Opgave Nederlands (76Kb, pdf) - DUO

Nederl
Tijdvak 1
Woensdag 15 mei
13.30 – 16.00 uur
College-examen schriftelijk
Opgavenboekje
VF-1001-s-13-1-o
Staatsexamen VWO
2013
Nederlandse taal schrijfvaardigheid
1 Lees verder ►►►

Vwo Nederlandse taal
Schrijfvaardigheid
Algemene instructie bij onderwerp 1 en 2
Als onderdeel van het college-examen maakt u een schrijfopdracht. De toets duurt
150 minuten.
U kiest onderwerp 1 of 2. Het is de bedoeling dat u aan de hand van de aangeboden
teksten een artikel schrijft. U kiest daartoe slechts één opdracht en maakt in geen
geval meerdere opdrachten. Geef bovenaan uw tekst duidelijk aan voor welke
opdracht u gekozen hebt door de letter A, B, C of D te noteren.
Gebruik de volgende richtlijnen:
• Ga uit van de tekstsoort en het publiek, zoals in de opdracht is aangegeven.
• Zorg voor een duidelijke alinea-indeling.
• Bedenk een pakkende titel.
• Bedenk minstens drie tussenkopjes van maximaal zes woorden.
• Het is niet de bedoeling dat u de inleiding bij onderwerp 1 of 2 klakkeloos
overneemt in uw eigen schrijfproduct.
• Let op zinsbouw, stijl en spelling.
• Gebruik minimaal 600 woorden en niet meer dan 750 woorden. Vermeld het
aantal woorden onder uw tekst.
Veel succes.
2 Lees verder ►►►

Onderwerp 1
Inleiding
De verzorgingsstaat
Nederland is een verzorgingsstaat. Ons land kent een sociaal systeem waarin de
staat primaire verantwoordelijkheid draagt voor het welzijn van zijn burgers, zoals in
kwesties van gezondheidszorg, onderwijs, werkgelegenheid en sociale zekerheid. De
verzorgingsstaat staat onder druk. Er is veel kritiek op de inrichting ervan. Ook kost
de verzorgingsstaat veel geld volgens sommige deskundigen. Moet de
verzorgingsstaat in deze vorm behouden blijven of moet deze ingrijpend worden
gewijzigd? Hoe zou Nederland in de toekomst moeten zorgen voor zijn burgers?
Waarop zouden de accenten moeten liggen? Voor wie zou de verzorgingsstaat
eigenlijk moeten zorgen en voor wie beslist niet?
Opdracht A
Schrijf voor de lezers van een regionale krant een betoog waarin u uw mening geeft
over de verzorgingsstaat. U neemt in ieder geval de volgende informatie-elementen
op:
1. Een inleiding waarmee u de aandacht van de lezers trekt en waarin u uw
standpunt aan de orde stelt door middel van een stelling.
2. Drie argumenten die pleiten voor uw standpunt. Gebruik hierbij een relevant
citaat uit onderstaande bronnen. Zet dit citaat tussen aanhalingstekens.
3. Twee tegenargumenten waarvan u er een weerlegt. Gebruik een relevant
citaat uit onderstaande bronnen. Zet dit citaat tussen aanhalingstekens.
4. Een slot met een conclusie die aansluit bij uw stelling.
Opdracht B
Schrijf voor de lezers van een regionale krant een beschouwing over de
verzorgingsstaat. U neemt in ieder geval de volgende informatie-elementen op:
1. Een inleiding waarmee u de aandacht van de lezers trekt en waarin u het
verschijnsel beschrijft. Besluit de inleiding met de hoofdvraag.
2. Een visie van voorstanders onderbouwd met drie argumenten. Gebruik een
relevant citaat uit onderstaande bronnen. Zet dit citaat tussen
aanhalingstekens.
3. Een visie van tegenstanders onderbouwd met drie argumenten. Gebruik een
relevant citaat uit onderstaande bronnen. Zet dit citaat tussen
aanhalingstekens.
3 Lees verder ►►►

4. Een samenvattend slot waarin u uw eigen visie opneemt.
De teksten die u kunt gebruiken, zijn:
Pegtel, A. (2012, januari/februari). Ik heb zelf ervaren dat het met een duwtje in de
rug mogelijk is erbovenop te komen en de armoede achter je te laten. Maarten! p. 52.
Pegtel, A. (2012, januari/februari). Zwakkeren wordt alle verantwoordelijkheid
ontnomen. Maarten! p. 65.
Pegtel, A. (2012, januari/februari). Onze verzorgingsstaat is gebaseerd op
arbeidsmodellen uit de jaren vijftig. Maarten! p. 77.
Vergeet niet de richtlijnen uit de algemene instructie in acht te nemen!
4 Lees verder ►►►

