopend_onderzoek_van_W
LV/Statusscores
2 Belangrijk: Variabelen P20 t/m P22 zijn wederzijds exclusief: dwz. kunnen niet gelijktijdig voorkomen bij 1
patiënt. De patiënt wordt volgens beslisregels aan maximaal één van deze hier gebruikte FKGs toebedeeld.
18

Toelichting DBC codering
Component Code Omschrijving
Specialisme 0303 Heelkunde
Zorgtype 11 Initiële DBC, reguliere zorg
21 Vervolg DBC
Diagnose 323 cholecystitis / cholelithiasis
Behandeling 202 Operatief met dagopname(n)
203 Operatief met klinische episode(n)
206 KZD Operatief met klinische episode(n)
302 Operatief-endotechniek met dagopname(n)
303 Operatief-endotechniek met klinische episode(n)
306 KZD operatief-endotechniek met klinische episode(n)
Uitvoering indicatorbepaling
De gegevens die noodzakelijk zijn voor het bepalen van de indicator praktijkvariatie zijn reeds
beschikbaar via Vektis. Ziekenhuizen hoeven geen aanvullende gegevens te registreren. De bepaling
van de indicator wordt door Vektis uitgevoerd.
Vektis construeert voor (clusters) van postcodegebieden koppelingen tussen de Vektis data en
populatiegegevens van het SCP. Vervolgens verricht Vektis de analyse om voor ieder ziekenhuis tot
de juiste indicatorwaarde te komen.
De stappen voor het bepalen van de indicatorwaarde zien er als volgt uit:
1. Vektis selecteert de juiste patiëntpopulatie op basis van de gesloten Diagnose Behandeling
Combinaties (DBC’s). Dit zijn alle afgesloten DBC’s die geopend zijn in de meetperiode met
codering zoals in Tabel 2 en kunnen zowel initiële als vervolg DBC’s betreffen.
2. Vektis maakt een koppeling met CBS en SCP data en berekent vervolgens:
3. Welke populatiekenmerken op individueel niveau een significante invloed hebben op de
praktijkvariatie door middel van een regressieanalyse
4. De verzorgingsgebieden per ziekenhuis door toewijzing van individuele verzekerden aan
ziekenhuizen
5. Op ziekenhuisniveau de verwachte praktijkvariatie op basis van de populatiekenmerken van
verzekerden in het verzorgingsgebied
6. De gecorrigeerde praktijkvariatie op ziekenhuisniveau
In stap 4 wordt het verzorgingsgebied per ziekenhuis geïdentificeerd op basis van gedeclareerde
DBC’s (al dan niet operatief). Het verzorgingsgebied per ziekenhuis wordt per aandoening berekend.
Op deze wijze wordt rekening gehouden met eventuele specialisaties van ziekenhuizen, en
verschuivingen van marktaandeel. Afhankelijk van het aantal patiënten dat voor een aandoening in
het ziekenhuis wordt gezien, worden fracties van postcodegebieden toegewezen aan ziekenhuizen.
Voor een uitgebreide beschrijving van de gehanteerde methodiek voor het toewijzen van het
verzorgingsgebied en het berekenen van indicatorwaarden zie [wordt nog via website ZiZo of Vektis
ter beschikking gesteld].
Referenties
- NVvH. Richtlijn Onderzoek en behandeling van galstenen. Utrecht, 2007: Nederlandse
Vereniging voor Heelkunde.
- RVZ. Gepaste Zorg. Zoetermeer, 2004: Raad voor de Volksgezondheid en Zorg.
- van Beek E, Boon L, Vlieger EJ. Voorstudie naar Praktijkvariatie in Nederland, in opdracht van
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.
- Wennberg JE, O’Connor AM, et al. Extending The P4P Agenda, Part 1: How Medicare Can
Improve Patient Decision Making And Reduce Unnecessary Care. Health Affairs 2009;26:1564-
1574.
- Dartmouth Atlas Project 2011. http://www.dartmouthatlas.org/
- Heijmans, MJWM. Mensen met COPD met een lage sociaal - economische status. NIVEL, 2006.
19

