Afschaffing van de verklaring van geen bezwaar voor N.V.'s en B.V.'s

Voordelen
Met name voor de oprichting van N.V.'s en B.V.'s zal het nieuwe systeem van doorlopende controle
een administratieve lastenverlichting en tijdbesparing opleveren. Er hoeven immers geen
vragenlijsten meer te worden ingevuld en er hoeft niet meer te worden gewacht met een oprichting
in verband met de afgifte van de verklaring van geen bezwaar door het Ministerie van Justitie.
Huidig systeem
Het huidige systeem is een systeem van preventief toezicht, waarin een toezichthoudende rol is
weggelegd voor de Minister van Justitie. Bij oprichting, statutenwijziging of omzetting van
rechtspersonen dient voorafgaand aan deze rechtshandeling ‐ onder opgave van specifieke gegevens
‐ een verklaring te worden gevraagd van de Minster van Justitie waaruit blijkt dat hem van geen
bezwaar is gebleken. Alvorens deze verklaring af te geven voert de Dienst Justis namens de Minister
een onderzoek uit naar de voornemens en de criminele en financiële antecedenten van de
(mede)beleidsbepalende personen van de vennootschap. Slechts in het geval er gevaar bestaat dat
de vennootschap zal worden gebruikt voor ongeoorloofde doeleinden of dat haar werkzaamheden
zullen leiden tot benadeling van schuldeisers, mag deze verklaring geweigerd worden.
Doorlopende controle
Het huidige systeem van preventieve toezicht zal volgens dit Wetsvoorstel plaats gaan maken voor
een nieuw systeem van doorlopende controle. De reikwijdte van de controle wordt bovendien
uitgebreid. Niet alleen (kapitaal‐) vennootschappen, maar ook andere rechtspersonen (coöperaties,
onderlinge waarborgmaatschappijen, verenigingen, stichtingen, Europese naamloze vennoot‐
schappen, Europese coöperatieve vennootschappen, en Europese economische samenwerkings‐
verbanden die statutair gevestigd zijn in Nederland), alsmede ondernemingen die toebehoren aan
een buitenlandse rechtspersoon die een hoofd‐ of nevenvestiging heeft in Nederland, zullen onder
het nieuwe systeem komen te vallen. De controle zal daarnaast niet alleen meer plaatsvinden bij de
specifieke momenten van oprichting, statutenwijziging en omzetting, maar gedurende het hele
‘leven’ van de rechtspersoon, aanvangende bij oprichting.
Op grond van het Wetsvoorstel wordt het mogelijk naast de gegevens van de echtgenoot,
geregistreerd partner of levensgezel, zoals thans al mogelijk is, de gegevens van ouders, kinderen en
kleinkinderen van de persoon die betrokken is bij de rechtspersoon te registreren. Criminele en
financiële antecedenten van de familieleden van personen die als oprichter of bestuurder betrokken
zijn bij rechtspersonen zullen worden gecontroleerd. Het is volgens de wetgever noodzakelijk om ook
familierelaties in de analyse te betrekken, omdat is gebleken dat deze relatief vaak feitelijk betrokken
zijn bij de rechtspersoon en dat daar vaak misbruik voorkomt.
Gegevens doorlopende controle en risicoanalyse
Voor het verzamelen van de gegevens ten behoeve van de doorlopende ‐ in beginsel geautomati‐
seerde ‐ controle wordt een aantal bronnen geraadpleegd, waaronder het handelsregister (gegevens
met betrekking tot oprichting, adreswijziging, bestuurswisseling), De Gemeentelijke Basis
Administratie (GBA), de Justitiële Informatiedienst, het Centraal Insolventieregister (CIR), het
politieregister, het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen (UWV) en de belastingdienst. Het
uitgangspunt is om zo effectief mogelijk gebruik te maken de van beschikbare openbare en niet‐
openbare gegevens. Door de Dienst Justis zullen bepaalde gegevens worden aangemerkt als
zogenaamde ‘sleutelgegevens’. Op basis van deze gegevens in hun onderlinge samenhang wordt een
risicoanalyse gemaakt. Indien die duidt op een verhoogde kans op misbruik van de betreffende
2