Tekst 1
Ik heb zelf ervaren dat het met een duwtje in de rug mogelijk is
erbovenop te komen en de armoede achter je te laten
Hans Spekman werd aan het eind van 2011 gekozen tot voorzitter van de PvdA.
Eerder was hij namens die partij lid van de Tweede Kamer. Hij ziet de
verzorgingsstaat niet als een statisch bouwwerk, maar vindt dat regelgeving telkens
aangepast dient te worden aan nieuwe maatschappelijke omstandigheden.
"De verzorgingsstaat beschouw ik als een vorm van beschaving waar ik niet zonder
zou willen. Er zijn talloze mensen die buiten hun schuld in moeilijke omstandigheden
verkeren. Pech bestaat in het leven. Wie dat erkent, zal het met me eens zijn dat we
met zijn allen moeten voorkomen dat die mensen wegzakken in de modder. We
moeten hun kansen bieden om op te klauteren, om weer mee te gaan doen.
Dat ik me hard maak voor de sociale zekerheid, komt ongetwijfeld door mijn jeugd.
Thuis hadden we het niet breed. Toen ik één jaar was, overleed mijn vader. Mijn
moeder bleef als weduwe achter met vier kinderen. Dat zij financieel door de
overheid werd gesteund, heeft mij als kind verder gebracht. Ik heb zelf ervaren dat
het met een duwtje in de rug mogelijk is erbovenop te komen en de armoede achter
je te laten.
In mijn ideale verzorgingsstaat laten we in principe niemand vallen. Het beleid moet
erop gericht zijn kwetsbaren sterker te maken en aan te zetten tot zelfstandigheid.
Dat leidt uiteindelijk tot algemene maatschappelijke vooruitgang.
Zorg voor mensen die het in het leven niet allemaal komt aanwaaien, is wat mij
betreft nog altijd een van de kernpunten van de sociaal-democratie. Maar waar we in
het verleden misschien wat laks in zijn geweest, is dat we niet streng genoeg
controleerden of het systeem werd misbruikt. In mijn tijd als wethouder in Utrecht heb
ik zelf gezien dat uitkeringstrekkers bijvoorbeeld zwart bijklusten. Dat is
ontoelaatbaar.
Om fraude te voorkomen moeten we de naïviteit uit de regelgeving halen. Zo
ingewikkeld is dat niet, want bestanden zijn eenvoudig te koppelen. Daarnaast moet
de steun natuurlijk terechtkomen waar deze hoort. Dat grootouders via de
kinderopvangtoeslag een zakcentje konden bijverdienen als oppas van hun
kleinkinderen, was ronduit belachelijk.
Of ik voorstander ben van krappe of ruime zorgregels? Daar kan ik geen simpel
antwoord op geven. Ik zie de verzorgingsstaat namelijk niet als een statisch
bouwwerk. De regelgeving dient telkens aangepast te worden aan de nieuwe
omstandigheden.
Neem nu dementie; dat is een groeiende volksziekte. In de komende jaren krijgen we
te maken met meer dementerende ouderen. Die zullen worden opgevangen in
verpleeghuizen. Maar ik kan me voorstellen dat hun kinderen de zorg helemaal niet
willen uitbesteden, dat zij deels zelf voor hun ouders willen zorgen. Die mogelijkheid
zou je mensen moeten bieden via zorgverloven.
5 Lees verder ►►►

De duur van het zorgverlof is momenteel zeer beperkt en kan worden uitgebreid. Het
idee dat een werknemer altijd maximaal productief moet zijn, moeten we loslaten.
Geef mensen in een bepaalde periode van hun leven de ruimte om aandacht aan
hun omgeving te schenken. Voor je naasten zorgen vind ik een heel mooi sociaal
beginsel. Als je het uitrekent, is mantelzorg nog goedkoper dan professionele zorg.
Over het algemeen genomen denk ik dat de sociale zekerheid in de afgelopen jaren
is afgenomen. Dat stemt mij niet vrolijk. Het is mijn overtuiging dat een goed sociaal
stelsel en goed onderwijs noodzakelijk zijn om de maatschappelijke mobiliteit te
stimuleren en armoede te bestrijden. Van een sociaal vangnet gaat ook een
belangrijke psychologische werking uit. Een vijftigplusser zou in deze tijd van
reorganisaties in doodsangst kunnen verkeren, omdat zijn baas hem ieder moment
kan afdanken voor een goedkope jonge flexkracht. Dat is een reële angst, want als je
je baan verliest, dan moet je uiteindelijk je huis opeten en dan raak je alles kwijt. Het
idee dat er ontslagrecht bestaat en dat er een WW is, haalt de scherpe kantjes van
die dreiging af. Het voorkomt dat mensen verlamd raken en dat is positief."
Bron: Pegtel, A. (2012, januari/februari). Ik heb zelf ervaren dat het met een duwtje in de rug mogelijk
is erbovenop te komen en de armoede achter je te laten. Maarten! p. 52.
6 Lees verder ►►►