- Pomp, M en F Hasaart. Aanbodgeïnduceerde vraag in de ziekenhuismarkt. ESB 94, 2009:372-
374.
- Wennberg, J. The Dartmouth Atlas of Healthcare. Chicago: AHA Press, 1996.
20

3. Lijst te verzamelen variabelen
In dit hoofdstuk wordt beschreven hoe de gegevens voor het bepalen van de indicatoren verzameld
worden. Dit gebeurt aan de hand van een variabelenlijst. Een variabele is een te verzamelen dataelement.
Variabelenlijst
Structuurindicatoren worden op ziekenhuisniveau verzameld. Het is voor deze indicatoren voldoende
om één keer per jaar een vraag met ja of nee te beantwoorden. Om de proces- en
uitkomstindicatoren te kunnen bepalen, worden gegevens op patiëntniveau verzameld en worden
verschillende bronnen geraadpleegd.
Op de volgende pagina’s worden alle variabelen beschreven die nodig zijn om de indicatoren te
kunnen bepalen van de set Galblaasverwijdering. Van de variabelen worden de volgende gegevens
vastgelegd:
- Variabele nummer: Het nummer van de variabele wordt later gebruikt om uit te kunnen
leggen welke variabelen gebruikt moeten worden voor de berekening
van een indicator.
- Naam: Naam/beschrijving van de variabele.
- Vast te leggen waarde: De vast te leggen waarde is een omschrijving om aan te geven wat een
ziekenhuis moet vastleggen. Dit kan bijvoorbeeld een behandelas van
een DBC zijn, ja/nee of een datum.
- Bron: De bron is bedoeld om het zoeken naar de variabele (het data-element)
te vereenvoudigen Dit is gebaseerd op de bevindingen van de
ziekenhuizen uit de praktijktest. Het kan zijn dat dit in andere
ziekenhuizen onder een andere naam of op een andere plaats/systeem
wordt vastgelegd.
- Instructie: Deze beschrijft met welke zoekwaarden gezocht moet worden. Ook
worden praktijktips gegeven.
- Nodig voor indicator: Als laatste staat aangegeven voor welke indicatoren de variabele
gebruikt wordt.
Voor sommige variabelen is het niet mogelijk om direct uit de data de waarde van de variabele te
bepalen. Leeftijd is hierbij het meest duidelijke voorbeeld. Om de leeftijd te kunnen bepalen is een
peildatum en een geboortedatum nodig. Deze eerste twee gegevens zijn opgenomen bij de
variabelen. Bij de indicatoren zijn rekenregels gedefinieerd die de uiteindelijke variabele berekenen.
Een voorbeeld is: peildatum – geboortedatum = leeftijd.
21