Tekst 2
Zwakkeren wordt alle verantwoordelijkheid ontnomen
VVD-Kamerlid Tamara Venrooy is voor haar partij woordvoerder Langdurige Zorg. Zij
studeerde bestuurskunde in Rotterdam. Venrooy vergelijkt de
overheidsbemoeienissen met de verzorgingsstaat met een oud dametje dat niet wil
oversteken, maar dat tegen wil en dank over straat wordt meegesleurd.
"Ik zit in de politiek om mijn idealen te realiseren. Ik beschouw het werkelijk als een
missie om ervoor te zorgen dat goede gezondheidszorg ook in de toekomst
beschikbaar blijft voor onze kinderen en kleinkinderen. Daarom ontkomen we er nu
niet aan om duidelijke en soms pijnlijke keuzes te maken. Als je kijkt naar hoeveel
mensen een beroep doen op ons zorgstelsel, dan zie je dat die groep veel en veel te
groot is. Hervormen we niet, dan dreigt ons zorgsysteem onbetaalbaar te worden.
Dat mensen mij op verjaardagsfeestjes aanspreken op de bezuinigingsplannen, vind
ik niet vervelend. Ik wil mijn standpunt graag verdedigen. Als je niet kiest, dan kies je
namelijk ook. En dan kies je tegen de mensen die het allerzwakst zijn en de zorg in
de toekomst het hardst nodig hebben.
Neem alleen al de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ). Die wet werd in
1968 ingevoerd als sluitstuk van ons zorgstelsel. Er werden toen 50000 langdurige
zieken gefinancierd door de AWBZ, omdat zij onder geen andere zorgverzekering
vielen. Inmiddels financiert de AWBZ zorg voor ruim 700000 mensen. Het aantal
zieken in ons land is echter niet exponentieel gestegen, maar er zijn steeds nieuwe
doelgroepen aan de AWBZ toegevoegd.
Ik noem het wel de pest van de Nederlandse hulpverlenersmentaliteit dat mensen,
onder wie zieken, de regie van hun eigen leven uit handen wordt genomen. Het lijkt
misschien sympathiek om mensen in levenslange, omvangrijke zorgtrajecten onder
te brengen, maar ik signaleer ook dat het systeem individuen klemzet. In plaats van
dat zwakkeren worden gestimuleerd om zo mogelijk zelfstandiger te worden, wordt
hun alle verantwoordelijkheid ontnomen.
Er zal altijd een groep zijn die ondersteuning nodig heeft. Voor hen houd ik de
verzorgingsstaat graag overeind. Ik zie het ook als een taak van de overheid om
kwetsbaren tot aan de startstreep op weg te helpen. Het grote probleem is dat
overheidsbemoeienis daar niet stopt; de hulp schiet veel te ver door. Ik vergelijk het
wel met een oud dametje dat niet wil oversteken, maar dat tegen wil en dank mee de
straat over wordt gesleurd. Daar moeten we mee stoppen. Iedereen moet de ruimte
en de vrijheid hebben om eigen keuzes te maken.
Een manier om de uitdijende kosten van de AWBZ terug te dringen, is te kijken naar
dat wat mensen wél kunnen in plaats van te kijken naar hun beperkingen. Om de
groep AWBZ-verzekerden in te dammen moeten we ook financiële prikkels uit het
systeem snijden. Op werkbezoek in Limburg hoorde ik dat reïntegratiebureautjes die
mensen met een verstandelijke beperking begeleiden naar zelfstandigheid, geen
toegang hebben tot de grote woonzorgcentra. Als hun bewoners namelijk zelfstandig
worden, verliezen die centra inkomsten. Omdat ze er financieel geen baat bij hebben
7 Lees verder ►►►

hen vooruit te helpen, houden de zorginstellingen de hulpbehoevendheid van hun
bewoners dus maar in stand. Dat is toch te gek?!
Om de hulpverlenersindustrie een halt toe te roepen, zie ik het als een enorme stap
voorwaarts dat de zorgkantoren gaan verdwijnen. Die zorgkantoren regelden de
uitvoering van de AWBZ, maar straks gaan zorgverzekeraars dat gewoon direct zelf
doen. Dat er een bureaucratische laag verdwijnt, zal de transparantie en het
maatwerk in de zorg verbeteren.
Ik ben er diep van overtuigd dat we terug moeten naar de basis, willen we de
solidariteit met zwakkeren op lange termijn behouden. Ga maar na: in 1998 gaven
we 10 miljard uit aan de AWBZ, in 2008 was dat 20 miljard en inmiddels is dat 25
miljard per jaar. Een modaal gezin betaalt via de loonstrook jaarlijks 14000 euro aan
zorgkosten. Je hoeft geen boekhouder te zijn om te constateren dat dit een zeer
omvangrijk bedrag is."
Bron: Pegtel, A. (2012, januari/februari). Zwakkeren wordt alle verantwoordelijkheid ontnomen.
Maarten! p. 65.
8 Lees verder ►►►

Tekst 3
Onze verzorgingsstaat is gebaseerd op arbeidsmodellen uit de
jaren vijftig
Ewald Engelen is hoogleraar financiële geografie en bijzonder hoogleraar etnisch
ondernemerschap aan de Universiteit van Amsterdam. Sinds 2008 is hij adviseur en
lid van de redactieraad van het televisieprogramma 'Buitenhof' van de VPRO. Ook is
hij vaste economiecolumnist voor 'De Groene Amsterdammer'. Een essentiële
hervorming is dat er meer geld wordt uitgegeven aan onderwijs dan aan uitkeringen,
vindt hij.
"Onze verzorgingsstaat is gebaseerd op een economie en een samenleving die niet
meer bestaan. Ga maar na: economisch uitgangspunt zijn arbeidsmodellen uit de
jaren vijftig. Dat was de tijd waarin mannelijke kostwinners levenslang fulltime bij één
werkgever werkten. Deze mannen onderhielden met hun ene salaris hun nietwerkende
echtgenotes, met wie ze een leven lang getrouwd bleven, en hun
kinderen.
Inmiddels eindigt een op de drie huwelijken in een echtscheiding. Het traditionele
kostwinnersgezin – man, vrouw, kinderen – is allang niet meer de enige
samenlevingsvorm. Anderhalfverdieners, ongehuwd samenwonenden,
eenoudergezinnen: onze samenlevingsvormen zijn divers, maar onze
verzorgingsstaat is er niet op ingesteld.
Hetzelfde geldt voor de toegenomen verscheidenheid in arbeidsvormen. Jobhoppers,
zzp'ers of flexwerkers vallen grotendeels buiten het vizier van ons
socialezekerheidsstelsel, maar mogen via belasting wel meebetalen aan de
voorrechten van werknemers in vaste dienst.
Onze verzorgingsstaat bedient een krimpende groep mensen en sluit de rest buiten.
Dat is niet vreemd als je weet dat de verzorgingsstaat bedoeld was om burgers te
beschermen tegen de gevolgen van werkeloosheid. Ons socialezekerheidsstelsel
werd vanuit dat oogpunt halverwege de jaren zeventig uitgebouwd tot een
hoogtepunt. Sindsdien is er vanwege de oplopende kosten steeds meer bezuinigd.
Het blijft bij bijschaven van de regelgeving. Het cruciale probleem wordt niet
aangepakt en dat is dat de koopkrachtlogica van de traditionele verzorgingsstaat niet
is toegesneden op de nieuwe vormen van sociale onzekerheid en
arbeidsonzekerheid.
Werkloosheid is in de eenentwintigste eeuw niet langer onze grootste dreiging. Het
risico is groter dat je inkomen verliest als gevolg van het krijgen van kinderen, van
een scheiding of als gevolg van wisseling van baan naar baan.
Al is onze maatschappij onomkeerbaar veranderd, toch bekommeren de grote
politieke partijen zich nog altijd om het behoud van de klassieke verzorgingsstaat uit
angst voor electorale schade. Dat is niet slim, want ik denk dat we de
verzorgingsstaat slechts kunnen redden als we grondig moderniseren.
9 Lees verder ►►►

Behalve dat het stelsel verouderd is, houdt het ons klein. Sociale zekerheid dient
geen vangnet te zijn, maar een trampoline. Onze egalitaire, herverdelende
verzorgingsstaat heeft de waaghalzen, de doeners, de dromers en de denkers van
zich vervreemd. Het systeem zoals wij dat nu kennen, werkt risicomijdend en
blokkeert de dynamiek en innovatie.
In mijn ideale verzorgingsstaat worden mensen geholpen bij het verwerven en
bereiken van economische zelfstandigheid. Een essentiële hervorming is dat er meer
geld wordt uitgegeven aan onderwijs dan aan uitkeringen. Vervang uitkeringsrechten
door scholingsrechten. Stel werknemers tijdens hun gehele loopbaan in staat om
nieuwe competenties te verwerven voor nieuwe banen in nieuwe sectoren op nieuwe
locaties. Neem de ontslagen postbodes. Die kun je een uitkering geven, maar je kunt
ze ook omscholen voor een baan in de beleveniseconomie van bijvoorbeeld
Amsterdam. Er zijn daar honderden mensen nodig om broodjes te maken, tickets te
verkopen – noem maar op.
Goede scholing dient uiteraard te beginnen bij de jeugd. Scholing in brede zin zou dé
centrale dienst van de Nederlandse verzorgingsstaat moeten zijn, al realiseer ik me
goed dat dit een aardverschuiving vereist. Sociale Zaken heeft jaarlijks 60 miljard te
vergeven en Onderwijs slechts 30 miljard. Zodra je de sociale fondsen tot de helft
afroomt ten gunste van onderwijs, tref je de netwerken waarbinnen de elite van de
politieke partijen elkaar bestuursbanen bij sociale instellingen vergeeft. De belangen
om alles bij het oude te houden zijn groot."
Bron: Pegtel, A. (2012, januari/februari). Onze verzorgingsstaat is gebaseerd op arbeidsmodellen uit
de jaren vijftig. Maarten! p. 77.
10 Lees verder ►►►