Tabel 1: Variabelen uit verschillende bronnen in het ziekenhuis
Varia-
bele
Naam Vast te leggen waarde Bron Instructie Benodigd
G0 Patiëntnummer ZIS Het patiëntnummer is het unieke element dat de
basis vormt om koppelingen tussen
registratiesystemen mogelijk te maken.
G1 Laparoscopisch
galblaasverwijde
ring
G2 Zorgverrichting
laparoscopische
galblaasverwijde
ring
DBC codering:
0303.xx.323.302
0303.xx.323.303
0303.xx.323.306
Zorgverrichtingen:
35355
35321
35356
DBCregistratie
Zorgverrichting
en registratie
De patiënten die een geplande laparoscopische
galblaasverwijdering hebben ondergaan
voor indicator
1: Opnamedagen
3: Dagbehandeling
4: Volume
1: Opnamedagen
3: Dagbehandeling
1: Opnamedagen
3: Dagbehandeling
G3 Datum opname dd-mm-jjjj ZIS, EPD De datum van opname voor G1 1: Opnamedagen
G4 Datum ontslag dd-mm-jjjj ZIS, EPD De datum van ontslag voor G1 1: Opnamedagen
G5 Galblaas- DBC codering:
DBC- De patiënten die een galblaasverwijdering 4: Volume
verwijdering 0303.xx.323.202
0303.xx.323.203
0303.xx.323.206
0303.xx.323.302
0303.xx.323.303
0303.xx.323.306
registratie ondergaan
G6 Zorgverrichting Zorgverrichtingen:
Zorgverrichting
4: Volume
galblaasverwijde 35350
en registratie
ring
35355
35300
35301
35320
35321
35351
35356
G7 Dagbehandeling DBC codering:
DBC
Een patiënt met galblaasoperatie waarbij opname 3: Dagbehandeling
galblaasoperatie 0303.xx.323.202
0303.xx.323.302
registratie en ontslag op dezelfde dag plaatsvinden
22

Tabel 2: Rekenregels voor te berekenen variabelen
Variabele Te berekenen gegevens Berekening Formule Validatie-
Regels
Nodig voor
indicator
G8 Opnameduur (dagen) Datum ontslag – Datum opname G4-G3 >=0 1: Opnamedagen
.
23

Bijlage 1: Verwerking commentaar consultatieronde
In de onderstaande tabel zijn alleen commentaren opgenomen die deels of niet verwerkt zijn, of ter kennisgeving zijn aangenomen door de indicatorwerkgroep.
Overige commentaren zijn doorgevoerd in de indicatorengids en zijn daarom niet nogmaals in de tabel benoemd.
Commentaar* Vereniging/organisatie Verwerkt/Niet verwerkt Toelichting
NVGIC is ook bezig met de ontwikkeling van
een indicatorenset voor galblaas. Afstemming is
vereist.
In het ziekenhuis worden ERCP’s, uitgevoerd
door de MDL. Deze zijn echter niet
meegenomen in de indicatorset bij de
rekenregels. In veel ziekenhuizen zonder
specifiek MDL zal de heelkunde deze verrichting
uitvoeren.
Acute (dus ontstoken) en electieve patiënten
worden op een hoop gegooid.
Algemene opmerkingen
NFU Niet verwerkt Er zat een werkgroeplid van de
NVvH/NVGIC in de werkgroep voor de
ontwikkeling van de indicatorenset.
Bovendien heeft de NVvH (bijna) alle
indicatoren geautoriseerd.
NVZ Niet verwerkt De werkgroep heeft er bewust voor
gekozen om het specialisme MDL niet
mee te nemen.
NVZ Niet verwerkt Op basis van DBC’s kan geen
onderscheid gemaakt worden tussen
acuut en electief, daarom heeft de
werkgroep besloten om beide samen te
nemen.
Indicator 1: Opnamedagen
Geautoriseerd NVvH Ter kennisneming
Indicator 2: Heropname
Geautoriseerd NVvH Ter kennisneming
Waarom wordt dit aangeleverd door Vektis? Dit
kan ook uit eigen registratie worden gehaald.
De vraag hierbij is hoe de heropnames in eigen
ziekenhuis dan worden geteld? Dit in verband
met de regel dat heropnames binnen dezelfde
DBC vallen dan de primaire galblaasoperatie
NVZ Niet verwerkt Er is voor gekozen om zo veel mogelijk
gebruik te maken van bestaande
registraties. Uit Vektis is het goed
mogelijk deze gegevens te halen.
24