Onderwerp 2
Inleiding
De jeugd grijpt de macht
Jarenlang liet de Nederlandse jeugd elk politiek discours over aan de ouderen. Maar
er is een kentering in aantocht. Onlangs lanceerde de voormalige scholierenactivist
Sywert van Lienden (1990) zijn plan met een grote groep jongeren (G500 genaamd)
gecoördineerd lid te worden van VVD, CDA en PvdA. Hij wil de partijen van binnenuit
onder druk zetten om oog te hebben voor jongerenbelangen. De respons op zijn
initiatief is groot. Ook politieke jongerenorganisaties - ze zijn er nog - van VVD, CDA,
ChristenUnie en D66 laten zich horen. Waar komt die jeugdige betrokkenheid ineens
vandaan? Wankelt de verzorgingsstaat? Wordt een regeerakkoord te veel
toegeschreven op de belangen van de oudere generaties? Is het terecht dat jongere
politieke enthousiastelingen de kat de bel aanbinden, als het gaat over spannende
thema's als pensioenen, arbeidsmarkt, huisvesting en zorg? Moeten er wel meer
jongeren in de politiek?
Opdracht C
Schrijf voor de lezers van een regionale krant een betoog waarin u uw mening geeft
over jongeren en politiek. U neemt in ieder geval de volgende informatie-elementen
op:
1. Een inleiding waarmee u de aandacht van de lezers trekt en waarin u uw
standpunt aan de orde stelt door middel van een stelling.
2. Drie argumenten die pleiten voor uw standpunt. Gebruik hierbij een relevant
citaat uit onderstaande bronnen. Zet dit citaat tussen aanhalingstekens.
3 Twee tegenargumenten waarvan u er een weerlegt. Gebruik een relevant
citaat uit onderstaande bronnen. Zet dit citaat tussen aanhalingstekens.
4. Een slot met een conclusie die aansluit bij uw stelling.
Opdracht D
Schrijf voor de lezers van een regionale krant een beschouwing over jongeren en
politiek. U neemt in ieder geval de volgende informatie-elementen op:
1. Een inleiding waarmee u de aandacht van de lezers trekt en waarin u het
verschijnsel beschrijft. Besluit de inleiding met de hoofdvraag.
2. Een visie van voorstanders onderbouwd met drie argumenten. Gebruik een
relevant citaat uit onderstaande bronnen. Zet dit citaat tussen
aanhalingstekens.
11 Lees verder ►►►

3. Een visie van tegenstanders onderbouwd met drie argumenten. Gebruik een
relevant citaat uit onderstaande bronnen. Zet dit citaat tussen
aanhalingstekens.
4. Een samenvattend slot waarin u uw eigen visie opneemt.
De teksten die u kunt gebruiken, zijn:
Niemantsverdriet, Th. (2012, 13 april). Jeugdige vernieuwing in de politiek sterft
meestal stille dood. NRC Handelsblad.
Van Praag, E. (2012, 12 april). Tegen: Emanuel van Praag (28), advocaat en lid van
D66. Dit helpt de democratie om zeep. NRC Handelsblad.
Van Lienden, S. (2012, 12 april). Voor: Sywert van Lienden (21), mede-initiatiefnemer
van G500. Het is tijd om naar óns te luisteren. NRC Handelsblad.
Vergeet niet de richtlijnen uit de algemene instructie in acht te nemen!
12 Lees verder ►►►

Tekst 1
Jeugdige vernieuwing in de politiek sterft meestal stille dood
Iedere paar jaar kloppen jeugdige hemelbestormers als G500 aan de poorten van de
gevestigde politiek. Hun klassieke fout is geen macht willen hebben. De nieuwe
politieke beweging G500, die probeert de belangen van jongeren onder de aandacht
te brengen van VVD, PvdA en CDA, krijgt van alle kanten lof toegezwaaid. De club
lanceerde zichzelf in het televisieprogramma Buitenhof. Het doel was zo veel
mogelijk jongeren lid maken van de drie klassieke middenpartijen, om vervolgens op
congressen een jongerenagenda erdoor te drukken.
Het is niet de eerste keer dat een club geëngageerde twintigers probeert een partij
op te schudden. Iedere paar jaar kloppen jeugdige hemelbestormers aan de poorten
van de gevestigde politiek. Het patroon is vaak hetzelfde: onstuimige groei, veel
media-aandacht, een partijestablishment dat de beweging omarmt en daarna een
min of meer stille dood.
Zo ging het bijvoorbeeld midden jaren negentig bij het CDA. In 1994 hadden de
christendemocraten een verpletterende nederlaag geleden bij de Tweede
Kamerverkiezingen. Met twintig zetels verlies zaten ze voor het eerst in hun bestaan
in de oppositie, tegen het succesvolle eerste paarse kabinet. Er was onenigheid over
de te volgen koers van het CDA.
Dat moest anders, vond een groep jonge partijleden. Ad Koppejan, tegenwoordig
CDA-Kamerlid, was één van hen. Net als Ruth Peetoom, de huidige partijvoorzitter.
Een derde was René Paas, die later voorzitter zou worden van de vakcentrale CNV.
Aan de Groningse keukentafel van Peetoom en Paas - toen al een stel - werd op een
zomeravond in juni een vernieuwingsbeweging opgericht: Confrontatie met de
Toekomst. Ze organiseerden goed bezochte bijeenkomsten, schreven stukken. Na
een paar jaar hielden ze er weer mee op.
Ad Koppejan kijkt op dit moment met grote interesse naar het G500-initiatief: "Ik vind
het hoopgevend en positief dat ze kiezen voor de middenpartijen. De oplossingen
moeten vanuit het midden komen." Hij heeft wel een goed advies voor de club onder
aanvoering van Sywert van Lienden: je moet zo'n beweging weer bijtijds opheffen.
Het is iets tijdelijks.
Een andere bekende vernieuwingsbeweging was Niet Nix. Begin jaren negentig
wilden Erik van Bruggen en Lennart Booij de PvdA ontdoen van het stoffige, oudlinkse
imago. Ze organiseerden debatavonden met kunst en muziek en publiceerden
iedere week een faxtijdschrift, 'Vlugschrift'. 'Geen macht maar invloed' luidde het
adagium van de club. De leden waren niet geïnteresseerd in afdelingsvergaderingen
of het uitdelen van foldertjes, maar wilden dat hun ideeën werden overgenomen door
de partijtop. Net als G500 dat nu wil. "Achteraf gezien was dat een van onze zwakke
kanten", zegt Erik van Bruggen. "Als je iets wil veranderen, moet je streven naar
macht. Anders lukt het niet."
Van Bruggen, tegenwoordig eigenaar van het campagnebureau BKB, vindt G500
een fantastisch initiatief. Helemaal verrassend is die sympathie niet: initiatiefnemer
13 Lees verder ►►►

Van Lienden is een alumnus van de 'BKB Academy', een klasje voor getalenteerde
jongeren die geïnteresseerd zijn in politiek en campagnevoeren.
Ondanks zijn enthousiasme ziet Van Bruggen wel gevaren voor de G500. Zoals het
'Hero Brinkman-probleem': kritische leden die het niet eens zijn met de inhoudelijke
koers, of interne democratie eisen. En wat als de beoogde methode - door middel
van numeriek overwicht op congressen een partij van koers laten veranderen - niet
werkt? Die partijen hebben vaak beschermingsmechanismen ingebouwd. Bij de
PvdA is het bijvoorbeeld heel moeilijk om de afdelingen te omzeilen.
Niet Nix hield in 1999 op te bestaan nadat Booij en Van Bruggen een vergeefse gooi
hadden gedaan naar het PvdA-voorzitterschap. Ze verloren, ironisch genoeg, omdat
ze te veel onderdeel waren geworden van het establishment: vrijwel de gehele
partijtop had zich achter hun kandidatuur geschaard. De leden dachten daar anders
over. Erik van Bruggen heeft er een wijze les van geleerd: "Je moet mensen altijd
blijven verrassen. Altijd zorgen dat je nog drie extra dingen in je mouw hebt zitten."
Qua inhoud en organisatie lijkt G500 nog het meeste op LuxVoor. Deze
'doorbraakbeweging' van links-liberale twintigers en dertigers van vrijwel alle grote
partijen (behalve de SP) wilde in 2006 de politiek dwingen om een modernere koers
te varen op het gebied van verzorgingsstaat en openbaar bestuur. Het initiatief
bloedde dood: te vaag, te vrijblijvend, te Amsterdams.
"We wilden de partijen verenigen, maar niet politiek actief worden. Dat werkte niet,"
zegt Mei Li Vos, oud-Kamerlid en LuxVoor-ganger van het eerste uur. Uiteindelijk zul
je de machtsvraag moeten stellen. Bij G500 zeggen ze ook niet uit te zijn op de
macht. Daar komen ze hopelijk van terug.
Ad Koppejan, die als CDA-Kamerlid de machinaties van de macht inmiddels aan den
lijve heeft ondervonden, sluit zich hierbij aan: "Alleen maar naar partijcongressen
gaan en daar gezamenlijk iets roepen, dat is te beperkt. Als je wilt dat je plannen
worden uitgevoerd, heb je mensen nodig op posities."
Bron: Niemantsverdriet, Th. (2012, 13 april). Jeugdige vernieuwing in de politiek sterft meestal stille
dood. NRC Handelsblad.
14 Lees verder ►►►