Commentaar* Vereniging/organisatie Verwerkt/Niet verwerkt Toelichting
Het is duidelijker om te spreken van aantal
operaties in plaats van aantal patiënten.
Indicator 3: Dagbehandeling
NVZ Niet verwerkt Per persoon kan maar één keer een
galblaasverwijdering plaatsvinden,
daarom blijft de focus het aantal
patiënten.
Indicator Conversies
Geautoriseerd NVvH Ter kennisneming
Conversies zijn niet uit de dbc/verrichtingen
registratie te halen. Hierdoor niet aan te leveren
In overleg met de OK moet worden achterhaald
of zowel de geplande (laparoscopische
verwijdering)als de uiteindelijke OK ( open
galblaasverwijdering) opgehaald kan worden.
Anders is dit een handmatige en tijdrovende
exercitie.
Het effect van het verschil in percentage open
en laparoscopische procedure heeft veel effect
op deze indicator.
Omdat het een groot aantal patiënten betreft is
het onwenselijk om dit handmatig uit het
systeem te moeten halen.
NVZ Niet verwerkt Deze indicator is niet vastgesteld door de
stuurgroep vanwege geringe
inhoudsvaliditeit.
NVZ Niet verwerkt Deze indicator is niet vastgesteld door de
stuurgroep vanwege geringe
inhoudsvaliditeit.
NVZ Niet verwerkt Deze indicator is niet vastgesteld door de
stuurgroep vanwege geringe
inhoudsvaliditeit.
Indicator 4: Volume galblaasverwijdering
Geautoriseerd NVvH Ter kennisneming
ZN is met de NVvH van mening dat de volumeindicator
in deze vorm niet thuishoort in de
zorginhoudelijke set, omdat die niets zegt over
de kwaliteit van de zorg.
De NVvH heeft grote moeite met het uitvragen
van de praktijkvariatie. De huidige gegevens
over praktijkvariatie zijn namelijk onvoldoende
valide en betrouwbaar. Dat bleek tijdens een
overleg tussen NVvH en ZN op 20 juni j.l.
ZN Niet verwerkt Indicator blijft gehandhaafd op
uitdrukkelijk verzoek van de NPCF/CB
Indicator 5: Praktijkvariatie
NVvH Niet verwerkt De indicator is toegevoegd op verzoek
van de vragende partijen (NPCF,
Consumentenbond en Zorgverzekeraars
Nederland).
25

Commentaar* Vereniging/organisatie Verwerkt/Niet verwerkt Toelichting
Wat zegt deze indicator in deze tijd dat
patiënten keuzevrijheid tussen ziekenhuizen
hebben?
* Indien nodig is commentaar samengevat
NVZ Niet verwerkt De indicator is toegevoegd op verzoek
van de vragende partijen (NPCF,
Consumentenbond en Zorgverzekeraars
Nederland)
26

Deel 2: Klantpreferentievragen
Bij deze indicatorenset zijn (nog) geen klantpreferentievragen opgesteld die ingaan op het aanbod
van de zorg.
27

Afkortingenlijst indicatorengids Galblaasverwijdering
CB Consumentenbond
CBS Centraal Bureau voor de Statistiek
COPD Chronic Obstructive Pulmonary Disease
DBC Diagnose Behandel Combinatie
EPD Elektronisch patiëntendossier
ERCP Endoscopische retrograde cholangiopancreaticografie
FKG Farmaceutische kostengroep
IGZ Inspectie voor Gezondheidzorg
KZD Klinisch zonder dagen (= geen ligdagen)
MAX Maximum
MDL Maag Darm Lever
MIN Minimum
NFU Nederlandse Federatie van Universitair Medisch Centra
NPCF Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie
NVGIC Nederlandse Vereniging voor GastroIntestinale Chirurgie
NVvH Nederlandse Vereniging voor Heelkunde
NVZ Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen
OECD Organisation for Economic Co-operation and Development
RVZ Raad voor de Volksgezondheid en Zorg
SCP Sociaal en Cultureel Planbureau
SES Sociaal economische status
ZBC Zelfstandig Behandelcentrum
ZIS Ziekenhuisinformatiesysteem
ZN Zorgverzekeraars Nederland
28