Tekst 2
Tegen: Emanuel van Praag (28), advocaat en lid van D66. Dit helpt
de democratie om zeep
Het initiatief G500 is ondemocratisch, niet integer en lui. Aan de inhoud van het
programma van het jongereninitiatief ligt dat niet. Ik ben het met de punten ervan
stuk voor stuk eens. Wat is er dan toch mis met dit initiatief?
Ten eerste is het ondemocratisch. De huidige politieke partijen worden volgens G500
geregeerd door ouderen die niet representatief zijn voor de kiezers van deze partijen.
Waarschijnlijk is dit waar. Het middel dat G500 presenteert, is echter erger dan de
kwaal. Met een nóg minder representatieve groep van 500 jongeren wordt op de
partijcongressen een motie gepresenteerd die vooral jongeren zal aanspreken. Stel
dat het lukt. Dan moet het CDA, met een gemiddelde leeftijd van de kiezers van 51
jaar en een gemiddelde leeftijd van de leden van 67 jaar, een standpunt uitdragen
waar haar leden en kiezers niets in zien. Een efficiëntere manier om de democratie
om zeep te helpen, kan ik niet bedenken.
Het initiatief is ook ondemocratisch op een andere manier. Het doorkruist de
verenigingsdemocratie. Politieke partijen zijn verenigingen van gelijkgestemden die
een gezamenlijk doel hebben. Leden worden geacht dit doel te onderschrijven. De
verenigingsdemocratie dient ervoor om met elkaar in debat te gaan over hoe de
gezamenlijke doelen te bereiken. G500 wil mensen lid maken van partijen waarvan
zij het doel helemaal niet onderschrijven. Vervolgens proberen zij de
verenigingsdemocratie te misbruiken door de partij een kant op te sturen die
helemaal niet aansluit bij de doelen van deze partij.
Stel dat 500 mensen lid worden van een afdeling van mensenrechtenorganisatie
Amnesty International en daar pleiten voor de herintroductie van de doodstraf in
Nederland. Iedereen voelt op zijn klompen aan dat dit niet democratisch is, maar een
misbruik van het verenigingsrecht. G500 doet precies hetzelfde: verenigingen
overnemen.
Het initiatief is ook niet integer. Iemand kan niet én de liberale beginselen van de
VVD én de Bijbelse grondslag van het CDA én het sociaal-democratische doel van
de PvdA onderschrijven. Op basis hiervan kunnen de drie partijen naar mijn oordeel
de G500'ers overigens ook buiten de deur houden - dat wil zeggen: het lidmaatschap
weigeren. Ze kunnen de bepalingen in de partijstatuten nooit allemaal onderschrijven
en dus voldoen ze niet aan de voorwaarden voor lidmaatschap.
Tot slot is het initiatief lui. Het is lui, omdat G500 weigert de moeite te nemen met
haar - op zich goede - ideeën de boer op te gaan. Echte democratie houdt in dat je
anderen probeert te overtuigen van je standpunt. Dit zou dus betekenen dat G500
het debat aangaat met CDA, PvdA en VVD en op kracht van argumenten probeert
deze partijen te overtuigen tot het voeren van beter beleid. G500 wil dit echter niet.
G500 heeft een trucje bedacht. Je hoeft mensen niet van de kracht van je
argumenten te overtuigen, als je maar hun partijverenigingen kaapt.
15 Lees verder ►►►

Wat zou wel moeten om de op zich goede punten van G500 te realiseren? Jongeren
moeten lid worden van één politieke partij, niet drie. En dan wel de politieke partij
waarvan de desbetreffende jongere daadwerkelijk de beginselen onderschrijft.
Vervolgens moeten deze jongeren hard werken om uit te leggen waarom de ideeën
van G500 aansluiten bij de uitgangspunten van hun partijen. Tot slot moeten deze
jongeren andere jongeren en ouderen (hun ouders en grootouders) overtuigen om te
stemmen op de partijen die de punten van G500 in hun programma hebben
opgenomen. Dit is hard werken ja, maar democratie is ook niet voor luie mensen en
trucjes.
Bron: Van Praag, E. (2012, 12 april). Tegen: Emanuel van Praag (28), advocaat en lid van D66. Dit
helpt de democratie om zeep. NRC Handelsblad.
16 Lees verder ►►►

Tekst 3
Voor: Sywert van Lienden (21), mede-initiatiefnemer van G500. Het
is tijd om naar óns te luisteren
Ondemocratisch, niet integer, lui. Dat krijgen we om de oren van Emanuel van Praag
(28), die werkt als advocaat en sinds 2004 lid is van D66. Dat is de partij die ooit is
opgericht om de oude partijstructuren te doorbreken. Die gelooft in de kracht van
mensen.
De G500 bestaat uit jonge mensen tot 35 jaar. Intussen is het initiatief omarmd door
de G500+, een groep van 35-plussers, alle leeftijden samen achter andere keuzes,
vóór een andere verdeling.
We kunnen hier nu de cijfers noemen van de gemiddelde leeftijden van het CDA, de
PvdA en de VVD. Daaruit zal blijken dat ze hoog zijn. Maar het is niet nodig deze
leeftijden te noemen. We weten het zo ook wel. We hebben het afgelopen jaar
allemaal de beelden gezien van de congressen. We hebben het afgelopen jaar ook
gezien en gemerkt wat de besluiten zijn die daar genomen werden. Die waren niet
voor de jonge generatie. Die waren niet voor hun kinderen. Die gingen om het
behouden van oude structuren uit angst voor het onbekende.
Dat is ook logisch, want we waren er ook niet. We herkenden ons namelijk niet in de
vorm en de inhoud van deze congressen, maar nu gaan we wel en we nemen onze
eigen ideeën mee. We gaan in gesprek, online, bij partijbijeenkomsten en bij
congressen, want natuurlijk begrijpen wij dat partijen meer zijn dan een structuur.
Maar die structuur is er alleen bij de gratie van de inhoud.
We gaan de politieke partijen weer gebruiken als middel waarvoor ze bedoeld zijn:
om te komen tot nieuwe idealen en richtingen. De partij mag niet meer het doel zijn,
maar moet weer het middel worden. Wij als leden gaan daarover mee beslissen.
We hebben ook ideeën, die gaan over verdeling. Daarnaast zijn er zorgen voor een
toekomst voor ons en voor andere generaties. Over en weer, jong en oud. Die
ideeën zijn de brandstof van onze beweging. Die gaan dus niet alleen over ons.
We weten dat de samenleving vergrijst en ontgroent. Er zijn dus straks veel meer
ouderen dan jongeren. En het systeem is niet gebouwd op deze verhouding. Zou een
liberaal, een socialist of een christendemocraat nu echt niet tot deze conclusie
kunnen komen? Wij durven die discussie aan en geloven dat we juist op basis van
de grondbeginselen van de VVD, PvdA en CDA hen zullen weten te overtuigen. We
gebruiken de macht, maar gaan voor de kracht.
Misschien vraagt u zich af waarom we deze keuze gemaakt hebben? De afgelopen
jaren zijn er veel inspirerende initiatieven geweest om de politiek te veranderen. De
initiatiefnemers werden bedankt met een aai over de bol, een warme hand en een
linnen tasje. Ze gingen voor invloed, maar stuitten op de conservatieve bastions. En
als je nu, vanuit dit bastion over de kantelen naar beneden kijkt en 500 man voor de
poort ziet staan, dan kom je niet meer weg met die aai over de bol, die warme hand
en dat linnen tasje.
17 Lees verder ►►►

Hoe ziet onze agenda er de komende tijd uit? Veel te ambitieus natuurlijk, want we
zijn jong! We zijn een netwerkorganisatie aan het opzetten. We worden overstelpt
met aanvragen voor interviews en we zijn druk met het inschrijven van de vele
aanmeldingen bij de drie politieke partijen. Maar we zitten vooral te stuiteren van de
vele positieve en hartverwarmende reacties. En we kijken ook met open blik naar de
kritische reacties. We hebben duidelijk iets in beweging gebracht. Iets wat sluimerde,
iets wat aanwezig was, iets wat geraakt is.
Dus denk mee, help mee, doe mee. En dan mogen jullie bepalen of we
ondemocratisch zijn. Of niet integer. Of lui.
Bron: Van Lienden, S. (2012, 12 april). Voor: Sywert van Lienden (21), mede-initiatiefnemer van
G500. Het is tijd om naar óns te luisteren. NRC Handelsblad.
De bovenstaande teksten zijn bewerkt om ze geschikt te maken voor dit examen. Dit is gebeurd met
respect voor de opvattingen van de auteur(s). Voor de oorspronkelijke tekst(en) kunt u terecht in de
vermelde bronnen. De Dienst Uitvoering Onderwijs is verantwoordelijk voor vorm en inhoud van dit
examen.
18 Einde ■